Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2016

Πες το ελληνικά!

Είναι πιο εύκολο και ξέρεις τις λες!
Επειδή σε λίγο, για να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας ή για να δούμε τηλεόραση, θα χρειαζόμαστε πτυχίο αγγλικής φιλολογίας, μήπως είναι πιο εύκολο να τα λέμε ελληνικά.
Ακολουθεί κατάλογος των σύγχρονων ξένων λέξεων που μας επιβάλλουν τα Μ.Μ.Ε. με την απόδοσή τους στα ελληνικά.
εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης!
απόδοση στα ελληνικά
εξ φάκτορ (x factor)
παράγοντας χ
χοτ σιτ (hot seat)
καυτή καρέκλα
χοτ σίτις (hot cities)
καυτές πόλεις, μοντέρνες πόλεις
σιλκ (silk)
βασιλική επίτροπος
μπος (boss)
αφεντικό
πάουερ πουφ γκερλς (powerpuff girls)
 (παιδική σειρά!)
πανίσχυρα κορίτσια
ντακ ντόγκερς (duck doggers)
(παιδική σειρά!)
Πάπιες απατεώνες
γιανκ τζάστις (young justice)
(παιδική σειρά!)
Νεανική δικαιοσύνη (δικαιοσύνη των νέων)
λάιφ (life)
Ζωή, βίος
φμ λάιβ (FM live)
Ο Φώτης κι η Μαρία ζωντανά (απευθείας)
λάιβ γιου (live U)
Ζωντανά μαζί
γουιθάουτ ε τρέις (without a trace)
Χωρίς ίχνος
μπρέικινγκ μπαντ (breaking bad)
Σπάζοντας το κακό
τιλ ντεθ (til deth)
Ως το θάνατο
φάνταζι άιλαντ (fantasy island)
Φανταστικό νησί
σελέμπριτι γκέιμ νάιτ (celebrity game night)
Βραδιά παιχνιδιού με διάσημους
δε μιούζικ σκουλ (the music school)
Μουσική σχολή
ΑΝΝΙΤΑgr

TV MALL
τι να εννοούν; εμπορικό κέντρο, εμπορικός πεζόδρομος, περίπατος;
WORLD PARTY
παγκόσμιο πάρτι
HAPPY DAY ΣΤΟΝ ALPHA
ευτυχισμένη ημέρα στον Άλφα
STARS SYSTEM
Αστρολογική Εκπομπή
ALPHA NEWS
Δελτίο ειδήσεων του άλφα
τζόι ιτς ινσάιντ γιου (joy it's inside you)
Η χαρά είναι μέσα σου
τζόιν (join)
τζόιν ας (join us)
συμμετέχω, παίρνω μέρος, συμμετοχή
ελάτε μαζί μας, ελάτε στην παρέα μας
γιορ φέις σαουντς φαμίλιαρ
(your face sounds familiar)
η φάτσα σου μου ακούγεται γνωστή
το πρόσωπό σου ακούγεται οικείο
βόις (voice)
φωνή
τζαστ δε του οβ ας (Just The Two Of Us)
μόνο οι δυο μας


ξένη λέξη
ελληνική λέξη
ντέιτα μπέιζ (αγγλ. database)
βάση δεδομένων
φορμάτ (αγγλ. format)
διαμόρφωση
ρέκορντ (αγγλ. record)
εγγραφή
μπακστέιτζ (αγγλ. backstage)
παρασκήνια
λίγκα (αγγλ. league)
οργανισμός, σύνδεσμος αθλητικός, κατηγορία
σολντ άουτ (αγγλ. sold out)
εξαντλήθηκαν
ντοκιμαντέρ (γαλλ. documentaire)
ταινία έρευνας Λεξικό Τριανταφυλλίδη
στούντιο (αγγλ. studio)
εργαστήριο (;) Λεξικό Τριανταφυλλίδη
πάνελ (αγγλ. panel)
ομάδα Λεξικό Τριανταφυλλίδη
τατουάζ (γαλλ. tatouage)
δερματοστιξία Λεξικό Τριανταφυλλίδη
καμεραμάν (αγγλ. cameraman)
εικονολήπτης Λεξικό Τριανταφυλλίδη
ασανσέρ (γαλλ. ascenceur)
ανελκυστήρας Λεξικό Τριανταφυλλίδη
σουξέ (γαλλ. succès)
επιτυχία Λεξικό Τριανταφυλλίδη
γκαζόν (γαλλ. gazon)
χαμηλή χλόη Λεξικό Τριανταφυλλίδη
οπερατέρ (γαλλ. opérateur)
εικονολήπτης Λεξικό Τριανταφυλλίδη
ρεπορτάζ (γαλλ. reportage)
έρευνα (;) Λεξικό Τριανταφυλλίδη
μιούζικαλ (αγγλ. musical)
μουσικοχορευτικό έργο Λεξικό Τριανταφυλλίδη
χόμπι (αγγλ. hobby)
ερασιτεχνική απασχόληση, απασχόληση Λεξικό Τριανταφυλλίδη
ρούτερ (router)
δρομολογητής
μάνατζερ (manager)
διευθυντικό στέλεχος μιας επιχείρησης Λεξικό Τριανταφυλλίδη
μασάζ (massage)
μάλαξη, χειρομάλαξη  Λεξικό Τριανταφυλλίδη
γκάλοπ (gallup)
Από τον G. H. Gallup (Aμερικανό στατιστικολόγο)

Το φαινόμενο ονομάζεται στη γλώσσα σχήμα μετωνυμία, σύμφωνα με το οποίο χρησιμοποιούμε το όνομα του δημιουργού, για να εκφράσουμε το δημιούργημα.
δημοσκόπηση Λεξικό Τριανταφυλλίδη
τσάμπιονς λιγκ (Champions League)
κύπελλο πρωταθλητριών
ρεζουμέ (résumé)
συνόψιση, περίληψη  Λεξικό Τριανταφυλλίδη
ρομπότ (robot)
αυτοματοποιημένη συσκευή Λεξικό Τριανταφυλλίδη
γκεστ σταρ (guest star)
εκλεκτός καλεσμένος
μόντεμ (modem= modulator = (διαμορφωτής), demodulator = αποδιαμορφωτής)
διαποδιαμορφωτής Βικιπαίδεια, Λεξικό Τριανταφυλλίδη
μακιγιάζ (maquillage)
καλλωπισμός, ψιμυθίωση
μπούλινγκ (bullying)
εκφοβισμός, εξαναγκασμός
ρέφερι (referee) (!)
διαιτητής
κόουτσ (coach) κουτσάρω (!)
προπονητής, προπονώ
σπόρτσμαν (sportsman)
αθλητής
καμπάνια (campagna)
εκστρατεία προβολής, προώθησης
κολάζ (collage)
τεχνική επικόλλησης
μπάρμαν (bar)
σερβιτόρος // παρασκευαστής
ραντεβού (rendez-vous)
συνάντηση
σούπερ μάρκετ (super market)
υπεραγορά
ανιματέρ (animateur)
διασκεδαστής, (εμψυχωτής)
φαστ φουντ (fast food)
ταχυφαγείο
ντίτζιταλ μάρκετ (digital market)
ψηφιακή αγορά
σόσιαλ μίντια (social media)
κοινωνικά δίκτυα
χάσταγκ (hashtag)
δίεση # (σύμβολο απαραίτητο για το twitter)
τουίτερ - τουίτ (twitter - tweet)
κελαηδώ, κελάηδημα, τερετίζω, τερέτισμα
φόλοου (follow)
ακολουθώ
φέισμπουκ (facebook)
φατσοβιβλίο, προσωποβιβλίο, βιβλίο προσώπων
κουλ (cool)
ψυχρός, ψύχραιμος, ήρεμος
ως επίθετο / ως ρήμα / ως επίρρημα
οκέι (οκ)
εντάξει
σόρι (I am sorry)
συγγνώμη
γκλίτερ (glitter)
χρυσόσκονη, λάμψη
μπάντμιντον (badminton)
αντιπτέριση
ντιζάιν (design)
σχέδιο
μπρόουζερ (browser)
φυλλομετρητής ιστοσελίδων, πρόγραμμα περιήγησης
περιηγητής
γουίντ σερφ
ιστιοσανίδα Λεξικό Τριανταφυλλίδη
γουίντ σέρφιγκ
σπορ ή άθλημα που γίνεται με ιστιοσανίδα Λεξικό Τριανταφυλλίδη
σερφάρω στο ίντερνετ
περιηγούμαι στο διαδίκτυο
τοπ (top) / top of the top
κορυφή, κορυφαίος
βίντεο (video)
μαγνητοσκόπιο, μαγνητοσκόπηση, ταινία
video on demand
ταινία κατά παραγγελία
τένις
αντισφαίριση
πινγκ πονγκ
επιτραπέζια αντισφαίριση
βόλεϊ
πετόσφαιρα, πετοσφαίριση
μπάσκετ
καλαθόσφαιρα, καλαθοσφαίριση
γουότερ πόλο
υδατοσφαίριση
φαξ
τηλεομοιοτυπία
σποτάκι
μικροπροβολέας (φωτιστικό)
ρετρό (retro από το retrospective)
αναδρομικός, -ή, -ό
σπάιντερ καμ (spider cam)
στο παγκόσμιο κύπελο
κάμερα αράχνη
κούλινγκ μπρέικ (cooling brake)
στο παγκόσμιο κύπελο
διάλειμμα δροσιάς
μπρέικ (break)
Ας κάνουμε ένα μπρέικ για διαφημίσεις
διακοπή, διάλειμμα
Ας διακόψουμε για διαφημίσεις
πλάγιο άουτ (πλάγιο out)
πλάγια έξω
σέλφι (selfie)
Έβγαλε μια σέλφι
αυτοφωτογραφία (ή απλά φωτογραφία)
Έβγαλε μια αυτοφωτογραφία
αντ (add)
κάνε αντ
προσθέτω, πρόσθεση
πρόσθεσε
μπραντς (branch)
υποκατάστημα
λάικ (like)
έκανα λάικ
αρεστό, μου αρέσει, αποδεκτό
δήλωσα ότι μου αρέσει
μπάτζετ (budget)
προϋπολογισμός
λόου μπάτζετ (low budget)
Η ταινία είναι λόου μπάτζετ
χαμηλός προϋπολογισμός
Η ταινία είναι χαμηλού προϋπολογισμού
ντάουν λόαντ (download)
κατέβασμα
απ λόαντ (upload)
ανέβασμα
γουέμπ (www, World Wide Web)
παγκόσμιος ιστός
σάιτ (site)
ιστοχώρος, ιστότοπος, δικτυακός χώρος
στρίμινγκ (streaming)
ροή
τάιμινγκ (timing)
συγκυρία, χρονική στιγμή
κομπιούτερ (computer)
υπολογιστής
τηλεκοντρόλ (telecontrol)
τηλεχειριστήριο, χειριστήριο
έιρ κοντίσιον (air condition)
κλιματιστικό
μποξ όφις (box office)
ταμείο θεάτρου / κινηματογράφου
πράιμ τάιμ ζόουν (prime time zone)
ζώνη υψηλής τηλεθέασης
ντίζιταλ (digital)
ψηφιακό
θρι ντι (3d)
τρισδιάστατο
έιτζ ντι (HD)
υψηλή ευκρίνεια
φλατ (flat)
οθόνη φλατ
επίπεδη
οθόνη επίπεδη
σμαρτ φόουν (smart phone)
έξυπνο τηλέφωνο
λίφτινγκ (lifting)
ανύψωση
ντεκόρ (décor)
διακόσμηση
ντίαλς (deals)
(COSMOTE DEALS for YOU)
προσφορές
προσφορές της κοσμοτέ για σας
ίντερνετ (internet)
διαδίκτυο
μομπάιλ ίντερνετ (mobile internet)
διαδίκτυο για κινητά
απς (apps-applications)
εφαρμογές, επιθέματα
κολεξιόν, κολέξιον (collection)
συλλογή
κόνσεπτ (concept)
έννοια, ιδέα, σχέδιο, γενική ιδέα
σόπινγ (shopping)
σόπινγ θέραπι (shopping therapy)
ψώνια, αγορές
αγορές για να φύγει το άγχος κτλ.
φρι (free)
δωρεάν
τόταλ (total)
γιαούρτι τόταλ
σύνολο, άθροισμα
γιαούρτι με όλα τα λιπαρά
βίντατζ (vintage)
γυαλιά βίντατζ
παλιό, παλαιωμένο, παλαιικό
γυαλιά που να δείχνουν παλιά
νουντ (nude)
γυμνό
λουκ (look)
Η τάδε με νέο / βραδινό λουκ
κοιτώ, φαίνομαι, μοιάζω, εμφάνιση
Η τάδε με νέα / βραδινή εμφάνιση
σετ  (set) σεταρισμένο
ταιριαστό
σάντουιτς (sandwich)
αμφίψωμο
ντιζάιν (design)
σχέδιο

Λίγα λόγια παραπάνω, έτσι σαν τεκμηρίωση:

Έχει καταντήσει αρκετά κουραστικό να ακούς συνέχεια ξένες λέξεις που δεν καταλαβαίνεις καλά καλά τη σημασία τους και να τις χρησιμοποιείς στο περίπου. Για παράδειγμα, έχετε σκεφτεί ποτέ πόσοι άνθρωποι λένε κομπιούτερ εννοώντας το χειριστήριο της τηλεόρασης! Δεν έχει καμία σχέση η λέξη (σημαίνον) με το αντικείμενο που προσδιορίζει η λέξη (σημαινόμενο). Βέβαια απέκτησε μια σχέση, βγάζουν νόημα αυτοί που τη χρησιμοποιούν, αλλά δεν παύει να λέμε μια ανοησία! Από την άλλη οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τη λέξη τηλεκοντρόλ, που κι αυτή στο μισό της είναι ελληνική και στο άλλο μισό ξενική.



Σκεφτήκατε ποτέ πόσοι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας δεν ξέρουν αγγλικά ή κάποια άλλη ξένη γλώσσα; Κι όμως είναι υποχρεωμένοι από τα σημερινά Μ.Μ.Ε. να ακούν όλες αυτές τις ξένες λέξεις, χωρίς να τις καταλαβαίνουν. Άραγε, αναρωτιέμαι, σε ποιους απευθύνονται οι δημοσιογράφοι ή οι διαφημιστές; Μήπως ζούμε στην Αγγλία ή στην Αμερική ή μήπως όλοι οι Έλληνες έχουν πτυχίο αγγλικής. Πόσοι τηλεθεατές καταλαβαίνουν τον τίτλο τηλεοπτικών εκπομπών, όπως so you think you can dance ή your face sounds familiar; Ούτε να τους προφέρουν δεν μπορούν! Ακόμη και λέξεις που χρησιμοποιούνται τόσο συχνά από τους δημοσιογράφους ή τους ανθρώπους του θεάματος, π.χ. μπάτζετ, μπακγκράουντ, μπακστέιτζ κ.τ.λ. πόσοι τις καταλαβαίνουν; Αν ακούσετε τη γλώσσα που μιλούν οι δημοσιογράφοι στις κουτσομπολίστικες εκπομπές που προβάλλονται το μεσημέρι, θα χρειαστείτε σίγουρα λεξικό. Τώρα τελευταία δε λένε ότι κάποιος είναι στεναχωρημένος  ή βρίσκεται σε άσχημη διάθεση αλλά ότι είναι μουντ!

 

Οι ζώνες τηλεθέασης πήραν κι αυτές ξενικές ονομασίες. Στην κρατική ΕΡΤ θα βρείτε τη ζώνη «doc on ΕΡΤ»! Ή σε άλλο σταθμό η ζώνη μεγάλης τηλεθέασης έγινε πράιμ τάιμ ζόουν. Ακόμη, έχετε δει τους δικτυακούς τόπους των τηλεοπτικών σταθμών; Η ομορφιά/μόδα έγιναν fashion beauty και πάει λέγοντας. Για του λόγου το αληθές δείτε: αντένα (antenna = κεραία), σταρ (star = αστέρι), μέγκα (mega = μέγα = μεγάλο). Ήδη οι ονομασίες των τηλεοπτικών σταθμών είναι ξενικές!



Αλλά, ακόμα κι αν όλοι οι Έλληνες ξέρουν αγγλικά, υπάρχει κανένας λόγος να μη μιλάμε ελληνικά; Υπάρχει κάποιος λόγος που πολλές εκπομπές της τηλεόρασης έχουν αγγλικό τίτλο; Υπάρχει λόγος που διαφήμιση εταιρείας κινητής τηλεφωνίας διαφήμιζε το ντάουν λόαντιγκ, το βίντεο στρίμινγκ, το γκέιμινγκ;



Είμαι πολύ περίεργος πόσοι μαθητές, που υποτίθεται πώς ξέρουν πέντε αγγλικά, καταλαβαίνουν αυτούς τους όρους. Πολλές φορές δεν ξέρουν την ακριβή σημασία των περισσότερων λέξεων· απλώς την υποθέτουν, κάποιες φορές με επιτυχία, πολλές φορές αποτυγχάνοντας.  Συμπληρωματικά κάποιες νέες λέξεις που χρησιμοποιούνται συμβατικά από την τεχνολογία, π.χ. streaming (ροή) κρύβουν πολύπλοκες έννοιες που ούτως ή άλλως δεν καταλαβαίνουμε τη σημασία τους, πόσο μάλιστα όταν δε χρησιμοποιούμε την αντίστοιχη ελληνική λέξη.
(Πρόταση στους εκπαιδευτικούς να δώσουν ένα φύλλο με κάποιες από τις παραπάνω λέξεις στους μαθητές τους, για να διαπιστώσουμε τι τελικά καταλαβαίνουν.)



Από την άλλη, βέβαια, οι δάνειες λέξεις σε μια γλώσσα δεν είναι καινούριο φαινόμενο ούτε κακό. Δεκάδες λέξεις που χρησιμοποιούμε στον καθημερινό μας λόγο είναι ξένες λέξεις. Η διαφορά όμως είναι ότι κάποτε οι λέξεις αυτές εντάσσονταν στο κλιτικό σύστημα της γλώσσας, π.χ. παράδεισος, πόρτα, μανάβης, πάρκο κ.ά. Πολλές από τις ξένες λέξεις των προηγούμενων δεκαετιών έμεναν αμετάβλητες, αλλά γράφονταν με ελληνικούς χαρακτήρες, π.χ ασανσέρ ή έδιναν ρήματα και παράγωγες λέξεις, π.χ. σουτ > σουτάρω. Οι σύγχρονες ξένες λέξεις και μένουν αμετάβλητες και οι περισσότερες από αυτές γράφονται με ξένους χαρακτήρες, π.χ. streaming, mobile internet. Και φυσικά, δεν είμαι από αυτούς που φοβούνται ότι θα αλλοιωθεί ο χαρακτήρας της ελληνικής. Όπως δεν αλλοιώθηκε τόσα χρόνια, έτσι δε θα αλλοιωθεί και τώρα. Όπως δεν αλλοιώθηκε, άλλωστε, η αγγλική με τόσες ελληνικές λέξεις στο λεξιλόγιό της. Είναι όμως θέμα αξιοπρέπειας και σεβασμού. Δε χρειάζεται να μαϊμουδίζουμε! Δε χρειάζεται να αποδείξουμε κάτι σε κανένα, γιατί αυτό νομίζω πως προσπαθούν να μας μάθουν να κάνουμε. Πόσο να αντέξει κανείς τη λέξη κόουτς (= προπονητής, καθοδηγητής) που μας ήρθε ουρανοκατέβατη και εκτός από τον αθλητισμό τη χρησιμοποιούμε παντού, όπως στην τηλεοπτική εκπομπή βόις (voice)!



Επειδή η γλώσσα είναι πρωτίστως ακουστική συνήθεια, με τη χρήση των ξένων λέξεων δημιουργείται μια νέα γλωσσική κατάσταση. Συζητώντας με τους μαθητές διαπίστωσα ότι τους φαίνεται εξαιρετικά παράξενο να χρησιμοποιήσουν την αντίστοιχη ελληνική λέξη, π.χ. αντί του τηλεκοντρόλ τη λέξη τηλεχειριστήριο ή χειριστήριο, αντί του λάικ το συμφωνώ, επικροτώ, γιατί έχουν συνηθίσει να τη λένε με την ξένη ονομασία. Έτσι, αναπόφευκτα, γεμίζουμε το λεξιλόγιό μας με ξένες και σε πολλές περιπτώσεις ακατανόητες λέξεις.



Μετά απ' όλα αυτά αναλογίζομαι: δε θα πρέπει να αντισταθούμε με κάποιο τρόπο; δε θα πρέπει να βάλουμε ένα φραγμό σ' αυτόν τον άκριτο μιμητισμό; Οφείλουν οι πνευματικοί άνθρωποι να πάρουν νηφάλια θέση, χωρίς κινδυνολογίες και φανατισμούς; Οφείλουμε όλοι μας να είμαστε αξιοπρεπείς απέναντι στον εαυτό μας. Δε γίνεται από τη μια να καμαρώνουμε που είμαστε Έλληνες και από την άλλη να μαϊμουδίζουμε.


users.sch.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Τα μηνύματα που δημοσιεύονται στο χώρο αυτό εκφράζουν τις απόψεις των αποστολέων τους. Το ιστολόγιο μας δεν υιοθετεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο τις απόψεις αυτές. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει την γνώμη του, όποια και να είναι αυτή.
Παρακαλούμε να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες, επίσης οι σχολιασμοί σας να μη ξεφεύγουν από τα όρια της ευπρέπειας.
Σχόλια τα οποία περιέχουν ύβρεις, θα διαγράφονται.
Τα σχόλια πλέον ελέγχονται από τους διαχειριστές του ιστολογίου, γιαυτό θα υπάρχουν καθυστερήσεις στην εμφάνιση τους. Γενικά γίνονται όλα αποδεχτά, εκτός από αυτά που είναι διαφημίσεις ή απάτες.
Σας ευχαριστούμε για την κατανόηση.
(επικοινωνία:eleftheroi.ellines@gmail.com)