Έτσι τορπίλισαν οι Ιταλοί το καταδρομικό Έλλη ανήμερα της Παναγίας στο λιμάνι της Τήνου

Το μνημείο για το Έλλη στην Τήνο 

78 χρόνια μετά, οι μνήμες ξυπνούν, την ημέρα της γιορτής της Μεγαλόχαρης, μέσα στο Πάσχα του καλοκαιριού στο νησί της Τήνου…

15 Αυγούστου 1940 το καταδρομικό πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού «ΈΛΛΗ», που είχε πάρει μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία, ήταν αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Τήνου.

Το ίδιο το σημαιοστολισμένο πλοίο και το πλήρωμά του θα έπαιρναν μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις για την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Ώρα 08:25 το πρωί, το ιταλικό υποβρύχιο Dolfino που βρισκόταν «εν καταδύσει», πλησίασε την ΈΛΛΗ, άλλωστε τα υποβρύχια ήταν και θα είναι οι σιωπηροί κυνηγοί που στήνουν το δικό τους, φονικό καρτέρι από το βυθό της θάλασσας.

Λίγο πριν ξεκινήσει η περιφορά της Αγίας Εικόνας της Παναγιάς, ο υπόκωφος θόρυβος κάνει το πλήθος να στρέψει τα βλέμματα προς τη θάλασσα.

Μέσα σε δευτερόλεπτα ακολούθησε έκρηξη ακριβώς καταμεσής του πλοίου, στο λεβητοστάσιο του καταδρομικού και ύστερα ακόμη δυο τορπίλες από το υποβρύχιο έχουν πάρει πορεία προς το καταδρομικό για να του δώσουν το τελικό χτύπημα.

Άνθρωποι που ήταν τότε παιδιά σήμερα μιλούν για θαύμα καθώς καμία από τις δυο τορπίλες δεν βρήκε τον στόχο της. Η πρώτη χτυπά στο λιμάνι και σήκωσε κύματα ύψους περισσότερο των 30 μέτρων και η δεύτερη είχε πλήξει την προκυμαία.

Στην ΕΛΛΗ επικρατεί αναβρασμός αλλά όχι πανικός, το πλήρωμα κατάφερε να κλείσει τα στεγανά του πλοίου αλλά ήταν αργά, η πρώτη τορπίλη είχε χτυπήσει «για τα καλά» το σκαρί του καταδρομικού το οποίο και παίρνει κλίση περίπου 15 μοιρών ενώ είχε πάρει και φωτιά.

Ο κυβερνήτης του ΕΛΛΗ με περίσσια ψυχραιμία κατάφερε να καθοδηγήσει σωστά το πλήρωμά του και όλοι μαζί να διασώσουν τους τραυματίες κυρίως από το μηχανοστάσιο.

Μια ώρα και εικοσιπέντε λεπτά αργότερα το Ελληνικό καταδρομικό θα μείνει για πάντα έξω από το λιμάνι της Τήνου, βυθιζόμενο στα νερά του νησιού. Μαζί του πήρε εννέα νεκρούς ενώ υπήρχαν και δεκάδες τραυματίες.

Η πανηγυρική ατμόσφαιρα στο νησί για τη γιορτή της Μεγαλόχαρης μεταβλήθηκε με μιας σε βαρύ πένθος για τον Ελληνισμό, το Πολεμικό Ναυτικό, τις Ένοπλες Δυνάμεις. Όσοι γνώριζαν την κατάσταση στα βόρια της Ευρώπης έβλεπαν το «τέρας» του φασισμού και του ναζισμού να χτυπά σύντομα και την Ελληνική πόρτα.

Οι Γερμανοί είχαν ήδη εισβάλει στην Πολωνία και ο παράφρων Αδόλφος Χίτλερ βρισκόταν ως κατακτητής στην πόλη του φωτός και του διαφωτισμού, το Παρίσι.
Η Μεγάλη Βρετανία είχε βομβαρδιστεί από την Λουφτβάφε και το φίδι του ναζισμού έστρεφε προς ανατολάς το βλέμμα του, με σκοπό να χτυπήσει την τότε Σοβιετική Ένωση.

Η είδηση του τορπιλισμού φτάνει στην Αθήνα
Η είδηση μεταδίδεται το ταχύτερο δυνατό στην Αθήνα με τα μέσα εκείνης της εποχής.

Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς όμως δίνει εντολή να συνεχιστεί η τελετή και να πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη λιτανεία με όλες τις τιμές που αρμόζουν ώστε να τιμηθεί η Παναγιά και η Ορθοδοξία.

Από την έρευνα που διενεργήθηκε, στα θραύσματα των τορπιλών που είχαν εκραγεί στη προκυμαία, διαπιστώθηκε αμέσως ότι επρόκειτο για ιταλικές τορπίλες.

Η τότε ελληνική κυβέρνηση του Μεταξά όμως τήρησε απόλυτα μυστική την πραγματογνωμοσύνη εκείνη, η οποία τελικά δημοσιεύτηκε μετά την έναρξη του πολέμου με την Ιταλία, στις 30 Οκτώβριου 1940.

Ο Μουσολίνι πολύ πριν από τον τορπιλισμό έδινε συνεχώς εντολές να προκληθεί η Ελλάδα και να πέσει στην Ιταλική παγίδα ώστε να ξεκινήσει τις επεκτατικές βλέψεις του, της νέας, όπως συνήθιζε να λέει, Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο Μεταξάς, Στρατιωτικός με τεράστιες επιχειρησιακές γνώσεις και Γερμανική παιδεία (απών ωστόσο της Μικρασιατικής εκστρατείας), είχε καταλάβει ευτυχώς νωρίς, πως οι συμμαχίες με την Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν συμφέρουσες για τη χώρα μας, παρά το ισχυρό άρμα του Χίτλερ.

Παρά τις όποιες Ιταλικές προκλήσεις η Ελλάδα δεν απαντούσε και η εντολή Μεταξά ήταν να προετοιμάζεται η χώρα μας και η άμυνά της.

Η Αθήνα κρατούσε χαμηλό προφίλ ακόμη κι όταν είχε δεχτεί βομβαρδισμό στο νησί των Φαιάκων. Όπως επίσης κι όταν η Ιταλία επιτέθηκε από αέρος βομβαρδίζοντας το πλοίο Ωρίων και το αντιτορπιλικό του Πολεμικού Ναυτικού Ύδρα , έναν μήνα πριν τον τορπιλισμό της Έλλης.

Η σιωπή διπλωματική και στρατιωτική είχε και συνέχεια κατά τους βομβαρδισμούς Ελληνικών υποβρυχίων στ ανοιχτά της Ιτέας όπως επίσης και κατά αντιτορπιλικών του στόλου. Ο τορπιλισμός του Έλλη ήταν το αποκορύφωμα στις συνεχείς προκλήσεις και η απάντηση που δεν είχε λάβει η Ιταλία, ήρθε ένα τρίμηνο αργότερα, στα βουνά της Ηπείρου που εκεί κατάλαβαν την Ελληνική συσσωρευμένη οργή και το πάθος για λευτεριά δίχως ζυγούς.

Μετά τον πόλεμο η Ιταλική Κυβέρνηση αναγκάστηκε να αποζημιώσει το πολεμικό μας ναυτικό για τον τορπιλισμό και τα όσα είχε κάνει στα πλοία του στόλου. Οι Ιταλοί, το 1950, έδωσαν το καταδρομικό Εουτζένιο ντι Σαβοΐα , ως μέρος των ιταλικών επανορθώσεων.

Η Έλλη, έμεινε στη συνείδηση του κόσμου ως σύμβολο αντίστασης κατά του φασισμού και κάθε χρόνο γίνεται ρίψη στεφάνων στον υγρό της τάφο ως ελάχιστος φόρος τιμής στα εννέα παλικάρια που έχασαν τη ζωή τους.

hellasjournal