Η ανοσία των φορέων του HIV απέναντι στο Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας…

Εισαγωγή: Απαρατήρητος από την επιστημονική κοινότητα για 12 ολόκληρα χρόνια έμεινε ο ιός του AIDS στις ΗΠΑ, όπου έφτασε το 1969 από την Αϊτή.

Όπως προκύπτει από γενετικές έρευνες Αμερικανών επιστημόνων στον HIV, μέχρι το 1981(η πρώτη εργασία που αναφέρεται σε περιστατικά ευκαιριακών λοιμώξεων δημοσιεύθηκε στις 4 Ιουνίου 1981-περίπτωση PCP) όταν η προσοχή ορισμένων ιατρών στράφηκε σε μια παράξενη ασθένεια που σχετιζόταν με ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος, ο ιός «κυκλοφορούσε» χωρίς να γίνει αντιληπτός, σε σημείο που από τον αρχικά έναν και μόνο φορέα να μεταπηδήσει σε τόσο πολλούς, ώστε να προκαλέσει μια ουσιαστικά άνευ προηγουμένου πανδημία!

Από τις νέες αναλύσεις των επιστημόνων προκύπτει ότι ένας φορέας του HIV από την Αϊτή «εισήγαγε» τον ιό στις ΗΠΑ. Στην Αϊτή ο ιός πρέπει να έφτασε τρία χρόνια νωρίτερα προερχόμενος από την κεντρική Αφρική, όπου και μεταπήδησε στους ανθρώπους από τους πιθήκους, κατά πάσα πιθανότητα κάποια στιγμή στη δεκαετία του 1930. Στις ΗΠΑ, ο ιός μεταδιδόταν επί 12 χρόνια σε έναν όλο και μεγαλύτερο αριθμό ατόμων χωρίς να γίνει αντιληπτός – όταν αυτό συνέβη, ήταν ήδη πολύ αργά.

Ο ιός είχε στο μεταξύ «επιστρέψει» στην Αφρική, είχε μεταπηδήσει στην Ευρώπη και σε όλες τις ηπείρους και είχε μολύνει τόσο πολλούς ανθρώπους, ώστε ήταν στην ουσία αδύνατον να ανακοπεί η προέλασή του. Η μόλυνση από τον ιό HIV προκαλεί στους περισσότερους ασθενείς και φορείς, εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος και εκδήλωση του συνδρόμου (AIDS) με συνέπεια την όλο και πιο ευάλωτη θέση του ασθενούς σε κάθε είδος μικροβιακή λοίμωξη.

Σκοπός: Να αναγνωριστεί στην επόμενη δεκαετία η δυνατότητα κατανόησης των γονιδίων που προσφέρουν κάποιου βαθμού προστασία απέναντι στην εξάπλωση του AIDS. Βεβαίως θα χρειαστεί αύξηση των προσπαθειών σε εργαστηριακό επίπεδο και συγκεκριμένα στους τομείς της μοριακής γενετικής και βιοτεχνολογίας.

Υλικό: Χρησιμοποιήθηκαν ερευνητικά δεδομένα από το Κέντρο Ερευνών κατά του AIDS στη Βοστόνη των ΗΠΑ, το Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών για Αλλεργίες και Μολυσματικές Ασθένειες των ΗΠΑ.

Μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) για το 2007 κατά το οποίο, 2,5 εκατομμύρια προσβλήθηκαν από τον ιό ενώ ο συνολικός αριθμός των οροθετικών που ζουν φτάνει τα 33,2 εκατομμύρια.

Αποτελέσματα: Οι έρευνες έδειξαν ότι το 0,3% – 1% όλων των ατόμων που έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV έχουν ανοσία απέναντι στην εκδήλωση της ασθένειας (συνδρόμου AIDS). Η ανοσιακή εκδήλωση πιθανόν να οφείλεται σε μεταλλάξεις γενετικών παραγόντων, δυσλειτουργίες γονιδίων, μοριακές διαφοροποιήσεις στις κυτταρικές επιφάνειες. Επίσης έχει παρατηρηθεί πως τα άτομα με ανοσία έχουν υψηλότερες τιμές Τ-λεμφοκυττάρων απ’ εκείνα τα άτομα που δεν είναι μολυσμένα με τον ιό HIV. Επιπλέον στους ανοσιακούς ασθενείς τα Τ-λεμφοκύτταρα δεν αποπίπτουν σε αντίθεση με τους μη-ανοσιακούς ασθενείς, στους οποίους και χρησιμοποιούνται (Τ-λεμφοκύτταρα) για τον ενδογενή πολλαπλασιασμό των ϊικών πρωτεϊνών του ιού HIV. Οι αριθμοί και τα ποσοστά που εκφράζονται από τον Π.Ο.Υ. τα τελευταία χρόνια δεν σημαίνουν μείωση των κρουσμάτων, δηλαδή επίτευξη κάποιας αισθητικής προόδου όσον αφορά την λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας που είχαν ως αποτέλεσμα τη δραστική μείωση των νέων κρουσμάτων ή ότι αναπτύχθηκαν νέα φάρμακα τα οποία καθυστερούν το μοιραίο, με αποτέλεσμα να καταγράφονται λιγότεροι θάνατοι. Απλά, οι αρμόδιοι του Π.Ο.Υ. κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα τελευταία χρόνια είχαν κάνει λάθη στις εκτιμήσεις τους και ότι οι αριθμοί που έδιναν μέχρι πέρσι (4,3 εκατομμύρια νέες μολύνσεις, 39,5 εκατομμύρια ασθενείς και 2,9 εκατομμύρια θάνατοι το 2006) ήταν υπερβολικοί! Αντιθέτως, τα νέα στοιχεία πρέπει να ανταποκρίνονται, πάντα σύμφωνα με τους αρμόδιους του Π.Ο.Υ., περισσότερο στην πραγματικότητα.

Συμπεράσματα: Η συγκρότηση επιστημονικών κέντρων, κατά προτίμηση εξειδικευμένων στην ανάλυση και καταγραφή των γενετικών ιδιομορφιών κάποιων ανθρώπων, θα δώσει την ώθηση για την εξερεύνηση της γενετικής αιτίας. Παλαιότερες έρευνες είχαν δείξει ότι η ταχύτητα εμφάνισης της νόσου εξαρτάται από την ταχύτητα πολλαπλασιασμού του ιού HIV στον οργανισμό. Ίσως και να ελέγχει η όποια σχέση, εφόσον υπάρχει, ανάμεσα στην ϊική αναπαραγωγή και γενετικής βάσης του ατόμου. Το μόνο γνώριμο στην τελευταία περίπτωση είναι η αναλογικότητα ταχύτητας πολλαπλασιασμού και συγκέντρωσης ιών στον οργανισμό του φορέα. Η ανακάλυψη συγκεκριμένου συνδυασμού δύο γονιδίων (CCR5 και CCL3L1) μπορεί να αποκωδικοποιήσει τις μοριακές και βιοχημικές λειτουργίες του ιού. Συγκεκριμένα το γονίδιο CCR5 συμβάλλει στην εισβολή του ιού στα κύτταρα, ενώ το CCL3L1 επηρεάζει την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Παράλληλα και η χρήση των λιποσωμάτων μεγέθους 50-500nm. Να σημειωθεί, πάντως, ότι ειδικά για τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, όπου και υπάρχει το συντριπτικό μεγαλύτερο πρόβλημα, είναι ουσιαστικά αδύνατον να υπάρξουν σαφή στατιστικά στοιχεία,(Σημείωση: Πιστεύεται ότι προήλθε από πρωτεύοντα θηλαστικά στην Υποσαχάρια Αφρική και μεταδόθηκε στους ανθρώπους στις αρχές του 20^ου αίωνα). Οι αριθμοί που δίνονται βασίζονται σε εκτιμήσεις και υπολογισμούς και είναι λογικό να υπάρχουν αποκλίσεις.

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. η Υποσαχάρια Αφρική συνεχίζει να αποτελεί τη γεωγραφική περιοχή που έχει δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα από την επιδημία του AIDS καθώς εκτιμάται ότι εκεί ζουν περισσότερο από 22,5 εκατομμύρια άνθρωποι με τον ιό HIV. Στην Ελλάδα, ο συνολικός αριθμός των μολυσμένων που έχουν δηλωθεί τα τελευταία 20 χρόνια υπερβαίνει τα 8.000 άτομα, εκτιμήσεις ειδικών, όμως, αναφέρουν πως ο πραγματικός αριθμός υπερβαίνει τις 12.000. Με γνώμονα την μεταβολή υπολογισμού και τρόπου συλλογής στοιχείων και καταμέτρησης του Π.Ο.Υ., θα διαπιστώσει τελικώς ότι ο αριθμός των νέων μολύνσεων από το θανατηφόρο ιό αυξήθηκε το χρόνο που πέρασε κατά 500 χιλιάδες. Ακόμα, όμως και τούτο, δεν μπορεί να θεωρηθεί απαραιτήτως κακή εξέλιξη στον άκρως παράδοξο κόσμο της λοιμώδους ασθένειας.

Καθώς τα θεραπευτικά προγράμματα αυξάνονται ανά τον κόσμο, τα ποσοστά θνησιμότητας λόγω της νόσου μειώνονται. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων από AIDS καταγράφηκε το 2005, οπότε απεβίωσαν 2,2 εκατομμύρια. Σήμερα, οι θάνατοι δεν ξεπερνούν τα 2,1 εκατομμύρια. Καθώς μόνον εάν πεθάνει ένας ασθενής θα διαγραφεί από τις στατιστικές για το AIDS, το γεγονός ότι σήμερα ζουν πολύ περισσότερο οι άρρωστοι, απλώς αυξάνει τον συνολικό αριθμό των οροθετικών. Και αυτό ακριβώς το στοιχείο δημιουργεί την εντύπωση ότι έχει γιγαντωθεί η επιδημία.

Το πιο αισιόδοξο όλων είναι ότι οι νέοι αριθμοί επιβεβαιώνουν ότι τα χειρότερα έχουν ήδη περάσει. Ο υψηλότερος αριθμός ετήσιων νέων λοιμώξεων ήταν 3,4 εκατομμύρια και καταγράφηκε το 1998. Φέτος, ο αριθμός των ανθρώπων που προσεβλήθησαν από το ιό του AIDS δεν ξεπέρασε τα 2,5 εκατομμύρια.

Τόσο η μείωση στα ποσοστά θανάτων όσο και αυτή που διέπει τους ρυθμούς με τους οποίους εμφανίζονται οι νέες λοιμώξεις αποτελεί αναμφίβολα αποτέλεσμα της φυσικής πορείας που ακολουθούν όλες οι μολυσματικές νόσοι. Όμως, είναι εξίσου βέβαιο ότι οι διαφορές αντικατοπτρίζουν την αποτελεσματικότητα και κυρίως την σκληρή προσπάθεια που καταβάλλουν αρμόδιοι φορείς και οι ειδικοί στα συστήματα δημόσιας υγείας πολλών κρατών. Με πολύ κόπο κατάφεραν να πείσουν τους τοπικούς πληθυσμούς να μεταβάλλουν αρμόδιοι φορείς και οι ειδικοί στα συστήματα δημόσιας υγείας πολλών κρατών. Με πολύ κόπο κατάφεραν να πείσουν τους τοπικούς πληθυσμούς να μεταβάλλουν ή να εγκαταλείψουν επισφαλείς για την υγεία συμπεριφορές, όπως η χρήση προφυλακτικού. Ταυτόχρονα, μπόρεσαν να δημιουργήσουν τις απαραίτητες ιατρικές υποδομές που τους επέτρεψαν την αποτελεσματική διανομή αντιρετροϊκών σκευασμάτων, φαρμάκων που μπορούν να  ανακουφίσουν τα συμπτώματα της ασθένειας. Όπως οι αναστολείς της πρωτεάσης, αταζαναβίρη ( Atazanavir) ως αναστολείς της πρωτεάσης (PI) του αζαπεπτιδίου του HIV -1 η οποία  αποκλείει την επεξεργασία των ϊικών gag-pol  πρωτεϊνών στα προσβεβλημένα από τον HIV-1  κύτταρα εμποδίζοντας το σχηματισμό ώριμων  σωματίων του ιού και την προσβολή άλλων  κυττάρων. Η λοπιναβίρη (lopinavir) ως αναστολέας των πρωτεασών HIV-1, 2  με την παραγωγή στελεχών HIV ανώριμης μορφολογίας. Επιπλέον η χρήση της νελφιναβίρης ( nelfinavir) συνδέεται με αναστρέψιμο τρόπο με τη δραστική θέση της πρωτεάσης του HIV εμποδίζοντας τη διέγερση των πολυπρωτεϊνών με αποτέλεσμα να σχηματιστούν άωρα μη λοιμώδη σωματίδια ιών.

Τα «αναθεωρημένα» στοιχεία του ΟΗΕ είναι προϊόν της εφαρμογής αρτιότερων μεθόδων συλλογής δεδομένων κατά κύριο λόγο στην Ινδία και σε πέντε αφρικανικά κράτη. Στην Ινδία έχουν πλέον δημιουργηθεί πολύ περισσότερα σημεία συλλογής και ανάλυσης δειγμάτων και σε όλα τα κράτη κάνουν συστηματικότερη και πληρέστερη συλλογή στοιχείων, με τους ειδικούς επιθεωρητές να πηγαίνουν για να συλλέξουν τα στοιχεία και να μην αρκούνται σε όσα τους δίνουν οι κλινικές.

Πολλοί θεωρούν ότι η αναθεώρηση των στοιχείων από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας δικαιώνει την καχυποψία με την οποία αντιμετώπιζαν τους αριθμούς που έως σήμερα έδινε στη δημοσιότητα ο διεθνής υγειονομικός οργανισμός. Γενικότερα, υπήρχαν υποψίες ότι οι παλιές μέθοδοι συλλογής στοιχείων δεν ήταν επαρκής και ότι η αύξηση των θανάτων και νέων κρουσμάτων της νόσου που παρουσιαζόταν ετησίως γινόταν γενικώς ανεκτή επειδή συγκινούσε τους επίδοξους δωρητές. Ωστόσο, οι δομές συλλογής και διανομής χρημάτων για την καταπολέμηση του έιτζ έχουν εδραιωθεί και δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, ενώ η δημοσιοποίηση πραγματικών στοιχείων είναι ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου τα χρήματα να διοχετευθούν εκεί όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη.

Τέλος, τα  αναθεωρημένα στοιχεία που δίνονται στη δημοσιότητα σημαίνουν ότι θα είναι ευκολότερη και φθηνότερη η θεραπεία όσων έχουν ανάγκη.

Στην γενικότερη αντιρετροϊκή θεραπεία, μπορεί να συμπεριληφθεί και η εφαρμογή της νανοτεχνολογίας. Η οποία συντελεί στην αναγνώριση και εξουδετέρωση (αδρανοποίηση) ειδικών πρωτεϊνικών – ϊικών υποδοχέων με στόχο την αποτροπή εκδήλωσης του συνδρόμου και μετέπειτα εξέλιξης αυτού, (AIDS).

Σημείωση: Επισημαίνεται ότι η διάμετρος μιας ανθρώπινης τρίχας αντιστοιχεί σε 80.000 νανόμετρα. Τα δε νανοσώματα που ήδη παρασκευάζονται έχουν διάμετρο από 50 έως 500 νανόμετρα, δηλαδή 160 με 1600 φορές μικρότερα από το πάχος μιας ανθρώπινης τρίχας. Είναι εφικτή σήμερα η χρήση νανοτεχνολογικών μεθόδων σε γενετικό επίπεδο, χωρίς να παραγνωρίζεται η αξία της χορήγησης συμπληρωμάτων σε συμπτωματικούς η’ μη ασθενείς να παίζουν καθοριστικό ρόλο όπως η χορήγηση του σεληνίου σε δοσολογία 100μγ-200μγ ( 2500μγ καθίσταται τοξική για τον ανθρώπινο οργανισμό) και πάντα σε συνδιασμό με Βιταμίνη Ε . Συγκεκριμένα το σελήνιο  δεν επιτρέπει τον ιό να εξαχθεί από το κύτταρο ξενιστή.

Pr. Dr. Γεώργιος Ι. Φουτσιτζής(MD)

Καθηγητής  ESRDeS

 voicenews.gr