Το δικαίωμα στην ασφάλεια των πολιτών

Του Σπύρου Βλαχόπουλου

Τα συχνά περιστατικά βίας, ιδίως στο κέντρο της Αθήνας, δεν αποτελούν μόνο πολιτικό θέμα. Αποτελούν και νομικό ζήτημα, και μάλιστα συνταγματικού επιπέδου. Παρότι δεν αναφέρεται ρητώς στο συνταγματικό κείμενο, το δικαίωμα των πολιτών στην ασφάλεια κατοχυρώνεται στο ελληνικό Σύνταγμα.

Όταν το ισχύον Σύνταγμα προβλέπει στο άρθρο 5 παρ. 2 ότι «όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής» και στο άρθρο 5 παρ. 5 ότι «καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας», αυτό προφανώς δεν σημαίνει μόνο το αυτονόητο, ότι δηλαδή
απαγορεύεται στο κράτος να αφαιρεί τη ζωή ή να βλάπτει την υγεία. Σημαίνει κάτι παραπάνω: ότι η κρατική εξουσία πρέπει να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διαφυλάσσει τη ζωή και την υγεία των πολιτών, οποιαδήποτε και αν είναι η πηγή διακινδύνευσης, ακόμη δηλαδή και αν ο κίνδυνος προέρχεται από άλλους ανθρώπους. Το ίδιο ισχύει και για το δικαίωμα στην περιουσία (άρθρο 17 του Συντάγματος και άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Στο κράτος δεν απαγορεύεται μόνο να αφαιρεί χωρίς αντάλλαγμα την περιουσία των πολιτών. Πέραν τούτου, επιβάλλεται να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για να προστατεύει τους πολίτες από ενέργειες προσβολής της ιδιοκτησίας τους που προέρχονται από τρίτα πρόσωπα.

Με πολύ απλά λόγια: Όταν το κράτος αφήνει τους κατοίκους ολόκληρων περιοχών χωρίς καμία προστασία, όταν δημιουργούνται «άβατα» στο κέντρο της Αθήνας όπου οι αστυνομικοί μπορούν να εισέλθουν, ακόμα και για τη διερεύνηση τροχαίων ατυχημάτων, μόνο με τη συνοδεία ΜΑΤ, όταν γίνεται εμπόριο και χρήση ναρκωτικών ακριβώς δίπλα από την είσοδο πανεπιστημιακών κτηρίων, τότε παραβιάζεται το Σύνταγμα. Προτού λοιπόν συζητήσουμε για την αναθεώρηση του Συντάγματος, ας φροντίσουμε για την τήρηση των ισχυουσών διατάξεών του.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα για όλα τα ανωτέρω, είναι τα επεισόδια που λαμβάνουν χώρα τις ημέρες του εορτασμού της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Δεν είναι λίγες οι δικαστικές αποφάσεις που επιδικάζουν αποζημιώσεις υπέρ καταστηματαρχών της περιοχής των Εξαρχείων, επειδή οι αστυνομικές δυνάμεις δεν έπραξαν το αυτονόητο, να προστατεύσουν δηλαδή τις περιουσίες τους από όσους αμαυρώνουν την επέτειο του Πολυτεχνείου. Και κάτι τελευταίο: Αυτό που συμβαίνει αυτές τις ημέρες είναι ότι η αστυνομία «εγκλωβίζει», κατά την προσφιλή ορολογία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όσους «τα σπάνε και καίνε» στα Εξάρχεια, λες και εκεί δεν ζουν άνθρωποι που θέλουν ή πρέπει να βγουν από το σπίτι τους για να μεταβούν στην εργασία τους, στα συγγενικά ή φιλικά τους πρόσωπα, στον γιατρό κ.ο.κ. Αυτές είναι στοιχειώδεις ελευθερίες που η πολιτεία θα έπρεπε να προστατεύει.


* Ο κ. Σπύρος Βλαχόπουλος είναι Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ.

liberal.gr