Μήνυση για τα «μυστικά» της Αμφίπολης

Αίσθηση προκαλούν νέες καταγγελίες γύρω από την ανασκαφή στο μνημείο της Αμφίπολης.

Της Δήμητρας Πανανού

Στη μήνυση που κατέθεσε πριν από λίγες μέρες ο «Όμιλος Φίλων για την ανάδειξη της Αρχαίας Αμφίπολης- Αμφιπολίτες» γίνεται λόγος για «σκόπιμη και συστηματική αποσιώπηση», από πλευράς του υπουργείου Πολιτισμού και της ανασκαφικής ομάδας, των αρχαιολογικών ευρημάτων, μεταξύ αυτών ενός αγάλματος που βρισκόταν τοποθετημένο πάνω στο περίφημο ψηφιδωτό που απεικονίζει την αρπαγή της Περσεφόνης και για καθυστερήσεις τόσο στις αναλύσεις των σκελετών που εντόπισε η ανασκαφή, όσο και στην αποκατάστασή του ταφικού μνημείου.

Πριν από επτά μήνες ο «Όμιλος Φίλων για την ανάδειξη της Αρχαίας
Αμφίπολης- Αμφιπολίτες», είχε αποστείλει εξώδικο στην τότε υπουργό Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, με το οποίο ζητούσε να πληροφορηθεί τον πλήρη κατάλογο όλων των κινητών αρχαίων ευρημάτων της ανασκαφής του Τύμβου Καστά, πότε θα γινόταν ο έλεγχος DNA στους πέντε σκελετούς που βρέθηκαν στο ταφικό μνημείο και η αποκατάσταση του μαρμάρινου περιβόλου. Απάντηση δε δόθηκε ποτέ με αποτέλεσμα ο Σύλλογος να καταθέσει μήνυση κατά παντός υπευθύνου, στις 25 Ιανουαρίου του 2019, με την οποία ζητά να διερευνηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες από κάθε εμπλεκόμενο πρόσωπο.

«Εξαφάνισαν …άγαλμα»

Έκπληξη προκαλεί το γεγονός, όπως καταγγέλλεται στη μηνυτήρια αναφορά, ότι στο ταφικό μνημείο εντοπίστηκε άγαλμα, η ύπαρξη του οποίου αποσιωπήθηκε. «Επειδή έχουμε την πληροφορία ότι εντός του τύμβου και πάνω στο ευρεθέν ψηφιδωτό, υφίστατο ακέραιο άγαλμα γυναίκας θηλάζουσας βρέφος, καθισμένης πάνω σε ημισφαίριο, (εξ ου και η στρογγυλή τρύπα στο ψηφιδωτό), για την ύπαρξη του οποίου η ανασκαφική ομάδα δεν ανέφερε τίποτα απολύτως. Αποσιώπησε την ύπαρξή του και το απέκρυψε από τη δημοσιότητα. Αγνοείται, δε, η τύχη του σήμερα, πού βρίσκεται, πού φυλάσσεται ή πού αποκρύβεται. Μόνο συμπωματική και τυχαία δεν είναι η ύπαρξη τέτοιου αγάλματος, διότι σε παρόμοιο μνημείο στη Μεσσήνη, βρέθηκε όμοιο άγαλμα γυναίκας που θηλάζει βρέφος καθισμένης σε ημισφαίριο. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, πρόκειται για τη Περσεφόνη που θηλάζει το Διόνυσο Ζαγρέα. Άρα, και η ύπαρξη παρομοίου αγάλματος συνάδει με το χώρο κι αποκαλύπτει το χαρακτήρα του», σημειώνεται στη μήνυση.

Πέραν από τις μαρτυρίες ατόμων που επιβεβαιώνουν τα καταγγελλόμενα και τις οποίες έχει στη διάθεση του ο Σύλλογος, στη μηνυτήρια αναφορά επισημαίνεται ότι ο τρόπος με τον οποίο έγινε η αποχωμάτωση του θαλάμου, όπου εντοπίστηκε το άγαλμα, αποτελεί ακόμη ένα αποδεικτικό στοιχείο. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται: «Κατά την αποχωμάτωση του θαλάμου, όπου ήταν το ψηφιδωτό καθόδου στον Άδη στο δάπεδο, έγινε αφαίρεση των χωμάτων, όχι ομοιόμορφα απ΄όλο το θάλαμο από πάνω μέχρι κάτω, αλλά επιλεκτικά πρώτα γύρω από το σημείο που καταλήγει στην τρύπα του ψηφιδωτού. Μήπως κατά την έναρξη αφαίρεσης των χωμάτων στο θάλαμο αυτό, από πάνω, ξεπρόβαλε το κεφάλι του αγάλματος και άρχισαν επιλεκτικά την αφαίρεση των χωμάτων περιμετρικά αυτού μέχρι το έδαφος και γι΄αυτό στη συνημμένη φωτογραφία, δοσμένη από το υπουργείο Πολιτισμού, φαίνεται επιμελής αποχωμάτωση από πάνω μέχρι κάτω, μόνο στο σημείο, που βρέθηκε η τρύπα;».

«Παλινωδίες και ανακολουθίες»

Παράλληλα, γίνεται λόγος για «ύποπτη συμπεριφορά» που επέδειξε η ανασκαφική ομάδα σχετικά με την αποσιώπηση ευρημάτων γεγονός που «την καθιστά αναξιόπιστη», όπως αναφέρεται στη μήνυση. «Αρχικά η ανασκαφική ομάδα αρνιόταν ότι βρέθηκαν εντός του τύμβου νομίσματα κι αγγεία. Στη συνέχεια, στις 29.11.2014 στην παρουσίαση των Αθηνών, εμφάνισαν τρία χάλκινα νομίσματα και είχαμε την ομολογία της κ. Περιστέρη, «ότι βρήκαμε κι άλλα νομίσματα κι αγγεία, αλλά δεν σας τα δείξαμε». Προηγήθηκε, βέβαια, η φημολογία περί υπάρξεως νομισμάτων κι αγγείων. Επίσης, αρνιόταν και διέψευδε ότι βρέθηκαν επιστύλια, δηλαδή ζωγραφικές απεικονίσεις εντός του μνημείου. Στις 29.10.2014 ο Αστέριος Τσίντσιφος (σ.σ. πρόεδρος του Συλλόγου) σε ραδιοφωνική εκπομπή μίλησε για πρόσωπα που είδαν να βγαίνουν επιστύλια από το μνημείο. Στις 12.11.2014 τελικά, αναίρεσαν την αρχική διάψευση ότι δεν βρέθηκαν επιστήλια και επιβεβαίωσαν ότι πράγματι βρέθηκαν επιστύλια με παραστάσεις κι έδωσαν στη δημοσιότητα φωτογραφίες αυτών και σχεδιαστική αναπαράστασή τους, αλλά επέμειναν στη μη ύπαρξη επιγραφών».

Όπως αναφέρει στη μήνυσή του ο «Όμιλος Φίλων για την ανάδειξη της Αρχαίας Αμφίπολης- Αμφιπολίτες», «οι ανακολουθίες αυτές μας δημιουργούν εύλογες υπόνοιες, ότι δεν λέγεται πάντα η αλήθεια, αλλά υπάρχει σκόπιμη και συστηματική αποσιώπηση». Διευκρινίζει δε ότι η αρχαιολογική ανασκαφή του τύμβου Καστά χαρακτηρίστηκε σωστική, γεγονός που, σύμφωνα με το άρθρ. 39§4 ν.3028/2002, σημαίνει ότι «ο διενεργών σωστική ανασκαφή υποχρεούται να καταθέτει τελική έκθεση, κατάλογο ευρημάτων, φωτογραφίες και σχέδια εντός εννέα (9) μηνών από την περάτωσή της».

«Εμείς δεν είδαμε κανένα κατάλογο, καμιά τελική έκθεση, αν και έχουν περάσει χρόνια από την ολοκλήρωση της ανασκαφής εντός του τύμβου από το 2014. Επειδή βάσιμα πιστεύουμε ότι υπήρχε εντός του μνημείου άγαλμα, που αφαιρέθηκε και αποσιωπάται η εύρεσή του. Επειδή τα υπόλοιπα (άγνωστα) νομίσματα που ομολογείται ότι βρέθηκαν, ουδέποτε δημοσιεύτηκαν, ανησυχούμε και δεν γνωρίζουμε, εάν πραγματικά θα εμφανιστούν όλα ή κάποια εξ αυτών, ενώ κάποια άλλα, τα πιο σπάνια κι άρα πανάκριβα, δεν θα τύχουν λαθροχειρίας ζητούμε να διερευνηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες από κάθε εμπλεκόμενο πρόσωπο, σχετικά με τα καταγγελλόμενα», καταλήγει η μήνυση.

Κύκλοι του υπουργείου Πολιτισμού, καλούμενοι να σχολιάσουν την κατάθεση της μήνυσης, κάνουν λόγο για «γραφικότητες και γελοιότητες». «Πρόκειται για ανθρώπους που εκτελούν συγκεκριμένη εργασία λαϊκισμού και δημαγωγίας. Τα όσα καταγγέλλουν είναι ανυπόστατα, αστήριχτα και απαράδεκτα. Είναι γελοία πράγματα που γίνονται καθαρά για λόγους εντυπωσιασμού. Υπάρχει πλήρης καταγραφή του τι ακριβώς έγινε στην ανασκαφή και των ευρημάτων. Επίσης, καλό θα ήταν να ελεγχθεί το ποινικό μητρώο των καταγγελλόντων», ανέφερε πηγή του υπουργείου Πολιτισμού.