ΟΙ ΠΟΜΑΚΟΙ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΟΥΡΚΙΑ! ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ

Οδοιπορικό και έρευνα στα Πομακοχώρια της περιοχής του Γκιόνεν (στην ευρύτερη περιοχή των Δαρδανελίων) έκανε το 2009-2010 ο Βούλγαρος ερευνητής Stoyan Shivarov στα πλαίσια της ερευνάς του για τη βουλγαρική παρουσία στη Μικρά Ασία (φωτογραφικό υλικό στο https://picasaweb.google.com/sasedna).

Η έρευνα, αν και προκατειλημμένη από τις βουλγαρικές θέσεις, έχει παρόλα αυτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η περιοχή του Γκιόνεν αποτέλεσε το κέντρο της Πρώτης Πομακικής Επανάστασης μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία εναντίον των δυνάμεων των Νεότουρκων του Μουσταφά Κεμάλ, με επικεφαλής τον Πομάκο ήρωα Γκιαούρ Ιμάμ (βλ. Ζαγάλισα φύλλο 51).

Από την έρευνα είναι εντυπωσιακά τα στοιχεία της επιβίωσης της πομακικής γλώσσας και κουλτούρας στα χωριά αυτά. Όπως επισημαίνει ο Σιβάροφ θα περίμενε κανείς ότι οι Πομάκοι της περιοχής θα είχαν ξεχάσει τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους. Όμως αυτό δεν ισχύει, καθώς υπάρχουν σοβαρές αντιστάσεις: σε αρκετά χωριά και η γλώσσα μιλιέται από αρκετούς χωρικούς και γίνονται προσπάθειες για διάσωση του πομακικού πολιτισμού από τους κατοίκους της περιοχής. Οι Πομάκοι ενδιαφέρονται για τις ρίζες τους αν και τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους για να μάθουν την ιστορία τους είναι λιγοστά.

Πολλοί από τους Πομάκους κατοίκους της περιοχής είναι πρόσφυγες από τους Βαλκανικούς πολέμους. Στο Kocapınar μετανάστευσαν Πομάκοι από το Άνω Νευροκόπι της Βουλγαρίας, αλλά και από τα ορεινά Πομακοχώρια της Δράμας. Πληροφορούμαστε ότι πολλοί Πομάκοι ήρθαν και από τα χωριά Barutin, Kribul, Koçan, Jijevo, Fırgovo, Ablanica, Kara Bulak ( Borino), Babyak, Çirnovitsa, Pepelaj. Ενδιαφέρουσα είναι και η πληροφορία ότι στην αρχή στην περιοχή είχαν έρθει και Αλβανοί μετανάστες. Το χωριό κατοικούνταν παλιά από Έλληνες (που εξοντώθηκαν με τη γενοκτονία εις βάρος τους από τον Μουσταφά Κεμάλ) και για λίγο χρόνο και από Βούλγαρους (για αυτό και το ενδιαφέρον του Shivarov για την περιοχή αυτή).

Το Necipköy βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά από το Kocapınar. Οι Πομάκοι από το Necipköy είναι κυρίως πρόσφυγες από το Çereşovo της Βουλγαρίας (όλο το χωριό μετακινήθηκε στο Necipköy), αλλά και από οικογένειες από το Osikovo και το Tımrış. Με τον βαλκανικό πόλεμο εκπατρίστηκαν και μέσω του λιμανιού της Καβάλας έφτασαν στο Necipköy της Τουρκίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο χωριό έχει διασωθεί και το παλιό ελληνικό σχολείο.

Οι Πομάκοι της Τουρκίας ενδιαφέρονται για τις ρίζες τους, τη γλώσσα τους και τον πολιτισμό τους. Ας αποτελέσουν παράδειγμα και για τα αδέρφια μας στην ελληνική Θράκη
(τεύχος 56, Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2011)


Ζαγάλισα