Ολλανδία, η βασίλισσα της φοροδιαφυγής

Οι Βρυξέλλες δεν υστερούν ως φορολογικός παράδεισος – εν τούτοις, μέσω του παγκόσμιου κέντρου αποφυγής φόρων της χώρας της τουλίπας, ενός από τα δύο μεγαλύτερα του πλανήτη, διέφυγαν περί τα 4.000 δις € το 2011    

Είναι προφανές ότι, ο θόρυβος που δημιουργήθηκε σχετικά με το θέμα των πολυεθνικών που έχουν «έδρα φοροδιαφυγής» το Λουξεμβούργο, στο οποίο αναφερθήκαμε έγκαιρα (άρθρο), δεν οφείλεται σε μία ξαφνική «έκρηξη ηθικής» των ΜΜΕ – αλλά στην ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από τον κ. Juncker, ο οποίος τοποθετήθηκε ουσιαστικά από τις αγορές στη ηγεσία, παρά το ότι ήταν αντίθετες μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Βρετανία.

Υπενθυμίζουμε δε μία αναφορά στο θέμα από το παρελθόν (πηγή), σύμφωνα με την οποία η τεράστια «φοροαποφυγή» εκ μέρους των πολυεθνικών δεν αντιμετωπίζεται από καμία χώρα – αφού σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις υπηρετούν το «χρηματοπιστωτικό κτήνος», ασχολούμενες μόνο με τη φοροδιαφυγή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τις οποίες «διώκουν» και κλείνουν κατ’ εντολή και προς όφελος των πολυεθνικών.

Για παράδειγμα, τεχνάσματα όπως η διαφορετική τιμολόγηση των προϊόντων της μητρικής προς τις θυγατρικές ανά κράτος και φορολογικό συντελεστή (ιδιαίτερα των φαρμάκων μηδενικού σχεδόν κόστους παραγωγής), ο δανεισμός κεφαλαίων εκ μέρους της μητρικής προς τις θυγατρικές με «προσαρμοσμένο» επιτόκιο, η σωστή χρήση των διαφόρων μοντέλων «δικαιόχρησης ή/και σημάτων», η φορολογική εκμετάλλευση των ζημιών των εξαγορασθέντων εταιρειών από τις αγοράζουσες, μέσω συμψηφισμού με τα κέρδη τους εις βάρος των Εθνικών Οικονομιών και πολλά άλλα, είναι αδύνατον σχεδόν να αποκλεισθούν.

Ενδιαφέρον έχουν ίσως εδώ οι αναφορές της Κομισιόν, με βάση τις οποίες θα καταπολεμηθεί η νόμιμη φοροδιαφυγή των πολυεθνικών – επειδή εδρεύει στην πρωτεύουσα μίας χώρας που προσφέρει ανέκαθεν εξαιρετικά μεγάλες δυνατότητες μειωμένης φορολόγησης, μέσω των  «Coordination Centers» που λειτουργούν στις Βρυξέλλες.

Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, περίπου 200 πολυεθνικές εταιρείες ίδρυσαν στο Βέλγιο (με πρωτοβουλία φυσικά της χώρας), τα παραπάνω κέντρα – σκοπός των οποίων ήταν ο συντονισμός των χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων των μητρικών εταιρειών τους! Η προσέλκυση τους έγινε από την πρωτεύουσα της Ευρώπης, η οποία πρότεινε τη φορολόγηση των χρηματοοικονομικών κερδών τους, μέσω ενός μικρού ποσοστού φορολόγησης επί των εξόδων λειτουργίας τους.

Τελικό αποτέλεσμα ήταν η φορολόγηση των χρηματοοικονομικών κερδών των 207 εγκατεστημένων εκεί πολυεθνικών εταιρειών, ύψους περίπου 5 δις €, με μόλις 73 εκ. € – κάτι που σημαίνει πως ο φορολογικός συντελεστής ήταν μόλις 1,36%. Η γερμανική Volkswagen, για παράδειγμα, είχε 81 εκ. € κέρδος από το γραφείο του Βελγίου το 2003, προερχόμενο προφανώς από άλλες χώρες – πλήρωσε δε μόλις 87.000 € φόρο (φορολογικός συντελεστής 0,1%). Η βασίλισσα όμως τη νόμιμης φοροδιαφυγής δεν είναι ούτε το Βέλγιο, ούτε το Λουξεμβούργο – αλλά η Ολλανδία. Ειδικότερα τα εξής:

.

Ο ολλανδικός παράδεισος

Στη νότια πλευρά του Άμστερνταμ, στο σταθμό «Amstel», έχουν τη φορολογική έδρα τους πάνω από 2.000 πολυεθνικές επιχειρήσεις – μεταξύ των οποίων η Danone, η Saab και η Gazprom, τα γραφεία των οποίων ευρίσκονται σε ένα κτίριο, χωρίς καμία απολύτως επιγραφή στην είσοδο του. Το όνομα τους δεν βρίσκεται ούτε στα γραμματοκιβώτια του κτιρίου – παρά το ότι η έδρα τους είναι ουσιαστικά ένα γραμματοκιβώτιο (πηγή: Spiegel).

Οι περισσότεροι εργαζόμενοι στο συγκρότημα γραφείων είναι υπάλληλοι της Intertrust – μίας εταιρείας «διαχείρισης» (Trust Company), η οποία διαφημίζει ως εξής τις υπηρεσίες της: 

«Αν ψάχνετε για μία επιχειρηματική υποδομή υψηλής ποιότητας, για ευνοϊκές φορολογικές συνθήκες, καθώς επίσης για εξυπηρέτηση από πρώτο χέρι, τότε η Intertrust Ολλανδίας είναι το γραφείο σας«.

Εταιρείες όπως η παραπάνω έχουν μεγάλη ζήτηση από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις – αφού τουλάχιστον 12.000 «ειδικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα», όπως αποκαλούνται επίσημα («εταιρείες γραμματοκιβωτίων» στην καθομιλουμένη), τα οποία δεν απασχολούν καθόλου προσωπικό, είναι εγκατεστημένα στην Ολλανδία. Η αιτία είναι το ότι η εντιμότατη αυτή χώρα (ανάλυση), η οποία συνεχώς κατακρίνει την Ελλάδα, είναι ίσως ο πλέον αγαπημένος φορολογικός παράδεισος του πλανήτη – πολύ πιο αγαπητός από το Λουξεμβούργο.

Προφανώς αυτό οφείλεται στους ακόμη χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, οι οποίοι επιτρέπουν στις πολυεθνικές να πληρώνουν ελάχιστους ή ακόμη και μηδενικούς φόρους, για ορισμένα εισοδήματα τους στο εξωτερικό – όπως για τους τόκους των δανείων που δήθεν παρέχουν στις μητρικές τους εταιρείες, για τα μερίσματα, για τα «δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας» κοκ. Ένας από τους τρόπους για τις πολυεθνικές των Η.Π.Α. περιγράφεται στο γράφημα που ακολουθεί – με τη μεσολάβηση της Ιρλανδίας και της Ολλανδίας, με τελικό «αποδέκτη» τις Βερμούδες.

 .

.

Συνεχίζοντας, μία σειρά μεγαθηρίων, όπως η σουηδική IKEA, η ημικρατική ιταλική πετρελαϊκή εταιρεία Eni, η αμερικανική Walmart, καθώς επίσης οι 17 από τους 20 ισχυρότερους ομίλους, όσον αφορά το τζίρο τους στη χρεοκοπημένη Πορτογαλία, μεταφέρουν και φορολογούν τα κέρδη τους στην Ολλανδία.

Οι Πορτογάλοι χαίρονται δυστυχώς για τις ξένες επενδύσεις, παρά το ότι πληρώνουν φόρους για να τις έχουν – εν αγνοία τους βέβαια, αφού θεωρούν τους εαυτούς τους υπεύθυνους για το κατάντημα της χώρας τους, όπως συμβαίνει και με τους Έλληνες.

Από την άλλη πλευρά, το σύστημα των πολυεθνικών είναι πολύ απλό, όπως στο παράδειγμα της IKEA – η οποία, μέσω της «Ikea Inter Systems BV» που εδρεύει στην Ολλανδία, χρεώνει με τέλη δικαιωμάτων χρήσης (franchise fees) όλα τα υποκαταστήματα της στο εξωτερικό – μειώνοντας έτσι σημαντικά τη φορολόγηση τους.

Ανάλογα ενεργεί και η αμερικανική Starbucks, καθώς επίσης πολλές άλλες πολυεθνικές – τις οποίες φυσικά αδυνατούν να ανταγωνιστούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μη έχοντας τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ανάλογα τεχνάσματα. Είναι εύλογο δε το ότι, τα διαφυγόντα φορολογικά έσοδα των κρατών επιβαρύνουν τους φορολογουμένους Πολίτες τους – οι οποίοι εξισορροπούν τις διαφορές.

Περαιτέρω, μέσω του παγκόσμιου «κέντρου φοροδιαφυγής» της Ολλανδίας (νόμιμης πάντοτε), έχουν διαφύγει της εθνικής φορολόγησης περί τα 4.000 δις € (4 τρις) μόνο το 2011 – 20 φορές περισσότερα δηλαδή, από το ετήσιο ΑΕΠ της Ελλάδας ή πενταπλάσια του ολλανδικού. Έχουν μετατρέψει δε την Ολλανδία, σύμφωνα με τις στατιστικές του ΔΝΤ, σε μία από τις δύο μεγαλύτερες χώρες παγκοσμίως, όσον αφορά τις απ’ ευθείας επενδύσεις «από και προς» το εξωτερικό.

Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει λοιπόν το γεγονός ότι μία χώρα, η οποία είναι λίγο μεγαλύτερη από την Ελλάδα (17 εκ.), έχει το τετραπλάσιο ΑΕΠ – αν και πρέπει να μας απασχολούν οι πραγματικές δυνατότητες της πατρίδας μας, εάν συνεχίσει να παραμένει αποικία του ευρωπαϊκού βορά, έχοντας οδηγηθεί δόλια στην παγίδα του χρέους.

.Η βασίλισσα της νόμιμης φοροδιαφυγής

Συνεχίζοντας, σύμφωνα με μία μελέτη της αμερικανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης «Citizens for Tax and Justice – CTJ), το 48% των 500 ισχυρότερων χρηματοπιστωτικών εταιριών διαχείρισης χαρτοφυλακίων (Finance Holdings), διαθέτουν μία επιχείρηση γραμματοκιβωτίου στην Ολλανδία – περισσότερες από όσο στη Σιγκαπούρη, στο Χονγκ Κονγκ ή στο Λουξεμβούργο (34%).

Κατά την CTJ, οι αμερικανικοί όμιλοι φορολόγησαν κέρδη ύψους 127 δις $ το 2010 στην Ολλανδία – όταν τα αντίστοιχα στις Βερμούδες ήταν 91 δις $, στο Λουξεμβούργο 55 δις $ και στα νησιά Cayman 51 δις $. Μόνο η γερμανική BASF είχε το 2012 συνολικά 21 εταιρείες διαχείρισης χαρτοφυλακίων στην Ολλανδία – ενώ ακόμη και μουσικά συγκροτήματα, όπως η Rolling Stones, έχουν έδρα στο Άμστερνταμ.

Οι γερμανικοί όμιλοι της «εντιμότατης εταίρου» μας στη χώρα υπολογίζονται στους 800 – μεταξύ των οποίων και η πλέον μοχλευμένη τράπεζα του πλανήτη: η Deutsche Bank, η οποία εκμεταλλεύεται κυρίως τη δυνατότητα που έχουν οι πολυεθνικές στην Ολλανδία, να διενεργούν εμπιστευτικές συζητήσεις με της Αρχές, συμφωνώντας από κοινού το ύψος της φορολόγησης τους.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν προβληματίζονται, όσον αφορά τη φορολόγηση τους, ούτε από τις υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου – επιλέγοντας επίσης το δρόμο της Ολλανδίας, όπως φαίνεται από το γράφημα (πηγή) που ακολουθεί.

 .

(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

 .

Ολοκληρώνοντας, μόνο το ύψος των μερισμάτων των πολυεθνικών, τα οποία εισέρρευσαν στην Ολλανδία για να (μην) φορολογηθούν εκεί, αυξήθηκαν μεταξύ των ετών 2004 και 2012 από 13,1 δις € στα 72,7 δις € – υπερπενταπλασιάσθηκαν δηλαδή, προς όφελος της Ολλανδίας και εις βάρος ολόκληρου του υπόλοιπου πλανήτη.

.Επίλογος

Είναι προφανές ότι, με βάση επίσης την ανάλυση «Διεθνής Διαφάνεια ΑΕ», η αυστηρότητα των κρατών όσον αφορά τη διαφθορά ή τη φοροδιαφυγή, «εξαντλείται» στα μεσαία και κατώτερα εισοδηματικά στρώματα της κοινωνίας – ειδικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες κλείνουν με τη βοήθεια των νόμων, προς όφελος των μεγάλων πολυεθνικών.

Αυτό σημαίνει πως δεν πρέπει να χαιρόμαστε ιδιαίτερα, όταν ακούγονται μεγάλα λόγια εκ μέρους των εκάστοτε κυβερνήσεων, πόσο μάλλον από το ΔΝΤ, σε σχέση με την πάταξη της φοροδιαφυγής, με την καταπολέμηση της διαφοράς κοκ. – επειδή η «καμπάνα χτυπάει» κυρίως για τα αδύναμα θύματα και όχι για τους θήτες. Οι τελευταίοι γνωρίζουν πάρα πολύ καλά να αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους καταστάσεις – ενώ έχουν τον τρόπο τους να βοηθούνται από την Πολιτική, διαφθείροντας την μεταξύ άλλων.

Ολοκληρώνοντας δεν πρέπει να ξεχνάμε τη δολοφονία της Κύπρου, προς όφελος κυρίως των υπολοίπων φορολογικών παραδείσων – ενός νησιού που έκανε το μεγάλο λάθος να εισέλθει στην Ευρωζώνη, ενώ αποτελούσε χρηματοοικονομικό κέντρο για τους Ρώσους (οι οποίοι θα μπορούσαν πολύ καλύτερα να εγγυηθούν την ασφάλεια του, από ότι η Ευρώπη). Ίσως αλλάξει βέβαια τακτική, έστω πολύ αργά – αν και δεν πιθανολογούμε πως θα συμβεί, κρίνοντας από την πολιτική ηγεσία του.

analyst.gr

analyst.gr/2/