Η μάχη των συντάξεων

Οι αναφορές σε δίκαιες λύσεις είναι παραπλανητικές, όπως στην περίπτωση των τραπεζών που συνεχίζουν να βρίσκονται στην άκρη του γκρεμού – εκτός εάν η απόφαση λαμβανόταν από τους Πολίτες, με τους κανόνες της άμεσης δημοκρατίας 

.

«Ο κόσμος συχνά αντιδρά και βγαίνει στους δρόμους, οπότε η εκάστοτε εξουσία εντείνει τα μέσα καταστολής. Είναι όμως μάταιο επειδή, αν οι κυβερνήσεις μπορούσαν εκ των προτέρων να ακούσουν τη φωνή των ενδιαφερόμενων και να έρθουν σε έναν διάλογο εποικοδομητικό και δομημένο, τότε οι αποφάσεις θα γίνονταν πιο εύκολα αποδεκτές. Οι συναινετικές αποφάσεις είναι ανώτερες από τις αποφάσεις της «αυθεντίας της εξουσίας» (πηγή)».

.

Άρθρο

Αναμφίβολα όλα είναι θέμα επιλογών, ενώ υπάρχουν ορισμένα γεγονότα που δεν μπορεί να αλλάξει κανείς, όσο άδικα και αν είναι – όπως η χρεοκοπία των τραπεζών, αφενός μεν λόγω του PSI, αφετέρου εξαιτίας της πολιτικής των μνημονίων, η οποία πλημμύρισε με χιλιάδες κόκκινα δάνεια τους Ισολογισμούς τους.

Στην περίπτωση των τραπεζών η κυβέρνηση επέλεξε να μην πάρει ολόκληρο το ποσόν των 25 δις € που είχε εγκριθεί με το μνημόνιο νούμερο ΙΙΙ, χρησιμοποιώντας μόλις περί τα 6 δις € – επιβαρύνοντας τους μετόχους των τραπεζών με τα υπόλοιπα, στα πλαίσια του σκανδάλου των σκανδάλων. Ειδικά όσον αφορά τα 40 δις €, με τα οποία επιβαρύνθηκαν οι φορολογούμενοι ενώ αφελληνίσθηκαν οι τράπεζες, η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική της – ενώ κανένας δεν ξέρει ποιός τελικά θα πληρώσει τις κρατικές εγγυήσεις που τους έχουν δοθεί, ύψους 203 δις €.

Συνοπτικά, επέστρεψε χωρίς λόγο τα 11 δις € το Φεβρουάριο, δεν επέβαλλε έγκαιρα ελέγχους στη διακίνηση των κεφαλαίων οπότε διέφυγαν καταθέσεις ύψους άνω των 30 δις €, ενώ διεξήγαγε το πλέον προσβλητικό για μία χώρα δημοψήφισμα στην παγκόσμια ιστορία – το αποτέλεσμα του οποίου ήταν, μεταξύ άλλων, το κλείσιμο και η μετέπειτα κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Όσον αφορά τώρα την πρόσφατη επιλογή της να ζημιώσει τους μετόχους, δεν υπάρχει προφανώς καμία οικονομικά αντικειμενική αιτία – αφού η τρίτη εναλλακτική δυνατότητα, η επιβάρυνση δηλαδή των καταθετών μονομερώς ή σε συνδυασμό με τους μετόχους, απλά δεν αποφασίσθηκε (οι ομολογιούχοι εξαιρέθηκαν, γεγονός που συνιστά ένα ακόμη σκάνδαλο).

Όσον αφορά τη δίκαιη ή μη απόφαση της με εισοδηματικά ίσως κριτήρια, κανένας δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι, κάποιος που είχε αγοράσει μετοχές αντί να αποταμιεύσει τα χρήματα του στην τράπεζα, ήταν αυτόματα πλουσιότερος – πόσο μάλλον σε σχέση με τους καταθέτες που διαθέτουν ποσά άνω των 100.000 €.

Με δεδομένο πάντως το ότι, οι ζημιωμένοι μέτοχοι των τραπεζών δεν πρόκειται να επενδύσουν ποτέ τα χρήματα τους σε μετοχές, ενώ πολλοί άλλοι δεν θα το κάνουν επίσης, φοβούμενοι μία ανάλογη αντιμετώπιση, οι τράπεζες δεν διασώθηκαν – κάτι που διαπιστώνεται από την εξέλιξη των τιμών των μετοχών τους. Επομένως, το πρόβλημα συνεχίζει να υπάρχει, τρομοκρατώντας περαιτέρω μετόχους και καταθέτες – με τα γνωστά επακόλουθα.

Συνεχίζοντας, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο θέμα των συντάξεων – όπου τα ταμεία έχουν χάσει τα χρήματα τους, αφενός μεν από την κακοδιαχείριση, τη διαφθορά και τις κλοπές του παρελθόντος, αφετέρου από το PSI και την κορύφωση της ανεργίας. Για τα συγκεκριμένα γεγονότα δεν φταίει βέβαια η σημερινή κυβέρνηση, αλλά το σύνολο των προηγουμένων – κάτι που όμως δεν βοηθάει καθόλου, αφού η κατάσταση δεν αλλάζει, ενώ δεν προβλέπεται να αποδοθούν ποινικές ευθύνες στους «δράστες».

Η εικόνα τώρα των συντάξεων φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί (πηγή) – όπου σε τελική ανάλυση αυτό που έχει σημασία είναι το συνολικό ποσόν που δαπανά το δημόσιο κάθε έτος, για να τις εξυπηρετεί. Πιθανολογούμε δε ότι, δεν συμπεριλαμβάνονται οι 250.000 περίπου αιτήσεις για νέες συντάξεις – η επιπρόσθετη δαπάνη για τις οποίες θα κάνει το πρόβλημα πραγματικά εφιαλτικό.

.

.

Όπως συμπεραίνεται από το γράφημα, η ετήσια δαπάνη φτάνει στα 28 δις € – άρα στο 16% περίπου του ΑΕΠ της χώρας μας. Το ποσόν αυτό είναι αδύνατον να εξυπηρετείται στο διηνεκές, χωρίς να καταρρεύσει το ασφαλιστικό μας σύστημα – οπότε κάτι πρέπει να συμβεί, ανεξάρτητα από το εάν επιμένουν ή όχι οι δανειστές.

Η επιλογή τώρα της λύσης είναι ξανά θέμα της κυβέρνησης, με εξαίρεση την απαίτηση των «Θεσμών» να μην αυξηθούν οι εργοδοτικές εισφορές – για λόγους πολιτικής, οι οποίοι έχουν αναλυθεί από συνεργάτη μας (άρθρο). Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα δεν λύνεται καθόλου εύκολα, ενώ δεν θα μείνουν αλώβητες οι συντάξεις από 1.000 – 2.000 €, αφού υπερβαίνουν το 50% των συνολικών. Επίσης οι χαμηλότερες (300 – 999 €), επειδή ανέρχονται σχεδόν στο υπόλοιπο 50% του συνόλου – οπότε θα ήταν ανόητο να ισχυρισθεί κανείς πως θα επιβαρύνονταν μόνο οι «πλούσιοι».

Στα πλαίσια αυτά, οι αναφορές σε δίκαιες λύσεις είναι επίσης παραπλανητικές, όπως στην περίπτωση των τραπεζών – αφού αφενός μεν έχουν δίκιο όλοι όσοι έχουν πληρώσει αντίστοιχες εισφορές με τη σύνταξη τους, ανεξαρτήτως ύψους, αφετέρου εκείνοι που το υφιστάμενο κόστος ζωής στην Ελλάδα δεν τους επιτρέπει περαιτέρω μειώσεις των εξόδων τους, χωρίς να απειληθούν η υγεία και η αξιοπρεπής διαβίωση τους.

Έχουν επίσης δίκιο αυτοί που θεωρούν πως η εξασφάλιση της πληρωμής των συντάξεων στερεί τα χρήματα από το δημόσιο που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις – μέσω των οποίων θα αυξανόταν η απασχόληση των νέων (δικαιοσύνη των γενεών), θα μειωνόταν η ανεργία, θα εισέρρεαν χρήματα πίσω στα ασφαλιστικά ταμεία, θα κλιμακωνόταν ο ρυθμός ανάπτυξης κοκ.

Στην προκειμένη περίπτωση, το ΑΕΠ θα περιοριζόταν μεν από τη μείωση της κατανάλωσης των συνταξιούχων, αλλά θα αυξανόταν από τις επενδύσεις – κάτι που θεωρείται πιο υγιές για το μέλλον μίας χώρας, αλλά πιο επώδυνο για το παρόν της. Έχουμε την άποψη δε πως είναι καλύτερα να βοηθούν οι νέοι τους ηλικιωμένους παρά το αντίθετο, όπως συμβαίνει σήμερα – αφού η χώρα που δεν μπορεί να προσφέρει εργασία στους νέους της, αλλά μόνο βοήθεια για να επιβιώσουν, όπως λέγεται ότι συμβαίνει με τις συντάξεις, δεν έχει κανένα μέλλον.

Κάτι ανάλογο με τα παραπάνω θα μπορούσε κανείς να τεκμηριώσει, όσον αφορά το δίκιο των δανειστών επειδή, όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό συντάξεων στην ΕΕ σε σχέση με το ΑΕΠ της – ακολουθούμενη από χώρες που ευρίσκονται επίσης στα όρια της χρεοκοπίας, όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία. Πολλές από τις επόμενες έχουν ανάλογα μεγάλα οικονομικά προβλήματα, είτε όσον αφορά το δημόσιο χρέος τους (Αυστρία, Γαλλία), είτε το ιδιωτικό (Δανία, Ολλανδία, Φιλανδία) είτε και τα δύο, σε συνδυασμό με το χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης τους.

.

(*Πατήστε στο γράφημα για μεγέθυνση)

.

Ως εκ τούτου, η αναζήτηση δίκαιων και ταυτόχρονα αποτελεσματικών λύσεων, ειδικά για μία υπερχρεωμένη χώρα που χρηματοδοτείται από τους εταίρους της αρνούμενη να προβεί σε στάση πληρωμών, είναι μία εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία – η οποία απαιτεί διορατικότητα, ευαισθησία, πολύ δουλειά και πολλές γνώσεις εκ μέρους της εκάστοτε κυβέρνησης. Στην περίπτωση των συντάξεων πάντως έχει άμεση σχέση με την παραμονή της στην εξουσία – αφού οι συνταξιούχοι αποτελούν ένα μεγάλο τμήμα των εκλογέων, ενώ οδηγούνται εύκολα στους δρόμους κυρίως επειδή έχουν το χρόνο.

Στα πλαίσια αυτά, γνωρίζοντας τις τεράστιες αδυναμίες της πλειοψηφίας των πολιτικών μας κομμάτων, δεν ευελπιστούμε πως θα βρεθεί μία δίκαιη και αποτελεσματική λύση – προβλέποντας πως η μάχη των συντάξεων δεν θα λήξει σύντομα, εκτός εάν ενημερωθούν λεπτομερώς οι Πολίτες, κατανοώντας τις δυσκολίες της σωστής επιλογής.

Το ιδανικό θα ήταν βέβαια να αποφάσιζαν οι ίδιοι οι Πολίτες, μεταξύ των διαφόρων επιλογών που θα τους πρότειναν τα πολιτικά κόμματα – μέσω ενός δημοψηφίσματος που θα ακολουθούσε τους κανόνες της Άμεσης Δημοκρατίας. Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει ούτε ο χρόνος, ούτε η κυβερνητική θέληση, ούτε η εμπειρία, ενώ οι δανειστές ασφαλώς θα το απόφευγαν – αφού η Άμεση Δημοκρατία είναι ο πλέον επικίνδυνος εχθρός του τοκογλυφικού κεφαλαίου και της παγκόσμιας ελίτ.

Υστερόγραφο: Υπάρχει επίσης μία παράμετρος στο θέμα των συντάξεων, εξαιρετικά σημαντική: το ΑΕΠ μας μειώθηκε από τα 240 δις € στα 180 δις €. Εάν παρέμενε στα 240 δις €, χωρίς να περιορισθεί δηλαδή όπως σε όλες τις άλλες χώρες (μόνο στην Ελλάδα μειώθηκε σε τέτοιο βαθμό), τότε το ποσοστό των συντάξεων θα ήταν της τάξης των 11,7% – κάτω από το μέσον όρο της ΕΕ των 28, ο οποίος είναι 12,5%.

Με απλά λόγια, πρώτα μας μείωσαν το ΑΕΠ με τα μνημόνια και τώρα μας κατηγορούν πως οι συντάξεις είναι πολύ υψηλές. Εν τούτοις σήμερα είναι γεγονός, οπότε πρέπει να αντιμετωπιστεί – αν και χωρίς ανάπτυξη, όπως συμβαίνει με όλα σχεδόν τα υπόλοιπα προβλήματα της Ελλάδας, δεν φαίνεται να είναι δυνατόν. 

Analyst Team

analyst.gr