Η Ρωσία έθεσε βέτο στο σχέδιο ψηφίσματος για τη δημιουργία δικαστηρίου

31 Ιουλίου 2015 Εκατερίνα Σινέλσικοβα, RBTH

Στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πραγματοποιήθηκε η ψηφοφορία για το σχέδιο ψηφίσματος που αφορούσε τη σύσταση διεθνούς δικαστηρίου σχετικά με τη συντριβή του μαλαισιανού Boeing. Το ψήφισμα δεν εγκρίθηκε, με τη Ρωσία να προβάλλει βέτο.

Η Ρωσία άσκησε βέτο στο ΣΑ του ΟΗΕ αναφορικά με το σχέδιο απόφασης για το σχηματισμό διεθνούς ποινικού δικαστηρίου που θα αναζητούσε τους υπευθύνους για την κατάρριψη του μαλαισιανού Boeing 777 πάνω από το Ντονέτσκ τον Ιούλιο του 2014. Υπέρ της σχετικής απόφασης ψήφισαν 11 χώρες, ενώ 3 απείχαν και συγκεκριμένα, η Κίνα, η Βενεζουέλα και η Αγκόλα. Ο εκπρόσωπος της Γαλλίας χαρακτήρισε την παρεμπόδιση της δημιουργίας του δικαστηρίου ως μια «σοβαρή ήττα» για το ΣΑ του ΟΗΕ, ενώ ορισμένες από τις χώρες που υποστήριξαν το σχέδιο ερμήνευσαν το ρωσικό βέτο ως προσβολή απέναντι στις οικογένειες των θυμάτων.
Η Ουκρανία και η Μαλαισία ανέφεραν ότι θα σκεφτούν άλλες επιλογές για την αναζήτηση των ευθυνών του συγκεκριμένου εγκλήματος και ειδικότερα, το σχηματισμό δικαστηρίου εκτός ΟΗΕ. Το σχέδιο ψηφίσματος κατατέθηκε στο ΣΑ του ΟΗΕ από τη Μαλαισία και υπεγράφη επίσης εξ ονόματος της Αυστραλίας, του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Ουκρανίας. Σκοπός του ποινικού δικαστηρίου
ήταν «η προσαγωγή στη δικαιοσύνη των προσώπων που είναι υπεύθυνα για το έγκλημα, όσων συνδέονται με την κατάρριψη» του αεροπλάνου της Malaysia Airlines, αναφερόταν στο σχέδιο.

«Πρόωρο» δικαστήριο

Την απόφασή της να εμποδίσει το ψήφισμα η Ρωσία, όπως και προηγουμένως (ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στον ΟΗΕ Βιτάλι Τσούρκιν είχε προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι η χώρα του θα πει «όχι» στο ψήφισμα), την αιτιολόγησε με το ότι το ΣΑ του ΟΗΕ υπερβαίνει τις εξουσίες του και ότι η ιδέα του δικαστηρίου είναι πρόωρη, άσχημα προετοιμασμένη και αστήρικτη.

Διαβάστε επίσης: Ουκρανία: Ενας χρόνος μετά την αεροπορική τραγωδία του μαλαισιανού Boeing;

Στη διάρκεια της ομιλίας του, δήλωσε ότι «καταρχάς τα ζητήματα οργάνωσης ποινικού δικαστηρίου δεν άπτονται των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου Ασφαλείας». Υπενθύμισε ότι το ΣΑ έχει κάνει εξαιρέσεις και έχει υποκινήσει ήδη τη σύσταση δικαστηρίων για την πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα, αλλά «η εμπειρία αυτή δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επιτυχής αν ληφθεί υπόψη ο άκομψος τρόπος που λειτούργησαν, οι πολιτικές πιέσεις που ασκήθηκαν, το υψηλό κόστος τους και ο εξαιρετικά πολύς χρόνος που διήρκησε η διαδικασία». Ταυτόχρονα, ο Τσούρκιν υπογράμμισε ότι η πτώση του μαλαισιανού Boeing βασικά δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απειλή για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, και δεν υπάρχει καθόλου η βεβαιότητα πως η απόφαση του δικαστηρίου θα ήταν αμερόληπτη. Στο τέλος της ομιλίας του τόνισε ότι η Ρωσία συνεχίζει να τάσσεται υπέρ μια ολοκληρωμένης, ανεξάρτητης και αντικειμενικής διερεύνησης. Καταλήγοντας, ανέφερε ότι η θέση που υποστήριξε η Ρωσία δεν σημαίνει καθόλου την ενθάρρυνση της ατιμωρησίας. Θυμίζουμε πως στις 20 Ιουλίου η Ρωσία κατέθεσε στο ΣΑ το δικό της, «συμβιβαστικό» όπως αποκλήθηκε, σχέδιο ψηφίσματος σχετικά με το Boeing, αλλά αυτό δεν έτυχε υποστήριξης.
Ο αντιπρόσωπος της Κίνας στον ΟΗΕ, Λιού Τζέι, αιτιολόγησε την απόφαση της αποχής από την ψηφοφορία αναφερόμενος στον «πρόωρο χαρακτήρα» του δικαστηρίου και ότι το μόνο που θα πετύχαινε, θα ήταν μια διάσπαση μεταξύ των μελών του ΣΑ. Όπως είπε, «δεν θα βοηθήσει ούτε τις οικογένειες των θυμάτων, ούτε να εξακριβωθούν τα γεγονότα, δεν θα βοηθήσει να εξασφαλιστεί ότι οι ένοχοι θα οδηγούνταν στη δικαιοσύνη». Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Πάβελ Κλίμκιν υποστήριξε ότι «δεν έχεις κανένα λόγο να αντιτίθεσαι στο δικαστήριο, αν εσύ ο ίδιος δεν έχεις διαπράξει έγκλημα».

Πλήγμα στον ΟΗΕ

Συνομιλητές της RBTH χαρακτήρισαν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ως αναμενόμενο. Σύμφωνα με αυτούς, δεν θα έπρεπε κανείς να υπολογίζει ότι η Ρωσία θα απέχει, όπως περίμεναν κάποιοι στη Δύση. Απόλυτα αναμενόμενη κατά τους ίδιους, ήταν και η στάση της Κίνας. Όπως αναφέρει ο ανεξάρτητος πολιτικός αναλυτής και ειδικός στη διεθνή πολιτική, Μιχαήλ Κορόστικοφ, η Κίνα δεν ψηφίζει ποτέ κατά της Δυτικής κοινότητας, αλλά υπολογίζει πάντα στη βοήθεια της Ρωσίας, κάτι που αντίστοιχα απαιτεί και την ανταπόδοση της υποστήριξης.
Όσον αφορά τις Βενεζουέλα και Αγκόλα, τις χώρες αυτές συνδέουν με τη Ρωσία προγράμματα στον τομέα του πετρελαίου και φυσικού αερίου, «πρόκειται ουσιαστικά για τη διπλωματία του Ίγκορ Σέτσιν (δηλαδή του προέδρου της Rosneft)», επισημαίνει ο Κορόστικοφ. Τα δικαστήρια για τη Ρουάντα και την πρώην Γιουγκοσλαβία δεν προσέδωσαν ούτε ταχύτητα, ούτε ποιότητα στη διερεύνηση, συμφωνεί αυτός. Από την άλλη, επέτρεψαν να καλυφθούν επισταμένα από τα ΜΜΕ εκείνες συγκεκριμένα οι πλευρές της διαδικασίας, οι οποίες συνέφεραν τα κράτη που ίδρυσαν αυτά τα δικαστήρια, εκτιμά ο ειδικός. Όπως εξηγεί, η Ρωσία φοβάται ότι εξαιτίας του δικαστηρίου, από τους αυτονομιστές «τους οποίους αναμφίβολα θα κατηγορούσε αυτό το δικαστήριο», τα νήματα θα έφταναν και σε ρώσους στρατιωτικούς. Όμως, το βέτο που έθεσε η Ρωσία θα έχει τις συνέπειές του, τουλάχιστον όσον αφορά την επίδραση των ΜΜΕ, θεωρεί ο γενικός διευθυντής του Ρωσικού Συμβουλίου διεθνών υποθέσεων, Αντρέι Κορτουνόφ.
Κατά τα άλλα, το συγκεκριμένο γεγονός μπορεί να συνδεθεί με επέκταση των κυρώσεων, είτε αυτό θα δυσχεράνει πολύ το ζήτημα της άρσης τους, αναφέρει αυτός. Δεν αποκλείεται ότι συγκεκριμένα το ρωσικό βέτο θα ενισχύσει στην Αμερική και στην Ευρώπη τη θέση εκείνων που τάσσονται υπέρ της παράδοσης αεροπορικών οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία, προσθέτει ο ειδικός.

Πλήγμα στον θεσμό του ΣΑ του ΟΗΕ

Εν τω μεταξύ στις 30 Ιουλίου υπέρ της παράτασης των κυρώσεων σε βάρος της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης τάχθηκαν 7 χώρες, το Μαυροβούνιο, η Ισλανδία, η Αλβανία, η Νορβηγία, η Ουκρανία, το Λιχτενστάιν και η Γεωργία. Έξι από αυτές (με εξαίρεση τη Γεωργία) τάχθηκαν υπέρ της απόφασης για παράταση των οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ωστόσο, η σοβαρότερη συνέπεια της ψηφοφορίας θα είναι η περαιτέρω μείωση του κύρους του ΟΗΕ και η υπονόμευση του ρόλου του ως του βασικού θεσμού της διεθνούς ασφάλειας, δηλώνει με βεβαιότητα ο διευθυντής του Κέντρου ολοκληρωμένων ευρωπαϊκών και διεθνών μελετών της Ανώτατης Οικονομικής Σχολής, Τιμοφέι Μπορντατσιόφ.
Ο ειδικός θεωρεί πως οδηγώντας οι Δυτικοί την υπόθεση ως το βέτο, κατάφεραν μ’ αυτό τον τρόπο ένα ακόμη πλήγμα στον ΟΗΕ, ενώ τέτοιες καταστάσεις παραδοσιακά γίνεται προσπάθεια να αποφεύγονται. Της ίδιας άποψης είναι και ο Κορτουνόφ, ο οποίος επισημαίνει ότι όντως, σε μια σειρά από δύσκολα θέματα τον τελευταίο καιρό το ΣΑ του ΟΗΕ έχει απλώς παραλύσει. Για παράδειγμα, δεν στάθηκε εφικτό να επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με τον πόλεμο στη Συρία, ενώ ο ρόλος του ΣΑ στην ουκρανική κρίση δυστυχώς δεν είναι καθόλου ορατός, αναφέρει αυτός. Ο Μπορντατσιόφ καταλήγοντας επισημαίνει ότι καμιά άλλη πλατφόρμα πλην του ΟΗΕ δεν είναι στην περίπτωση αυτή νόμιμη και «ακόμη και αν ιδρύσουν 10 δικαστήρια» η Ρωσία απλώς δεν θα αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία τους.
 gr.rbth.com