Η χαμένη γενιά

Η ελλιπής «πονηριά» των νέων που έζησαν μακριά από το πεδίο της μάχης για την επιβίωση, τους καθιστά θύματα της παθητικότητας τους, η οποία διαιωνίζεται από την απάθεια των γονέων-χρηματοδοτών της δυστυχίας τους

.

Εισαγωγή 

Δεν συγκαταλέγω τον εαυτό μου ανάμεσα στους ανθρώπους που πιστεύουν στην πραγματική εξέλιξη του ανθρώπου (πέραν της τεχνολογικής δηλαδή). Στην ιστορία «σκοντάφτει» κανείς παντού, επάνω σε «δείγματα βίας και εκφράσεων» του ενστίκτου της επιβίωσης: σε καταστάσεις σχεδόν πάντοτε συνδεδεμένες με την κοινωνική αποσύνθεση.

Η κοινωνική δε αποσύνθεση προκύπτει συνήθως ως αποτέλεσμα μίας οικονομικής κατάρρευσης – όπως άλλωστε συμβαίνει και σήμερα.

Η αντίληψη λοιπόν πως ο άνθρωπος εξελίσσεται, πως μπορεί δηλαδή να επιβάλλεται στα ζωώδη ένστικτα του, δεν επαληθεύεται όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Η αποδέσμευσή μας άλλωστε από τα ένστικτα αυτά, ενδεχομένως να ισοδυναμούσε και με την εξάλειψη του γένους μας (χωρίς την ανάγκη για επιβίωση και έχοντας άλυτο ακόμη το μεγάλο ερώτημα του «γιατί υπάρχουμε», δεν θα αναζητούσαμε πλέον τη ζωή και δεν θα στοχεύαμε στην αναπαραγωγή μας).

Ως εκ τούτου το μέλλον της ανθρωπότητας, μακριά από το χάος και την αποσύνθεση, βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στη καλυτέρευση του βιοτικού μας

επιπέδου ή στη διατήρηση του σε υψηλά επίπεδα – έτσι ώστε τα βίαια ένστικτά μας να παραμείνουν «ανενεργά», κοιμώμενα σιωπηλά, επιτρέποντάς μας την ειρηνική συμβίωση.

Η λύση στο πρόβλημα της σημερινής ύφεσης λοιπόν, θα πρέπει να είναι η κύρια μας προτεραιότητα, ενώ οι άνθρωποι που δεν λαμβάνουν μέρος στα κοινά, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως κανένας τοίχος και καμία πόρτα κατοικίας, δεν πρόκειται να τους κρατήσει σε ασφάλεια, εάν βυθιστεί η χώρα στο χάος και στην ανεξέλεγκτη βία.

Στα πλαίσια αυτά, το «αντίδοτο» στην οικονομική ύφεση (και στον έμφυτο ιό της βίαιης αγανάκτησης), είναι η μαζική ένταξη των νέων στο χώρο εργασίας.

Ειδικότερα, η οικονομία εξελίσσεται κατά βάση με τη συνδρομή της τεχνολογίας. Η παραγωγή τροφίμων σε μεγαλύτερες ποσότητες, για παράδειγμα, η απολύμανση του μολυσμένου πόσιμου νερού και η βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου γενικότερα (φάρμακα, νοσοκομεία, μέσα μετακίνησης, θέρμανση), είναι ουσιαστικά το αποτέλεσμα της τεχνολογικής εξέλιξης.

Όπως λοιπόν η οικονομία, έτσι και η τεχνολογία, θα πρέπει να εξελίσσεται (αναπτύσσεται) συνεχώς. Τυχόν επιβράδυνση της δημιουργεί άμεσα προβλήματα, μόνο και μόνο από την συνεχιζόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού (ένας μονάχα λόγος).

Η τεχνολογική όμως εξέλιξη απαιτεί δημιουργικότητα και πρωτοτυπία, ενώ προϋποθέτει νου ευέλικτα νεανικό, που να μπορεί να μαθαίνει με γρήγορο ρυθμό και να κατανοεί εύκολα τη λειτουργία των νέων «συσχετισμών».

Η περιθωριοποίση λοιπόν της σημερινής νεολαίας, ισοδυναμεί με την οικονομική αυτοκτονία της χώρας μας, επειδή λειτουργεί ανασταλτικά στην εξέλιξη της οικονομίας στις επόμενες δεκαετίες.

.

Η θεωρία των τριών γενεών

Οι τελευταίες τρείς γενεές, έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση, στην άνοδο αλλά και στην κάθοδο της Ελλάδας, τον 20^ο και τον 21^ο αιώνα. Η κάθε μια από αυτές, έχει έρθει σε ρήξη με την προηγούμενη. Η αιτία είναι κυρίως η διαφορετικότητα του τρόπου ζωής, καθώς επίσης του βιοτικού επιπέδου της κάθε μίας (παλαιότερα δεν υπήρχαν τέτοιες «ρήξεις», λόγω του ότι η πλέον σημαντική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, εμφανίστηκε ουσιαστικά από τον 20^ο αιώνα και μετά).

Η πρώτη κατά σειρά γενιά, ήταν εκείνη που έζησε το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο. Οι άνθρωποι αυτοί, υπήρξαν μάρτυρες της βίας και του χάους που προκαλεί η οικονομική δυσχέρεια, ενώ αναγκάστηκαν να ζήσουν με λίγα (σχετικά με τις υπόλοιπες δύο γενιές), αγωνιώντας κάθε μέρα για το εάν θα έχουν την επόμενη τροφή για να επιβιώσουν.

Μετά το τέλος του πολέμου, άρχισαν να αναδιοργανώνονται και να κτίζουν επιχειρήσεις, στοχεύοντας στη διατήρηση ενός ευπρεπούς βιοτικού επιπέδου.  Έχοντας βιώσει δε έναν πόλεμο «από πρώτο χέρι», η εργασία (ακόμη και ολοήμερη) τους φαινόταν ένα σχετικά απλό εγχείρημα.

Στη συνέχεια κατέφθασε η δεύτερη γενιά (οι σημερινοί γονείς των νέων από 25 ετών και άνω) η οποία, μολονότι δεν βίωσε πόλεμο και ακραίες «κακουχίες», έλαβε εμμέσως τη «σχετική παιδεία» από τους γονείς της. Η δεύτερη αυτή γενιά υπήρξε επί πλέον, αρκετά συχνά, «αποδέκτης» αυστηρών μαθημάτων «περί επιβίωσης και σκληρής εργασίας» (πολλοί εργάζονταν από τα 15 τους, όταν η σημερινή νεολαία αρχίζει την εργασία μετά τα 24).

Τέλος, κατέφθασε και η τρίτη γενιά (η σημερινή νεολαία), η οποία δεν έζησε κανέναν πόλεμο (άμεσα ή έμμεσα) και καμία «κακουχία» – ενώ οι γονείς της δεν θέλησαν να βιώσουν τα παιδιά τους τη «σκληράδα» των δικών τους γονέων.

Στην παραπάνω αντίληψη προστέθηκε η έντονη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου (ανέσεις, χρήματα, φάρμακα ακόμη και για την παραμικρή ενόχληση), ενώ δόθηκε για πρώτη φορά σημασία στην ψυχολογία του ατόμου, σε καθημερινή βάση – άμεσο αποτέλεσμα της οποίας υπήρξε, μεταξύ άλλων, «το τέλος του χαστουκιού», για να «μην αφήσει τραύματα στο παιδί» κοκ.

Ο σημερινός νέος λοιπόν, δεν υπήρξε ποτέ «αποδέκτης» (άμεσα, έμμεσα, η μέσω συγκυριών) του πολύτιμου μαθήματος της επιβίωσης – ενώ η ανεξαρτητοποίηση του ξεκινάει πολύ αργά (24+), εάν ποτέ ολοκληρώνεται δηλαδή.

Αποτέλεσμα είναι ο νέος να «περιθωριοποιείται» από την κοινωνία (η οποία αντιλαμβάνεται τα παραπάνω), ενώ παράλληλα να αποξενώνεται και ο ίδιος από αυτήν.

Ο φοβισμένος νέος

Όπως περιέγραψα παραπάνω, η ανεργία στους νέους δεν οφείλεται αποκλειστικά στις οικονομικές συγκυρίες. Εδώ θα μπορούσε να προστεθεί πως η μόρφωση που έχει λάβει κανείς, είναι δυνατόν σε ορισμένες περιπτώσεις να λειτουργήσει αρνητικά.

Πιο συγκεκριμένα, η υψηλή γνώση και η επίγνωση των πραγμάτων, αυξάνει τις ανησυχίες στον άνθρωπο. Αντί να καταλήξει σε κάποια επιλογή, «ανασκαλεύει» συνεχώς τις πιθανότητες επιτυχίας, ενώ η σημερινή «ευκαιρία» του να μπορεί κανείς να διαλέξει το επάγγελμα που θα σπουδάσει-ακολουθήσει, αυξάνει ακόμη περισσότερο τους προβληματισμούς.

Οι ανησυχίες υπό αυτές τις συνθήκες αυξάνονται δραματικά, ενώ επεκτείνονται σε τέτοιο βαθμό, που η απραξία γίνεται λογικό επακόλουθο. Θυμίζει δε το γάιδαρο με τους δύο σανούς  – ο οποίος δεν ξέρει ποιόν να επιλέξει και τελικά πεθαίνει της πείνας. Εδώ θα προσθέταμε και την «καταστροφική συνειδητοποίηση» του ότι, ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί κάτι και να ανατραπούν τα σχέδια του καθενός μας (πχ. «πολλά τα βάζα στα μπαλκόνια της Αθήνας. Ποιες οι πιθανότητες να καταλήξει κάποιο επάνω στο κεφάλι μου;»).

Ένα επόμενο «ελάττωμα» που χαρακτηρίζει την αντίληψη  αρκετών νέων, είναι πως η σκληρή εργασία (κατά τα πρότυπα των γονέων τους) δεν είναι απαραίτητη, εάν βρεθεί η κατάλληλη, έξυπνη ιδέα.

Συχνά σε συζητήσεις, γίνονται αναφορές σε πετυχημένους νέους 25 έως 30 ετών, που κατασκεύασαν, λόγου χάρη, μια εφαρμογή για κινητές συσκευές και έγιναν εκατομμυριούχοι.

Μολονότι έχουν υπάρξει τέτοιες περιπτώσεις, πόσες είναι όμως αυτές στο σύνολό τους; Εάν οι πιθανότητες είναι 1:100.000, το λογικό δεν θα ήταν να συγκαταλέγει κανείς τον εαυτό του ανάμεσα στις 100.000 και να αφήσει το 1 να το «διανείμει» η τύχη όπως νομίζει εκείνη;

Στο σημείο αυτό παρουσιάζεται μια από τις πρώτες «ρήξεις» της σημερινής νεολαίας με τις προηγούμενες γενεές – πως δηλαδή η επιτυχία δεν είναι συνάρτηση του κόπου.

.

Η σημερινή κοινωνική αποσύνθεση και ο ρόλος της κρίσης ως καταλύτη

Η σημερινή έλλειψη συνοχής και συνεργασίας μεταξύ των νέων και μη, είναι το αποτέλεσμα της ρήξης ανάμεσα στις δύο γενεές. Παλαιότερα, ο πατέρας μεταβίβαζε την επιχείρηση στο γιο του. Σήμερα, πολύ συχνά, παρατηρώ πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει πλέον. Πως δηλαδή είτε ο νέος αποφασίζει να αλλάξει πεδίο εργασίας (και να κατασπαταλήσει μια γενιά γνώσης και εμπειρίας, ίσως και περισσότερες), είτε ο γονέας να μη μεταβιβάσει τις απαραίτητες υποχρεώσεις στα παιδιά του, προσπαθώντας να «γαντζωθεί» σε αυτές ο ίδιος, θεωρώντας πως εκείνα δεν διαθέτουν το «τσαγανό» για να τις αναλάβουν (ξεχνούν την παροιμία «με όποιον δάσκαλο καθίσεις…»).

Στα πλαίσια αυτά, η αλληλοκατηγορίες είναι συχνές, ενώ λειτουργούν ανασταλτικά στην πρόοδο της χώρας και της κοινωνίας. Κατά παρόμοιο τρόπο, αρνητικά λειτουργούν και οι αυτοκατηγορίες (γονέων και παιδιών).

Αντιδράσεις και ρόλοι τέτοιου είδους, ενέχουν ουτοπικό χαρακτήρα, καθώς σε τελική ανάλυση μονάχα το αποτέλεσμα μετράει. Οι κατηγορίες και οι προβληματισμοί τέτοιου τύπου, αυτομάτως δηλώνουν την παραίτηση μας από την αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Η ρήξη αυτή, θα καταλήξει να έχει τρομακτικές συνέπειες. Από τη μια μεριά βρίσκονται οι νέοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν θα καταφέρουν να ενταχθούν στον εργασιακό βίο (κυρίως λόγω έλλειψης εξάσκησης του νου, σε επαγγελματικό περιβάλλον) και από την άλλη οι ακριβώς προηγούμενες γενιές – οι οποίες δεν θα λαμβάνουν τις συντάξεις τους (τις ακριβοπληρωμένες για πολλά χρόνια), αφού δεν θα υπάρχουν οι απαραίτητοι, αντίστοιχα ακριβοπληρωμένοι νέοι, για να χρηματοδοτούν τα ταμεία τους.

Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα, πως τελικά δύο γενιές θα «καούν» ολοσχερώς, ως αποτέλεσμα της σημερινής ρήξης:

.

(α)  Η νέα γενιά, που ακόμη και να επανενταχθεί στα 35 της, δεν θα καταφέρει να φθάσει ποτέ ψηλά μισθολογικά, αφού οι επόμενες νεότερες γενιές (25) θα έχουν περισσότερες γνώσεις – ενώ θα έχουν εργασθεί πιο πρόσφατα ώστε ο νους να λειτουργεί περισσότερο ορθολογικά (σχολείο, σπουδές),

(β) Η προηγούμενη ακριβώς γενιά, που δεν θα λαμβάνει σύνταξη και επομένως θα πρέπει να γίνει βάρος στην επόμενη, την ήδη κατακρεουργημένη, με χαμηλές αποδοχές.

.

Εάν δε προσθέσουμε στα παραπάνω και τη λεηλασία του ιδιωτικού πλούτου που συντελείται, ο νέος (και το πιθανό «βάρος» του) δεν θα διαθέτει ούτε ακίνητη περιουσία – επομένως,  δεν θα μπορέσει εύκολα να κάνει οικογένεια (παιδιά).

Η ρήξη τώρα μεταξύ των δύο γενεών, σε συνδυασμό με την σημερινή κρίση στην Ελλάδα, διαμορφώνουν ένα κλίμα έμμεσης και σιωπηλής γενοκτονίας.

Η χαμένη γενιά λοιπόν, δεν είναι απλά μια φράση που χρησιμοποιείται τυχαία. Είναι μια απτή πραγματικότητα. Η γενιά (-ες) αυτή στην κυριολεξία δολοφονείται, απρόσωπα και σιωπηλά, μέσω των δικών μας ανθρώπινων αδυναμιών και μικροτήτων.

Η δε ελλιπής «πονηριά» των νέων (που έζησαν σε ανέσεις και μακριά από το πεδίο της μάχης για την επιβίωση), τους καθιστά θύματα της παθητικότητας (ξενύχτια, ποτό, οικογενειακή αποξένωση, μετανάστευση) – η οποία διαιωνίζεται από την απάθεια των γονέων-χρηματοδοτών της δυστυχίας τους.

Θα πρέπει και εκείνοι (οι γονείς) να κατανοήσουν έγκαιρα, πως η ψυχή ενός ανθρώπου, του οποίου τα όνειρα θρυμματίζονται, δεν σώζεται απλά και μόνο με την παροχή χρήματος.

Γιατί όταν τα χρήματα αυτά τελειώσουν, τότε τι;

Ντένης Βιλιάρδος, Junior Analyst (Business & Markets)

analyst.gr