Oχι άλλα δάνεια

Ο καπιταλισμoς των ημερών μας δεν είναι πιά ο καπιταλισμός του Εικοστού Αιώνα, δηλαδή ο κόσμος των εργοστασίων, της αστικής τάξης, του προλεταριάτου και της «πάλης των τάξεων». Αυτός ο κόσμος είχε μία στοιχειώδη συνοχή και τάξη και, το κυριώτερο, προσέφερε απασχόληση, εισόδημα και υλική ευημερία στις κοινωνίες. Επίσης διαπνεόταν και από μία στοιχειώδη αίσθηση κοινωνικής πρόνοιας για τους ασθενέστερους. Τουλάχιστον στην μεταπολεμική του φάση.

Ο σημερινός μετα-καπιταλισμός είναι προϊόν των μεγάλων κερδοσκοπικών funds, των χρηματοπιστωτικών κολοσσών, των οίκων αξιολόγησης και των διαφόρων επικοινωνιακών μηχανισμών που τους υπηρετούν. Βασικό χαρακτηριστικό του μετα-καπιταλισμού είναι η μη παραγωγική αλλά κερδοσκοπική του διάσταση. Δηλαδή σε πρώτη φάση η διακίνηση κεφαλαίων, σε δεύτερη φάση παραγώγων και από εκεί και πέρα η συνεχής, σε αλλεπάλληλους κύκλους, κερδοσκοπία, που καταλήγει στο σημείο το εικονικό χρήμα να είναι χιλιάδες φορές περισσότερο από το πραγματικό. Αποτέλεσμα είναι η τεράστια χρηματοπιστωτική φούσκα στην οποία κάθεται σήμερα η ανθρωπότητα, με την ελπίδα ότι δεν θα εκραγεί λόγω
ενός αστάθμητου παράγοντα, που θα προκαλέσει κάποιο είδος καταστροφικού ντόμινο (όπως π.χ. η ελληνική κρίση χρέους).

Σύμφωνα με την επικρατούσα αντίληψη, που εκπέμπεται ως «αυτονόητη» από αυτόν τον μετα-καπιταλισμό, και που καλλιεργείται συστηματικά από τους διάφορους οργανικούς διανοουμένους του, οικονομολόγους, αναλυτές κλπ., αναγκαίο εξάρτημα της ζωής κάθε ανθρώπου χωριστά αλλά και κάθε κράτους είναι ο δανεισμός. Η λήψη δανείου από έναν οικογενειάρχη για να πάει διακοπές στα νησιά Πουκέ ή για να αγοράσει αυτοκίνητο μεγάλου κυβισμού, έγινε τόσο αυτονόητη όσο και η συνεχής πώληση εντόκων γραμματίων από ένα κράτος, προκειμένου να αποπληρώνει τις τακτικές δαπάνες του. Όλοι ζουν με δανεικά, το δε ζήτημα της αποπληρωμής θεωρείται δευτερεύον.

Παλαιότερα, στις οικογένειες, οι δαπάνες προσδιορίζονταν βάσει του δεδομένου εισοδήματος, με πρόνοια να μην το υπερβαίνουν, υπήρχε δε πρόβλεψη και για κάποια αποταμίευση. Στα δε κράτη υπήρχε ακριβώς η ίδια διαδικασία στον κρατικό προϋπολογισμό.

Σήμερα, οι καταναλωτές, πρώτα προσδιορίζουν τις δαπάνες τους με βάση τις καταναλωτικές τους επιθυμίες. Και στην συνέχεια υπολογίζεται πόσο αυτές υπερβαίνουν το εισόδημα. Το υπολειπόμενο ποσόν καλύπτεται με δανεισμό. Για αποταμίευση ούτε λόγος. Τα δε κράτη κάνουν περίπου το ίδιο: πρώτα υπολογίζουν τις δαπάνες βάσει πολιτικών και άλλων κριτηρίων, και στην συνέχεια προσθέτουν στα προβλεπόμενα έσοδα όσον δανεισμό χρειάζονται. Και εάν μεν ένα κράτος έχει ισχυρές οικονομικές δομές, μπορεί να εξυπηρετεί τον δανεισμό του. Εάν όμως πρόκειται για κράτος οικονομικά αδύναμο, τότε στην γωνία περιμένει η χρεωκοπία και οι τοκογλύφοι που θα το λεηλατήσουν.

Η στοιχειώδης παλαιά λογική των νοικοκυριών, ότι πρώτα υπολογίζουμε τα έσοδα, μετά τις δαπάνες και προβλέπουμε και κάποια αποταμίευση, τον δε δανεισμό τον χρησιμοποιούμε μόνον σε έσχατη ανάγκη, πρέπει να ξαναβάλουμε και στην ιδιωτική και στην πολιτική μας ζωή. Αλλοιώς, όσες φορές κι αν κηρύξουμε στάση πληρωμών και μονομερή διαγραφή του χρέους, θα ξαναβρεθούμε σύντομα στην ίδια θέση.

kontranews.gr