Οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα στην Μέση Ανατολή : Συνεργασίες & Συγκρούσεις

Περιεχόμενα

Εισαγωγή

Η Αρένα της Μέσης Ανατολής

Η Ρωσία στην Μέση Ανατολή

Η Κίνα στην Μέση Ανατολή

Οι ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή

Κίνα-Ρωσία

ΗΠΑ-Κίνα

Οι Χώρες του Περσικού Κόλπου και οι Πόλεμοι στο Ιράκ

Ξένες και Τοπικές Δυνάμεις

Οι Λανθασμένες Αναλύσεις για την Μέση Ανατολή

Η Ελληνική Αριστερά και η Μέση Ανατολή

Οδηγίες Χρήσης

Εισαγωγή

Yπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων στην Μέση Ανατολή. Προκειμένου όμως να κατανοήσουμε τις πολιτικές αυτών των δυνάμεων στην περιοχή θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τις σημαντικότερες, και όχι όλες, τις γεωπολιτικές τους επιδιώξεις. Νομίζω ότι για όλους εμάς, που δεν είμαστε ειδικοί, η υπερβολική λεπτομέρεια περισσότερο θολώνει παρά ξακαθαρίζει το τοπίο. Το επόμενο βήμα είναι να δούμε πως οι γεωπολιτικές επιδιώξεις μίας δύναμης συμπληρώνουν ή συγκρούονται με αυτές κάποιας άλλης.

Όταν λέω “μεγάλες δυνάμεις” εννοώ τις δυνάμεις που έχουν την δυνατότητα να κινητοποιούν πολύ γρήγορα μεγάλες στρατιωτικές μονάδες, όπως είναι κυρίως  οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις, όπως μπορείτε να δείτε στα παρακάτω links της Wikipedia και του Economist.

Στρατιωτικές Δαπάνες ανά Χώρα (Wikipedia)

Εικόνα 1

Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_military_expenditures

Και στις 3 πηγές που χρησιμοποιεί η Wikipedia, οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία,
είναι οι 3 χώρες με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο, με τις ΗΠΑ να δαπανούν περίπου 600 δις δολάρια ετησίως, την Κίνα να δαπανά περίπου 180 δις, και την Ρωσία να δαπανά περίπου 90.

Η πρώτη τριάδα είναι ίδια και για τον Economist, όπως μπορείτε να δείτε στο παρακάτω άρθρο του, με τίτλο “Military Might”, του Απριλίου του 2013, με ποσά παραπλήσια της Wikipedia.

Εικόνα 2

Πηγή: http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2013/04/daily-chart-9

Θα αναφερθώ και στην ΕΕ, παρόλο που δεν έχει μηχανισμούς προκειμένου να κινητοποιεί ένα Ευρωπαϊκό στρατό. Όταν αναφέρομαι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναφέρομαι στην Κομισιόν (European Commission), γιατί στα κράτη μέλη της ΕΕ υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις ως προς τις επιδιώξεις τους στην Μέση Ανατολή. Η Κομισιόν, European Commision, είναι ας πούμε η κυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Αρένα της Μέσης Ανατολής

Τι θέλουν λοιπόν οι ΗΠΑ, η Ρωσία, και η Κίνα από την Μέση Ανατολή? Οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει πολύ τις εισαγωγές πετρελαίου από τον Καναδά, το Μεξικό, την Βενεζουέλα, ακόμη και από την Ρωσία. Έχουν επίσης αυξήσει πάρα πολύ την δική τους παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, και δεν χρειάζονται πλέον το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής για τον εαυτό τους. Στα δύο παρακάτω άρθρα του πρακτορείου Reuters και των Financial Times, με τίτλους  “U.S. Seen as Biggest Oil Producer After Overtaking Saudi Arabia”, του Ιουλίου 2014, και “US poised to become world’s leading liquid petroleum producer”, του Σεπτεμβρίου 2014, μπορείτε να διαβάσετε ότι το 2014 οι ΗΠΑ ξεπέρασαν για πρώτη φορά την Σαουδική Αραβία και την Ρωσία σε παραγωγή πετρελαίου.

http://www.bloomberg.com/news/2014-07-04/u-s-seen-as-biggest-oil-producer-after-overtaking-saudi.html

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/98104974-47e4-11e4-be7b-00144feab7de.html

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι οι ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερα αποθέματα από την Ρωσία και την Σαουδική Αραβία. Απλά κατάφεραν να αυξήσουν την παραγωγή τους. Να επισημάνω επίσης, επειδή είναι πάρα πολύ σημαντικό, ότι παρόλο που οι ΗΠΑ είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, παραμένουν και ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο, γιατί ναι μεν έχουν αυξήσει πολύ την παραγωγή τους, αλλά εξακολουθούν να καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες πετρελαίου.

Η Ρωσία αντιθέτως, που επίσης συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου του κόσμου, είναι και ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς, γιατί η οικονομία της είναι πολύ μικρότερη από αυτή των ΗΠΑ, και επομένως έχει ανάγκη από πολύ μικρότερες ποσότητες πετρελαίου. Για να έχουμε μία αίσθηση των μεγεθών, να πω ότι το ΑΕΠ των ΗΠΑ ανέρχεται σε $16 τρισεκατομμύρια περίπου, ενώ της Ρωσίας σε μόλις 2, με την Κίνα να βρίσκεται κάπου στην μέση, με 8 τρισεκατομμύρια δολάρια. Οι οικονομίες των ΗΠΑ και της Κίνας είναι πολύ μεγαλύτερες από την οικονομία της Ρωσίας, και έχουν και ανάγκη από πολύ μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου. Στον παρακάτω πίνακα της Wikipedia παρουσιάζονται οι δέκα μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, όπως δίνονται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

Εικόνα 3

Source:http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_%28nominal%29

Στο παρακάτω pie chart, από το άρθρο του National Public Radio, με τίτλο “U.S. Rethinks Security As Mideast Oil Imports Drop”, του Νοεμβρίου 2012, μπορείτε να δείτε ότι οι εισαγωγές πετρελαίου των ΗΠΑ από τον Περσικό Κόλπο ανήλθαν κατά το 2012 σε μόλις 22%. Όπως θα διαβάσετε στο άρθρο, το ποσοστό αυτό θα συνεχίσει να μειώνεται για τις ΗΠΑ.

Εικόνα 4

Source: http://www.npr.org/2012/11/14/165052133/u-s-rethinks-security-as-mideast-oil-imports-drop

Όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω link της Wikipedia, το National Public Radio NPR, είναι ένα μη κερδοσκοπικό ραδιόφωνο, και είναι ο σύνδεσμος των δημόσιων ραδιοφωνικών σταθμών των ΗΠΑ. Είναι το πρώην Association of Public Radios.

http://en.wikipedia.org/wiki/NPR

Επειδή λοιπόν οι ΗΠΑ έχουν μειώσει πάρα πολύ τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Μέση Ανατολή, η Μέση Ανατολή έχει πάψει να έχει για τις ΗΠΑ την στρατηγική σημασία που είχε στο παρελθόν. Εξακολουθεί όμως η Μέση Ανατολή να είναι σημαντική για τις ΗΠΑ για τρεις λόγους. Πρώτον γιατί στην περιοχή δραστηριοποιούνται όλες οι μεγάλες Αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Δεύτερον γιατί ο έλεγχος αυτής της περιοχής θα είναι καθοριστικός σε πιθανές μελλοντικές διενέξεις. Ο έλεγχος των ενεργειακών πηγών καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τους νικητές των πολέμων, και στην Μέση Ανατολή είναι θαμμένα πάνω από το 50% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Πολλοί από τους βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην Νοτιοανατολική Ασία, όπως η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, εξακολουθούν σε μεγάλο βαθμό να εξαρτώνται ενεργειακά από τον Περσικό Κόλπο.

Στα παρακάτω σχεδιαγράμματα βλέπετε από που προμηθεύεται πετρέλαιο και φυσικό αέριο η Ιαπωνία, σύμφωνα με την US Energy Information Administration (UAE = Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η γνωστή χώρα του Περσικού Κόλπου).

Πετρέλαιο

Εικόνα 5

Πηγή: http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=ja

Όπως βλέπετε, το 79% των εισαγωγών της σε πετρέλαιο, η Ιαπωνία το καλύπτει από την Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (UAE), το Κατάρ, το Κουβέιτ, και το Ιράν. Επίσης όπως βλέπετε στον παρακάτω πίνακα, η Ιαπωνία καλύπτει από τον Περσικό το 29% των αναγκών της σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (Κατάρ, Ομάν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα UAE).

Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο LNG

Εικόνα 6

Πηγή: http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=ja

Αυτό ισχύει και για πολλές άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, μία περιοχή στην οποία οι ΗΠΑ έχουν πάρα πολλούς συμμάχους όπως βλέπετε στον παρακάτω χάρτη. Μέσα σε κόκκινο κύκλο εμφανίζονται οι χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν κάποιου είδους αμυντικό δόγμα, όπως είναι η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ταϊλάνδη, και οι Φιλιππίνες, και μέσα σε μωβ κύκλο εμφανίζονται οι χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν κάποια μορφή πιο χαλαρής στρατιωτικής συνεργασίας, όπως είναι η Ινδία, η Ταιβάν, η Νέα Ζηλανδία και η Ινδονησία. Οι χώρες αυτές νοιώθουν καυτή την ανάσα των Κινέζων κομμουνιστών, και επιδιώκουν στρατιωτικές συνεργασίες με τις ΗΠΑ προκειμένου να ενισχύσουν την ασφάλεια τους.

Εικόνα 7

Ο τρίτος αλλά βασικότερος λόγος που καθιστά την Μέση Ανατολή σημαντική για τις ΗΠΑ αυτή την περίοδο, είναι ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να φέρουν ένα δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας, ώστε να μειωθεί η δυνατότητα της Ρωσίας να χρησιμοποιεί το φυσικό της αέριο για να ασκεί πιέσεις στους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη.

Ο τρόπος με τον οποίο ο Πούτιν ασκεί πιέσεις στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο, και έχω σχεδόν έτοιμο ένα ξεχωριστό κείμενο πάνω στο θέμα, το οποίο πολύ σύντομα θα ανεβάσω. Προς το παρόν, προκειμένου να πάρετε μία γεύση για το πως διαλύει την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ το Ρωσικό φυσικό αέριο, μπορείτε να διαβάσετε το πολύ καλό άρθρο των Financial Times, με τίτλο “Russia’s South Stream gas pipeline to Europe divides EU”, του Μαΐου 2014.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/a3fb2954-d11d-11e3-9f90-00144feabdc0.html

Στην παρούσα χρονική περίοδο πρέπει να θεωρούμε την σύνδεση Μέσης Ανατολής Ευρώπης ως μακράν την σημαντικότερη γεωπολιτική επιδίωξη των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή. Αυτό φάνηκε άλλωστε από την μεγάλη προσπάθεια που έχουν καταβάλει οι ΗΠΑ προκειμένου να προσεγγίσουν το Ιράν, που είναι ο ιδανικότερος από τους υποψήφιους ανταγωνιστές των Ρώσων στην Ευρώπη. Είναι μάλιστα το Ιράν τόσο σημαντικό για τις ΗΠΑ, που στην προσπάθεια τους να το προσεγγίσουν, δεν δίστασαν να δημιουργήσουν τεράστια προβλήματα στις σχέσεις τους με τους παραδοσιακούς συμμάχους τους στην περιοχή, το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία.

Οι μόνες χώρες που είναι πολύ πλούσιες σε φυσικό αέριο, και τις οποίες να χρησιμοποιήσουν οι ΗΠΑ ως το αντίπαλο δέος της Ρωσίας στην Ευρώπη, είναι το Ιράν, το Ιράκ, το Τουρκμενιστάν, και το Κατάρ (βλέπε παρακάτω χάρτη).

Εικόνα 8

Η Αλγερία, η Λιβύη και η Νορβηγία, που έχουν κάποια αξιοπρεπή αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, έχουν ήδη συνδεθεί με δίκτυα αγωγών με την Ευρώπη, αλλά τα αποθέματα τους είναι πολύ μικρά σε σχέση με αυτά της Ρωσίας, και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν μακροπρόθεσμες εναλλακτικές (βλέπε παρακάτω χάρτη).

Εικόνα 9

Στον παρακάτω πίνακα της US Energy Information Administration, βλέπετε τις χώρες με τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Τα νούμερα δίνονται σε τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, και για να μετατραπούν σε τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα θα πρέπει να διαιρεθούν με το 35. Για παράδειγμα η Ρωσία έχει 1.688 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, που σημαίνει 1.688/35=48 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Εικόνα 10

http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iran/iran.pdf

Να προσθέσω ότι ο υπολογισμός των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι μία πάρα πολύ δύσκολη εργασία. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις χώρες με τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στον κόσμο σύμφωνα με το World Factbook της CIA. Αυτή είναι και η πηγή που χρησιμοποιεί η Wikipedia. Η CIA δίνει τα κοιτάσματα σε τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Εικόνα 11

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2253rank.html

Τα κοιτάσματα αλλάζουν από χρόνο σε χρόνο, λόγω της εκμετάλλευσης τους από τις χώρες που τα φιλοξενούν, κάτι που καθιστά τις μετρήσεις και τις συγκρίσεις ακόμη δυσκολότερες. Τώρα μάλιστα με την δυνατότητα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου από σχιστόλιθο, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τα σχιστολιθικά αποθέματα μίας χώρας. Παρά τις δυσκολίες, όλες οι μετρήσεις που έχω δει συμφωνούν στο ότι οι τρεις πλουσιότερες χώρες σε αποθέματα φυσικού αερίου είναι η Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ.

Σύμφωνα με την BP, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει μεγάλο μέρος των αποθεμάτων της, και έχει μόνο 32 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, και όχι 48 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα που εμφανίζουν η Wikipedia και το CIA World Factbook, και βρίσκεται λίγο πίσω από το Ιράν, που έχει 33 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Μπορείτε να δείτε την κατάταξη της BP στην 20^η σελίδα του παρακάτω link από το site της BP (βλέπε τα μαύρα τριγωνάκια που έχω προσθέσει).

Εικόνα 12

Πηγή: http://www.bp.com/content/dam/bp/pdf/statistical-review/statistical_review_of_world_energy_2013.pdf

Το Business Insider, στο άρθρο του με τίτλο “The 17 Countries Sitting on the Most Valuable Energy Reserves”, του Φεβρουαρίου 2014, χρησιμοποιεί τα στοιχεία της BP για την κατάταξη, και κατατάσσει την Ρωσία στην 2^η θέση με 1.163 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, και το Ιράν στην 1^η θέση με 1.187 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια.

Το Business Insider ωστόσο κατατάσσει την Ρωσία ως την πλουσιότερη χώρα παγκοσμίως σε συνολικά αποθέματα ενέργειας, γιατί λαμβάνει υπόψη του όλες τις μορφές αποθεμάτων, δηλαδή και το φυσικό αέριο, και το πετρέλαιο και το κάρβουνο. Αποτιμά τα συνολικά αποθέματα της Ρωσίας σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κάρβουνο σε 40 τρισεκατομμύρια δολάρια, και του Ιράν σε 35.

http://www.businessinsider.com/countries-with-most-energy-reserves-2014-2?op=1

Με όλα τα παραπάνω θέλω να πω ότι πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι είναι πολύ δύσκολο να υπολογισθούν με ακρίβεια τα παγκόσμια αποθέματα ενέργειας, και οι διάφορες κατατάξεις πρέπει να χρησιμοποιούνται ως προσέγγιση των πραγματικών αποθεμάτων. Έχοντας περιγράψει τι είναι αυτό που θέλουν οι ΗΠΑ από την Μέση Ανατολή, και έχοντας κάνει μία παρένθεση για να πω δυο λόγια για τις κατατάξεις των χωρών βάσει των αποθεμάτων τους σε φυσικό αέριο, θα συνεχίσω με το τι είναι αυτό που θέλει η Ρωσία από την Μέση Ανατολή.

Η Ρωσία είναι από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, και δεν έχει, ούτε και είχε ποτέ ανάγκη τον Περσικό Κόλπο για την ενεργειακή της ασφάλεια. Η βασική της επιδίωξη αυτή την περίοδο στην Μέση Ανατολή είναι να σταματήσει την καλύτερη σύνδεση της Ευρώπης με την Μέση Ανατολή, όπως αυτή επιχειρείται από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, κάτι που θα έπληττε την δεσπόζουσα θέση της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, αφού θα οδηγούσε σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και χαμηλότερες τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου για την Ρωσία, αλλά και σε μειωμένη Ρωσική γεωπολιτική ισχύ στην Ευρώπη.

Η Ρωσία είναι μία χώρα με μεγάλη διαφθορά, και το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της προέρχεται από την πώληση πετρελαίου κυρίως, και φυσικού αερίου δευτερευόντως. Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της US Energy Information Administration, με τίτλο “Oil and Natural gas sales accounted for 68% of Russia’s total export revenues in 2013”, του Δεκεμβρίου 2014, το 68% των Ρωσικών εξαγωγών αφορούν σε πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Εικόνα 13

Πηγή: http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.cfm?id=19291

Το φυσικό αέριο αποτελεί μόνο το 14% των Ρωσικών εξαγωγών, όπως βλέπετε στον παραπάνω πίνακα, αλλά η σημασία του φυσικού αερίου αυξάνεται όλο και περισσότερο. Πρώτον γιατί τα αποθέματα φυσικού αερίου αναμένεται να διαρκέσουν πολύ περισσότερο από αυτά του πετρελαίου. Δεύτερον γιατί το φυσικό αέριο είναι πολύ πιο φιλικό από το πετρέλαιο προς το περιβάλλον, και οι χώρες καταναλωτές προσπαθούν να αντικαταστήσουν το πετρέλαιο με το φυσικό αέριο. Και τρίτον γιατί το φυσικό αέριο μπορεί να χρησιμοποιείται πολύ καλύτερα ως γεωπολιτικό εργαλείο, όταν η παροχή του γίνεται μέσω δικτύων αγωγών και μακροπρόθεσμων συμφωνιών.

Για τις εξαγωγές της Ρωσίας μπορείτε να διαβάσετε και το παρακάτω άρθρο της Telegraph, με τίτλο “Russia faces oil export catastrophe, snared in Opec price trap”, του Δεκεμβρίου 2014, που εξηγεί πόσο βαριά πλήττεται η Ρωσία από τον πόλεμο τιμών που έχει εξαπολύσει η Σαουδική Αραβία. Γράφει το άρθρο:

1^η και 2^η Παράγραφος

Vladimir Putin faces a catastrophic shortfall of at least $80bn (£51bn) in oil export revenue over the next year, after Opec kingpin Saudi Arabia signalled there will be no easing in the price war it has launched to recapture market share.

According to US Energy Information Administration (EIA) figures, oil and gas shipments accounted for 68pc of Russia's total $527bn of gross exports in 2013, when Brent crude - comparable to Russian Urals - traded at an average of $108 per barrel.

http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/energy/11310312/Russia-faces-oil-export-catastrophe-snared-in-Opec-price-trap.html

Στον παρακάτω πίνακα της Eurostat, βλέπετε από που καλύπτει τις εισαγωγές της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο η Ευρώπη. Το 2012, το 33.7% και το 32% των εισαγωγών της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο αντίστοιχα, η Ευρώπη το κάλυψε από την Ρωσία. Η επόμενη μεγάλη πηγή πετρελαίου της Ευρωπαϊκής αγοράς είναι η Νορβηγία, της οποίας τα αποθέματα όμως είναι ψίχουλα μπροστά σε αυτά της Ρωσίας.

Εικόνα 14

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/File:Main_origin_of_primary_energy_imports,_EU-28,_2002%E2%80%9312_(%25_of_extra_EU-28_imports)_YB14.png

Στον παρακάτω πίνακα, από το άρθρο της New York Times, με τίτλο “How Much Europe Depends on Russian Energy”, του Σεπτεμβρίου 2014, βλέπετε με σκούρο μπλε το ποσοστό των εισαγωγών πετρελαίου που καλύπτουν τα κράτη μέλη της ΕΕ από την Ρωσία. Για την Ελλάδα το ποσοστό είναι 40%.

Εικόνα 15

http://www.nytimes.com/interactive/2014/03/21/world/europe/how-much-europe-depends-on-russian-energy.html?_r=0

Η Ευρώπη είναι ένας πολύ καλός πελάτης για την Ρωσία, και οι επιδιώξεις της Ρωσίας είναι ακριβώς οι αντίθετες από αυτές των ΗΠΑ. Η βασική επιδίωξη των ΗΠΑ αυτή την περίοδο στην Μέση Ανατολή είναι να δημιουργηθούν γραμμές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, και η βασική επιδίωξη των Ρώσων είναι να μην δημιουργηθούν τέτοιες γραμμές που δεν θα ελέγχονται από την Ρωσία.

Όταν όμως λέμε ότι οι γεωπολιτικές επιδιώξεις της Ρωσίας και των ΗΠΑ είναι αντίθετες, εννοούμε ότι είναι ακριβώς αντίθετες. Πρέπει επίσης να έχετε στο μυαλό σας την όλο και μεγαλύτερη σημασία που θα έχει στο μέλλον το φυσικό αέριο στην αγορά ενέργειας, γιατί μέχρι σήμερα οι μεγάλοι τζίροι ακόμη πραγματοποιούνται στην αγορά πετρελαίου.

Τέλος η Κίνα, βλέπει τον Περσικό Κόλπο όπως τον έβλεπαν οι ΗΠΑ μετά το τέλος του Β Παγκόσμιου Πολέμου, ως την περιοχή που μπορεί να εγγυηθεί την ενεργειακή της ασφάλεια. Θέλει όσο γίνεται περισσότερα από τα αποθέματα της περιοχής να είναι διαθέσιμα για την ίδια στο μέλλον, σε όσο γίνεται καλύτερες τιμές.

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι επιδιώξεις των τριών μεγάλων δυνάμεων είναι τελείως διαφορετικές. Οι ΗΠΑ θέλουν να χρησιμοποιήσουν την Μέση Ανατολή προκειμένου να μην είναι εξαρτημένοι οι σύμμαχοι τους στην Ευρώπη από την Ρωσία, οι Ρώσοι θέλουν να εμποδίσουν αυτό το σχέδιο των ΗΠΑ και της ΕΕ, προκειμένου να μην μειωθούν οι τιμές στις οποίες οι ίδιοι πουλάνε στην Ευρώπη, αλλά και να μην χάσουν μερίδιο αγοράς, και οι Κινέζοι θέλουν αυτό που ήθελαν οι ΗΠΑ το 1945, να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη, και σε καλές τιμές, ροή πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Μέση Ανατολή προς την Κίνα.

Ο παρακάτω χάρτης αποτυπώνει την προσπάθεια της ΕΕ και των ΗΠΑ να δημιουργήσουν ανταγωνιστικά στην Gazprom δίκτυα φυσικού αερίου και πετρελαίου, όπως αυτή εκδηλώθηκε με την στήριξη του αγωγού φυσικού αερίου Nabucco (κόκκινη-πράσινη γραμμή στον παρακάτω χάρτη), ο οποίος τελικά δεν προχώρησε, αλλά όπως εκδηλώθηκε και με την κατασκευή του αγωγού πετρελαίου Baku-Ceyhan, που λειτουργεί ήδη (κόκκινη-μωβ γραμμή στον παρακάτω χάρτη). Δημιουργήθηκε επίσης και η γραμμή πετρελαίου Baku-Supsa, που βγάζει πετρέλαιο στην Μαύρη Θάλασσα μέσω της Γεωργίας.

Εικόνα 16

Ο αγωγός Nabucco είχε την στήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, European Investment Bank, που είναι η μη κερδοσκοπική τράπεζα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αποσκοπεί στην χρηματοδότηση έργων ζωτικής σημασίας για την ΕΕ, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Deutsche Welle, με τίτλο “Proposed Nabucco Gas Pipeline Gets European Bank Backing”, του Ιανουαρίου 2009.

http://www.dw.de/proposed-nabucco-gas-pipeline-gets-european-bank-backing/a-3980038

Στο παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “U.S. throws weight behind EU's Nabucco pipeline”, του Φεβρουαρίου 2008, θα διαβάσετε ότι ο αγωγός Nabucco είχε την αμέριστη στήριξη και των ΗΠΑ.

http://uk.reuters.com/article/2008/02/22/eu-energy-usa-idUKL2212241120080222

Η Ρωσία στην Μέση Ανατολή

Η περίπτωση της Ρωσίας είναι η πιο απλή, γιατί δεν θέλει τίποτα από την Μέση Ανατολή, εκτός από αυτό που λέμε να μην της χαλάει την Ευρωπαϊκή πιάτσα. Το παρακάτω link της Energy Information Administration δείχνει τους καλύτερους πελάτες του Ρωσικού πετρελαίου στον κόσμο.

Εικόνα 17

http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=RS

Βλέπετε ότι η Γερμανία και η Ολλανδία, δύο Ευρωπαϊκές χώρες, είναι οι δύο καλύτεροι πελάτες της Ρωσίας, ακολουθεί η Κίνα στην 3^η θέση, και στην 4^η, 5^η, 6^η, 7^η και 8^η θέση, βρίσκονται πάλι Ευρωπαϊκές χώρες, με την Ιαπωνία να βρίσκεται στην 9^η θέση. Στους παρακάτω πίνακες από το site της Gazprom, βλέπετε τις εισαγωγές Ρωσικού φυσικού αέριου που πραγματοποιούν οι Ευρωπαϊκές χώρες.

Εικόνα 18

Εικόνα 19

Source: Gazprom http://www.gazpromexport.ru/en/statistics/

Βλέπετε ότι και στην αγορά φυσικού αερίου η Γερμανία και η Ιταλία είναι πολύ καλοί πελάτες της Ρωσίας, όπως είναι επίσης και η Τουρκία. Στο παρακάτω link από το World Factbook της Αμερικανικής CIA, που εμφανίζει τους μεγαλύτερους εξαγωγείς φυσικού αερίου στον κόσμο, θα δείτε ότι οι συνολικές εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας, ανήλθαν κατά το 2013 σε 196 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Εικόνα 20

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2251rank.html

Επομένως το 2013, από τα 196 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που πούλησε η Ρωσία, τα 161 αφορούσαν σε πωλήσεις στην Ευρώπη και την Τουρκία. Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι οι καλύτεροι πελάτες του Ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι οι Ευρωπαϊκές χώρες.

Αυτό είναι κάτι πολύ φυσιολογικό, πρώτον γιατί η Ρωσία είναι μία χώρα με μεγάλη διαφθορά, της οποίας η βασική δουλειά είναι να πουλάει πετρέλαιο και φυσικό αέριο, δεύτερον γιατί η Ευρώπη είναι πολύ φτωχή και σε πετρέλαιο και σε φυσικό αέριο, και τρίτον γιατί η Ρωσία είναι γεωγραφικά ο ιδανικότερος προμηθευτής πετρελαίου και φυσικού αερίου για την Ευρωπαϊκή ήπειρο. Το κόστος των μεταφορικών είναι ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου, και η Ρωσία βρίσκεται δίπλα στις Ευρωπαϊκές χώρες, κάτι που σημαίνει χαμηλότερο κόστος μεταφορικών.

Επομένως είναι πολύ εύκολο να καταλάβουμε γιατί το βασικό μέλημα της Ρωσίας στην Μέση Ανατολή, είναι να μην γίνει η σύνδεση Μέσης Ανατολής-Ευρώπης μέσω Τουρκίας, γιατί κάτι τέτοιο θα της χαλούσε και την Ευρωπαϊκή και την Τουρκική πιάτσα. Είναι όμως για την Ρωσία πολύ δυσκολότερο από τις ΗΠΑ, την Κίνα και την ΕΕ να κάνει φίλους στην περιοχή, γιατί δεν είναι πελάτης, αλλά φυσικός αντίπαλος των πλούσιων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο χωρών της περιοχής.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι ο παλιότερος σύμμαχος της Ρωσίας στην Μέση Ανατολή είναι η Συρία, μία χώρα φτωχή σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.  Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του CNN, με τίτλο “The Moscow-Damascus alliance: A tangled tale”, του 2012, η Συρία είναι ο πιο αξιόπιστος σύμμαχος της Ρωσίας, σε μία συμμαχία της οποίας οι ρίζες χάνονται πίσω στην δεκαετία του 50. Γράφει το άρθρο:

1η Παράγραφος

Many observers point to Moscow's close ties with Damascus going back to the 1950s as a reason for Russia now acting to defend the al-Assad regime in Syria against its many internal and external opponents.

http://www.cnn.com/2012/02/09/opinion/russia-syria-relations/

Εικόνα 21

Κατά το παρελθόν, το Ιράν και το Ιράκ υπήρξαν σύμμαχοι της Ρωσίας, παρόλο που είναι δύο από τις πλουσιότερες χώρες σε αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στον κόσμο, και είναι φυσικοί εμπορικοί της αντίπαλοι. Λόγω όμως της αντιπαλότητας τους με την Δύση, και με τις οικονομικές κυρώσεις  που αυτή η αντιπαλότητα συνεπάγονταν, οι ξένες πολυεθνικές δεν μπορούσαν να μπουν στην αγορά του Ιράν και του Ιράκ, και έτσι η παραγωγή τους ήταν πολύ μικρότερη από αυτή των υπολοίπων χωρών του Κόλπου.

Όχι μόνο δεν ήταν λοιπόν το Ιράν και το Ιράκ οι μεγάλοι εμπορικοί αντίπαλοι των Ρώσων, αλλά η αντιπαλότητα τους με την Δύση τους έκανε και πολύ καλούς πελάτες της Ρωσικής βιομηχανίας όπλων. Η Ρωσία μάλιστα είναι η χώρα που έχει αναλάβει την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος των Ιρανών. Η Ρωσία, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, και την Κίνα, που  είναι εισαγωγείς πετρελαίου, είχε κάθε λόγο να θέλει ένταση στην περιοχή, αφού η ένταση προκαλεί άνοδο των τιμών πετρελαίου, και αύξηση των εσόδων του Ρωσικού κράτους.

Στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στην Κίνα αντιθέτως, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου δημιουργεί δυσφορία, και καθιστά τις κυβερνήσεις αντιδημοφιλείς. Στην Ρωσία συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όσο ανεβαίνει η τιμή του πετρελαίου, τόσο αυξάνονται τα έσοδα του Ρωσικού κράτους και η δυνατότητα της χώρας να προχωρά σε δημόσια έργα και αύξηση της απασχόλησης.

Αν όμως το Ιράν και το Ιράκ τα βρουν με την Δύση, τότε δεν θα έχουν κανένα λόγο να έχουν καλές σχέσεις με την Ρωσία, αφού όπως είπα είναι ένας φυσικός εμπορικός τους αντίπαλος. Οι χώρες αυτές χρειάζονται την Ρωσία μόνο όσο έχουν κακές σχέσεις με την Δύση. Αυτό που είναι όμως πολύ δύσκολο για την Δύση, είναι να τα βρει ταυτόχρονα με όλες τις χώρες του Περσικού Κόλπου. Γιατί ανάμεσα στις χώρες του Περσικού Κόλπου υπάρχει τεράστια αντιπαλότητα για το ποιος θα προωθήσει καλύτερα το πετρέλαιο και το φυσικό του αέριο.

Γενικά όμως μπορούμε να πούμε ότι οι ΗΠΑ, η Κίνα και η ΕΕ, που είναι οι τρεις μεγαλύτεροι εισαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο, έχουν πλεονέκτημα στην Μέση Ανατολή έναντι της Ρωσίας που εξάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι ΗΠΑ, η Κίνα και η ΕΕ, θα έχουν πάντα τον πρώτο λόγο στην επιλογή φίλων στην περιοχή, και η Ρωσία δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να προχωρά σε συμμαχίες με όποιον μένει στο περιθώριο.

Οι ΗΠΑ, παρόλο που αύξησαν δραματικά την παραγωγή τους, παραμένουν ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο μετά την Κίνα. Μέχρι πρόσφατα μάλιστα, οι ΗΠΑ ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, και τις ξεπέρασε για πρώτη φορά η Κίνα το 2014, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της International Energy Agency, με τίτλο “China is now the world’s largest net importer of petroleum and other liquid fuels”, του Μαρτίου 2014.

http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.cfm?id=15531

Όσο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου είναι μία χώρα, τόσο πιο αγαπητή είναι στον Περσικό Κόλπο. Αρκεί βέβαια να ψωνίζει από εκεί. Η ΕΕ είναι σίγουρα ο 3^ος μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου, αν δεν βρίσκεται και σε υψηλότερη θέση, αφού μόνο η Γερμανία καταναλώνει ποσότητες πετρελαίου που πλησιάζουν αυτές που καταναλώνουν η Κίνα και οι ΗΠΑ. Είναι λοιπόν σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Ρωσία είναι μία χώρα, που όπως και οι χώρες του Περσικού Κόλπου, βασίζεται στις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η Κίνα στην Μέση Ανατολή

Η Κίνα, σε αντίθεση με την Ρωσία, είναι πεινασμένη για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Μέσης Ανατολής, και είναι ένας από τους καλύτερους πελάτες αυτή την χρονική περίοδο. Γι’αυτό και είναι ο προνομιακός συνομιλητής όλων των χωρών του Περσικού Κόλπου. Η Κίνα είναι πολύ πιο δημοφιλής από τις ΗΠΑ και την ΕΕ στον Περσικό Κόλπο, γιατί όπως είπα οι ΗΠΑ έχουν μειώσει πολύ τις εισαγωγές τους από την περιοχή, και η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο κυρίως από την Ρωσία και την Νορβηγία.

Ο παρακάτω πίνακας είναι από το άρθρο της US Energy Information Administration, με τίτλο “How much petroleum does the United States import and from where”, και δείχνει από ποιες χώρες εισήγαγαν κυρίως πετρέλαιο οι ΗΠΑ το 2013. Το ποσοστό της Σαουδικής Αραβίας έχει μειωθεί, και αναμένεται να μειωθεί πολύ περισσότερο τα επόμενα χρόνια, ενώ το αντίθετο θα συμβεί για την Κίνα.

Εικόνα 22

http://www.eia.gov/tools/faqs/faq.cfm?id=727&t=6

Στο παρακάτω άρθρο του National Public Radio, με τίτλο “U.S. Rethinks Security As Mideast Oil Imports Drop”, του Νοεμβρίου 2012, θα δείτε τον παρακάτω πίνακα.

Εικόνα 23

Ο πίνακας δείχνει με γαλανό χρώμα τις σημερινές εισαγωγές πετρελαίου διαφόρων χωρών από τον Περσικό Κόλπο, και με σκούρο μπλε το πως αναμένεται να εξελιχθούν αυτές οι εισαγωγές τις επόμενες δεκαετίες. Βλέπετε ότι το 2035 οι εισαγωγές της Κίνας αναμένεται να βρίσκονται σε πολύ υψηλά επίπεδα, των ΗΠΑ να έχουν σχεδόν εκμηδενιστεί, ενώ της Ευρώπη θα βρίσκονται κάπου στην μέση.

Πέρα από την ολοένα και μεγαλύτερη σημασία που αποκτούν ως οι καλύτεροι πελάτες του Περσικού Κόλπου, οι Κινέζοι απέφυγαν πολύ έξυπνα να εμπλακούν στρατιωτικά στην περιοχή, αφήνοντας αυτόν τον ρόλο στις ΗΠΑ, καταφέρνοντας έτσι να έχουν πολύ καλές σχέσεις με όλες τις χώρες του Περσικού, κάτι που δεν έχουν καταφέρει ούτε οι ΗΠΑ, που ήταν ο πρώην μεγάλος πελάτης, ούτε η Ρωσία, που είναι ο κατεξοχήν αντίπαλος, αλλά ούτε η ΕΕ, που είναι επίσης ένας δυνητικά μεγάλος πελάτης.

Επιδίωξη της Κίνας είναι να συνεργάζεται με όλες τις χώρες του Περσικού στον τομέα της ενέργειας, χωρίς να εμπλέκεται στρατιωτικά στην περιοχή, ώστε να μην χρειάζεται να δαπανά τα δισεκατομμύρια που δαπανούν οι ΗΠΑ προκειμένου να συντηρήσουν τον 5^ο Στόλο και τις υπόλοιπες στρατιωτικές τους δυνάμεις στην περιοχή. Εκτός από το κόστος, η Κίνα αποφεύγει έτσι να κάνει τον διαιτητή στις διενέξεις των χωρών του Περσικού, κάτι που υποχρεωτικά δημιουργεί μεγάλες αντιπαλότητες.

Ο σωστός τρόπος για να περιγράψω την γεωπολιτική επιδίωξη της Κίνας στην Μέση Ανατολή, είναι να πω ότι η Κίνα θέλει η παρουσία της στην περιοχή να είναι αυτό που λέμε strictly business, ώστε να αποφεύγει τις μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες, αλλά να αποφεύγει και τον ρόλο του διαιτητή, που μπορεί να της χαλάσει τις σχέσεις της με κάποιες χώρες. Όσο όμως η θερμοκρασία στον Περσικό Κόλπο ανεβαίνει, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η επιδίωξη της Κίνας να εμφανίζεται στην περιοχή ως ένας απλός επιχειρηματίας, αφού όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πιέζουν για την υποστήριξη της. Θα επανέλθω στο θέμα παρακάτω.

Οι ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή

Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ προκειμένου να στείλουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη από την Μέση Ανατολή, από κάποια πηγή που να μην ελέγχεται από τους Ρώσους, είναι ότι προς το παρόν έχουν στην διάθεση τους μόνο το μεγάλο θαλάσσιο κοίτασμα του φιλονατοϊκού Αζερμπαϊτζάν, το περιβόητο Shah Deniz, ένα κοίτασμα που φιλοξενεί περίπου 1 τρισεκατομμυρίου κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Το φυσικό αέριο του Shah Deniz αποτελεί το σύνολο σχεδόν του Αζέρικου φυσικού αερίου.

Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η Ευρώπη καταναλώνει περίπου 500 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, θα πρέπει να βρεθεί μία καλύτερη λύση, αφού το Shah Deniz φιλοξενεί μόλις το διπλάσιο των ετήσιων αναγκών της ΕΕ, και δεν μπορεί να αποτελέσει μία μακροπρόθεσμη λύση για την Ευρώπη. Για Shah Deniz βλέπε κόκκινο κύκλο στον παρακάτω χάρτη.

Εικόνα 24

Όπως είναι λογικό, οι Ρώσοι και οι Κινέζοι δημιουργούν δυσκολίες στην προσπάθεια των ΗΠΑ να στείλουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, από τις άλλες πλούσιες σε φυσικό αέριο χώρες της περιοχής, που είναι το Ιράν, το Κατάρ, το Ιράκ, και το Τουρκμενιστάν.

Εικόνα 25

Οι Ρώσοι είναι σύμμαχοι με το Ιράν, και στην σφαίρα επιρροής του Ιράν ανήκει το Ιράκ και η Συρία. Οι Ρώσοι επίσης απορροφούσαν το φυσικό αέριο του Τουρκμενιστάν, μέχρι που το τελευταίο συνδέθηκε με αγωγούς με την Κίνα, και άρχισε να στέλνει εκεί το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού του αερίου.

Οι Ρώσοι προσπαθούν επίσης να βοηθήσουν το Ιράν να συνδεθεί με την Κίνα μέσω της κατασκευής του αγωγού Iran-Pakistan-India. Ελπίζουν οι Ρώσοι, ότι αν όπως και το Τουρκμενιστάν, το Ιράν αρχίσει να τροφοδοτεί την γραμμή Πακιστάν-Ινδίας-Κίνας, με αγωγούς και μακροπρόθεσμα συμβόλαια, δεν θα έχει τις απαιτούμενες ποσότητες για να τροφοδοτήσει την Ευρώπη, αφήνοντας την Ευρωπαϊκή αγορά στην Ρωσία.

Στο παρακάτω άρθρο του RT (Russia Today), ενός ενημερωτικού πρακτορείου που χρηματοδοτείται από το Ρωσικό κράτος, με τίτλο “Iran-Pakistan ‘lifeline’: Pipeline aims for global power balance”, του Μαρτίου 2013, θα διαβάσετε ότι η Ρωσία είναι ένας μεγάλος υποστηρικτής του αγωγού Ιράν-Πακιστάν, τον οποίο μάλιστα χαρακτηρίζει lifeline για το Πακιστάν και την Ινδία, δηλαδή γραμμή ζωής.

1^η Παράγραφος

The pipeline will bring more than simply an economic boost to both countries; it is a crucial guidepost on the path to peace. After generations of conflict, Iran and Pakistan are taking their economic destinies into their own hands - together.

http://rt.com/op-edge/gas-pipeline-pakistan-iran-068/

Η Ρωσία μάλιστα θέλει να βοηθήσει στην κατασκευή του αγωγού, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του Itar-Tass, ενός πρακτορείου ειδήσεων που ανήκει στο Ρωσικό κράτος, με τίτλο “Russia interested in construction of Iran-Pakistan gas pipeline”, του Σεπτεμβρίου 2014.

http://itar-tass.com/en/russia/750654

Την κατασκευή του αγωγού θα βοηθούσε και η Κίνα, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Times της Τεχεράνης, με τίτλο “China to back Iran-Pakistan gas pipeline project”, του Ιουνίου 2012

http://www.tehrantimes.com/economy-and-business/98622-china-to-back-iran-pakistan-gas-pipeline-project

Στο παρακάτω άρθρο της Wall Street Journal, με τίτλο “Iran-Pakistan Pipeline Deal Irks U.S.”,  του Φεβρουαρίου 2013, θα διαβάσετε ότι οι ΗΠΑ προτείνουν στο Πακιστάν, την Ινδία και την Κίνα την κατασκευή του αγωγού TAPI, Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India. Το άρθρο επίσης λέει ότι οι ΗΠΑ έχουν ξεκαθαρίσει στο Πακιστάν ότι η πολιτική τους για όποιον συνεργάζεται με το Ιράν είναι γνωστή, και είναι η επιβολή οικονομικών κυρώσεων. Γράφει το άρθρο:

 1^η Παράγραφος

 In what has been widely perceived as a pre-election stunt, Pakistan has pushed ahead with a controversial pipeline deal with Iran –  a move that has irritated the U.S. and that could lead to economic sanctions if Islamabad begins imports of Iranian gas.

4^η και 5^η Παράγραφος

The U.S. has opposed the pipeline since its inception, promoting the Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India pipeline as an alternative that keeps Iran firmly out of Asian energy markets.

Washington has made it clear that it will impose economic sanctions on Islamabad if it begins to buy gas from Iran. In a written reply to The Wall Street Journal, the U.S. embassy in Islamabad reiterated the U.S.’s position stating: “Our policy on Iran is well known. We have made it clear to all of our interlocutors around the world that it is in their interests to avoid activities that may be prohibited by UN sanctions or sanctionable under U.S. law.”

9^η Παράγραφος

While the pipeline could bring relief to energy-starved Pakistan, analysts say that the deal reveals more about the geopolitical dynamics between the U.S., Pakistan and Iran than about the government’s commitment to address the energy crisis.

http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/02/20/iran-pakistan-pipeline-deal-irks-u-s/

Εικόνα 26

Τελικά, με ένα γενναιόδωρο δάνειο από την Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν εγκατάλειψε την κατασκευή του αγωγού, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Asia Times, με τίτλο “Saudi grant kills Iran-Pakistan pipeline”, του Μαρτίου 2014

http://www.atimes.com/atimes/South_Asia/SOU-02-210314.html

Ο αγωγός Ιράν-Πακιστάν είναι ένας μεγάλος γεωπολιτικός πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ, αλλά είναι ένας ακόμη μεγαλύτερος οικονομικός πονοκέφαλος για την Σαουδική Αραβία, αφού δίνει στο Ιράν ένα πολύ μεγάλο προβάδισμα στις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου του Πακιστάν, της Ινδίας και της Κίνας. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να εμποδίσουν τον αγωγό για να πουλήσουν αυτοί στην Κίνα και την Ινδία όπως πολλοί νομίζουν.

Οι ΗΠΑ χρειάζονται το Ιράν για γεωπολιτικούς λόγους όπως έχω πει, και αυτό αποδεικνύεται από τα προβλήματα που δημιούργησαν οι ΗΠΑ στις σχέσεις τους με τους παραδοσιακούς συμμάχους τους στην περιοχή, προκειμένου να προσεγγίσουν το Ιράν. Αν το Ιράν συνδεθεί με την Κίνα με αγωγούς και μακροχρόνια συμβόλαια, το Ιράν θα προσδεθεί οριστικά στον άξονα Ρωσίας-Κίνας. Ένα άλλο καλό άρθρο για τον αγωγό Iran-Pakistan είναι το παρακάτω του BBC, με τίτλο “Pakistan-Iran gas pipeline defies US”, του Μαρτίου 2013. Γράφει το άρθρο:

1^η Παράγραφος

The US has warned that the project could incur sanctions connected with Iran's nuclear programme.

12^η Παράγραφος

Washington - a major donor to Pakistan - has also argued that there are other ways to ease Pakistan's energy crisis. One option favoured by the US is a plan to import gas from Turkmenistan through Afghanistan, which has been under discussion for years.

http://www.bbc.com/news/world-asia-21736725

Τέλος για το θέμα του αγωγού Ιράν-Πακιστάν να παραθέσω και το παρακάτω άρθρο των Financial Times, με τίτλο “Iran and Pakistan launch pipeline project”, του Μαρτίου 2013, που επίσης λέει ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να ανεχθούν τον αγωγό Iran-Pakistan.

1^η Παράγραφος

Asif Ali Zardari and Mahmoud Ahmadi-Nejad, presidents of Pakistan and Iran, on Monday formally launched a $1.5bn pipeline project designed to provide Iranian gas to the energy-starved consumers of Pakistan.

6^η και 7^η Παράγραφος

The US has pushed for an alternative gas route known as Tapi (Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India), but Mr Kaira said that pipeline could not progress “until there is peace in Afghanistan”.

Western governments have warned Pakistan against assuming the US will tolerate the Iran-Pakistan pipeline indefinitely because of Washington’s dependence on Pakistani support as it pulls American troops and equipment out of neighbouring Afghanistan.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/fef594b4-8a4e-11e2-9da4-00144feabdc0.html?siteedition=intl

Είναι πάντως έτσι κι αλλιώς δύσκολο για τον Ιράν να προμηθεύσει άμεσα τις μεγάλες ποσότητες που χρειάζεται η Ευρώπη, ακόμη και αν όλα τα άλλα προβλήματα ανάμεσα στο Ιράν και την Δύση λυθούν. Θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να καταφέρει το Ιράν να παράγει ποσότητες που να μπορούν να ικανοποιήσουν την Ευρώπη. Μπορείτε για παράδειγμα να διαβάσετε το παρακάτω άρθρο του Αζέρικου site Trend, με τίτλο “Delivering Iranian gas to EU unlikely, even in long time”,  του Δεκεμβρίου 2014.

http://en.trend.az/business/energy/2346522.html

Το άρθρο εξηγεί ότι ακόμη και αν θέλει το Ιράν να προμηθεύσει την Ευρώπη, θα χρειαστεί αρκετά χρόνια για να καταφέρει να αυξήσει την παραγωγή του. Το Ιράν μάλιστα κάποιες φορές δεν καλύπτει ούτε καν τις δικές του ανάγκες σε φυσικό αέριο, και αναγκάζεται να κάνει εισαγωγές φυσικού αερίου, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “Iran a net importer of gas from Mar 2011-Jan 2012”, του Ιανουαρίου 2012.

1^η και 2^η Παράγραφος

“Iran, holder of the world's second largest gas reserves, imported more natural gas than it exported over the last 10 months, Fars News Agency quoted the head of the National Iranian Gas Company (NIGC) as saying.

The semi-official news service reported NIGC director Javad Oji saying Iran had imported nearly 9 billion cubic metres (bcm) of gas in the 10 months since the start of the Iranian year on March 21, 2011, up 35 percent year on year”.

http://www.reuters.com/article/2012/01/18/iran-gas-imports-idAFL6E8CI2NZ20120118

Επομένως παρόλο που τα αποθέματα φυσικού αερίου του Ιράν ανέρχονται σε 33 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, κατατάσσοντας το στην δεύτερη θέση των πλουσιότερων χωρών του κόσμου σε αποθέματα φυσικού αερίου , θα χρειαστούν κάποια χρόνια πριν το Ιράν μπορέσει να προμηθεύσει την Ευρώπη, κάτι που θα γίνει όμως πολύ πιο δύσκολο αν το Ιράν συνδεθεί με την Κίνα μέσω αγωγών και μακροπρόθεσμων συμβολαίων.

Πέρα όμως από το αν μπορεί το Ιράν να προμηθεύσει την Ευρώπη με την ποσότητα που απαιτείται προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία, όσο το Ιράν δεν τα βρίσκει με τους Δυτικούς, και όσο το Ιράκ και η Συρία ανήκουν στην σφαίρα επιρροής του Ιράν, οι ΗΠΑ δεν θα μπορούν να στείλουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη ούτε μέσω του αγωγού Κατάρ-Τουρκίας, γιατί θα υπάρχει ένα γεωγραφικό τείχος ανάμεσα στο Κατάρ και την Τουρκία.

Το τείχος αυτό θα είναι το Ιράν, το Ιράκ και η Συρία (βλέπε παρακάτω χάρτη). Αυτό το τείχος προσπάθησαν να σπάσουν το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, με τους Τζιχαντιστές και τον πόλεμο στην Συρία και το Ιράκ, όπως μπορείτε να διαβάσετε ότι δήλωσε ο Αλ Μαλίκι, ο πρωθυπουργός του Ιράκ, στο παρακάτω άρθρο του France 24, με τίτλο “Iraq’s Maliki accuses Saudi Arabia of supporting terrorism”, του Μαρτίου 2014.

1^η Παράγραφος

In an exclusive interview with FRANCE 24, Iraqi Prime Minister Nuri al-Maliki accused Saudi Arabia and Qatar of supporting global “terrorism” and seeking to destabilise Iraq.

http://www.france24.com/en/20140308-france24-exclusive-interview-iraq-maliki/

Για τις δηλώσεις του Ιρακινού πρωθυπουργού μπορείτε να διαβάσετε και το παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “Iraqi PM Maliki says Saudi, Qatar openly funding violence in Anbar”, του Μαρτίου 2014.

http://www.reuters.com/article/2014/03/09/us-iraq-saudi-qatar-idUSBREA2806S20140309

Εικόνα 27

 Το Κατάρ είναι αυτή τη στιγμή ο πιο στενός σύμμαχος των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο, και φιλοξενεί τις μεγαλύτερες Αμερικανικές βάσεις στην περιοχή. Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους, προκειμένου να λύσουν το πρόβλημα, προσπαθούν να τα βρουν με το Ιράν, και έχει υπάρξει σημαντική βελτίωση στις σχέσεις ΗΠΑ Ιράν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Ιράν είναι ένας φυσικός εμπορικός αντίπαλος της Ρωσίας, και θα ήθελε να πουλήσει φυσικό αέριο στον καλύτερο πελάτη που είναι η Ευρώπη.

Το Ιράν θέλει επίσης να τα βρει με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, προκειμένου να αρθούν οι οικονομικές κυρώσεις εναντίον του, ώστε να μπορέσουν να μπουν στην Ιρανική αγορά οι ξένες πολυεθνικές και να επενδύσουν κεφάλαια, κάτι που θα εκτοξεύσει την Ιρανική παραγωγή, και κατά συνέπεια και τα Ιρανικά έσοδα, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του πρακτορείου Reuters, με τίτλο “Iran lures oil majors with new contracts pledge”,  του Ιανουαρίου 2014.

1^η και 2^η Παράγραφος

Iran will have a new, attractive investment model for oil contracts by September, its president and oil minister told some of the world's top oil executives here on Thursday, part of its drive to win back Western business.

Iranian President Hassan Rouhani and Oil Minister Bijan Zanganeh said their new administration was keen to open up to Western investments and technology, executives who attended the meeting said. They also stressed the importance of fossil fuel, with global energy demand rising.

http://www.reuters.com/article/2014/01/23/us-iran-rouhani-davos-oil-idUSBREA0M0JD20140123

Μπορείτε επίσης να διαβάσετε το παρακάτω άρθρο του Tasminnews, με τίτλο “Major Asian, European Companies in Talks with Iran for Gas Cooperation”, του Ιανουαρίου 2015 για την επιθυμία του Ιράν να συνεργαστεί με τις Δυτικές εταιρείες και να προμηθεύσει την Ευρώπη με φυσικό αέριο. Το Tasnim News Agency, είναι ένα πρακτορείο ειδήσεων που ανήκει στο Ιρανικό κράτος. Γράφει το άρθρο:

Some European companies from France, Britain, Germany, Italy, and Russia as well as companies from Japan, South Korea, and China, have entered into negotiations with National Iranian Gas Company (NIGC) in the areas of the construction of (gas) refineries and transmission lines,” the head of Investment Committee at the NIGC, Asghar Soheilipour, said.

“Up to now" he added "we have started talks with 35 to 40 companies, all of which are among the world’s major and well-known companies."

Back in May, Iranian Oil Minister Bijan Namdar Zanganeh expressed the country's readiness for providing the European states with natural gas, either through pipeline or LNG shipments.

“As a country capable of supplying gas in large volumes, Iran has always been willing to be present in Europe’s market, either through pipeline or in LNG form,” Zanganeh said at the time.

Zanganeh also pointed to Europe's long-term interest in diversifying its gas supplies, emphasizing that the Islamic Republic would be able to meet both domestic and export demands once the new phases of the massive offshore South Pars gas field, south of Iran, become operational.

http://www.tasnimnews.com/English/Home/Single/607155

Η Gazprom έχει πάρει κάποια Ιρανικά κοιτάσματα προκειμένου να βοηθήσει το Ιράν, αλλά η Ρωσία είναι ένας φυσικός εμπορικός αντίπαλος του Ιράν, και δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να επενδύσει όπως θα επένδυαν στο Ιράν οι ξένες πολυεθνικές, που έχουν άλλωστε και ανώτερη τεχνογνωσία. Είναι άλλωστε οι ξένες πολυεθνικές που πέτυχαν την τεχνολογική επανάσταση που επέτρεψε την παραγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου από σχιστόλιθο.

Προς το παρόν βέβαια η Ρωσία εξακολουθεί να είναι σύμμαχος του Ιράν, και να το υποστηρίζει στις διαμάχες του με την Δύση, αλλά επαναλαμβάνω ότι αυτή είναι μία λυκοφιλία και όχι μία πραγματική συμμαχία. Το Ιράν χρησιμοποιεί την Ρωσία εναντίον των δυτικών, η Ρωσία χρησιμοποιεί το Ιράν εναντίον των δυτικών, αλλά και οι δύο ξέρουν ότι είναι αντίπαλοι στις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Ρωσία θα ήθελε το Ιράν να πουλάει το πετρέλαιο του και το φυσικό του αέριο μέσω της Ρωσίας, αλλά δεν βλέπω πως θα εξυπηρετούσε το Ιράν να βασίζεται στον μεγάλο του εμπορικό αντίπαλο, αν μπορούσε να πουλάει κατευθείαν στις χώρες καταναλωτές. Μία μικρή απόδειξη είναι ότι ενώ οι Ρώσοι είχαν υποσχεθεί να πουλήσουν στους Ιρανούς τους πυραύλους S-300, τελικά έκαναν πίσω, κάτι που εξαγρίωσε τους Ιρανούς.

Κίνα-Ρωσία

Η γεωπολιτική επιδίωξη των Κινέζων, που είναι η χρησιμοποίηση των αποθεμάτων του Περσικού Κόλπου προκειμένου να εξασφαλίσουν την ενεργειακή τους ασφάλεια, είναι συμβατή με την πολιτική των Ρώσων, οι οποίοι θέλουν να εμποδίσουν την καλύτερη σύνδεση της Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη. Οι Κινέζοι θέλουν επίσης να έχουν καλές σχέσεις με την Ρωσία, γιατί βασίζονται και στους Ρώσους για την ενεργειακή τους ασφάλεια (βλέπε παρακάτω χάρτη).

Εικόνα 28

Εξάλλου πρόσφατα η Κίνα υπέγραψε με την Ρωσία μία συμφωνία αξίας 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία θα παρέχει στην Κίνα περίπου 35 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως για τα επόμενα 30 χρόνια. Επομένως η καλύτερη σύνδεση της Μέσης Ανατολής δεν συμφέρει ούτε τους Ρώσος ούτε τους Κινέζους, αλλά για διαφορετικούς λόγους.

Οι Ρώσοι δεν την θέλουν για να υπάρχει μικρότερη προσφορά στην Ευρώπη, ώστε να μπορούν να πουλάνε σε υψηλότερες τιμές, και οι Κινέζοι δεν την θέλουν για να υπάρχει λιγότερη ζήτηση στην Μέση Ανατολή, ώστε να μπορούν να αγοράζουν σε χαμηλότερες τιμές. Γιατί όσο λιγότερες επιλογές έχουν οι χώρες της Μέσης Ανατολής, τόσο καλύτερες τιμές θα μπορεί να εξασφαλίζει η Κίνα, αλλά και τόσο περισσότερα αποθέματα θα έχει στην διάθεση της τις επόμενες δεκαετίες, που πολλοί υποστηρίζουν ότι θα υπάρξει πίεση από την μείωση των παγκοσμίων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η περίπτωση του Τουρκμενιστάν είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του τρόπο με τον οποίο συμπίπτουν οι Ρωσικές και Κινεζικές επιδιώξεις. Οι Ρώσοι πίεζαν το πολύ πλούσιο σε φυσικό αέριο Τουρκμενιστάν, προκειμένου να πουλάει το φυσικό του αέριο μέσω της Gazprom, ώστε να μην στείλει το Τουρκμενιστάν το φυσικό του αέριο μέσω της Κασπίας Θάλασσας στο Αζερμπαϊτζάν, και τροφοδοτήσει τον υποστηριζόμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ αγωγό Nabucco. Μπορείτε να διαβάσετε σχετικά στο site του Τουρκμενιστάν Chronicles of Turkmenistan, με τίτλο “Is Russia Abandoning Turkmenistan”, του Ιανουαρίου 2014.

http://www.chrono-tm.org/en/2014/01/is-russia-abandoning-turkmenistan/#comment-279404

Το άρθρο εξηγεί ότι παρόλο που οι σχέσεις της Ρωσίας με το πρώην μέλος της Σοβιετικής Ένωσης Τουρκμενιστάν έχουν παγώσει, και παρόλο που το Τουρκμενιστάν έχει ήδη κάνει μεγάλες συμφωνίες και πουλάει το φυσικό του αέριο στην Κίνα, και έχει σταματήσει να εξάγει μέσω της Ρωσίας και της Gazprom, η Ρωσία δεν ανησυχεί.

Γιατί όπως εξηγεί το άρθρο, βασικό μέλημα της Ρωσίας είναι να μην κατασκευαστεί ο υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου Trans-Caspian (κόκκινη γραμμή στον παρακάτω χάρτη), που θα συνέδεε το Τουρκμενιστάν με το Αζερμπαϊτζάν, στέλνοντας το αέριο του Τουρκμενιστάν στην Ευρώπη, όπου θα ανταγωνιζόταν την Gazprom. Επομένως η Κίνα ρούφηξε το φυσικό αέριο του Τουρκμενιστάν, και απάλλαξε την Ρωσία από αυτό τον κίνδυνο.

Εικόνα 29

Ίδια είναι περίπου και η περίπτωση του Καζακστάν, το οποίο δεν διαθέτει πολύ πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου, αλλά διαθέτει πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Η Wikipedia δίνει το Καζακστάν στην 11^η θέση των πλουσιότερων σε πετρέλαιο χωρών του κόσμου.

Εικόνα 30

Source: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_proven_oil_reserves

Σημείωση: Όπως θα διαβάσετε στο link της Wikipedia, τα παραπάνω δεδομένα έχουν παρθεί από τον OPEC το 2011. Να προσθέσω ότι αυτές οι ποσότητες πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μία προσέγγιση της πραγματικότητας, γιατί σε κάποιες χώρες συμπεριλαμβάνονται τα κοιτάσματα σχιστόλιθου (shale rock), ενώ σε κάποιες δεν συμπεριλαμβάνονται. Στον Καναδά που είναι 3^ος στη λίστα έχουν συμπεριληφθεί τα σχιστολιθικά αποθέματα.

Θα μπορούσε δικαιολογημένα κάποιος να αναρωτηθεί γιατί δεν πειράζει την Ρωσία να τροφοδοτεί η Μέση Ανατολή και η Κασπία Θάλασσα την Κίνα, και την πειράζει να τροφοδοτούν την Ευρώπη? Ο λόγος είναι ότι οι χώρες με πλούσιο υπέδαφος του Περσικού Κόλπου και της Κασπίας Θάλασσας κάπου θα πρέπει να πουλήσουν το πετρέλαιο και το φυσικό τους αέριο. Φυσικά και θα προτιμούσε η Ρωσία να μην υπήρχαν στον χάρτη οι χώρες του Περσικού Κόλπου, ή να μην είχαν καθόλου πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Σε αυτή την περίπτωση τα Ρωσικά αποθέματα θα άξιζαν πολύ περισσότερο. Οι χώρες του Περσικού Κόλπου όμως είναι εκεί, κολυμπάνε στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, και κάπου θα πρέπει να πουλήσουν. Για την Ρωσία είναι πολύ καλύτερα οι χώρες αυτές να πουλάνε στην Κίνα και την Ασία, και να αφήνουν την Ευρωπαϊκή αγορά στην Ρωσία.

Η Κίνα και η Ασία έχουν πολύ περισσότερες επιλογές από την Ευρώπη. Είναι πολύ κοντά στην Μέση Ανατολή, πολύ κοντά στην Κασπία Θάλασσα, πολύ κοντά στην Ρωσία, και έχουν επίσης και την επιλογή της Αυστραλίας, που αυξάνει συνεχώς την παραγωγή της σε υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG. Αλλά και από γεωπολιτικής απόψεως, η Ρωσία χρειάζεται τις χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ να είναι εξαρτημένες από το Ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, προκειμένου να εξακολουθεί να ασκεί επάνω τους κάποια επιρροή. Αυτό που κάποιοι αποκαλούν επιθυμία του Πούτιν για ανασύσταση της Σοβιετικής Ένωσης, που νομίζω ότι είναι υπερβολικό να λέγεται.

Επομένως η προσπάθεια των Ρώσων να εμποδίσουν την σύνδεση της Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη μέσω Τουρκίας, σε καμία περίπτωση δεν ενοχλεί την Κίνα, αλλά και το ότι οι Κινέζοι προσπαθούν να ρουφήξουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Μέσης Ανατολής εξυπηρετεί τους Ρώσους. Επιπλέον η Κίνα και η Ρωσία έχουν και τις πολύ μεγάλες μεταξύ τους συναλλαγές. Αλλά και γεωπολιτικά να το δει κανείς, όσο περισσότερα προβλήματα δημιουργούν οι Ρώσοι στις ΗΠΑ, τόσο το καλύτερο για τους Κινέζους, γιατί είναι οι ΗΠΑ και η Κίνα που θα αναμετρηθούν στον 21^ο αιώνα, και όχι οι ΗΠΑ και η Ρωσία, ή η Κίνα και η Ρωσία.

Επίσης, για να καταλαβαίνουμε καλύτερα την κατάσταση στην Μέση Ανατολή, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι το μέγεθος της παραγωγής δεν εξαρτάται μόνο από το μέγεθος των αποθεμάτων. Υπάρχουν και τεχνολογικοί περιορισμοί. Μπορεί για παράδειγμα ένα κοίτασμα να φιλοξενεί 1 τρισεκατομμύριο κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, αλλά να μπορεί να δίνει μόνο 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα ετησίως. Επομένως δεν υπάρχει μόνο ανταγωνισμός για το ποιος θα ελέγχει το 1 τρισεκατομμύριο κυβικά μέτρα στο μέλλον. Υπάρχει και συναγωνισμός για το ποιος θα αγοράσει το 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα που δίνει το κοίτασμα σήμερα.

Κλασικό παράδειγμα ο αγωγός Nabucco, που στήριξαν η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ, ο οποίος θα μετέφερε ετησίως στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί η ποσότητα που χρειαζόταν για να τον γεμίσει. Στο παρακάτω άρθρο της Deutsche Welle, με τίτλο “Proposed Nabucco Gas Pipeline Gets European Bank Backing”, του Ιανουαρίου 2009, θα διαβάσετε ότι η Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων, European Investment Bank, είχε δεχτεί να χρηματοδοτήσει το 25% του κόστους του Nabucco. Και παρά την επιθυμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρηματοδοτήσει το έργο, η κατασκευή του δεν ήταν οικονομικά βιώσιμη.

7^η Παράγραφος

The EIB is prepared to finance "up to 25 percent of project cost," provided a secure intergovernmental agreement on the Nabucco pipeline is reached, he said. Maystadt noted that of 48 billion euros of financing it provided last year, a quarter was for energy projects.

http://www.dw.de/proposed-nabucco-gas-pipeline-gets-european-bank-backing/a-3980038

Έχοντας αναφέρει τις γεωπολιτικές συνθήκες που ενώνουν την Κίνα και την Ρωσία, θα πρέπει να προσθέσω ότι δεν πρέπει να βλέπει κανείς τις δύο χώρες ως αδελφές. Ναι μεν εξυπηρετεί τις δύο χώρες να προσπαθούν από κοινού να μειώσουν την Αμερικανική επιρροή, αλλά στα μεταξύ τους θέματα υπάρχουν πολλά αγκάθια. Άλλωστε ήταν μόλις το 1969 όταν οι δύο χώρες πήγαν σε έναν μίνι πόλεμο για συνοριακές διαφορές. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι δύο υπερδυνάμεις που έχουν κοινά σύνορα, και διεκδικούν και οι δύο αρχηγικό ρόλο στην περιοχή. Είναι δύο κοκόρια στο ίδιο κοτέτσι.

Επίσης, η Κίνα είναι μεγάλος εισαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου, και όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ, έτσι και αυτή επιθυμεί να υπάρχουν χαμηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αέριου, ενώ η Ρωσία είναι εξαγωγέας, και επιθυμεί υψηλές τιμές, κάτι που επηρεάζει πολύ τις πολιτικές μίας υπερδύναμης. Επίσης, οι δύο χώρες πολύ συχνά διεκδικούν την εκμετάλλευση των ίδιων κοιτασμάτων σε τρίτες χώρες, η Ρωσία προκειμένου να έχει μεγαλύτερη ισχύ και έλεγχο ως πωλητής στις αγορές ενέργειας, και η Κίνα προκειμένου να εξασφαλίζει καλύτερους όρους ως αγοραστής.

Επίσης στις χώρες της Κεντρικής Ασίας που ήταν πρώην μέλη της Σοβιετικής Ένωσης, το Τουρκμενιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν, μπορεί την Ρωσία να την εξυπηρετεί να “ρουφάει” η Κίνα το πετρέλαιο και το φυσικό τους αέριο προκειμένου να μην καταλήγουν στην Ευρώπη, αλλά η Ρωσία δεν βλέπει σε καμία περίπτωση με καλό μάτι την αυξανόμενη Κινέζικη επιρροή σε έναν χώρο που παραδοσιακά ανήκε στην δική της σφαίρα επιρροής.

Στο ερώτημα αν η Κίνα και η Ρωσία είναι φίλοι ή εχθροί, friends or enemies, πολλοί αναλυτές απαντούν ότι οι δύο χώρες είναι οι καλύτεροι “frenemies”. Τρία πολύ καλά άρθρα για τα αγκάθια στις σχέσεις Ρωσίας- Κίνας, είναι αυτά των Financial Times με τίτλο “Guest post: Russia and China – Friends or ‘frenemies’?”, του Δεκεμβρίου 2014, του Economist με τίτλο “China and Russia: Best Frenemies”, του Μαΐου 2014, και της Huffington Post, με τίτλο “Russia-China Gas Deal”, του Μαΐου 2014, τα οποία μπορείτε να διαβάσετε στις παρακάτω διευθύνσεις.

http://www.huffingtonpost.com/aurelia-condrat/russia-china-gas-deal_b_5395214.html

http://blogs.ft.com/beyond-brics/2014/12/11/guest-post-are-russia-and-china-friends-or-frenemies/

http://www.economist.com/news/leaders/21602695-vladimir-putin-pivots-eastward-should-america-be-worried-best-frenemies

ΗΠΑ-Κίνα

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το δίδυμο ΗΠΑ-Κίνας. Το δίδυμο ΗΠΑ-Ρωσίας, με τα σημερινά δεδομένα τουλάχιστον, δεν έχει πολλά περιθώρια συνεργασίας στην Μέση Ανατολή, εκτός και αν οι Ρώσοι σταματήσουν να εμποδίζουν την δημιουργία ενός αγωγού φυσικού αερίου που θα ενώνει Μέση Ανατολή - Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Αν η Ρωσία δέχονταν έναν τέτοιο αγωγό,  στον οποίο οι Ρώσοι θα μπορούσαν να συμμετέχουν, αλλά όχι να έχουν τον αποκλειστικό έλεγχο, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά.

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η εγκατάλειψη του South Stream από την Ρωσία, μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Το δίδυμο Ρωσίας-Κίνας στην Μέση Ανατολή έχει πάρα πολλά περιθώρια συνεργασίας όπως ήδη εξήγησα. Το δίδυμο ΗΠΑ-Κίνας παρουσιάζει ενδιαφέρον, γιατί ενώ στον παγκόσμιο χάρτη τα συμφέροντα τους δεν ταυτίζονται, τα δεδομένα στην Μέση Ανατολή τους αναγκάζουν να προσπαθήσουν να βρουν ένα μίνιμουμ επίπεδο συνεννόησης. Οι ΗΠΑ δεν εξαρτώνται πλέον από το πετρέλαιο του Περσικού Κόλπου, αλλά μετά την οικονομική κρίση ούτε και μπορούν να επωμίζονται το υπέρογκο κόστος της στρατιωτικής τους παρουσίας τους στην περιοχή, αφού υπάρχουν περιοχές που τους ενδιαφέρουν πολύ περισσότερο, όπως είναι η Αφρική και η Νοτιοανατολική Ασία.

Ταυτόχρονα όμως οι Αμερικανοί δεν θέλουν να αφήσουν τον Περσικό Κόλπο στον αποκλειστικό έλεγχο της Κίνας, γιατί είναι μία περιοχή πολύ υψηλής στρατηγικής σημασίας, και επιδιώκουν μία συνεργασία με την Κίνα στην περιοχή. Αυτό που θα ήθελαν οι Αμερικανοί θα ήταν να πάψουν οι Κινέζοι να στηρίζουν όλες τις διπλωματικές επιλογές των Ρώσων, και να υιοθετήσουν μία πιο ουδέτερη στάση. Επίσης θα ήθελαν οι Κινέζοι να βοηθήσουν, ή τουλάχιστον να μην εμποδίσουν, την ένωση Ευρώπης-Μέσης Ανατολής με ένα δίκτυο αγωγών που δεν θα ελέγχεται από τους Ρώσους, και σε συνεργασία με τις ΗΠΑ να αναλάβουν ένα μέρος του στρατιωτικού κόστους που συνεπάγεται η φύλαξη των θαλάσσιων διαδρόμων του πετρελαίου.

Οι Κινέζοι βασίζουν στον Περσικό Κόλπο την ενεργειακή τους ασφάλεια, όπως ακριβώς έκαναν στο παρελθόν οι ΗΠΑ. Θέλουν οι κρατικές Κινέζικες εταιρείες πετρελαίου να δουλεύουν σε όλες τις χώρες του Περσικού Κόλπου, και το έχουν ήδη κάνει. Δεν τους εξυπηρετεί να αναλάβουν στρατιωτικό ρόλο στην περιοχή, γιατί πέρα από το τεράστιο κόστος που αυτό συνεπάγεται, θα τους αναγκάσει να αναλάβουν και αυτοί έναν ρόλο διαιτητή, και να αντιμετωπίσουν τα ίδια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ όμως είναι ήδη σε μία διαδικασία μείωσης των δυνάμεων τους στην περιοχή, και είναι δεδομένο ότι είτε το θέλει είτε όχι, η Κίνα θα αναγκαστεί να αυξήσει την στρατιωτική της παρουσία στον Κόλπο, προκειμένου να μπορεί να προστατεύει τα δισεκατομμύρια των επενδύσεων της. Αυτό μπορεί να το κάνει είτε στηρίζοντας τις επιλογές των Ρώσων, οπότε τα στρατεύματα της θα είναι ανταγωνιστικά με αυτά των ΗΠΑ, είτε υιοθετώντας μία πιο ουδέτερη στάση, και μία ήπια συνεργασία με τις ΗΠΑ. Είτε έτσι όμως είτε αλλιώς, η Κίνα θα αναλάβει πολύ σύντομα έναν πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην φύλαξη της περιοχής.

Οι Κινέζοι έχουν ήδη κάνει ένα βήμα που βοηθάει τις σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ, εγκαταλείποντας το σχέδιο για τον αγωγό Ιράν-Πακιστάν, αποδεχόμενοι τον εναλλακτικό αγωγό TAPI, Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Express Tribune, με τίτλο “Gas import: China abandons IP project, eyes TAPI pipeline”, του Απριλίου 2014. Η Express Tribune είναι η μόνη διεθνής εφημερίδα του Πακιστάν, και συνεργάζεται με την διεθνή έκδοση των New York Times.

1^η Παράγραφος

In a strategic move, China has shelved a plan to be part of the Iran-Pakistan (IP) gas pipeline that faces the threat of US sanctions and has come up with an offer to join the Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India (TAPI) gas pipeline to meet its growing energy needs.

5^η Παράγραφος

Earlier, the official added, China had expressed interest in becoming a member of the IP project, but changed its stance later as the future of the venture looked uncertain in the face of influence from a Gulf Arab country and threat of US sanctions.

http://tribune.com.pk/story/701979/gas-import-china-abandons-ip-project-eyes-tapi-pipeline/

Η απόσυρση της Κίνας από τον αγωγό Ιράν-Πακιστάν διευκολύνει το έργο των Αμερικανών, που είναι η αποστολή Ιρανικού φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη. Οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία αντίρρηση να ξεθυμαίνουν οι Κινέζοι την “δίψα” τους στον Περσικό, και γίνονται κάποιες προσπάθειες συνεργασίας, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Wall Street Journal, με τίτλο “China Pushes Limits to Closer Ties With U.S. Military”, του Ιουλίου 2014, έχει υπάρξει μία βελτίωση στην συνεργασία του Αμερικανικού και του Κινεζικού πολεμικού ναυτικού. Γράφει το άρθρο:

1^η και 2^η Παράγραφος

China is seeking greater access to U.S. aircraft carriers and guidance on how to operate its own first carrier, the Liaoning, testing the limits of a newly cooperative military relationship the two sides have tried to cultivate in the past year.

The latest Chinese request came last week when U.S. Adm. Jonathan W. Greenert, chief of naval operations, visited China to explore new areas of cooperation, despite recent maritime tensions and the presence of an uninvited Chinese spy ship at naval drills off Hawaii.

http://www.wsj.com/articles/china-pushes-limits-to-closer-ties-with-u-s-military-1405964884

Όπως θα διαβάσετε στην 8^η παράγραφο του παρακάτω άρθρου της Huffington Post, με τίτλο “China and the Middle East: Embarking on a Strategic Approach”, του 2014, αν οι Κινέζοι δεν εμπλακούν στρατιωτικά πιο ενεργά στην περιοχή, θα κινδυνεύουν να πάθουν αυτό που έπαθαν στην Λιβύη, όταν οι διάδοχοι του Καντάφι απειλούσαν την Κίνα, λόγω της μεγάλης της στήριξης στο καθεστώς Καντάφι, ότι θα την αποκλείσουν από την Λιβύη της μετά Καντάφι εποχής. Εννοεί το άρθρο ότι θα πρέπει η Κίνα να έχει στρατό στο έδαφος, ώστε να μπορεί να στηρίζει τις διπλωματικές της επιλογές και στρατιωτικά. Γράφει το άρθρο:

8^η Παράγραφος

In the absence of U.S. acquiescence, that approach risks Chinese interests being threatened by the spiralling violence in the region, including the feared spill over of Islamic State-style jihadism in Xinjiang.
Non-intervention coupled with unconditional aid could further threaten Chinese interests if and when political change occurs as happened in Libya after the overthrow of Col. Moammar Qaddafi. Qaddafi's immediate successors threatened to disadvantage China in the reconstruction of the country because of its ties with the Qaddafi regime to the bitter end. China and the U.S. could find easier common ground on the principle of adherence to international legality, a principle Obama emphasised when he was first elected. However, that has so far been thwarted by the blocking of resolutions regarding Syria by China and Russia rendering the United Nations Security Council impotent.

http://www.huffingtonpost.com/james-dorsey/china-and-the-middle-east_b_5827276.html

Ένα πολύ καλό άρθρο του περιοδικού Forbes για τις σχέσεις ΗΠΑ Κίνας στον Περσικό, είναι το “What Happens When America No Longer Needs Middle East Oil?”, του Μαρτίου 2012, που λέει ότι οι ΗΠΑ μοιάζουν με την Αγγλία της δεκαετίας του 1970, η οποία μην μπορώντας να αντέξει άλλο το υπέρογκο στρατιωτικό κόστος της παρουσίας της στην περιοχή του Περσικού, αναγκάστηκε να παραχωρήσει την θέση της στις ΗΠΑ. Το άρθρο κάνει μία πολύ καλή ανάλυση, και λέει επίσης ότι ο ωφελημένος της μικρότερης στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή θα είναι το Ιράν, το οποίο θα αναδειχτεί στην ισχυρότερη τοπική δύναμη, και οι χαμένοι θα είναι οι Αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου και το Ισραήλ, που θα απολαμβάνουν πολύ μικρότερη Αμερικανική προστασία, αλλά και οι Ασιατικές χώρες, που θα επωμιστούν το κόστος φύλαξης της περιοχής.

Το άρθρο επίσης λέει ότι σύντομα μπορεί να μην υπάρχει καμία χώρα που να είναι πρόθυμη να αναλάβει το στρατιωτικό κόστος που απαιτείται προκειμένου να διασφαλίζεται η ελεύθερη διέλευση του πετρελαίου στους θαλάσσιους διαδρόμους της Μέσης Ανατολής.

http://www.forbes.com/sites/lorenthompson/2012/12/03/what-happens-when-america-no-longer-needs-middle-east-oil/

Θα πρέπει λοιπόν οι ΗΠΑ και η Κίνα να αποφασίσουν πως θα κινηθούν στην Μέση Ανατολή, και να δουν αν μπορούν να βρουν ένα μίνιμουμ συνεργασίας. Μία θετική εξέλιξη είναι ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι δύο από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο σε αποθέματα σχιστόλιθου. Από τον σχιστόλιθο είναι πλέον δυνατή η παραγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου (shale oil και shale gas). Στον παρακάτω πίνακα βλέπετε τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο σε αποθέματα σχιστόλιθου όπως δίνονται από την Wikipedia.

Εικόνα 31

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_recoverable_shale_gas

Υπάρχουν όμως και πολλοί παράγοντες που φέρνουν κοντά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ είναι πολύ μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος από την Ρωσία για την Κίνα. Επίσης η Κίνα, οι ΗΠΑ και η ΕΕ, είναι μεγαλύτεροι εισαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου, και κατά συνέπεια όλοι θέλουν χαμηλές τιμές στην αγορά ενέργειας, ενώ η Ρωσία είναι μεγάλος εξαγωγέας και θέλει υψηλές τιμές, όπως άλλωστε και οι χώρες του Περσικού Κόλπου. Επομένως τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η Κίνα και η ΕΕ, θέλουν να παράγει ο Περσικός Κόλπος όσο περισσότερο πετρέλαιο γίνεται. Αυτό παλιότερα επιτυγχάνονταν μέσω της συνεργασίας ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας. Καθώς ο ρόλος της Κίνας στην περιοχή αυξάνεται, και των ΗΠΑ μειώνεται, θα πρέπει να κινηθεί και η Κίνα προς αυτή την κατεύθυνση, μέσω της επιρροής της στις χώρες του Κόλπου.

Η επιδίωξη χαμηλών τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου, είναι κάτι που φέρνει την Κίνα κοντά στις ΗΠΑ και την ΕΕ, και μακριά από την Ρωσία και το Ιράν. Την Ρωσία για παράδειγμα την εξυπηρετεί να υπάρχει ένταση στον Κόλπο, ενώ τις ΗΠΑ και την Κίνα τις συμφέρει το ακριβώς αντίθετο. Από την άλλη πλευρά, παρόλο που οι χώρες που πουλάνε πετρέλαιο και φυσικό αέριο είναι ανταγωνιστικές όσον αφορά τις πωλήσεις τους, όπως συμβαίνει με την Ρωσία, την Σαουδική Αραβία, το Ιράν και το Κατάρ, έχουν το κίνητρο να δρουν ως καρτέλ, προκειμένου να μειώνουν την παραγόμενη ποσότητα και να αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος του OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries). Όπως θα διαβάσετε μάλιστα στις δύο πρώτες παραγράφους του παρακάτω άρθρου της Guardian, με τίτλο “Russia, Iran and Qatar announce cartel that will control 60% of world's gas supplies”, του Οκτωβρίου 2008, η Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ, οι οποίοι ελέγχουν περίπου το 60% των παγκοσμίων αποθεμάτων φυσικού αερίου, βρίσκονται σε επαφή προκειμένου να δημιουργήσουν ένα καρτέλ φυσικού αερίου. Γράφει το άρθρο:

1^η και 2^η Παράγραφος

“Western concerns about global energy markets hit new heights last night when Russia, Iran and Qatar said they were forming an Opec-style gas cartel.

The move by the three countries, which control 60% of the world's gas reserves, was met with immediate opposition from the European commission, which fears the group could drive up prices”.

http://www.theguardian.com/business/2008/oct/22/gas-russia-gazprom-iran-qatar

Είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνουμε υπόψη μας αυτή την σχέση ανάμεσα στους εξαγωγείς και στους εισαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου, γιατί επηρεάζει καταλυτικά τις εξελίξεις. Ενώ δηλαδή οι χώρες εξαγωγείς, όπως είναι η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Ιράν, η Βενεζουέλα κτλ, έχουν μεγάλο ανταγωνισμό για τις εξαγωγές τους, ταυτόχρονα έχουν κοινό συμφέρον να συνεργάζονται ως καρτέλ, προκειμένου να μειώνουν την παραγωγή και να ανεβάζουν τις τιμές. Κάποιες φορές παρασύρονται σε πολέμους τιμών, κάποιες φορές καταφέρνουν να συνεργαστούν και να ανεβάσουν τις τιμές.

Αντίστοιχα, οι χώρες εισαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως είναι οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Κίνα, έχουν μεγάλο ανταγωνισμό για τον έλεγχο των πλούσιων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο περιοχών, αλλά ταυτόχρονα έχουν κοινό συμφέρον να μην σχηματίζουν καρτέλ οι χώρες παραγωγοί, γιατί αυτά τα καρτέλ οδηγούν σε αύξηση των τιμών. Δεν είναι τόσο απλές οι σχέσεις γύρω από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Στους δύο παρακάτω πίνακες της CIA βλέπετε τους μεγαλύτερους εισαγωγείς και εξαγωγείς πετρελαίου το 2010 και 2011.

Μεγαλύτεροι Εξαγωγείς Πετρελαίου

Εικόνα 32

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2242rank.html

Μεγαλύτεροι Εισαγωγείς Πετρελαίου

Εικόνα 33

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2243rank.html

Άρα για να αναλύσουμε την κατάσταση δεν θα πρέπει να σκεφτόμαστε μόνο το μίσος που υπάρχει ανάμεσα στις χώρες που πουλάνε το πετρέλαιο, ή το μίσος που υπάρχει ανάμεσα στις χώρες που το διεκδικούν, αλλά και τα κοινά συμφέροντα ανάμεσα στους εισαγωγείς και στους εξαγωγείς. Στο παρακάτω άρθρο του κρατικού Ρωσικού Itar-Tass, με τίτλο “Lavrov goes to Saudi Arabia to discuss situation in Syria, Iraq”, του Ιουνίου 2014, θα διαβάσετε ότι η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία συζητούν το ενδεχόμενο συνεργασίας των δύο χωρών στους τομείς της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και της πυρηνικής ενέργειας. Γράφει το άρθρο:

5^η Παράγραφος

The two countries also develop economic cooperation, including in the energy sphere. On June 18, Russia and Saudi Arabia agreed on a draft intergovernmental framework agreement on cooperation in peaceful uses of nuclear energy and subsequent steps in preparing the agreement for signature.

http://itar-tass.com/en/russia/736939

Η Σαουδική Αραβία είναι η χώρα που μαζί με τις ΗΠΑ πολέμησε για δεκαετίες την Σοβιετική Ένωση. Και μόλις τα συμφέροντα γυρίσανε, και οι ΗΠΑ έπεσαν στην ανάγκη των Ιρανών, οι οποίοι ήταν σύμμαχοι των Ρώσων, οι Σαουδάραβες και οι Ρώσοι προσπαθούν να συνεργαστούν εις βάρος των ΗΠΑ, και οι Ιρανοί προσπαθούν να πουλήσουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην Ευρώπη, κάτι που θα πλήξει τα Ρωσικά συμφέροντα. Είναι αυτό που λέμε ότι στην διπλωματία δεν υπάρχουν φιλίες αλλά συμφέροντα.

Μόνο δύο είναι τα περιθώρια συνεργασίας ανάμεσα στους Σαουδάραβες και τους Ρώσους. Να βοηθήσουν οι Ρώσοι τους Σαουδάραβες να κατασκευάσουν εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας, όπως έκαναν στο παρελθόν με τους Ιρανούς, και να σχηματίσουν οι δυο τους ένα καρτέλ πετρελαίου, αφού είναι οι δύο μεγαλύτεροι εξαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο. Δεν έχουν τίποτα άλλο αυτοί οι δύο να τους ενώνει. Μπορούν να συνεργαστούν? Δύσκολο, αλλά τίποτα δεν είναι απίθανο. Σήμερα μπορεί να βρουν μία λύση, αύριο να σκοτωθούν μεταξύ τους, μεθαύριο να ξαναβρούν μία λύση κ.ο.κ. Αυτό είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στις σχέσεις τους, αλλά και τα κοινά συμφέροντα που έχουν οι Σαυδάραβες και οι Ρώσοι, τα συναντάμε και στις σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ, από την ανάποδη όμως.

Να αναφέρω και μερικά καλά άρθρα για τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, για όποιον ενδιαφέρεται να διαβάσει περισσότερο για τις σχέσεις των δύο χωρών. Το παρακάτω πολύ καλό άρθρο του National Public Radio, με τίτλο “U.S. Rethinks Security As Mideast Oil Imports Drop”, του Νοεμβρίου 2012, αναφέρει το δίλλημα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή, που είναι ότι από την μία πλευρά δεν θέλουν να επιβαρύνονται με το μεγάλο κόστος της στρατιωτικής τους παρουσίας στην περιοχή, προκειμένου να προστατεύουν τους θαλάσσιους διαδρόμους του Περσικού Κόλπου, αφού το πετρέλαιο της περιοχής καταλήγει πλέον στις Ασιατικές χώρες, αλλά και από την άλλη πλευρά δεν θέλουν να αφήσουν μία περιοχή τόσο υψηλής στρατηγικής σημασίας, όπως είναι ο Περσικός Κόλπος, αποκλειστικά στον έλεγχο της Κίνας.

http://www.npr.org/2012/11/14/165052133/u-s-rethinks-security-as-mideast-oil-imports-drop

Επίσης, στις τρεις πρώτες παραγράφους του παρακάτω άρθρου της Wall Street Journal, με τίτλο “Middle East Oil Fuels Fresh China-U.S. Tensions”, του Οκτωβρίου 2013, θα διαβάσετε ότι η Κίνα αγοράζει από την Μέση Ανατολή μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου από αυτές που αγοράζουν οι ΗΠΑ, και αυτό δημιουργεί ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, γιατί οι ΗΠΑ θεωρούν ότι επιβαρύνονται με ένα υπέρογκο στρατιωτικό κόστος για την φύλαξη της περιοχής, ενώ είναι κυρίως η Κίνα και οι Ασιατικές χώρες που ωφελούνται, και πιέζουν την Κίνα για μεγαλύτερη στήριξη της πολιτικής τους.

Να θυμίσω ότι η Κίνα στήριξε όλες τις επιλογές της Ρωσίας, τον Καντάφι στην Λιβύη, τον Άσαντ στην Συρία, και τον Σίσι στην Αίγυπτο. Σε αντίθεση βέβαια με την Ρωσία, η Κίνα το έκανε με περισσότερο με διπλωματικά μέσα και λιγότερο με στρατιωτικά. Το άρθρο γράφει επίσης ότι η Κίνα δεν έχει αρκετά στρατιωτικά μέσα για να αναλάβει μόνη της το κόστος φύλαξης του Περσικού Κόλπου, και όπως δήλωσε ο πρώην επικεφαλής της Κινεζικής επιτροπής Ενέργειας Zhang Guobao, για την Κίνα είναι καλύτερα την φύλαξη του Περσικού Κόλπου να εξακολουθήσουν να έχουν οι ΗΠΑ. Γράφει η Wall Street Journal:

1^η, 2^η, 3^η Παράγραφος

China is overtaking the U.S. as a buyer of Middle East oil, adding fuel to diplomatic tension between the nations over security in the region.

China surpassed the U.S. as importer of Persian Gulf crude several years ago, by some measures. Now it is on track to overtake the U.S. this year as the world's No. 1 buyer of oil from the Organization of the Petroleum Exporting Countries, the largely Middle Eastern energy-exporting bloc.

The turnabout has added to tensions because it leaves the U.S. military securing China's growing oil shipments in the region at a time Beijing resists U.S. pressure on it to back American foreign policy in the Middle East.

4η, 5^η και 6^η Παράγραφος

For years, China and other oil-consuming nations have benefited as Washington spent billions of dollars a year to police chokepoints like the Strait of Hormuz and other volatile parts of the Middle East to ensure oil flowed around the globe.

But the rise of North America's shale oil and gas industry has put the U.S. on track to pass Russia this year as the world's largest combined producer of oil and gas, if it hasn't done so already, according to a recent analysis of global data by The Wall Street Journal.

That rise, combined with flat U.S. oil consumption, is making America far less dependent on imported oil, including from the Middle East, even as China's reliance on the region's oil grows.

15^η, 16^η, 17^η Παράγραφος

Signs of tension are surfacing. Beijing has asked for assurances that Washington will maintain security in the Persian Gulf region, as China doesn't have the military power to do the job itself, according to people familiar with recent discussions between the countries.

In meetings since at least last year, Chinese officials have sought to ensure U.S. commitment to the region isn't wavering, particularly as the Obama administration has pledged to rebalance some of its strategic focus toward East Asia, said people familiar with those discussions.

In return, U.S. officials have pressed China for greater support on issues such as its foreign policy regarding Syria and Iran. U.S. officials in private discussions have pressed China to lower its crude imports from Iran, for example, according to a person with knowledge of the discussions.

20^η Παράγραφος

At an April Brookings Institution conference in Washington, D.C., when the former head of China's National Energy Administration, Zhang Guobao, was asked whether China could assume a greater role in protecting the region's shipping lanes, he responded: "Why don't the Americans do the job for now."

http://www.wsj.com/articles/SB10001424127887324755104579073283948517714

Στο παρακάτω άρθρο των Financial Times, με τίτλο “China’s strategic dilemma in the Middle East”, του Αυγούστου 2014, θα διαβάσετε ότι αν οι ΗΠΑ παραμείνουν πιστοί στο δόγμα που τους θέλει να σταματούν να στέλνουν επίγειες στρατιωτικές δυνάμεις στην Μέση Ανατολή, “στρατιωτικές μπότες” όπως χαρακτηριστικά γράφει το άρθρο, η Κίνα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να αναλάβει μεγαλύτερο στρατιωτικό ρόλο. Γράφει το άρθρο:

8^η Παράγραφος

The third option is hardly more palatable. That is to recognise that as a trading nation China has a direct stake in the stability of the countries with whom it conducts its trade, especially in key raw materials. If, as seems likely, the US continues to resist the idea of putting American boots back on the ground in the Middle East, the Chinese could find themselves forced, however reluctantly, to become a guarantor of stability for the regimes which matter to them. From that starting point the slippery slope to greater engagement begins. But as the Americans – once the nation most hostile to imperialism – has found over the last century, empires are often created unintentionally, as the cumulative result of immediate responses to one event after another.

http://blogs.ft.com/nick-butler/2014/08/17/chinas-strategic-dilemma-in-the-middle-east/

Το παρακάτω άρθρο του Αμερικανικού CNBC, με τίτλο “China's Arab march”, του Ιουνίου 2014, αναφέρει ότι καθώς αυξάνεται η εξάρτηση της Κίνας από την Μέση Ανατολή, και καθώς μειώνεται η εξάρτηση των ΗΠΑ από την περιοχή, οι ΗΠΑ θα μειώνουν την στρατιωτική τους παρουσία, και η Κίνα θα αναγκάζεται να αυξάνει την δική της, προκειμένου να διασφαλίσει την απρόσκοπτη πρόσβαση της στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο της περιοχής. Γράφει το άρθρο:

6^η, 7^η και 8^η Παράγραφος

Unsurprisingly, energy has been a key factor in economic ties with the Arab world. From 2004 to 2013, China's crude oil imports from Arab countries grew by more than 12% annually, on average, reaching 133 million tons per year. And China's "march west" strategy furthers its goal of safeguarding access to these resources. As the director of the State Council's Development Research Center, Li Wei, pointed out in February, at the current rate, China will be consuming 800 million tons of oil annually, and importing 75% of its petroleum, by 2030.

In this sense, China's trajectory contrasts sharply with that of the United States, where the rapid growth in output of shale oil and gas, together with energy-saving measures, has brought energy independence closer than ever – a point that President Barack Obama emphasized in his most recent State of the Union address. In fact, according to the US Energy Information Administration, China surpassed the US as the world's largest net oil importer earlier this year.

Moreover, the US is gradually disengaging strategically from the greater Middle East, creating a vacuum that China seeks to fill. To succeed, China will need to become more attentive to the region's complex dynamics; find creative ways to participate in conflict-resolution efforts; and respond enthusiastically to Middle Eastern governments' growing desire to connect to Asia.

http://www.cnbc.com/id/101792181

Στο παρακάτω άρθρο της Al Monitor, με τίτλο “Navy exercises bring Iran, China closer”, του Οκτωβρίου 2014, θα διαβάσετε ότι στις 20 Σεπτεμβρίου του 2014, η Κίνα έστειλε πολεμικά πλοία στον Περσικό Κόλπο για μία κοινή άσκηση με το Ιράν, και αυτή ήταν η πρώτη φορά που πλοία του Κινεζικού Πολεμικού Ναυτικού μπήκαν για άσκηση στον Περσικό Κόλπο.

1^η, 2^η Παράγραφος

On Sept. 20, China dispatched ships to the Persian Gulf for a joint exercise with the Iranian navy — the first time that Chinese warships have ever sailed in the Gulf. The Chinese missile destroyer Changchun and missile frigate Changzhou of the 17th Naval Fleet took part in a five-day joint training drill, the aim of which was "establishing peace, stability, tranquility and multilateral and mutual cooperation," according to Adm. Amir Hossein Azad, commander of Iran's First Naval Zone. http://www.al-monitor.com/pulse/ru/originals/2014/10/iran-china-navy-persian-gulf-us.html

Στο άρθρο του γεωπολιτικού site National Interest, με τίτλο “Time for a U.S.-China Partnership in the Middle East”, του Σεπτεμβρίου 2014, θα διαβάσετε ότι ενώ τα συμφέροντα της Κίνας και των ΗΠΑ δεν ταυτίζονται, η περιοχή του Περσικού Κόλπου αποτελεί μία εξαίρεση, και υπάρχει περιθώριο για μία συνεργασία των δύο χωρών, γιατί οι ΗΠΑ μειώνουν την εξάρτηση τους από τον Περσικό, ενώ η Κίνα την αυξάνει, και ταυτόχρονα η Κίνα μπορεί να επηρεάσει τις χώρες που δεν μπορεί να επηρεάσουν οι ΗΠΑ, όπως είναι το Ιράν και η Συρία, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη σταθερότητα στην περιοχή. Γράφει το άρθρο:

2^η, 3^η, 4^η Παράγραφος

Under President Xi Jinping, China and the United States have pledged to forgea new type of great-power relationship. To date, this effort has largely focused on strengthening bilateral cooperation in the Asia-Pacific. This is sensible insofar as Asia is the most important region for both the United States and China, and especially for interactions between them. At the same time, it is also the region where their interests are most at odds, and thus where cooperation is most likely to remain elusive.

By contrast, America’s and China’s major interests in the Middle East are nearly perfectly aligned. Foremost among these is the free flow of oil. Since at least the 1970s, the free flow of oil in the Persian Gulf has been a core U.S. national interest. Although the United States is becoming increasingly energy independent, its interest in a prosperous global economy makes the free flow of oil a continued priority.

Even as America’s dependence on Middle Eastern oil wanes, China’s dependence on it grows. This year China is expected to surpass the United States as the largest petroleum importer, and Beijing will soon get over 60 percent of its oil supplies abroad. The Middle East will remain the focal point of China’s efforts to secure foreign oil. Already, the region accounts for over half of China’s oil imports. Despite China’s best efforts to diversify its energy sources, Beijing’s spiking demand will force it to rely on the turbulent region for the foreseeable future. Giving China a stake in the region is essential for reducing Beijing’s sense of vulnerability.

11^η & 12^η Παράγραφος

Still, Beijing can complement U.S.-led political and military engagements. For example, China maintains working relationships with a number of important governments in the region that the United States shuns, such as Syria and Iran. The Palestinians also view China as a more impartial actor than the United States, and Beijing’s active involvement in the Middle East peace process could help unfreeze negotiations.

Similarly, while China cannot independently support long-term military interventions in the Middle East, it will be increasingly capable of participating in U.S.-led operations in the years ahead. This would not only reduce the burden America bears for these interventions, but would also help to improve mil-to-mil ties between China and the United States.

http://nationalinterest.org/feature/time-us-china-partnership-the-middle-east-11318

Οι Χώρες του Περσικού Κόλπου και οι Πόλεμοι στο Ιράκ

Οι γεωπολιτικές επιδιώξεις των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας στον Περσικό Κόλπο, τις οποίες περιέγραψα παραπάνω, αποτελούν τον πρώτο γεωπολιτικό άξονα που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας προκειμένου να κατανοήσουμε την περιοχή. Ο δεύτερος γεωπολιτικός άξονας είναι οι πλούσιες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο χώρες του Περσικού Κόλπου. Εδώ τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά.

Οι χώρες αυτές συναγωνίζονται για το ποια από αυτές θα πουλήσει περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι πολύ πλούσιες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο χώρες του Περσικού Κόλπου είναι η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, το Ιράκ, το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Βλέπε δύο παρακάτω πίνακες του Energy Information Administration.

Πλουσιότερες σε κοιτάσματα φυσικού αερίου χώρες (σελίδα 21 παρακάτω link).

Εικόνα 34

http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iran/iran.pdf

Πλουσιότερες σε κοιτάσματα πετρελαίου χώρες (σελίδα 10 παρακάτω link)

Εικόνα 35

http://www.eia.gov/countries/analysisbriefs/Iran/iran.pdf

Μέχρι πριν μία δεκαετία περίπου, υπήρχαν τρία βασικά μπλοκ στον Περσικό Κόλπο. Το μπλοκ της Σαουδικής Αραβίας, με δορυφόρους το Κατάρ, το Κουβέιτ, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αυτές οι χώρες δημιούργησαν το Gulf Cooperation Council, το οποίο μεταξύ άλλων αποσκοπούσε στην δημιουργία ενός αμυντικού δόγματος απέναντι στο Ιράκ και το Ιράν.

Το δεύτερο μπλοκ του Περσικού Κόλπου ήταν το Ιράκ. Στο Ιράκ παρόλο που η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Σιίτες Μουσουλμάνοι, ο δικτάτορας Σαντάμ Χουσέιν ήταν Σουνίτης Μουσουλμάνος, χωρίς βέβαια να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην θρησκεία, αφού ήταν ένας εθνικοσοσιαλιστής ηγέτης, στα πρότυπα του Νάσερ της Αιγύπτου, του Άσαντ της Συρίας, του Καντάφι της Λιβύης και άλλων, και όχι ένας θρησκευτικός ηγέτης, στα πρότυπα των ηγετών της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και του Ιράν. Ο Αραβικός εθνικοσοσιαλισμός είναι ένας συνδυασμός Αραβικού εθνικισμού και σοσιαλισμού.

Το τρίτο μπλοκ ήταν αυτό των Σιιτών Μουσουλμάνων του Ιράν, με την Συρία ως βασικό τους δορυφόρο.

Εικόνα 36

Οι Σαουδάραβες είχαν κακές σχέσεις με το Ιράκ, αλλά ακόμη χειρότερες με το Ιράν. Άλλωστε ο Σαντάμ Χουσέιν ήταν επικεφαλής του Ιράκ, κατά την διάρκεια του άγριου πολέμου Ιράν-Ιράκ, που διήρκεσε από το 1980 μέχρι το 1988. Κατά την διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ, η Σαουδική Αραβία, όπως και οι δορυφόροι της, χρηματοδότησε τον Σαντάμ Χουσέιν, γιατί παρά τις κακές τους σχέσεις, το Ιράν ήταν ακόμη μεγαλύτερος αντίπαλος τους.

Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που το 1991, κατά την διάρκεια της συμμαχικής επιχείρησης Καταιγίδα της Ερήμου στο Ιράκ, μετά την εισβολή του Σαντάμ Χουσέιν στο Κουβέιτ το 1990, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους δεν ανέτρεψαν τον Σαντάμ Χουσέιν. Έφτασαν σχεδόν έξω από την Βαγδάτη, και τελευταία στιγμή γύρισαν πίσω χωρίς να τον ανατρέψουν. Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του CNN, με τίτλο “Massive firestorm targets Iraqi leadership”, του Μαρτίου 2003, το πεζικό των ΗΠΑ και των συμμάχων τους είχε διαλύσει τις δυνάμεις των Ιρακινών, και θα μπορούσε να είχε μπει στην Βαγδάτη το πολύ σε δύο με τέσσερις μέρες. Και όμως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους σταμάτησαν και γύρισαν πίσω, αφήνοντας τον Σαντάμ στην εξουσία.

21^η, 22^η και 23^η Παράγραφος

With Iraqi resistance nearing collapse, Bush declared a ceasefire on February 28, ending the Persian Gulf War. According to the peace terms that Hussein subsequently accepted, Iraq would recognize Kuwait’s sovereignty and get rid of all its weapons of mass destruction (including nuclear, biological and chemical weapons). In all, an estimated 8,000 to 10,000 Iraqi forces were killed, in comparison with only 300 coalition troops.

Rodgers, who is accompanying the 3rd Squadron of the 7th U.S. Cavalry Regiment, lead element of the 3rd Infantry Division, said the U.S. forces could reach Baghdad in two to four days. (Slide show,On the scene)

http://www.cnn.com/2003/WORLD/meast/03/21/sprj.irq.war.main/

Γιατί δεν ανέτρεψαν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους των Σαντάμ Χουσέιν? Ο λόγος είναι ότι η ανατροπή του Σουνίτη Σαντάμ Χουσέιν, θα αύξανε την επιρροή του Ιράν στο Ιράκ, αφού ο πληθυσμός του Ιράκ, όπως και του Ιράν, αποτελείται κυρίως από Σιίτες Μουσουλμάνους. Πιστεύω ότι αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που ο Σαντάμ Χουσέιν είχε το θράσος να αγνοήσει τις ΗΠΑ, την Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους τους, και να εισβάλει στο Κουβέιτ το 1990.

Ο Σαντάμ ήξερε ότι για τις ΗΠΑ και για την Σαουδική Αραβία, η ανατροπή του θα έφερνε ακόμη χειρότερα αποτελέσματα, αφού θα έφερνε το Ιράκ στην σφαίρα επιρροής του ακόμη μεγαλύτερου εχθρού τους, του Ιράν. Αυτό θα έφερνε το Ιράν στα σύνορα της Σαουδικής Αραβίας, γιατί το Ιράκ συνορεύει με την Σαουδική Αραβία. Έτσι, έχοντας και έναν πολύ ισχυρό στρατό, ο Σαντάμ αποφάσισε να πάρει το ρίσκο και να διεκδικήσει τα πλούσια κοιτάσματα του Κουβέιτ.

Εν μέρει είχε δίκιο ο Σαντάμ, γιατί παρόλο που δεν κράτησε τελικά το πετρέλαιο του Κουβέιτ, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους δεν τον ανέτρεψαν, παρόλο που φεύγοντας από το Κουβέιτ έβαλε φωτιές στην πετρελαιοπηγές της χώρας. Επίσης πριν την επέμβαση των ΗΠΑ, είχε ρίξει τόνους πετρέλαιο στα νερά του Περσικού Κόλπου, ώστε να μπορεί να κάψει τις Αμερικανικές δυνάμεις που θα επιχειρήσουν να εισχωρήσου στο Ιράκ από την θάλασσα.

Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του CNN, με τίτλο “Kuwait still recovering from Gulf War fires”, του Ιανουαρίου 2003, πριν υποχωρήσει από το Κουβέιτ, ο Σαντάμ Χουσέιν έστειλε μηχανικούς και άναψαν φωτιές στις πετρελαιοπηγές του Κουβέιτ. Χρειάστηκαν εφτά μήνες για να σβήσουν αυτές οι φωτιές, και κάηκαν περίπου 1 δισεκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου. Να προσθέσω ότι ο Σαντάμ κατηγορούσε το Κουβέιτ ότι του έκανε πόλεμο τιμών, αυξάνοντας την παραγωγή πετρελαίου και ρίχνοντας τις τιμές. Γράφει το άρθρο:

1^η και 2^η Παράγραφος

In the waning days of the Persian Gulf War, as Iraqi forces retreated to Baghdad, Saddam Hussein sent a team of engineers into the Kuwaiti oil fields and blew up hundreds of wells.

Over the next seven months, more than 1 billion barrels of oil went up in flames, and Kuwait and much of the Persian Gulf was engulfed in a poisonous smoke, creating a large-scale environmental disaster.

http://www.cnn.com/2003/WORLD/meast/01/03/sproject.irq.kuwait.oil.fires/

Εικόνα 37

Παρόλο που ο Σαντάμ εισέβαλε στο Κουβέιτ, παρόλο που έβαλε φωτιές στις πετρελαιοπηγές ώστε να μην μπορεί το Κουβέιτ να ρίχνει τις τιμές, παρόλο που έριξε τόνους πετρέλαιο στον Περσικό Κόλπο ώστε να κάψει τους Αμερικανούς στρατιώτες που θα προσπαθούσαν να εισβάλλουν στο Ιράκ, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους προτίμησαν να μην τον ανατρέψουν, θεωρώντας ότι η ανατροπή του θα οδηγούσε σε ακόμη χειρότερα αποτελέσματα.

Αντιθέτως, μετά την επίθεση της 9-11 στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης το 2001, την οποία οι ΗΠΑ χρεώνουν στους Σαουδάραβες, όπως έλεγα στα δύο παρακάτω κείμενα που έχω ανεβάσει, με τίτλους “Ο Ρόλος της Σαουδικής Αραβίας στην Επίθεση στους Δίδυμους Πύργους”, και “Γιατί οι ΗΠΑ επέτρεψαν την Ανατροπή του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο”, οι ΗΠΑ δεν δίστασαν το 2003 να ανατρέψουν τον Σαντάμ Χουσέιν, παρόλο που γνώριζαν ότι αυτή η κίνηση με μαθηματική ακρίβεια θα έφερνε το Ιράκ στην σφαίρα επιρροής του Ιράν. Όπως ακριβώς και έγινε.

http://tinyurl.com/pw4bm35

http://tinyurl.com/nd5jmz2

Εφόσον όμως η Σαουδική Αραβία δεν είναι πια ο σύμμαχος που ήταν για τις ΗΠΑ, και αφού πλέον λοξοκοιτάει προς την Κίνα, και οι Αμερικανικές βάσεις έχουν πλέον μεταφερθεί στο Κατάρ, οι ΗΠΑ δεν είχαν κανένα σοβαρό λόγο να μην χτυπήσουν το Ιράκ προκειμένου να δημιουργήσουν, όπως και δημιούργησαν, ένα ισχυρό και φιλοδυτικό Ιρακινό Κουρδιστάν. Ποιος θα εναντιωνόταν άλλωστε στην ενίσχυση του Ιρακινού Κουρδιστάν, το οποίο αποτελείται στην συντριπτική του πλειοψηφία από Κούρδους, οι οποίοι μάλιστα στο παρελθόν είχαν πάρα πολύ καταπιεστεί από τον Σαντάμ Χουσέιν? Για Κουρδιστάν και Ιρακινό Κουρδιστάν βλέπε παρακάτω χάρτη.

Εικόνα 38

Επίσης, με το χτύπημα στο Ιράκ, και το ισχυρό αυτόνομο Ιρακινό Κουρδιστάν, οι ΗΠΑ εξασφάλιζαν μία επιπλέον πηγή πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, προκειμένου να μειώσουν την Ευρωπαϊκή εξάρτηση στο Ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Το Ιρακινό Κουρδιστάν είναι μία από τις πλουσιότερες περιοχές σε αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, και ήδη πουλάει πετρέλαιο μέσω της Τουρκίας, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “Iraqi Kurds sell third major oil cargo, fourth heads to Croatia”, του Αυγούστου 2014.

1^η Παράγραφος

Iraqi Kurdistan has delivered its third major cargo of crude oil out of a Turkish port and a fourth is sailing to Croatia, showing the autonomous region is finding more buyers despite legal pressure from Baghdad and setbacks in the United States.

http://uk.reuters.com/article/2014/08/15/iraq-security-oil-kurds-idUKL6N0QL31Q20140815

Το Ιρακινό Κουρδιστάν είναι ένας ιδανικός τροφοδότης του αγωγού Nabucco, ή όποιου μελλοντικού αντικαταστάτη του (βλέπε κόκκινες γραμμές στον παραπάνω χάρτη). Να προσθέσω ότι και ο Σαντάμ Χουσέιν πουλούσε πετρέλαιο στην Τουρκία, αλλά το πετρέλαιο αυτό δεν μπορούσε να σταλεί στις δυτικές χώρες, γιατί υπήρχαν οικονομικές κυρώσεις εναντίον του Σαντάμ. Οι Δυτικοί ήξεραν ότι ο Σαντάμ θα χρησιμοποιούσε τα χρήματα από τις πωλήσεις πετρελαίου για να αγοράσει Ρωσικά οπλικά συστήματα.

Αυτός ήταν και ο λόγος που οι Δυτικοί είχαν εφαρμόσει τα λεγόμενα “oil for food programs”, με τα οποία αγόραζαν Ιρακινό πετρέλαιο, και έδιναν στο Ιράκ τρόφιμα και φάρμακα, ώστε να μην μπορεί ο Σαντάμ να αγοράσει Ρωσικά όπλα. Κανείς όμως δεν έχει αντίρρηση να πουλάνε οι Κούρδοι το πετρέλαιο τους και να εισπράττουν άφθονο χρήμα, ακόμη και αν αγοράζουν όπλα με αυτό το χρήμα. Όσο περισσότερα όπλα αγοράζουν τόσο το καλύτερο για τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αφού είναι φιλοδυτικοί.

Τέλος, με την ανατροπή του Σαντάμ Χουσέιν, και την τοποθέτηση μίας φιλοδυτικής κυβέρνησης, οι οικονομικές κυρώσεις κατά του Ιράκ θα αίρονταν, και το Ιράκ θα αύξανε την παραγωγή πετρελαίου, και οι ΗΠΑ δεν θα ήταν αναγκασμένες να στηρίζονται στην Σαουδική Αραβία, προκειμένου η τελευταία να αυξάνει την παραγωγή της και κρατάει τις τιμές του πετρελαίου χαμηλά. Οι ΗΠΑ ανέκαθεν βασίζονταν στην Σαουδική Αραβία προκειμένου να κρατάει τις τιμές του πετρελαίου χαμηλά. Η επιδείνωση των σχέσεων των δύο χωρών δεν επιτρέπει στις ΗΠΑ να βασίζονται στην Σαουδική Αραβία με τον ίδιο τρόπο που βασίζονταν στο παρελθόν.

Η ανατροπή του Σαντάμ θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε αύξηση της παραγωγής πετρελαίου στο Ιράκ. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Ιρακινός πρωθυπουργός της περιόδου 2006-2014, ο Αλ-Μαλίκι, τον οποίο οι Σαουδάραβες κατηγορούν ως πράκτορα των Ιρανών, ναι μεν ανήκει στην σφαίρα επιρροής του Ιράν, αλλά είναι ταυτόχρονα και φιλο-Αμερικανός.

Και πράγματι, μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσέιν, η παραγωγή πετρελαίου στο Ιράκ αυξήθηκε πάρα πολύ, κάτι που οδηγεί και σε μείωση των τιμών, και σε μικρότερο ανταγωνισμό ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα για το ποιος θα ελέγχει τις πλούσιες σε πετρέλαιο περιοχές του πλανήτη. Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των New York Times, με τίτλο “China Is Reaping Biggest Benefits of Iraq Oil Boom”, του Ιουνίου 2013, η Κίνα είναι ο μεγάλος ωφελημένος από τον πόλεμο στο Ιράκ, αφού οι κρατικές Κινέζικες εταιρείες που εγκαταστάθηκαν στο Ιράκ μετά τον πόλεμο, παίρνουν το 50% της παραγωγής πετρελαίου.

http://www.nytimes.com/2013/06/03/world/middleeast/china-reaps-biggest-benefits-of-iraq-oil-boom.html?pagewanted=all

Όπως όμως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Washington Post, με τίτλο “Why it’s good news for the U.S. that China is snapping up Iraq’s oil”, του Ιουνίου 2013, ακόμη και αν η Κίνα παίρνει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του Ιρακινού πετρελαίου, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι ωφελημένες, γιατί δεν υπάρχουν πιέσεις για άνοδο στις τιμές του πετρελαίου, και επίσης μειώνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα για τον έλεγχο άλλων πλούσιων ενεργειακά γεωγραφικών περιοχών πχ Αφρική.

http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2013/06/03/why-its-good-news-for-the-u-s-that-china-is-snapping-up-iraqs-oil/

Βλέπουμε επομένως, ότι η ανατροπή του Σαντάμ Χουσέιν μόνο θετικά αποτελέσματα είχε για τις ΗΠΑ, με μόνη εξαίρεση ότι έφερε ένα μεγάλο κομμάτι του Ιράκ στην επιρροή του Ιράν, φέρνοντας το Ιράν στα σύνορα της Σαουδικής Αραβίας. Εφόσον όμως μετά το χτύπημα της 9-11 η Σαουδική Αραβία αντικαστάθηκε από το Κατάρ, ως ο βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο, αυτό δεν ήταν μεγάλο πρόβλημα για τις ΗΠΑ.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το 2001, αμέσως μετά το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους, οι ΗΠΑ δοκίμασαν για πρώτη φορά τις αεροπορικές βάσεις του Κατάρ, και το 2003 μετακίνησαν εκεί το αρχηγείο τους αφήνοντας την Σαουδική Αραβία, όπως μπορείτε να διαβάσετε στα δύο κείμενα μου παραπάνω.

Στο παρακάτω άρθρο του, με τίτλο “The real target of the war in Iraq was Saudi Arabia”, του Αυγούστου  2003, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Columbia των ΗΠΑ Jeffrey Sacks, ισχυρίζεται ότι οι ΗΠΑ χτύπησαν το Ιράκ το 2003 προκειμένου να βρουν νέα φιλικά εδάφη λόγω των προβλημάτων τους με την Σαουδική Αραβία. Ο καθηγητής ισχυρίζεται ότι οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ θεωρούν δεδομένο ότι η Σαουδική Αραβία κρύβεται πίσω από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους.

http://www.earth.columbia.edu/sitefiles/file/Sachs%20Writing/2003/FT_2003_RealTargetWarwithSaudiArabia_08_13_03.PDF

Άρα μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσέιν, το Ιράκ δεν πρέπει να το βλέπουμε ως έναν ξεχωριστό πόλο στον Περσικό Κόλπο, αλλά ως έναν απλό δορυφόρο του Ιράν. Δημιουργήθηκε όμως ένας νέος πόλος, το Κατάρ. Το Κατάρ έχει πάρα πολύ φυσικό αέριο, αλλά και κάποιες ικανοποιητικές ποσότητες πετρελαίου, και μετά την μετακίνηση των Αμερικανικών βάσεων στα εδάφη του, έπαψε να είναι δορυφόρος της Σαουδικής Αραβίας.

Το Κατάρ έγινε ο τρίτος πόλος, και κινείται ανάμεσα στο Ιράν και την Σαουδική Αραβία, γιατί το Κατάρ μοιράζεται με το Ιράν το πολύ πλούσιο κοίτασμα φυσικού αερίου South Pars/North Field, το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο. Το South Pars είναι το Ιρανικό τμήμα, και αποτελεί το 1/3 του κοιτάσματος περίπου, και το North Fields είναι το Καταριανό τμήμα, και αποτελεί τα 2/3 του κοιτάσματος περίπου.

Εικόνα 39

Το Κατάρ είναι μία χώρα που επενδύει επίσης πάρα πολύ στην αγορά πολιτικής επιρροής, και αν γκουγκλάρετε “Qatar Foreign Investments”, ή “Qatar Investment Authority”, πραγματικά θα εντυπωσιαστείτε. Σκεφτείτε ότι μόνο για να κερδίσει το μουντιάλ του 2022, το Κατάρ υποσχέθηκε να κάνει δημόσια έργα 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του Yahoo, με τίτλο “Qatar reportedly spending $200 billion to build infrastructure necessary for 2022 World Cup”, του Ιουλίου 2013. Για να έχουμε μία αίσθηση των μεγεθών, να πω ότι εμείς δαπανήσαμε περίπου 8 δισεκατομμύρια για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Το Κατάρ θα είναι η πρώτη Αραβική χώρα, και η πρώτη χώρα της Μέσης Ανατολής, που θα καταφέρει να διοργανώσει ένα Μουντιάλ.

http://sports.yahoo.com/blogs/soccer-dirty-tackle/qatar-reportedly-spending-200-billion-build-infrastructure-necessary-183809206.html

Πολύς κόσμος νομίζει ότι η διπλωματική επιρροή εξαρτάται από τον στρατό που έχει μία χώρα. Κάνουν μεγάλο λάθος όμως. Έναν Ευρωπαίο σοσιαλιστή δεν τον ενδιαφέρει καθόλου αν το Ιράν ή το Κατάρ έχει μεγαλύτερο στρατό. Τον ενδιαφέρει ποιος θα επενδύσει περισσότερα χρήματα στην χώρα του, και ποιος θα τον λαδώσει καλύτερα. Ο πρωταθλητής στις επενδύσεις στο εξωτερικό και στην αγορά πολιτικής επιρροής είναι το Κατάρ, γιατί έχει μόλις 300 χιλιάδες υπηκόους να θρέψει, αφού οι υπόλοιποι κάτοικοι του είναι ξένοι υπήκοοι που απλά εργάζονται εκεί. Επίσης έχει τις Αμερικανικές βάσεις και δεν χρειάζεται να ανησυχεί για την άμυνα του, και έτσι του περισσεύει άφθονο ζεστό χρήμα για να αγοράζει σοσιαλιστές στα κοινοβούλια και τζιχαντιστές στα πεδία των μαχών.

Όπως έχω εξηγήσει σε παλιότερα κείμενα μου, το Κατάρ και το Ιράν έχουν πολύ μεγαλύτερα περιθώρια συνεργασίας απ΄ότι έχουν η Σαουδική Αραβία και το Ιράν. Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “Gas-rich Qatar annoys Arabs with pro-Iran policy”, του Απριλίου 2009, οι Αραβικές χώρες είναι δυσαρεστημένες με το Κατάρ, λόγω των καλών σχέσεων που το τελευταίο διατηρεί με το Ιράν. Επίσης το άρθρο λέει ότι λόγω της γεωγραφίας του North Fields, που είναι το κομματι του κοιτάσματος που ανήκει στο Κατάρ, το Ιράν θα μπορούσε αν ήθελε να διαλύσει την οικονομία του Κατάρ. Γράφει το άρθρο:

4^η Παράγραφος

With its liquefied natural gas investments now paying dividends, Qatar has the second highest per capita income in the world, although its population has doubled in five years to 1.5 million. Only 250,000 of those are nationals.

18^η Παράγραφος

"Inviting Ahmadinejad was promotion, not mediation. But you only have to look at the map of the north fields to understand it: the Iranians could knock the economy out for 10 years easily," the diplomat said.

http://uk.reuters.com/article/2009/04/01/us-qatar-iran-arabs-idUKTRE53035W20090401

Ούτε όμως θα πρέπει να βλέπουμε το Κατάρ σαν σύμμαχο του Ιράν. Οι δύο χώρες έχουν πάρα πολλά να χωρίσουν. Αυτό άλλωστε το είδαμε πρόσφατα, όταν το Κατάρ έδωσε 3 δισεκατομμύρια δολάρια σε Τζιχαντιστές και όπλα, προκειμένου να χτυπήσει τον σύμμαχο των Ιρανών στην Συρία, τον δικτάτορα Άσαντ, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Financial Times με τίτλο “Qatar bankrolls Syrian revolt with cash and arms”, του Μαΐου 2013. Να σκέφτεστε το Κατάρ ως την μέση της απόστασης της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν, γιατί το Κατάρ το ενώνουν πάρα πολλά με τους Άραβες του Κόλπου, αλλά το ενώνει και με το  Ιράν το κοίτασμα South Pars/North Fields. Γράφει το άρθρο:

1^η και 2^η Παράγραφος

The gas-rich state of Qatar has spent as much as $3bn over the past two years supporting the rebellion in Syria, far exceeding any other government, but is now being nudged aside by Saudi Arabia as the prime source of arms to rebels.

The cost of Qatar’s intervention, its latest push to back an Arab revolt, amounts to a fraction of its international investment portfolio. But its financial support for the revolution that has turned into a vicious civil war dramatically overshadows western backing for the opposition.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/86e3f28e-be3a-11e2-bb35-00144feab7de.html

Επομένως σήμερα, αντί οι τρεις βασικοί πόλοι του Περσικού Κόλπου να είναι Σαουδική Αραβία, Ιράκ, Ιράν, όπως συνέβαινε μέχρι πριν μία δεκαετία περίπου, οι τρεις βασικοί πόλοι είναι Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ιράν.

Οι σχέσεις των χωρών του Περσικού Κόλπου είναι σχετικά απλές, και έχουν να κάνουν με το ποιος θα πουλήσει περισσότερο φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Αυτός είναι και ο λόγος που μάχονται για επιρροή στις τρίτες χώρες, προκειμένου και να πουλάνε σε αυτές, και να τις χρησιμοποιούν για την κατασκευή δικτύων μέσω των οποίων θα πουλάνε το πετρέλαιο και το φυσικό τους αέριο. Όπως φαίνεται όμως στον παρακάτω χάρτη το Ιράν έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα έναντι του της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ.

Εικόνα 39

Και οι τρεις αυτές χώρες, απευθύνονται κυρίως στην Ευρωπαϊκή και Ασιατική αγορά προκειμένου να πουλήσουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Εκεί βρίσκονται οι πλούσιοι πελάτες. Προς το παρόν βασίζονται στην Ασιατική αγορά κυρίως, γιατί στην Ευρωπαϊκή αγορά κυριαρχεί η Ρωσία. Η Αφρική είναι φτωχός πελάτης, και έχει και τις δικές της πηγές.

Το Ιράν έχει τεράστιο γεωγραφικό πλεονέκτημα στην Ευρωπαϊκή και Ασιατική αγορά, αφού το Ιράκ, η Συρία και ο Λίβανος ανήκουν στην σφαίρα επιρροής του, και μπορεί να κατασκευαστεί ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρία που θα στέλνει φυσικό αέριο και πετρέλαιο στην Μεσόγειο Θάλασσα. Μπορεί επίσης να στέλνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας, και μπορεί να στέλνει φυσικό αέριο και πετρέλαιο μέσω αγωγών στην Ινδία και την Κίνα.

Αυτό όπως καταλαβαίνετε δημιουργεί πανικό στην Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, γιατί όσο το Ιράν είχε εχθρικές σχέσεις με την Δύση, οι οικονομικές κυρώσεις εμπόδιζαν σε μεγάλο βαθμό τις πωλήσεις του. Επιπλέον οι ξένες πολυεθνικές δεν είχαν το δικαίωμα να επενδύσουν στην Ιρανική αγορά και να αυξήσουν την Ιρανική παραγωγή. Στην προσπάθεια όμως των ΗΠΑ και της ΕΕ να δημιουργήσουν ένα ανταγωνιστικό στο Ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο δίκτυο στην Ευρωπαϊκή αγορά, οι σχέσεις Δύσης Ιράν βρίσκονται σε μία διαδικασία εξομάλυνσης.

Αυτό επαναλαμβάνω είναι πολύ χειρότερο για την Σαουδική Αραβία, γιατί το Κατάρ λόγω του South Pars/ North Fields έχει κάποια περιθώρια συνεργασίας με το Ιράν, στα πλαίσια της συνεκμετάλλευσης του κοιτάσματος, που φιλοξενεί όλο σχεδόν το φυσικό αέριο του Κατάρ, και το μεγαλύτερο κομμάτι από το φυσικό αέριο του Ιράν.

Τέλος θα πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη μας πως συμπεριφέρθηκαν οι τοπικές δυνάμεις στο θέμα της Αραβικής Άνοιξης. Η Αραβική Άνοιξη σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτήθηκε από το Κατάρ, αφού πρωταγωνιστικό ρόλο στην Αραβική Άνοιξη έπαιξε η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι μία οργάνωση Ισλαμιστών, με παρακλάδια σε όλο τον Μουσουλμανικό Κόσμο, και ο βασικός της χρηματοδότης είναι το Κατάρ, και ο βασικός υποστηρικτής της σε στρατιωτικά θέματα είναι η Τουρκία. Η Αραβική Άνοιξη στράφηκε είτε εναντίον φιλορώσων εθνικοσοσιαλιστών δικτατόρων, όπως ο Καντάφι στην Λιβύη και ο Άσαντ στην Συρία, είτε δικτατόρων που ήταν ελεγχόμενοι από την Σαουδική Αραβία, όπως ήταν η περίπτωση του Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο.

Όπως θα διαβάσετε μάλιστα στο παρακάτω άρθρο των Times, με τίτλο “Saudis told Obama not to humiliate Mubarak”, του Φεβρουαρίου 2011, οι Σαουδάραβες είχαν προειδοποιήσει τον Ομπάμα να μην ταπεινώσει τον Μουμπάρακ, πράγμα που δεν νομίζω ότι έλαβε και πολύ σοβαρά υπόψη του ο Ομπάμα. Γράφει το άρθρο:

1^η και 2^η Παράγραφος

Saudi Arabia has threatened to prop up President Mubarak if the White House tries to force a swift change of regime in Egypt.

In a testy personal telephone call on January 29, King Abdullah told President Obama not to humiliate Mr Mubarak and warned that he would step in to bankroll Egypt if the US withdrew its aid programme, worth $1.5 billion annually.

http://www.thetimes.co.uk/tto/news/world/middleeast/article2905628.ece

Να προσθέσω ότι οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι πιστεύουν σε ένα θρησκευτικό κράτος υπό τον Ισλαμικό νόμο, σε αντίθεση με τους εθνικοσοσιαλιστές Άραβες ηγέτες πχ Καντάφι, Άσαντ, Σαντάμ Χουσέιν, που πιστεύουν σε ένα κοσμικό κράτος. Οι Ισλαμιστές και οι εθνικοσοσιαλιστές έχουν χρόνια συγκρούσεων στις χώρες τους. Οι Ισλαμιστές, με την χρηματοδότηση του Κατάρ, την στρατιωτική υποστήριξη της Τουρκίας, και την ανοχή των ΗΠΑ, στράφηκαν εναντίον αυτών των εθνικοσοσιαλιστών δικτατόρων, που ήταν είτε φιλορώσοι είτε ελέγχονταν από την Σαουδική Αραβία.

Το ότι το Κατάρ ήταν ο χρηματοδότης, είναι ο λόγος που την Αραβική Άνοιξη υποδέχτηκαν με τόσο ενθουσιασμό οι Έλληνες κομμουνιστές. Δεν είπαν βέβαια αυτό, αλλά ως αιτία των πανηγυρισμών προφασίστηκαν την διενέργεια των εκλογών και την δημοκρατία. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι έβαλαν όντως ως δόλωμα την διενέργεια των εκλογών. Μία πλάνη όμως όπως είδαμε και στην Γάζα, όπου η Χαμάς δεν ξαναέκανε εκλογές από το 2006 που πήρε την εξουσία, αλλά όπως είδαμε και στην Αίγυπτο, όπου ο υποψήφιος της Αδελφότητας Μοχάμεντ Μόρσι, μόλις πήρε την εξουσία έδωσε στον εαυτό του εξουσίες που δεν μπορούσαν να αγγίξουν ούτε οι δικαστικές αρχές της χώρας.

Το βλέπουμε άλλωστε και στην Τουρκία, όπου οι Ισλαμιστές Ερντογάν και Νταβούτουγλου, που είναι και Αδελφοί Μουσουλμάνοι, μειώνουν συνεχώς τα όποια δημοκρατικά δικαιώματα απολάμβαναν οι Τούρκοι υπό το εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς των Κεμαλικών. Ενώ όμως η Αραβική Άνοιξη ξεκίνησε καλά για το Κατάρ και την Τουρκία, στην συνέχεια το πράγμα στράβωσε. Στην Λιβύη, ενώ ο φιλορώσος Καντάφι ανατράπηκε, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι δεν κατάφεραν να πάρουν τον έλεγχο όλης της χώρας.

Στην Αίγυπτο, παρόλο που ο σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας Μουμπάρακ ανατράπηκε με εκλογές από τον υποψήφιο της Αδελφότητας Μοχάμεντ Μόρσι, το εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς, υπό την ηγεσία του στρατηγού Αλ-Σίσι, και με την χρηματοδότηση της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, κατάφερε να τον ανατρέψει, και να τοποθετήσει ως πρόεδρο τον στρατηγό Αλ-Σίσι.

Στην Συρία επίσης, ενώ αρχικά φάνηκε ότι ο δικτάτορας Άσαντ θα ανατραπεί, οι προσδοκίες διαψεύστηκαν, και ο Άσαντ εξακολουθεί να ελέγχει ένα μεγάλο κομμάτι της Συρίας. Οι ΗΠΑ δεν πίεσαν για την ανατροπή του Άσαντ όσο θα ήθελαν οι Σαουδάραβες και οι Καταριανοί. Ενώ οι ΗΠΑ αρχικά πίεσαν έντονα για την ανατροπή του Άσαντ, στην συνέχεια υιοθέτησαν μία πιο ήπια στάση, και γιατί προσπαθούν να τα βρουν με το Ιράν, και γιατί η Συρία έχει την απόλυτη στήριξη της Ρωσίας και μέρους της Ευρώπης. Ο Άσαντ της Συρίας δεν είναι απλά σύμμαχος της Ρωσίας όπως ήταν η περίπτωση του Καντάφι. Ο Άσαντ είναι ο παλιότερος και πιο αξιόπιστος σύμμαχος που έχουν οι Ρώσοι στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, και γι’αυτό οι Ρώσοι τον στήριξαν πολύ περισσότερο απ’όσο στήριξαν τον Καντάφι.

Επίσης, εφόσον οι μόνες χώρες που έβλεπαν στην περιοχή την Μουσουλμανική Αδελφότητα θετικά ήταν το Κατάρ, το Ιράν και η Τουρκία, οι υπόλοιπες Αραβικές χώρες άσκησαν μεγάλη πίεση στο Κατάρ, αποσύροντας τους πρέσβεις τους, προκειμένου να άρει την στήριξη του στην οργάνωση, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του BBC, με τίτλο “Gulf ambassadors pulled from Qatar over interference”, του Μαρτίου 2014. Γράφει το άρθρο:

16^η Παράγραφος

Qatar is also seen as a major financial and diplomatic supporter of the Muslim Brotherhood, an Islamist movement which is banned in Saudi Arabia and the UAE.

http://www.bbc.com/news/world-middle-east-26447914

Το Κατάρ αναγκάστηκε τελικά, υπό την πίεση των υπολοίπων Αραβικών χωρών, να διώξει τους αρχηγούς της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του CNN, με τίτλο “Muslim Brotherhood leader: Qatar asked us to leave”, του Σεπτεμβρίου 2014.

http://www.cnn.com/2014/09/14/world/meast/muslim-brotherhood-qatar/

Του αρχηγούς της Μουσουλμανικής Αδελφότητας ανέλαβε τελικά να φιλοξενήσει ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των New York Times, με τίτλο “Turkey Open to Bids for Refuge by Muslim Brotherhood Exiles”, του Σεπτεμβρίου 2014. Αυτός είναι ο λόγος που οι από το ΚΚΕ προερχόμενοι δημοσιογράφοι νοιώθουν υποχρεωμένοι απέναντι στον Ερντογάν και τον αποκαλούν Χαλίφη. Γράφει το άρθρο:

1^η Παράγραφος

President Recep Tayyip Erdogan of Turkey said on Monday that several exiled leaders of Egypt’s Muslim Brotherhood who fled to Qatarbut lately have come under pressure to leave that Persian Gulf monarchy could perhaps find a new refuge in his country.

http://www.nytimes.com/2014/09/16/world/europe/turkey-open-to-bids-for-refuge-by-muslim-brotherhood-exiles.html

Να παραθέσω και μερικά άρθρα για τo θέμα της Αραβικής Άνοιξης. Στο παρακάτω άρθρο των Financial Times, με τίτλο “Fall of Egypt’s Mohamed Morsi is blow to Qatari leadership”, Ιουνίου 2013, θα διαβάσετε ότι το Κατάρ χρηματοδότησε με 8 δισεκατομμύρια δολάρια τον Μοχάμεντ Μόρσι, τον υποψήφιο της Muslim Brotherhood, και η ανατροπή του Μόρσι στην Αίγυτπο ήταν μεγάλο πλήγμα για το Κατάρ. Γράφει το άρθρο:

3^η Παράγραφος

Qatar has poured $8bn of financial support into Egypt, and has been the main Gulf backer of Mr Morsi’s government even if it began its support before he took over.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/af5d068a-e3ef-11e2-b35b-00144feabdc0.html

Στο παρακάτω άρθρο της Telegraph, με τίτλο “Saudi and UAE ready $20bn boost for Egypt's El-Sisi”, του Ιουνίου 2014, θα διαβάσετε ότι η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν διατεθειμένα να ενισχύσουν με μέχρι και 20 δισεκατομμύρια δολάρια των στρατηγό Αλ-Σίσι, ο οποίος ανέτρεψε τον Μόρσι.

http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/banksandfinance/10868522/Saudi-and-UAE-ready-20bn-boost-for-Egypts-El-Sisi.html

Στο παρακάτω άρθρο του χρηματοδοτούμενου από το Ρωσικό κράτος RT (Russia Today), με τίτλο “Arab spring: Western-backed exported Islamist revolution”, Ιανουαρίου 2012, θα διαβάσετε ότι η Αραβική Άνοιξη είχε την υποστήριξη της Δύσης, και την χρηματοδότηση της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ, προκειμένου τοποθετήσει Ισλαμιστές στην εξουσία των χωρών που χτύπησε. Το άρθρο αναφέρει και την Σαουδική Αραβία, γιατί σε αντίθεση με αυτό που έγινε στην Αίγυπτο, στην Λιβύη και στην Συρία, τον Καντάφι και τον Άσαντ χτύπησαν και οι Σαουδάραβες και οι Καταριανοί, άσχετα αν χρηματοδοτούσαν διαφορετικές παραστρατιωτικές ομάδες. Γράφει το RT:

1^η Παράγραφος

The string of uprisings in the Arab world boils down to Saudi Arabia and Qatar using money and influence to hijack public dissent and bring Sunni Islamists to power, says John R. Bradley, British author and expert on the Middle East.

http://rt.com/news/arab-spring-islamist-revolution-723/

Επίσης στο παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “Saudi Arabia is playing chicken with its oil”, του Δεκεμβρίου 2014, θα διαβάσετε ότι με τον πόλεμο στις τιμές πετρελαίου που έχει εξαπολύσει η Σαουδική Αραβία, ευελπιστεί ότι και θα πιέσει τις Αμερικανικές εταιρείες που παράγουν πετρέλαιο από σχιστόλιθο, αλλά και θα κάνει δυσκολότερο για την Ρωσία και το Ιράν να χρηματοδοτούν τον δικτάτορα της Συρίας Άσαντ. Για όσους δεν το γνωρίζουν, η πτώση των τιμών του πετρελαίου στο τέλος του 2014 οφείλεται στην Σαουδική Αραβία. Γράφει το άρθρο:

6^η, 7^η, 8^η Παράγραφος

While Saudi Arabia and Qatar have been arming many of the Syrian rebels, the Iranian regime—and to a lesser extent, Russia—have provided the weapons and funding to keep Assad in power.

The kingdom has two targets in its latest oil war: it is trying to squeeze U.S. shale oil—which requires higher prices to remain competitive with conventional production—out of the market. More broadly, the Saudis are also punishing two rivals, Russia and Iran, for their support of Bashar al-Assad’s regime in the Syrian civil war. Since the Syrian uprising began in 2011, regional and world powers have played out a series of proxy battles there.

The conflict is now a full-blown proxy war between Iran and Saudi Arabia, which is playing  out across the region. Both sides increasingly see their rivalry as a winner-take-all conflict: if the Shi’ite Hezbollah gains an upper hand in Lebanon, then the Sunnis of Lebanon—and by extension, their Saudi patrons—lose a round to Iran. If a Shi’ite-led government solidifies its control of Iraq, then Iran will have won another round.

http://blogs.reuters.com/great-debate/2014/12/15/saudi-arabia-is-playing-chicken-with-its-oil/

Ένα πολύ καλό άρθρο για τους λόγους που οι Σαουδάραβες έχουν ρίξει τις τιμές του πετρελαίου είναι το “Why Saudis Decided Not to Prop Up Oil”, του Δεκεμβρίου 2014, της Wall Street Journal.

http://www.wsj.com/articles/why-saudis-decided-not-to-prop-up-oil-1419219182

Μία άλλη συμμαχία της Μέσης Ανατολής που πρέπει να αναφέρω γιατί είναι σημαντική για τις εξελίξεις, είναι αυτή ανάμεσα στην Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ. Το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία πλήττονται πάρα πολύ από την εξομάλυνση των σχέσεων Δύσης-Ιράν. Το Ιράν είναι ο μεγάλος εχθρός και των δύο αυτών χωρών. Το Ισραήλ έχει πολύ πιο ισχυρή αεροπορία από το Ιράν, και το Ιράν έχει πολύ πιο ισχυρό ναυτικό από το Ισραήλ. Όσο το Ισραήλ είχε καλές σχέσεις με την Τουρκία, μπορούσε με την ανώτερη αεροπορία του να χτυπήσει το Ιράν, μέσω Τουρκίας.

Από την στιγμή που η Τουρκία έγινε εχθρός των Ισραηλινών, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί. Μπορεί όμως το Ισραήλ να χτυπήσει το Ιράν μέσα από την Σαουδική Αραβία. Βλέπε παρακάτω χάρτη.

Εικόνα 40

Όπως βλέπετε η Σαουδική Αραβία είναι ο μόνος διάδρομος που έχουν οι Ισραηλινοί προκειμένου να χτυπήσουν τους Ιρανούς, αφού το Ιράκ και η Συρία ανήκουν στην Ιρανική σφαίρα επιρροής, και η Τουρκία είναι πλέον εχθρική για τους Ισραηλινούς χώρα. Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του κρατικού Ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων RT (Russia Today), με τίτλο “Israel working with Saudi Arabia on Iran’s nuclear contingency plan”, του Νοεμβρίου 2013, οι Σαουδάραβες θα ήταν διατεθειμένοι να βοηθήσουν τους Ισραηλινούς να χτυπήσουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

3^η Παράγραφος

It was also revealed that the Saudis were willing to assist an Israeli attack by cooperating with the use of drones, rescue helicopters, and tanker planes. “Once the Geneva agreement is signed, the military option will be back on the table. The Saudis are furious and are willing to give Israel all the help it needs,”an unnamed diplomatic source told the paper.

http://rt.com/news/israel-saudi-iran-nuclear-846/

Να προσθέσω ότι η Ιορδανία, η οποία βρίσκεται ανάμεσα από την Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, είναι σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας και όχι του Ιράν ή του Κατάρ. Όπως και στην Αίγυπτο, έτσι και στην Ιορδανία, το Κατάρ έκανε κάποιες προσπάθειες να πάρει τον έλεγχο μέσω της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά απέτυχε. Όπως θα διαβάσετε μάλιστα στο παρακάτω άρθρο των New York Times, με τίτλο “Brotherhood Leader’s Arrest in Jordan Is Seen as Warning From Monarchy”, του Δεκεμβρίου 2014, ο αρχηγός της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Ιορδανία συνελήφθη.

http://www.nytimes.com/2014/12/08/world/brotherhood-leaders-arrest-in-jordan-is-seen-as-warning-from-monarchy.html?_r=0

Επίσης, αν κάποτε κατασκευαστεί ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρία, που θα βγάλει το πετρέλαιο του Ιράν και του Ιράκ στην Μεσόγειο Θάλασσα, οι Σαουδάραβες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το Ισραήλ, προκειμένου να βγάλουν και το δικό τους πετρέλαιο στην Μεσόγειο, με έναν αγωγό Σαουδικής Αραβίας-Ιορδανίας-Ισραήλ. Βλέπε παρακάτω χάρτη.

Εικόνα 41

Το μεγάλο πλεονέκτημα που παρουσιάζει το Ισραήλ για την Σαουδική Αραβία σε σχέσεις με τις άλλες Αραβικές χώρες, είναι ότι αποκλείεται ποτέ να περιέλθει στη σφαίρα επιρροής του Ιράν. Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του i24news, ενός Ισραηλινού ενημερωτικού τηλεοπτικού δικτύου που εκπέμπει σε τρεις γλώσσες, με τίτλο “As oil prices dive, Saudi Arabia looks to Israel for new market”, του Δεκεμβρίου 2014, οι Σαουδάραβες σκέφτονται να αρχίσουν να πωλούν πετρέλαιο στο Ισραήλ. Αν αρχίσουν να πωλούν πετρέλαιο στο Ισραήλ, το επόμενο βήμα θα είναι να εξάγουν και πετρέλαιο μέσω του Ισραήλ.

http://www.i24news.tv/en/news/international/middle-east/53031-141201-as-oil-prices-dive-saudi-arabia-looks-to-israel-for-new-market

Για τους Ισραηλινούς είναι τεράστια υπόθεση να έχουν την Σαουδική Αραβία ως σύμμαχο απέναντι στο Ιράν, ώστε να μπορούν να φτάσουν στα Ιρανικά σύνορα. Γιατί το Ιράν μπορεί να φτάνει στο Ισραήλ και μέσω της Συρίας, η οποία είναι δορυφόρος του, αλλά και μέσω του Λιβάνου, ο οποίος ελέγχεται από την Hezbollah, που είναι θυγατρική του Ιράν.

Το Ιράν επίσης βρίσκεται στα σύνορα του Ισραήλ από την άλλη πλευρά, από την Γάζα, αφού ασκεί επιρροή και στην Χαμάς, η οποία ελέγχεται κυρίως από το Κατάρ. Στο παρακάτω άρθρο της USA Today, με τίτλο “Two powers, Qatar and Iran, try to sway Hamas”, του Νοεμβρίου 2012, θα διαβάσετε ότι το Κατάρ και το Ιράν ανταγωνίζονται για τον έλεγχο της Χαμάς, με το Ιράν να προσφέρει κυρίως βοήθεια στο πυραυλικό οπλοστάσιο της οργάνωσης, και το Κατάρ να προσφέρει χρήματα. Γράφει το άρθρο:

1^η, 2^η και 3^η Παράγραφος

The courtship of Hamas between rivals Iran and Qatar has been one of the Middle East's intriguing subplots of the Arab Spring. The bloodshed in Gaza has now sharpened their competition for influence with the Palestinian militant group and the direction it takes in the future.

Qatar has sought to use its vast wealth to win over Hamas with investments and humanitarian aid and encouraging Arab partners to do the same — part of the hyper-rich U.S. allied nation's broader campaign to bring under its wing Islamist movements that have risen to power in the region the past two years. Qatar's influence with Hamas could edge it away from armed action toward diplomacy.

Iran, meanwhile, is invigorating its longtime role as the builder of the rocket arsenal for Hamas' military wing.

http://www.usatoday.com/story/news/world/2012/11/23/qatar-iran-hamas/1723165/

Να προσθέσω ότι ούτε οι Σαουδάραβες ούτε οι Ισραηλινοί φοβούνται ότι οι ΗΠΑ θα στραφούν εναντίον τους. Το πρόβλημα τους είναι ότι αν οι ΗΠΑ εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ιράν, οι ΗΠΑ θα τηρούν μια πιο ουδέτερη στάση, και άρα οι Σαουδάραβες και οι Ισραηλινοί δεν θα απολαμβάνουν την προστασίας τους, στον ίδιο βαθμό τουλάχιστον που την απολάμβαναν στο παρελθόν.

Επίσης, το άλλο μεγάλο πρόβλημα για τους Ισραηλινούς, είναι ότι η εξομάλυνση των σχέσεων Δύσης-Ιράν, θα άρει τις οικονομικές κυρώσεις εναντίον των Ιρανών, θα επιτρέψει στις ξένες πολυεθνικές πετρελαίου και φυσικού αερίου να επενδύσουν στο Ιράν, κάτι που θα εκτοξεύσει την οικονομική ισχύ των Ιρανών, και κατά συνέπεια και την ικανότητα τους να αγοράζουν οπλικά συστήματα, και να τροφοδοτούν την Χαμάς στην Γάζα, την Χεζμπολά στον Λίβανο, αλλά και τους συμμάχους τους στην Συρία, με περισσότερα και καλύτερα όπλα, αλλά και να αγοράζουν σοσιαλιστές και πολιτική επιρροή στην Ευρώπη και στην Αμερική.

Εικόνα 42

Πρέπει επίσης να πω ότι οι Σαουδάραβες μέχρι σήμερα δεν έχουν ποτέ αναγνωρίσει ως κράτος το Ισραήλ, αλλά οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή είναι ραγδαίες και οδηγούν σε μεγάλες και γρήγορες αλλαγές. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς λόγους που η Ελληνική αριστερά είναι τόσο έξαλλη με την Σαουδική Αραβία, ενώ η λέξη Κατάρ δεν υπάρχει καν στο λεξιλόγιο της.

 Οι σχέσεις λοιπόν των τοπικών παικτών, όπως τις ανέπτυξα παραπάνω, είναι ο δεύτερος γεωπολιτικός άξονας που πρέπει να έχουμε υπόψη μας για να κατανοήσουμε την Μέση Ανατολή.

Ξένες και Τοπικές Δυνάμεις

Ο τελευταίος γεωπολιτικός άξονας που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας προκειμένου να κατανοούμε την Μέση Ανατολή, είναι αυτός που αφορά στην αλληλεπίδραση των ξένων και των τοπικών δυνάμεων. Οι Ρώσοι όπως έχω πει, έχουν ως βασικό τους μέλημα την προστασία της Ευρωπαϊκής Αγοράς από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Μέσης Ανατολής. Αυτό οι Ρώσοι μπορούν να το επιτυγχάνουν με δύο τρόπους. Είτε μπλοκάροντας τα δίκτυα που δεν ελέγχονται από αυτούς προς την Ευρώπη, είτε παίρνοντας τον έλεγχο των κοιτασμάτων οι ίδιοι, προκειμένου να είναι αυτοί που στέλνουν το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο στην Ευρώπη, διατηρώντας έτσι τον έλεγχο των τιμών.

Ένα παράδειγμα στο οποίο οι Ρώσοι μπλόκαραν αντίπαλο αγωγό, ήταν αυτό του αγωγού Κατάρ-Τουρκίας, ο οποίος θα μετέφερε Καταριανό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, ακολουθώντας την διαδρομή Κατάρ-Σαουδική Αραβία-Ιράκ-Συρία-Τουρκία. Σε περίπτωση που οι Καταριανοί είχαν προβλήματα με τους Σαουδάραβες, ο αγωγός θα ακολουθούσε την διαδρομή Κατάρ-Κουβέιτ-Ιράκ-Συρία-Τουρκία, με θαλάσσια σύνδεση Κατάρ-Κουβέιτ (βλέπε παρακάτω χάρτη).

Εικόνα 43

Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Guardian, με τίτλο “Syria intervention plan fueled by oil interests, not chemical weapon concern”, του Αυγούστου 2013, ο Σύρος δικτάτορας Άσαντ αρνήθηκε να περάσει ο αγωγός Κατάρ-Τουρκίας μέσα από την Συρία, γιατί όπως είπε ήταν ένας αγωγός που θα έθιγε στην Ευρώπη τα συμφέροντα των συμμάχων του Ρώσων. Γράφει το άρθρο:

17^η Παράγραφος

These strategic concerns, motivated by fear of expanding Iranian influence, impacted Syria primarily in relation to pipeline geopolitics. In 2009 - the same year former French foreign minister Dumas alleges the British began planning operations in Syria - Assad refused to sign a proposed agreement with Qatar that would run a pipeline from the latter's North field, contiguous with Iran's South Pars field, through Saudi Arabia, Jordan, Syria and on to Turkey, with a view to supply European markets - albeit crucially bypassing Russia. Assad's rationale was "to protect the interests of [his] Russian ally, which is Europe's top supplier of natural gas."

http://www.theguardian.com/environment/earth-insight/2013/aug/30/syria-chemical-attack-war-intervention-oil-gas-energy-pipelines

Ένα παράδειγμα στο οποίο οι Ρώσοι προσπάθησαν να πάρουν τον έλεγχο της τροφοδοσίας της Ευρώπης από την Μέση Ανατολή, δημιουργώντας δικά τους δίκτυα, ήταν ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρία, του οποίου την κατασκευή θα αναλάμβανε η Gazprom, η οποία θα είχε και την διαχείριση του, όπως μπορείτε να διαβάσετε στην 8^η και 9^η παράγραφο του παρακάτω άρθρου του CNBC, ενός από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα των ΗΠΑ, με τίτλο “How Vladimir Putin and Russia Hope to Win Big in Syria, του Φεβρουαρίου 2013. Το άρθρο έχει μία πάρα πολύ καλή ανάλυση για τον ψυχρό πόλεμο Ρωσίας-ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και στην Βόρεια Αφρική, και προτείνω να το διαβάσετε ολόκληρο.

2^η, 3^η, 4^η, 5^η Παράγραφος

The Soviet Union acquired the Tardus Naval Port in Syria in 1971 without any real purpose for it. With their ships welcomed in Algeria, Cuba or Vietnam, Tardus was too insignificant to be developed. After the collapse of the Soviet Union, Russia lacked the funds to spend on the base and no reason to invest in it.

The Russian return to the Middle East brought them first to where the Soviet Union had had its closest ties. Libya had been a major buyer of arms and many of the military officers had studied in the Soviet Union. Russia was no longer a global power, but it could be used by the Libyans as a counter force to block domination by the United States and Europeans.

When Gaddafi fell, Tardus became Russia's only presence in the region. That and the discovery of vast gas deposits just offshore have transformed the once insignificant port into a strategic necessity.

Earlier at the United Nations, Russia had failed to realize that Security Council Resolution 1973 that was to implement a new policy of "responsibility to protect" cloaked a hidden agenda. It was to be turned from a no-fly zone into a free-fire zone for NATO. That strategic blunder of not vetoing the resolution led to the destruction of Gaddafi's regime and cost Russia construction contracts and its investments in Libyan gas and oil to the tune of 10 billion dollars.

8^η, 9^η Παράγραφος

“What Russia lost through the anti-Al-Assad alliance was the possibility to control the natural gas market across Europe and the means to shape events on the continent. In July 2011, Iran, Iraq, and Syria agreed to build a gas pipeline from the South Pars gas field in Iran to Lebanon and across the Mediterranean to Europe. The pipeline that would have been managed by Gazprom would have carried 110 million cubic meters of gas. About a quarter of the gas would be consumed by the transit countries, leaving seventy or so million cubic meters to be sold to Europe”.

Violence in Iraq and the Syrian civil war has ended any hope that the pipeline will be built, but not all hope is lost. 

http://www.cnbc.com/id/100496808#

Για τους αγωγούς Κατάρ-Τουρκίας και Ιράν-Ιράκ-Συρίας, μπορείτε να διαβάσετε και το παρακάτω άρθρο του χρηματοδοτούμενου από το Ρωσικό κράτος πρακτορείου ειδήσεων RT (Russia Today), με τίτλο “Energy ballet-2: Syria, Ukraine & Pipelineistan”, του Αυγούστου 2014. Το άρθρο γράφει ότι ο Εμίρης του Κατάρ είχε επισκεφτεί την Δαμασκό της Συρίας το 2009, προκειμένου να πείσει τον Άσαντ να επιτρέψει τον αγωγό Κατάρ-Συρίας-Τουρκίας, αλλά ο Άσαντ αρνήθηκε γιατί όπως είπε κάτι τέτοιο θα έθιγε τα συμφέροντα της Ρωσίας και της Συρίας. Το άρθρο γράφει επίσης ότι ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρία είχε ήδη συμφωνηθεί, και αυτός ο αγωγός κάποια μέρα θα έφτανε στην Ανατολική Ευρώπη. Γράφει το άρθρο:

3^η, 4^η, 5^η Παράγραφος

The Obama administration’s Syria master plan was ‘Assad must go’; regime change would yield a US-supported Muslim Brotherhood entity, and a key plank of Pipelineistan - the $10 billion Iran-Iraq-Syriagas pipeline - would be forever ditched.

The Emir of Qatar himself had taken the road to Damascus in 2009 to negotiate a Qatar-Syria-Turkey gas pipeline. Bashar al-Assad though, said no; his excuse was his unwillingness to jeopardize Syria’s energy deals with Russia.

And yet, in 2001, an agreement went ahead for a rival Iran-Iraq-Syria project. So the writing was on the wall – or on the (steel) pipes arriving one day in the Eastern Mediterranean. The gas for prospective European customers would in fact come from Iran’s South Pars field, contiguous to Qatar’s North Dome; together, they form the largest gas field on the planet.

7^η Παράγραφος

Thus the key economic rationale for the whole ‘Assad must go’ disaster; a war OF terror largely financed by Qatar and Saudi Arabia, with logistical support from Turkey, with Ankara, the CIA and the GCC (Gulf Cooperation Council) gang running a ‘secret’ weaponizing airlift of so-called ‘good’ jihadists using Saudi, Qatari and Jordanian military cargo planes since 2012.

23^η Παράγραφος

Nabucco’s idea was to bring gas to the EU via Turkey, Bulgaria, Romania, Hungary and Austria. Bur where from? Turkmenistan and Kazakhstan were finally ruled out. It could be Azerbaijani gas, but that requires a fortune in extra investment. The Iraqi industry won’t be ready anytime soon. And Iran will be finally in play only if a nuclear deal is clinched till the end of 2014, and sanctions lifted in 2015 (all this a major ‘if’).

http://rt.com/op-edge/182816-energy-wars-ukraine-syria/

Από την άλλη πλευρά τώρα, οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να τροφοδοτήσουν την Ευρώπη με φυσικό αέριο, προκειμένου να σπάσουν την Ρωσική επιρροή στην Ευρώπη, είτε με την επικράτηση των υποστηριζόμενων από το Κατάρ και την Τουρκία Τζιχαντιστών στη Συρία και το Ιράκ, και την κατασκευή του αγωγού Κατάρ-Τουρκίας, είτε μέσω των Κούρδων του Ιρακινού Κουρδιστάν, που ήδη εξάγουν πετρέλαιο μέσω της Τουρκίας, είτε μέσω της συμφιλίωσης τους με το Ιράν.

Τις ΗΠΑ τις εξυπηρετούσε η Αραβική Άνοιξη, αφού υπό το δέλεαρ των εκλογών, είχε μεγάλες πιθανότητες να φέρει στην εξουσία των χωρών της Βόρειας Αφρικής τους Ισλαμιστές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ανατρέποντας τους εθνικοσοσιαλιστές δικτάτορες που ήταν είτε φιλορώσοι, είτε ελέγχονταν από την  Σαουδική Αραβία. Οι Ισλαμιστές των Αδελφών Μουσουλμάνων χρηματοδοτούνταν από το Κατάρ, και αν έπαιρναν την εξουσία, η τροφοδοσία της Ευρώπης από την Βόρεια Αφρική δεν θα ελέγχονταν από εχθρούς των ΗΠΑ, αλλά από συμμάχους τους.

Η Κίνα τέλος προσπαθεί να διασφαλίσει την ενεργειακή της ασφάλεια χρησιμοποιώντας τον Περσικό Κόλπο, με δισεκατομμύρια επενδύσεων σε όλες τις χώρες της περιοχής. Η Κίνα έχει κάνει επενδύσεις δισεκατομμυρίων και στην Σαουδική Αραβία, και στο Ιράκ, και στο Κατάρ, και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ωστόσο ο παραδοσιακός σύμμαχος της Κίνας είναι το Ιράν, και είναι η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που έχουν το άγχος να την καλοπιάνουν, γιατί όλο και αυξάνονται οι ποσότητες πετρελαίου που αγοράζει, και όλοι την θέλουν σαν πελάτη.

Να κάνω μία παρένθεση, για να προσθέσω ότι όπως έλεγα σε ένα παλιότερο κείμενο που είχα ανεβάσει, οι κομμουνιστές και οι εθνικοσοσιαλιστές σας λένε πάντα ότι οι Αραβικές χώρες που είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ δεν έχουν δική τους εξωτερική πολιτική, και ότι κάνουν πάντα ότι τους λένε οι ΗΠΑ. Ο λόγος που το κάνουν αυτό είναι επειδή πληρώνονται από τις Αραβικές χώρες και θέλουν να τις βγάζουν από το κάδρο. Αν θέλετε να κρίνετε τι περιθώρια ελευθερίας έχουν οι Αραβικές χώρες στην διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής τους, θα παρακολουθήσετε τις πολιτικές τους σε σχέση με τους αντιπάλους των ΗΠΑ που είναι πελάτες τους, όπως είναι η Κίνα για παράδειγμα, και όχι σε σχέση με τους αντιπάλους των ΗΠΑ που είναι εχθροί τους, όπως είναι η Ρωσία. Βλέπε κείμενο “Είναι το Κατάρ Μαριονέτα των ΗΠΑ”? http://tinyurl.com/p3los8p

Επίσης στην Ελλάδα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας ότι οι πολλοί Έλληνες εφοπλιστές είναι γνωστοί λαθρέμποροι. Το Ιράν είναι η χώρα που υπό το βάρος των οικονομικών κυρώσεων που της είχε επιβάλλει η Δύση, είχε μεγάλο κίνητρο να κάνει λαθρεμπόριο πετρελαίου. Άρα υπάρχει μεγάλη επιρροή και του Ιράν στο Ελληνικό πολιτικό σύστημα. Αυτή η επιρροή όμως νομίζω ότι είναι πιο έντονη στον εθνικοσοσιαλιστικό χώρο και λιγότερο στον κομμουνιστικό.

Να ξαναγυρίσω όμως στην αλληλεπίδραση των ξένων και των τοπικών δυνάμεων στην Μέση Ανατολή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος που προσεγγίζουν η Σαουδική Αραβία και το Ιράν τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ρωσία. Η Σαουδική Αραβία, θέλει να στραφεί προς τον νέο μεγάλο πελάτη της περιοχής, την Κίνα, αφού οι ΗΠΑ εκτός από το ότι δεν είναι πλέον ο καλός πελάτης του παρελθόντος, έχει κάνει και ανοίγματα στον παραδοσιακό εχθρό της Σαουδικής Αραβίας, το Ιράν.

Ωστόσο η Κίνα έχει εδώ και πολλά χρόνια δεσμούς με το Ιράν, και δεν είναι τόσο εύκολο για την Σαουδική Αραβία να στραφεί ολοκληρωτικά προς την Κίνα, αφού η τελευταία έχει πιο ισχυρούς δεσμούς με το Ιράν παρά με την Σαουδική Αραβία. Στα παρακάτω pie charts του US Energy Information Administration, βλέπετε ποιοι ήταν οι βασικοί εισαγωγείς του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας το 2013.

Εικόνα 44

http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=SA

Για τις σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας με τις ΗΠΑ μπορείτε να διαβάσετε μία πολύ καλή ανάλυση από το Wilson Centre, ένα από τα πιο γνωστά think tanks των ΗΠΑ, με τίτλο “Iran’s Rouhani Puts U.S.- Saudi Ties to the Test”, του Οκτωβρίου 2013. Στην 15^η και 16^η παράγραφο, θα διαβάσετε ότι δύο πρώην υπουργοί εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, ο πρίγκηπας Bandar bin Sultan και ο Turki al-Faisal, έχουν δηλώσει ότι μπορεί να δυσαρεστεί την Σαουδική Αραβία, αλλά προς το παρόν δεν μπορεί να απομακρυνθεί τελείως από την Ουάσινγκτον. Ο λόγος είναι αυτός που είπα, ότι δηλαδή οι υπόλοιποι μεγάλοι παίκτες είναι η Κίνα, η οποία έχει πολύ ισχυρότερους δεσμούς με το Ιράν, και η Ρωσία, που είναι μεγάλος αντίπαλος της Σαουδικής Αραβίας στις αγορές πετρελαίου.

5^η Παράγραφος

In fact, the Saudi view of the U.S. track record in the Middle East since President George W.Bush’s “freedom agenda” to promote democracy and then his 2003 decision to invade Iraq amounts to a long indictment of American missteps and misjudgments for which Saudi Arabia has paid the cost and Iran collected the dividends. The U.S. invasion of Iraq resulted, in the words of Saudi Foreign Minister Saud al-Faisal, in a pro-Iranian Shiite government that “handed Iraq to Iran on a silver platter.”

7^η & 8^η Παράγραφος

Then came the 2011 “Arab Spring” in the name of democracy, which the Obama administration tried awkwardly to embrace along with the Muslim Brotherhood and similar Islamic groups that won elections in Egypt, Tunisia, and Morocco. Worst yet, it touched off unresolved civil wars in Yemen and Syria. The Saudis have never forgotten, or forgiven, that the Brotherhood backed Iraqi President Saddam Hussein during the 1990-91 Gulf War after the Saudis had offered thousands of Brotherhood members a place of refuge from persecution in Egypt and Syria.

The bitter Syrian civil war has become the latest bone of contention in the fraying U.S.-Saudi relationship. Since Iran and its Lebanese ally, Hezbollah, are backing Syrian President Bashar alAssad and Saudi Arabia is backing his overthrow, Syria has become another test of American fidelity

12^η & 13^η Παράγραφος

The problem now for Saudi Arabia is how to protect itself from the fallout of a U.S.-Iranian thaw and possible long-term rapprochement. In the mid-2000s, King Abdullah sought to diversify the kingdom’s foreign friends away from Washington, taking his first trip abroad as king to China in January 2006. The Chinese had provided Saudi Arabia with medium-range DF-3 missiles, capable even of carrying nuclear warhead to protect it from Iran in the late 1980s. The IHS Jane’s Intelligence Review reported in July 2013 that China has sent more missiles and helped the Saudis built a second launching site with its Chinese missiles aimed at both Iran and Israel.

The Saudis know, however, that China is no substitute for the United States when it comes to ability, or political readiness, to project military power in the Middle East. So, the kingdom is in the process of purchasing $60 billion worth of all kinds of U.S. weaponry, including 84 more F-15s and an updated missile defense system. This has locked Saudi Arabia into the American security umbrella for decades to come.

15^η & 16^η Παράγραφος

Two former American-educated Saudi ambassadors to Washington, Princes Bandar bin Sultan and Turki al-Faisal, both came to the same conclusion after decades of dealing with Saudi foreign policy: like it or not, “the only game in town” for the Saudis was the United States. Whether this attitude will survive a U.S.-Iranian opening remains to be seen. The Saudi leadership has become used to coping with serious differences with Washington over the years. Its strategy has been to isolate and prevent them from upending the overall close security relationship.

http://www.wilsoncenter.org/sites/default/files/iran_rouhani_puts_us_saudi_ties_test_ottaway.pdf

Αντίστοιχα το Ιράν, ενώ θέλει να πουλήσει φυσικό αέριο και πετρέλαιο στην Ευρώπη, έχει τον περιορισμό ότι  δεν μπορεί να στραφεί προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, χωρίς ταυτόχρονα να δημιουργήσει προβλήματα στις σχέσεις του με την Κίνα και την Ρωσία. Και ενδεχομένως το να χαλάσει τις σχέσεις του με την Ρωσία να μην είναι ιδιαίτερο πρόβλημα για το Ιράν, αλλά το να χαλάσει τις σχέσεις του με την Κίνα είναι τεράστιο πρόβλημα, γιατί βασίζεται στην Κίνα για μεγάλο μέρος των πωλήσεων του.

Το Κατάρ έχει κάνει πολλά ανοίγματα προς την Κίνα, όπως έλεγα στο κείμενο που είχα ανεβάσει με τίτλο “Είναι το Κατάρ Μαριονέτα των ΗΠΑ?”, αλλά δεν νομίζω ότι θα επιθυμούσε σε καμία περίπτωση να φύγουν οι Αμερικανικές βάσεις από τα εδάφη του, γιατί αν συμβεί κάτι τέτοιο, θα είναι ένα κουνούπι ανάμεσα στο Ιράν και την Σαουδική Αραβία, και θα πάψει να είναι ο τρίτος πόλος του Περσικού Κόλπου. Το Κατάρ μπορεί να υπερτερεί έναντι αυτών των χωρών σε διπλωματική επιρροή, λόγω των επενδύσεων που συνεχώς κάνει στο εξωτερικό, αλλά υστερεί πολύ σε στρατό.

Είναι ένα πράγμα το να αγοράζεις σοσιαλιστές που σε στηρίζουν στα Ευρωπαϊκά κοινοβούλια και στο Ευρωκοινοβούλιο, και άλλο να αντιμετωπίζεις τον στρατό των Σαουδαράβων και των Ιρανών. Το πρώτο χρειάζεται χρήματα, ενώ το δεύτερο χρειάζεται στρατό.

Οι Λανθασμένες Αναλύσεις για την Μέση Ανατολή

Σε χώρες όπως η Ελλάδα, αλλά και αλλού, όπου το επίπεδο ενημέρωσης είναι πάρα πολύ χαμηλό, προκειμένου να μην κατανοεί ο κόσμος ότι οι πόλεμοι γίνονται για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η έμφαση δίνεται σε διάφορους άλλους παράγοντες, όπως η διαμάχη Σουνιτών-Σιιτών, Αράβων-Περσών, Μουσουλμάνων-Εβραίων, Εθνικοσοσιαλιστών-Ισλαμιστών κτλ. Όλες αυτές οι αναλύσεις είναι λανθασμένες. Όλοι οι παραπάνω διαχωρισμοί έχουν μεγάλη σημασία, αλλά μόνο ως εργαλεία που χρησιμοποιούν οι τοπικοί παίκτες προκειμένου να προωθήσουν τα συμφέροντα τους.

Θέλω να δώσω μερικά παραδείγματα που δείχνουν ότι οι παραπάνω διαχωρισμοί δεν αποτελούν τις πραγματικές αιτίες των πολέμων. Οι Κούρδοι είναι και Σουνίτες και Σιίτες, αλλά κινούνται με βάση την Κουρδική τους ταυτότητα, βάζοντας την θρησκεία τους σε δεύτερη μοίρα.

Να δώσω άλλο παράδειγμα. Οι Αλεβίτες είναι ένα παρακλάδι των Σιιτών. Ο Ερντογάν λοιπόν, ένας Σουνίτης Μουσουλμάνος, και μέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, είχε πολύ καλές σχέσεις με τον Αλεβίτη δικτάτορα της Συρίας Άσαντ, μέχρι ο τελευταίος να αρνηθεί την κατασκευή του αγωγού Κατάρ-Τουρκίας, και να επιτρέψει την κατασκευή του αγωγού Ιράν-Ιράκ-Συρίας, ο οποίος θα προσπερνούσε την Τουρκία ως ενεργειακό κόμβο, οπότε και έγινε ο μεγαλύτερος εχθρός του.

Άλλο παράδειγμα. Στις εκλογές του Ιράκ το 2010, η σουνιτική Σαουδική Αραβία στήριξε τον Ayad Allawi, έναν Σιίτη Μουσουλμάνο, παρόλο που ο πληθυσμός του Ιράκ αποτελείται από Σουνίτες Μουσουλμάνους κατά 35% περίπου. Θα μπορούσαν να είχαν στηρίξει οι Σαουδάραβες κάποιον Σουνίτη Μουσουλμάνο. Τους ενδιέφερε όμως ότι ο Allawi είχε πιθανότητες να κερδίσει, και ότι είχε κακές σχέσεις με το Ιράν, και επέλεξαν να στηρίξουν αυτόν.

Άλλο παράδειγμα. Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι του Ιράν είχαν πάρα πολύ καλές σχέσεις με την Σουνιτική τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς, η οποία είναι μία θυγατρική των Αδελφών Μουσουλμάνων, χρηματοδοτούμενη από το Κατάρ, γιατί το Ιράν και το Κατάρ θίγονται εξίσου από τις συμφωνίες φυσικού αερίου που υπέγραψαν οι Ισραηλινοί με την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Έχουν επομένως συμφέρον οι Ιρανοί και οι Καταριανοί να συνεργάζονται, προκειμένου οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι της Χαμάς να χτυπάνε τους Ισραηλινούς από την Γάζα, και οι Σιίτες Μουσουλμάνοι της Χεζμπολάχ να τους χτυπάνε από τον Λίβανο. Το Κατάρ χρηματοδοτεί την Hamas, και το Ιράν την Hezbollah. Βλέπε παρακάτω χάρτη για Hamas και Hezbollah.

Εικόνα 45

Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του περιοδικού Time, με τίτλο “Hamas Still Has Some Friends Left”, του Ιουλίου 2014, οι βασικοί σύμμαχοι της Χαμάς είναι το Κατάρ και η Τουρκία. Γράφει το Time:

4^η Παράγραφος

Hamas has two clear allies, according to Middle East experts: Qatar and Turkey. Both have given Hamas their public support and financial assistance estimated to be in the hundreds of millions of dollars.

http://time.com/3033681/hamas-gaza-palestine-israel-egypt/

Για την χρηματοδότηση της Hezbollah από το Ιράν, μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του BBC, με τίτλο “Who are Hezbollah”, του Ιουλίου 2010.

1^η και 2^η Παράγραφος

Hezbollah - or the Party of God - is a powerful political and military organisation in Lebanon made up mainly of Shia Muslims.

It emerged with financial backing from Iran in the early 1980s and began a struggle to drive Israeli troops from Lebanon.

23^η Παράγραφος

The party was long supported by Iran, which provided it with arms and money.

http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4314423.stm

Άλλο παράδειγμα. Η Σουνιτική Σαουδική Αραβία, πρόσφατα ανακήρυξε τους Αδελφούς Μουσουλμάνους ως τρομοκρατική οργάνωση, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “Saudi Arabia designates Muslim Brotherhood terrorist group”, March 2014

http://www.reuters.com/article/2014/03/07/us-saudi-security-idUSBREA260SM20140307

Παλιότερα όμως η Σαουδική Αραβία δέχονταν στην Σαουδική Αραβία πολλά μέλη της Αδελφότητας που εξορίζονταν από τους εθνικοσοσιαλιστές δικτάτορες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Ο λόγος είναι ότι τώρα η Μουσουλμανική Αδελφότητα χρηματοδοτείται από το Κατάρ, έχει καλές σχέσεις με το Ιράν, και χτύπησε τον Χόσνι Μουμπάρακ, τον σύμμαχο της Σαουδικής Αραβίας στην Αίγυπτο.

Η Μουσουλμανική Αδελφότητα από την πλευρά της, κατηγορεί την Σαουδική Αραβία για τις σχέσεις της με τους Αμερικανούς, όταν ο βασικός χρηματοδότης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας είναι το Κατάρ, το οποίο φιλοξενεί τις μεγαλύτερες Αμερικανικές βάσεις στην Μέση Ανατολή. Να προσθέσω ότι η ανακήρυξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας ως τρομοκρατικής οργάνωσης από την Σαουδική Αραβία είναι ένας ακόμη σημαντικός λόγος που οι Έλληνες κομμουνιστές την μισούν, γιατί η Αδελφότητα χρηματοδοτείται από το Κατάρ, και είναι τα καλόπαιδα της Αδελφότητας που πετάνε ρουκέτες στους Ισραηλινούς.

Τελευταίο παράδειγμα. Κατά την διάρκεια της πρόσφατης κρίσης στην Γάζα, τον Ιούλιο του 2014, όταν το Κατάρ μέσω της Χαμάς επιτέθηκε στο Ισραήλ, οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, είπαν ότι την ευθύνη την είχαν οι Μουσουλμάνοι Σουνίτες της Χαμάς, και όχι οι Εβραίοι Ισραηλινοί, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των New York Times, με τίτλο “Arab Leaders, Viewing Hamas as Worse Than Israel, Stay Silent”, του Ιουλίου 2014.

http://www.nytimes.com/2014/07/31/world/middleeast/fighting-political-islam-arab-states-find-themselves-allied-with-israel.html

 Βλέπουμε λοιπόν ότι η βασική αιτία των πολέμων δεν είναι η θρησκεία ή η ιδεολογία, αλλά το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Οι θρησκείες και οι ιδεολογίες χρησιμοποιούνται απλά ως εργαλεία. Για παράδειγμα το Ιράν, έκανε σημαία του τον πόλεμο εναντίον του Ισραήλ, γιατί ήταν ένας τρόπος να χτυπήσει την Σαουδική Αραβία, προκειμένου το Περσικό Σιιτικό Ιράν να αποκτήσει ερείσματα στον Αραβικό Σουνιτικό κόσμο, ο οποίος αποτελείται κυρίως από Σουνίτες Μουσουλμάνους, ενώ οι Ιρανοί είναι Σιίτες Μουσουλμάνοι.

Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο του BBC, με τίτλο “Sunnis and Shia in the Middle East”, του Δεκεμβρίου 2013, οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι αποτελούν το 90% περίπου του Μουσουλμανικού κόσμου. Γράφει το άρθρο:

3^η Παράγραφος

The majority of Muslims are Sunnis - estimates suggest the figure is somewhere between 85% and 90%.

http://www.bbc.com/news/world-middle-east-25434060

Ήταν το Ισραήλ ένα εργαλείο για το Ιράν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι Ιρανοί συμπαθούν τους Ισραηλινούς. Αλήθεια όμως, αν το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και το Ιράκ δεν είχαν πρόβλημα με τις ΗΠΑ, τότε ποιον θα ενοχλούσε το Ισραήλ? Ειδικά αν δεν καθόταν σε μία τοποθεσία φιλέτο, η οποία τους κόβει την έξοδο στην Μεσόγειο Θάλασσα. Βλέπετε στον παρακάτω χάρτη, ότι το Ισραήλ κόβει στο Ιράκ, το Ιράν, το Κατάρ, και την Σαουδική Αραβία το 1/3 περίπου της εξόδου τους προς την Μεσόγειο.

Εικόνα 46

Αν και η Σαουδική Αραβία, και το Ιράν, και το Ιράκ αλλά και το Κατάρ, είχαν καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ, και αν το Ισραήλ βρίσκονταν εκεί που έχω κάνει τον κόκκινο κύκλο, σε ποιον από αυτούς θα καιγόταν έστω και ένα καρφί για το Ισραήλ? Εκεί που βρίσκεται όμως, όχι μόνο τους κόβει το 1/3 της εξόδου τους προς την Μεσόγειο, αλλά είναι και ένα πολύτιμο εργαλείο, που μπορεί να χρησιμοποιεί όποια χώρα θέλει να χτυπήσει τους συμμάχους των ΗΠΑ, όπως έκανε το Ιράν, προκειμένου να χτυπήσει την Σαουδική Αραβία.

Σκεφτείτε ότι οι Ιρανοί είναι Σιίτες, και δεν είναι καν Άραβες αλλά Πέρσες. Κάνοντας οι  Ιρανοί τον πόλεμο εναντίον των Ισραηλινών σημαία τους, κέρδισαν κύρος και υποστήριξη στο στρατόπεδο των Αράβων Σουνιτών, σε βάρος της Σαουδικής Αραβίας, αφού η Σαουδική Αραβία ήταν σύμμαχος των ΗΠΑ, και οι ΗΠΑ ήταν ο προστάτης των Ισραηλινών.

Ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι Μουσουλμάνοι χρησιμοποιούν το Ισραήλ ως εργαλείο, είναι αυτό του Ερντογάν. Ο Ερντογάν είχε άριστες σχέσεις με τους Ισραηλινούς. Όταν όμως οι Ισραηλινοί αναγνώρισαν την Κυπριακή και Ελληνική ΑΟΖ, προκειμένου να εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα που βρίσκονταν ανάμεσα σε αυτούς και την Κύπρο, ο Ερντογάν έστειλε στο Ισραήλ τον στολίσκο με το Μαβί Μαρμαρά, δημιουργώντας με τους Ισραηλινούς διπλωματικό επεισόδιο.

Εικόνα 47

Στην συνέχεια ο Ερντογάν έκανε την μάχη εναντίον του Ισραήλ σημαία του, και έγινε ήρωας στον Μουσουλμανικό, Αραβικό και Περσικό κόσμο, και στους Σουνίτες αλλά και στους Σιίτες, ειδικά την περίοδο που οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι κατά την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης ήταν στα πάνω τους. Άλλος ένας λόγος για τον οποίοι ο Ερντογάν χτύπησε τους Ισραηλινούς, ήταν επειδή οι Ισραηλινοί προώθησαν τον αγωγό East Med, Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα-Ευρώπη, ο οποίος όπως και ο αγωγός Ιράν-Ιράκ-Συρία, στον οποίο είχε συμφωνήσει ο Άσαντ, παρέκαμπτε την Τουρκία ως ενεργειακό κόμβο, κάτι που δεν ανέχεται η Τουρκία.

Εικόνα 49

Για τον αγωγό East Med μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Reuters, με τίτλο “Greece, Cyprus and Israel to explain Med pipeline vision to EU”, του Δεκεμβρίου 2014.

http://www.reuters.com/article/2014/12/02/eastmed-natgas-europe-idUSL6N0TM47J20141202

Να παραθέσω ακόμη ένα άρθρο για τον αγωγό East Med, από το Natural Gas Europe, με τίτλο “EC Grants Conditional Support to East Med Pipeline”, του Δεκεμβρίου 2014.

http://www.naturalgaseurope.com/ec-grants-conditional-support-east-mediterranean-pipeline?utm_source=Natural+Gas+Europe+Newsletter&utm_campaign=f7158b98b2-RSS_EMAIL_CAMPAIGN&utm_medium=email&utm_term=0_c95c702d4c-f7158b98b2-307785513

Όπως θα παρατηρήσατε βέβαια οι κομμουνιστές που λυμαίνονται τα ΜΜΕ δεν ανέδειξαν ποτέ το θέμα του αγωγού East Med, αφού είναι ένας αγωγός που πλήττει καίρια τα συμφέροντα του Κατάρ. Άλλωστε οι κομμουνιστές ήταν μέσα στα πλοία που έστειλε ο Ερντογάν με τον στολίσκο του Μαβί Μαρμαρά προκειμένου να χτυπήσει τους Ισραηλινούς, όταν οι Ισραηλινοί αναγνώρισαν την Κυπριακή ΑΟΖ προκειμένου να εκμεταλλευτούν με τους Κυπρίους τα κοιτάσματα τους.

Το πρόβλημα που έχουν οι Ισραηλινοί τώρα είναι ότι με την απόφαση τους να εκμεταλλευτούν το φυσικό τους αέριο, τους χτυπάνε ακόμη και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ. Ενώ πριν προχωρήσουν στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων τους, τους χτυπούσαν μόνο οι εχθροί των ΗΠΑ, όπως το Ιράν. Παλιότερα οι σύμμαχοι των ΗΠΑ ανέχονταν τους Ισραηλινούς ως αναγκαίο κακό. Με την απόφαση όμως της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που διαθέτουν, έγιναν εμπορικοί αντίπαλοι και του Κατάρ και της Τουρκίας, και έτσι τους χτυπάνε ακόμη και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, μέσω της Χαμάς, της οργάνωσης που ελέγχουν στην Γάζα οι Τούρκοι και οι Καταριανοί.

Επίσης οι Ισραηλινοί είναι τώρα ένας πραγματικός εμπορικός αντίπαλος και για το Ιράν, ενώ παλιότερα ήταν απλά μία σημαία για τους Ιρανούς, προκειμένου να κερδίζουν επιρροή στον Αραβικό Σουνιτικό κόσμο εις βάρος της Σαουδικής Αραβίας. Γιατί μπορεί τα αποθέματα των Ισραηλινών να είναι ψίχουλα μπροστά σε αυτά των Ιρανών και των Καταριανών, αλλά μόνο οι συμφωνίες που έκαναν οι Ισραηλινοί με τους Αιγύπτιους και τους Ιορδανούς ανέρχονταν σε 45 δις δολάρια. Για συμφωνίες Ισραήλ-Αιγύπτου-Ιορδανίας, βλέπε παρακάτω άρθρο των Financial Times, με τίτλο  “Israel gas supply deals to Egypt and Jordan draw closer”, του Μαΐου 2014

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/02ea38aa-e0e2-11e3-a934-00144feabdc0.html?siteedition=intl

Βέβαια υπάρχει και η Σαουδική Αραβία που ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο για το πετρέλαιο παρά για το φυσικό αέριο, και που θα μπορούσε να βγάλει αγωγούς στην Μεσόγειο μέσω του Ισραήλ, και έχει καλές σχέσεις με τους Ισραηλινούς, δημιουργώντας ένα κοινό μέτωπο εναντίον του Ιράν.

Για τις συμφωνίες φυσικού αερίου που υπέγραψαν οι Ισραηλινοί με τους Αιγύπτιους και τους Ιορδανούς, και την κρίση στην Γάζα τον Ιούλιο του 2014, βλέπε το κείμενο που είχα ανεβάσει παλιότερα, με τίτλο “Η Συμφωνία Ανάμεσα στο Ισραήλ την Αίγυπτο και την Ιορδανία και ο Πόλεμος στην Γάζα τον Ιούλιο του 2014”.

http://tinyurl.com/le9hkoh

Η Ελληνική Αριστερά και η Μέση Ανατολή

Έχω ανεβάσει πολλά κείμενα για την σχέση της Ελληνικής Αριστεράς με το Κατάρ, και δεν μπορώ να επαναλάβω όσα έχω πει σε τόσα πολλά κείμενα. Να πω απλά ότι τα συμφέροντα των Ρώσων στην Μέση Ανατολή είναι αυτή τη στιγμή τελείως αντίθετα με αυτά του Κατάρ, γιατί το Κατάρ και μεγάλος οικονομικός αντίπαλος της Ρωσίας είναι στις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου, και σύμμαχος των ΗΠΑ είναι, και γιατί το Κατάρ πρωτοστάτησε στην Αραβική Άνοιξη, η οποία στράφηκε εναντίον φιλορώσων δικτατόρων.

Επειδή όμως οι Έλληνες κομμουνιστές δεν μπορούν να λένε ότι στηρίζουν το Κατάρ, προσπαθούν να φοράνε έναν δήθεν φιλορωσικό μανδύα, ειδικά σε θέματα όπου συγκρούονται οι ΗΠΑ και η Ρωσία, χωρίς το Κατάρ να έχει μεγάλη εμπλοκή, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στο θέμα της Ουκρανίας, όπου οι Έλληνες κομμουνιστές, στηρίζουν, προφορικά τουλάχιστον, τους Ρώσους. Παρόλο όμως που προφορικά στηρίξαν τους Ρώσους στο θέμα της Ουκρανίας, θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Καθημερινής, με τίτλο “Κατώτερη των προσδοκιών η επίσκεψη Τσίπρα”, του Μαΐου 2014, ότι οι Ρώσοι αγνόησαν τον Τσίπρα κατά το ταξίδι του στην Ρωσία τον Μάιο του 2014.

Γράφει το άρθρο στα μέσα της 1^ης Παραγράφου

 Ωστόσο, οι συναντήσεις του κ. Τσίπρα στη ρωσική πρωτεύουσα είναι σε επίπεδο υποδεέστερο από εκείνο που ο ίδιος και οι στενοί συνεργάτες του προσδοκούσαν. Παρά τις προσπάθειες για συναντήσεις με υψηλόβαθμα στελέχη της ρωσικής κυβέρνησης και πρόσωπα του στενού επιτελείου του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, κάτι τέτοιο δεν κατέστη εφικτό και είναι ενδεικτικό ότι, τελικά, δεν θα γίνει συνάντηση με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος απουσιάζει λόγω των εξελίξεων στην Ουκρανία.

http://www.kathimerini.gr/766821/article/epikairothta/politikh/katwterh-twn-prosdokiwn-h-episkeyh-tsipra

Αν ψάξετε στα μικρότερα ΜΜΕ για την επίσκεψη του Τσίπρα στην Ρωσία τον Μάιο του 2014, θα δείτε ότι το θέτουν λιγότερο κομψά από την Καθημερινή. Λένε ότι οι Ρώσοι άδειασαν τον Τσίπρα, που είναι άλλωστε και ο σωστός τρόπος να το θέσει κανείς. Σκεφτείτε πόσο στραβωμένοι ήταν οι Ρώσοι, ώστε παρά την προφορική του στήριξη στην Ρωσία στο θέμα της Ουκρανίας, όχι απλά δεν τον συνάντησε ο Πούτιν, αλλά τον έστησε και ο Λαβρόφ, ο υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας.

Άλλωστε το Κατάρ έχει κάποια μικροσυμφέροντα και στην Ευρώπη. Όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Huffington Post, με τίτλο “As Europe Reconsiders Russian Gas, Qatar Waits in Wings”, του Απριλίου 2014, παρόλο που το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) του Κατάρ δεν μπορεί φτάνοντας με πλοία στην Ευρώπη να συναγωνιστεί τις τιμές του Ρωσικού φυσικού αερίου που πωλείται με αγωγούς, οι οικονομικές κυρώσεις των Ευρωπαίων μπορεί να δώσουν στο Κατάρ την ευκαιρία να πουλήσει στην Ευρώπη κάποιες παραπάνω ποσότητες. Γράφει το άρθρο:

2^η Παράγραφος

Although unlikely to replace Russia as Europe's top natural gas provider, Qatar could assist in significantly decreasing the EU's reliance on Russian energy resources while at the same time obtaining greater diplomatic leverage over European governments.

10^η Παράγραφος

Although Qatar is only a fraction of one percent the size of Russia, the Gulf emirate's reserves amount to over half of Russia's, making Qatar the world's number-two gas exporter behind Russia itself.

http://www.huffingtonpost.com/giorgio-cafiero/as-europe-reconsiders-rus_b_5212368.html

Παρόλο λοιπόν που ο ΣΥΡΙΖΑ, στα λόγια τουλάχιστον, χτύπησε αλύπητα την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ στο θέμα της Ουκρανίας, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο της Ελευθεροτυπίας, με τίτλο “Tsipras blasts EU's Ukraine policy in Moscow”, του Μαΐου 2014, οι Ρώσοι τον άδειασαν. Δεν είναι τίποτα παιδάκια οι Ρώσοι που δεν ξέρουν τι συμβαίνει.

http://www.enetenglish.gr/?i=news.en.article&id=1920

Επίσης, αν θυμηθείτε τις διαδηλώσεις και τον ξεσηκωμό της Ελληνικής Αριστεράς υπέρ των Ρώσων, στο θέμα της Ουκρανίας, οι αντιδράσεις τους θα σας φανούν μεταξένιες και λουλουδένιες σε σχέση με αυτές που διοργανώνουν εναντίον των Ισραηλινών, με τους οποίους Ισραηλινούς μάλιστα η Ελλάδα έχει ενιαίο αμυντικό δόγμα.

Μεταξένιες και προφορικές ήταν και οι διαδηλώσεις που οργάνωσαν οι κομμουνιστές υπέρ των Κούρδων και εναντίων της Τουρκίας, αφού η Τουρκία είναι σύμμαχος του Κατάρ, και μαζί στήριξαν την Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Μέση Ανατολή και στην  Βόρεια Αφρική. Το πρόβλημα για τους Έλληνες κομμουνιστές, είναι ότι δεν μπορούν να πουν ότι στηρίζουν Κατάρ, μία μικρή θρησκευτική δικτατορία που κολυμπάει στο φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο, και πρέπει να φοράνε έναν φιλορωσικό μανδύα.

Τα συμφέροντα όμως του Κατάρ και της Ρωσίας είναι πια τόσο αντίθετα, ώστε είναι πολύ δύσκολο να το κάνουν αυτό. Πάνε στην Ρωσία και τρώνε πόρτα. Οι κομμουνιστές μιλάνε πλέον για συσχετισμό των δυνάμεων. Κλασικό παράδειγμα ο Μίμης Ανδρουλάκης, ο οποίος είναι ο ορισμός του τριτοκοσμικού κομμουνιστή, και ξαφνικά θυμήθηκε ότι πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τον συσχετισμό των δυνάμεων.

Δεν πρέπει λέει ο Ανδρουλάκης να βασιζόμαστε στην Ρωσία, γιατί πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τον συσχετισμό των δυνάμεων. Αφού επί δεκαετίες στήριξε τις πιο τριτοκοσμικές επιλογές για την Ελλάδα, είτε σαν στέλεχος του ΚΚΕ, είτε σαν στέλεχος του Συνασπιμού (πρώην ΣΥΡΙΖΑ), είτε σαν στέλεχος τους ΠΑΣΟΚ, θυμήθηκε στα γεράματα ότι η Ρωσία δεν είναι καλή, και πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τον συσχετισμό των δυνάμεων. Μάλιστα. Περιμένω ότι ο συσχετισμός των δυνάμεων θα είναι το νέο σύνθημα των κομμουνιστών.

Επίσης δεν θα πρέπει ποτέ να προσπαθείτε να καταλάβετε ποιον στηρίζουν οι κομμουνιστές από τις δηλώσεις τους. Δεν είναι χαζοί, και μαζί με τους Ναζί είναι οι πατέρες της προπαγάνδας. Στο θέμα της Συρίας και του Ιράκ για παράδειγμα δεν μπορούν να πουν ότι στηρίζουν τους Τζιχαντιστές του Κατάρ. Θα προσπαθήσουν να το φορτώσουν στις ΗΠΑ, αν ζοριστούν θα προσπαθήσουν να το φορτώσου στην Τουρκία, και αν ζοριστούν πολύ θα το φορτώσουν και στο Κατάρ, διευκρινίζοντας ότι το Κατάρ απλά παίρνει εντολές από τις ΗΠΑ και άρα δεν φταίει.

Αν όμως πιεστούν, και τώρα με το διαδίκτυο πιέζονται, ενδεχομένως να αναγκαστούν να μιλήσουν και εναντίον του Κατάρ, για να μην τους πάρει ο κόσμος είδηση. Και πάλι δεν θα πρέπει να δίνετε καμία σημασία στις δηλώσεις των Ελλήνων κομμουνιστών και δημοσιογράφων. Την εξωτερική πολιτική των κομμουνιστών θα πρέπει να προσπαθείτε να την καταλάβετε από τις αντιδράσεις τους στην Βουλή, την Ευρωβουλή, και τις διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες που διοργανώνουν. Από αυτά και μόνο αυτά, αγνοώντας τελείως τις δηλώσεις τους.

Χρησιμοποιείστε ως μέτρο σύγκρισης τις διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες που διοργανώνουν οι κομμουνιστές και στον δρόμο αλλά και στο διαδίκτυο εναντίον των Ισραηλινών όταν ξεσπάει κρίση στη Γάζα ή στον Λίβανο. Συγκρίνετε αυτές τις διαδηλώσεις των κομμουνιστών με τις διαδηλώσεις τους υπέρ της Ρωσίας και των Κούρδων, και θα καταλάβετε αμέσως τη διαφορά. Παρατηρώντας τον ξεσηκωμό τους εναντίον των Ισραηλινών, θα συνειδητοποιήσετε τι δυνατότητες έχουν οι κομμουνιστές να ξεσηκώνουν τον κόσμο, και έτσι θα συνειδητοποιήσετε πόσο λουλουδένιες είναι οι διαμαρτυρίες τους υπέρ των Ρώσων, των Κούρδων, και γενικά όλων αυτών που δεν είναι σύμμαχοι του Κατάρ.

Θέλω να πω με τα παραπάνω ότι δεν πρέπει να περιμένετε να πουν οι κομμουνιστές “είμαστε Κατάρ”, γιατί απλά δεν μπορούν να πουν κάτι τέτοιο. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το μυαλό σας για να το καταλάβετε. Επίσης θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η κομμουνιστική και εθνικοσοσιαλιστική προπαγάνδα προσπαθούν πάντα να φορτώσουν τις διαμάχες για το πετρέλαιο στις αγορές. Όπως εξηγούσα στο κείμενο με τίτλο “Putin + ExxonMobil = Love”, http://tinyurl.com/pejw4hn, ο Πούτιν έχει καλύτερες σχέσεις από τον Ομπάμα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Αμερικανικής πολυεθνικής ExxonMobil, τον Rex Tillerson, τον οποίο βράβευσε μάλιστα, όπως θα διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο  του πρακτορείου Bloomberg, με τίτλο “Putin Honors Exxon’s Tillerson, Eni’s Scaroni, Ex-Stasi Warnig”, του Οκτωβρίου 2012.

http://www.bloomberg.com/news/2012-10-04/putin-honors-exxon-s-tillerson-eni-s-scaroni-ex-stasi-warnig.html

Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπετε τον Πούτιν να βραβεύει τον Rex Tillerson.

Εικόνα 50

Οδηγίες Χρήσης

Αυτό το κείμενο πρέπει να χρησιμοποιείται ως ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο πρέπει να προσεγγίζουμε την Μέση Ανατολή, και όχι ως ένα εργαλείο για να κατανοήσουμε την Μέση Ανατολή, αφού υπάρχουν καθημερινά αλλαγές στις συμμαχίες και τις αντιπαλότητες της περιοχής.

Ήδη, καθώς γράφω αυτό το κείμενο τον Δεκέμβριο του 2014, το Κατάρ δήλωσε ότι στηρίζει τον εκλεκτό της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων  στην Αίγυπτο, τον στρατηγό Σίσι, προκειμένου να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις του με τις άλλες Αραβικές χώρες, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο του yahoo, με τίτλο “Qatar gives 'full support' to Sisi's Egypt”, του Δεκεμβρίου 2014.

http://news.yahoo.com/qatar-gives-full-support-sisis-egypt-181059129.html

Ταυτόχρονα, η Σαουδική Αραβία υποδέχθηκε τον Ιρανό Υπουργό Εξωτερικών, προκειμένου να γίνει μία προσπάθεια συνεννόησης ανάμεσα στις δύο χώρες, όπως μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο των Times του Iran, με τίτλο “Saudi Arabia invites Zarif to come and talk peace”, του Δεκεμβρίου 2014.

http://iran-times.com/saudi-arabia-invites-zarif-to-come-and-talk-peace/

Ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλες αλλαγές που δεν έχουν πέσει στην αντίληψη μου. Θέλω να πω ότι μέρα με την μέρα οι συμμαχίες και οι διαμάχες της περιοχής θα αλλάζουν. Αυτό που θα παραμένει σταθερό θα είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Αυτό που πρέπει να κρατήσει όποιος διαβάσει αυτό το κείμενο, και δεν γνωρίζει τίποτα για την Μέση Ανατολή, είναι ότι τα βασικά εργαλεία που πρέπει να χρησιμοποιούμε προκειμένου να αξιολογούμε τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Το παραπάνω κείμενο είναι απλά ένα παράδειγμα  προσέγγισης της Μέσης Ανατολής. Αύριο τα δεδομένα θα είναι διαφορετικά, και ένα άλλο πλαίσιο θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί, το οποίο θα βασίζεται στα αυριανά δεδομένα. Το πρώτο όμως που πρέπει να παρατηρούμε πάντα στην Μέση Ανατολή είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Δεν χρειάζεται να ξέρουμε ποιος είναι ο πρωθυπουργός, την ιστορία της κάθε χώρας, τα ήθη και τα έθιμα κτλ. Όλα αυτά είναι χρήσιμα για όποιον θέλει είτε να γίνει ακαδημαϊκός είτε ειδικός στην Μέση Ανατολή. Για όλους εμάς που θέλουμε απλά να καταλαβαίνουμε τις εντάσεις της περιοχής, το μόνο που χρειάζεται να ξέρουμε είναι που υπάρχει πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ποιος το πουλάει και ποιος το αγοράζει.

That’s all folks!

iakovosal.blogspot