Εστίες πυρκαγιάς

Κράτη όπως η Ελλάδα, τα οποία δεν μπορούν να αποφασίσουν μόνα τους, αφού οι κυβερνήσεις τους ενεργούν κατ’ εντολή των δανειστών τους, δεν είναι εθνικά ανεξάρτητα – ενώ τόσο οι λαοί, όσο και οι πρωθυπουργοί τους, δεν είναι σε καμία περίπτωση κυρίαρχοι.

Ενώ στην Ελλάδα βιώνουμε ένα απίστευτο «σοκ χειραγώγησης και προπαγάνδας», με απώτερο στόχο τον αποπροσανατολισμό των Πολιτών, έτσι ώστε να εφαρμοσθούν ανεμπόδιστα τα νέα μέτρα (αύξηση των φόρων, πλειστηριασμοί ακινήτων, κατασχέσεις, εκποίηση δημόσιας περιουσίας κλπ.), η κρίση των κρίσεων στον υπόλοιπο πλανήτη συνεχίζεται.

Ειδικότερα, η επίσκεψη των μεγάλων αμερικανικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στο Λευκό Οίκο, είχε σκοπό να ενημερώσει τον πρόεδρο, σχετικά με το ενδεχόμενο επίθεσης εναντίον των τραπεζών (bank run) – δύο εκ των οποίων έχουν αυξήσει τα αποθέματα τους σε μετρητά, κατά 30%, για την περίπτωση που οι καταθέτες τους τρομοκρατηθούν (διαπιστώνοντας ότι κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς χρήματα, λόγω της στάσης πληρωμών του δημοσίου).

Οι καταθέσεις βέβαια είναι εγγυημένες στις Η.Π.Α., για το ποσόν των 250.000 $ – κάτι που δεν σημαίνει όμως ότι, το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι πράγματι σε θέση να ανταπεξέλθει με τη συγκεκριμένη του υποχρέωση. Πόσο μάλλον όταν πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα ρευστότητας, όπως επίσης αρκετές επιχειρήσεις, οι οποίες συνεργάζονται με το κράτος.

Περαιτέρω, οι αποταμιεύσεις των Αμερικανών είναι πολύ περιορισμένες – μεταξύ άλλων, επειδή τα χαμηλά επιτόκια δεν αποτελούν από αρκετά χρόνια τώρα κίνητρο αύξησης των καταθέσεων τους. Αντίθετα, συντέλεσαν στην κλιμάκωση της κατανάλωσης, καθώς επίσης στην αύξηση του δανεισμού των πολιτών, οι οποίοι εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από το μηνιαίο μισθό τους.

Ειδικά τα φοιτητικά δάνεια (ξεπερνούν το 1 τρις $), θεωρούνται ως μία ακόμη ωρολογιακή βόμβα, κυρίως για τις τράπεζες και για τις νέες γενιές – οι οποίες, υπό τις σημερινές συνθήκες, δύσκολα θα καταφέρουν να τα αποπληρώσουν.

Βέβαια, είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει συμφωνία των δύο κομμάτων έως τη 17^η Οκτωβρίου – κάτι που όμως απλά θα καθυστερήσει τη χρεοκοπία των Η.Π.Α., η οποία είναι δυνατόν να επιταχυνθεί, από τυχόν δημιουργία συνθηκών πανικού μεταξύ των επενδυτών.

Ας μην ξεχνάμε ότι, ο ισολογισμός της Fed είναι ήδη «υπερδιογκωμένος», με τις δυνατότητες «εκτύπωσης» νέων χρημάτων να περιορίζονται, λόγω της αύξησης των επιτοκίων των ομολόγων. Στο διάγραμμα που ακολουθεί φαίνεται η αύξηση της ποσότητας χρήματος από τη Fed (μπλε γραμμή), συγκριτικά με αυτήν της ΕΚΤ (κόκκινη γραμμή).

.

H αύξηση της ποσότητας χρήματος από τη Fed (μπλε γραμμή), συγκριτικά με αυτήν της ΕΚΤ (κόκκινη γραμμή).

.

Στην Ευρώπη τώρα, η στάση πληρωμών των Η.Π.Α., σε συνδυασμό με την πολιτική κρίση της Ιταλίας, αύξησαν τα επιτόκια δανεισμού πολλών κρατών. Αν και η ιταλική κυβέρνηση κατάφερε να αποφύγει τα χειρότερα, το πρόβλημα δεν έχει ακόμη επιλυθεί – αφού δεν έχει ακόμη αποφασισθεί από το συμβούλιο βουλευτικής ασυλίας το μέλλον του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ειδικότερα τα εξής:

(α)  Ιταλία: Η χώρα αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρωζώνης – αφού το χρέος της είναι εξαιρετικά υψηλό (130% του ΑΕΠ), έχοντας ξεπεράσει τα 2 τρις €. Παρά το ότι το επιτόκιο δανεισμού της διατηρείται, με τη βοήθεια της ΕΚΤ, σχετικά χαμηλό (περί το 4%), συγκρινόμενο με το 7% του 2011, η οικονομική της κατάσταση είναι εξαιρετικά ευαίσθητη – ενώ υπάρχουν φήμες υποβάθμισης της.

Η  ύφεση του 2012 ήταν της τάξης του -2,4%, παραμένοντας σε υψηλά επίπεδα και το 2013 – με την κυβέρνηση της, αντί να ασχολείται με την κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 2014, να είναι βυθισμένη στα πολιτικά προβλήματα

(β)  Γαλλία: Τα μεγέθη της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης συνεχίζουν να απογοητεύουν, με τις προβλέψεις της κυβέρνησης, κυρίως όσον αφορά το ρυθμό ανάπτυξης, από τον οποίο εξαρτώνται πολλοί άλλοι δείκτες (δημόσιο χρέος, έσοδα κλπ.), να αναθεωρούνται συνεχώς προς τα κάτω.

Παράλληλα, πυκνώνουν οι συζητήσεις περί εξόδου της από την Ευρωζώνη – κάτι που θα μπορούσε να συμβεί, αφού δεν είναι εγκλωβισμένη στο ευρώ, όπως η Ελλάδα μετά το PSI (ένα πιθανό σενάριο και για την Ιταλία, για την οποία θα αποτελούσε ίσως τη μοναδική λύση καταπολέμησης της ύφεσης, καθώς επίσης της αποβιομηχανοποίησης).

Η αλλαγή της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, με βάση την οποία θα αυξανόταν η επιβάρυνση τόσο των εργαζομένων, όσο και των εργοδοτών, φαίνεται ως ένα αναπόφευκτο κακό – το οποίο όμως θα επιδεινώσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Οι προθέσεις δε της κυβέρνησης να επιβάλλει πρόστιμα σε εκείνες τις εταιρείες, οι οποίες θα αποφάσιζαν να κλείσουν κάποιες κερδοφόρες μονάδες τους, έχουν θορυβήσει τους ξένους επενδυτές – οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης.

(γ)  Ιρλανδία: Τέλη του έτους το νησί θα λάβει την τελευταία δόση από το πακέτο χρηματοδότησης των 85 δις € – οπότε θα πρέπει να χρηματοδοτείται στο μέλλον από τις χρηματαγορές. Αν και κατά τη γνώμη μας ανήκει, μαζί με την Ιαπωνία, στις δύο περισσότερο χρεωμένες χώρες του πλανήτη, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της ήταν μόλις 0,2% το 2012, με την ύφεση να έχει επανέλθει το 2013, εμφανίζει κάποια θετικά στοιχεία.

Το σημαντικότερο είναι η αύξηση των τιμών των ακινήτων, μετά από έξι συνεχή χρόνια μείωσης τους – η οποία έφτασε στο ζενίθ της κρίσης στο -50% της τιμής τους. Ο υπουργός οικονομικών της χώρας πάντως ζήτησε επί πλέον 10 δις € για το 2014, τα οποία όμως θα χρησιμοποιήσει μόνο σε περίπτωση ανάγκης.

Σε κάθε περίπτωση, το ESM δεν συμφώνησε στην απ’ ευθείας ενίσχυση των τραπεζών, η διάσωση των οποίων έχει επιβαρύνει τους πολίτες – σε αντίθεση με την Ισπανία, γεγονός που σημαίνει ότι στην Ευρώπη υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά.

(δ)  Πορτογαλία: Η αυστηρότατη πολιτική λιτότητας που έχει επιβληθεί, δημιουργεί τεράστια προβλήματα στη φιλελεύθερη κυβέρνηση – η οποία υπέστη μία σοβαρότατη ήττα στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της στο πρώτο εξάμηνο έφτασε στο 7,1%, έναντι στόχου 5,5% – γεγονός που αύξησε το (θεωρητικό) επιτόκιο δανεισμού της στο 7%, παρά το ότι η ανεργία μειώθηκε στο 16,5%.

Η τελευταία δόση του πακέτου βοήθειας των 79 δις € θα πληρωθεί το 2014 – οπότε η χώρα θα πρέπει να αναζητήσει χρηματοδότηση από τις αγορές. Με δεδομένο δε το ότι πιθανότατα δεν θα τα καταφέρει, φαίνεται πως θα χρειαστεί ένα ακόμη πακέτο.

(ε)  Ισπανία: Σύμφωνα με την Τρόικα, η αναδιάρθρωση του τραπεζικού της τομέα ευρίσκεται σε καλό δρόμο (έχει εγκριθεί ενίσχυση 100 δις € από το ESM, ενώ έχει λάβει μόνο 41 δις €), οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί, εμφανίζει για πρώτη φορά πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, επέστρεψε στην ανάπτυξη (0,9%) και τα επιτόκια δανεισμού της έχουν μειωθεί.

Εν τούτοις, η ανεργία παρέμεινε υψηλή (26%, στους νέους 56%), ενώ το δημόσιο χρέος της ξεπέρασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ – υπερβαίνοντας το 1 τρις €. Κατά την άποψη πολλών, πρόκειται για μία «συμπαιγνία» της Τρόικας με την ισπανική κυβέρνηση, με αντικείμενο την ευρύτατη παραποίηση στοιχείων – έτσι ώστε, αφενός μεν να πεισθούν οι αγορές ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ είναι επιτυχές, αφετέρου να «καλυφθούν» τα τεράστια σκάνδαλα πολιτικής διαφθοράς, τα οποία μαστίζουν τη χώρα.

(στ) Κύπρος: Η οικονομία του νησιού ευρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, μετά την ψυχρή δολοφονία του χρηματοπιστωτικού του τομέα από τη Γερμανία, τον οποίο δεν μπορεί να αναπληρώσει η βιομηχανία της – η ασθενέστερη στην Ευρώπη. Το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά τουλάχιστον 9%, ενώ οι προβλέψεις του ΔΝΤ είναι εξαιρετικά αρνητικές.

Οι φόβοι τραπεζικών επιθέσεων δεν έχουν εκλείψει, εάν τυχόν σταματήσει ο έλεγχος των κινήσεων κεφαλαίων – το μεγαλύτερο μέρος των οποίων συνεχίζει να είναι «παγωμένο». Η ανάληψη της ιδιοκτησίας της Τράπεζας Κύπρου από τους Ρώσους καταθέτες, οι οποίοι συμμετέχουν ήδη στη διοίκηση, ίσως αλλάξει κάποια δεδομένα – αν και δεν είναι καθόλου εύκολο.

(ζ)  Σλοβενία: Από πολλούς μήνες τώρα η κυβέρνηση της μικρής αυτής χώρας προσπαθεί να εξασφαλίσει την ενίσχυση των τραπεζών της από το ESM, χωρίς μέχρι στιγμής καμία επιτυχία. Τα επισφαλή δάνεια του χρηματοπιστωτικού της συστήματος, το οποίο είναι στο μεγαλύτερο μέρος του κρατικό, υπολογίζονται στα 7,5 δις € – στο 20% περίπου του ΑΕΠ της.

Δύο μικρές τράπεζες υποχρεώθηκαν ήδη να κλείσουν, ενώ η χώρα εξασφαλίζει με δυσκολία τη χρηματοδότηση της, με επιτόκιο της τάξης του 6%. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της υπερβαίνει το 8%, με τους περισσότερους να προβλέπουν την «υπαγωγή» της στην Τρόικα – ενδεχόμενο που προσπαθεί να αποφύγει η κυβέρνηση, γνωρίζοντας τα δεινά που το συνοδεύουν.

Όπως χαρακτηριστικά λέγεται, εάν θα μπορούσε να υποδείξει κανείς έστω και μία χώρα στον πλανήτη, στην οποία το πρόγραμμα του ΔΝΤ ήταν επιτυχές και δεν λεηλατήθηκε, μετά από μία οικονομική γενοκτονία άνευ προηγουμένου, η Σλοβενία θα συμφωνούσε αμέσως. Δυστυχώς όμως, κανένας δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι, έστω για μία και μοναδική φορά στην ιστορία, το πρόγραμμα του ΔΝΤ αποδείχθηκε επωφελές για τη χώρα που εισέβαλλε.

 http://www.analyst.gr/2013/10/04/2603/