Pampers ή «Αγοράζουμε Ελληνικά»; Μια κρίσιμη επιλογή που πρέπει να γίνεται συνειδητά!

       ή                ;

Δεκάδες χιλιάδες Ελληνικών νοικοκυριών σπεύδουν καθημερινά στα ράφια των καταστημάτων λιανικής για να αγοράσουν βρεφικές πάνες  και άλλα είδη φροντίδας του  μωρού της οικογένειας, με μια ιδιαίτερη και χαρούμενη διάθεση, παρά τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει πλέον σχεδόν κάθε Ελληνική οικογένεια.  

Πόσοι όμως από αυτούς τους καταναλωτές επιλέγουν τα απαραίτητα είδη της βρεφικής φροντίδας συνειδητά; Πόσοι είναι εκείνοι που κάνουν τις αγορές τους σαν πειθαρχημένα στρατιωτάκια μιας διαφημιστικής «πλύσης εγκεφάλου» που υποστηρίζεται από μαζική «κατάληψη» των αντίστοιχων ραφιών των μεγαλυτέρων αλυσίδων λιανικής; 

Δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων καταναλωτών λειτουργεί με τα γνωστά «κριτήρια»: Την διαφημιστική «πλύση εγκεφάλου» που δέχεται συνεχώς από τα ΜΜΕ αγοράζοντας αυτό που βρίσκει μπροστά στα μάτια του από την μαζική «κατάληψη» των ραφιών στα καταστήματα λιανικής! 

Για το συγκεκριμένο όμως αποτέλεσμα  φροντίζει μια πολυεθνική εταιρία που έχει αποκτήσει «διδακτορικό δίπλωμα» στα θέματα αυτά. Άλλωστε διανύοντας το 176^ο έτος από την ίδρυση της στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχοντας επεκταθεί σε 80 χώρες του κόσμου απέκτησε μοναδικό know-how σε θέματα πωλήσεων. Ο λόγος για την Procter & Gamble η οποία κυριαρχεί στην Ελληνική αγορά με τα Pampers και άλλα είδη φροντίδας του  μωρού – σε άλλες αγορές κυριαρχεί με κάποιο ή κάποια από τα 50 βασικά σήματα της τα οποία της αποφέρουν το 90% του ετήσιου κύκλου εργασιών και περισσότερο από το 90% των ετήσιων κερδών της.

Ας ρίξουμε όμως μια καλύτερη ματιά στην «ταυτότητα» της γιγαντιαίας αυτής πολυεθνικής: Το 2012 η Procter & Gamble είχε συνολικό κύκλο εργασιών ύψους 83,6 δισεκατομμυρίων Δολαρίων (από τα οποία τα 54,2 δις Δολάρια στις διεθνείς αγορές και τα 29,5 δις Δολάρια στην μητρική αγορά των ΗΠΑ), με καθαρά κέρδη 10,7 δισεκατομμύρια Δολάρια. Διαθέτει δεκάδες σήματα μεταξύ των οποίων και τα πολυδιαφημισμένα Ariel, Essex, Lenor, Rol, Tide, Pampers, Pantene, Gillette, Oral-Β, Wella, Camay κ.α.

Η Procter & Gamble τον Απρίλιο του 2011 καταδικάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού σε πρόστιμο 211,2 εκατομμυρίων Ευρώ για καρτέλ µε στόχο την χειραγώγηση των τιµών απορρυπαντικών ρούχων σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα (μαζί με την Unilever - η τρίτη της παρέας Henkel την γλύτωσε γιατί «κάρφωσε» τις άλλες δύο).

Η Procter & Gamble τον Δεκέμβριο του 2011 καταδικάστηκε από την Γαλλική Επιτροπή Ανταγωνισμού σε πρόστιμο 233,6 εκατομμυρίων Ευρώ για καρτέλ µε στόχο την χειραγώγηση των τιµών προς το Γαλλικό λιανεμπόριο (μαζί με τις Henkel και Palmolive - η τέταρτη της παρέας Unilever την γλύτωσε γιατί «κάρφωσε» τις άλλες τρεις).

Ειδικά στον τομέα των απορρυπαντικών ρούχων για το πλυντήριο και για το χέρι, σε ειδική έρευνα τιμών που κάναμε σε κορυφαίες αλυσίδες λιανικής της χώρας μας τον Αύγουστο του 2012 καταλήξαμε στο (δικό μας) συμπέρασμα πως μια χούφτα πολυεθνικών απολαμβάνει ένα μεγάλο φαγοπότι στην υγεία της (μη συνειδητοποιημένης) Ελληνίδας νοικοκυράς! (Σχετικό άρθρο μας 27^ης Αυγούστου 2012 εδώ).

Η Procter & Gamble στην Ελλάδα, σε εμάς τουλάχιστον, έδινε την εντύπωση πως απολαμβάνει μιας «ειδικής ασυλίας» από την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού αφού αν και καταδικάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού για «πρακτικές ελέγχου των τιμών» στην Ελλάδα, δεν υπήρξε καμιά Ελληνική «αντίδραση» για το συγκεκριμένο θέμα. Ευτυχώς για την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού φαίνεται πως είχε ήδη εστιάσει την προσοχή της κάπου αλλού: Στα Pampers!

Από όσα έχουν γίνει γνωστά, η Procter & Gamble κατηγορείται από την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην Ελληνική αγορά προϊόντων παιδικής πάνας στην οποία κυριαρχεί με το εισαγόμενο σήμα «Pampers» (μερίδιο Ελληνικής αγοράς μεγαλύτερο του 50% στις παιδικές πάνες!). Συγκεκριμένα, η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού διεξήγαγε αυτεπάγγελτη έρευνα για τις εμπορικές πρακτικές που ακολούθησε η Procter & Gamble από το έτος 2003 μέχρι το 2011 προκειμένου να εκτοπίσει τους ανταγωνιστές της από τα ράφια των σούπερ μάρκετ και να ενισχύσει την θέση της στην αγορά.

Η Procter & Gamble, σύμφωνα με την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού, εξασφαλίζει ένα σημαντικό μέρος του τζίρου της στην Ελλάδα από την συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων (παιδικές πάνες) αλλά και από συνδεδεμένες με αυτήν πωλήσεις άλλων κωδικών στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Στο διάστημα που διερεύνησε η επιτροπή (2003-2011) ο κύκλος εργασιών της πολυεθνικής στην Ελλάδα από 269 εκ. Ευρώ έφθασε τα 419,7 εκ. Ευρώ (καθαρά κέρδη 11,2 εκατομμύρια Ευρώ)  ενώ το 2012, πολύ πιθανόν από την ολοένα και μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των Ελλήνων καταναλωτών που αγοράζουν προϊόντα μόνο εφ΄όσον φέρουν με την ένδειξη «Ελληνικό προϊόν» αλλά και τις καταιγιστικές «προσφορές» χαμηλών τιμών στα διάφορα (εισαγόμενα) προϊόντα της, ο κύκλος εργασιών της πολυεθνικής στην χώρα μας υποχώρησε στα 350 εκ. Ευρώ, με καθαρά κέρδη 10,4 εκ. Ευρώ. 

Σύμφωνα με την σχετική εισήγηση της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού (20/6/2013), υπάρχουν στοιχεία ότι η  Procter & Gamble «είχε υιοθετήσει και υλοποιούσε  καταχρηστικές εμπορικές πρακτικές που απέβλεπαν στη διατήρηση ή και την ενίσχυση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά προϊόντων παιδικής πάνας, με τον αποκλεισμό και περιορισμό των δυνατοτήτων ανάπτυξης των ανταγωνιστών της. Οι πρακτικές αυτές περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, εξατομικευμένες εκπτώσεις στόχου, εκπτώσεις έναντι υπέρμετρης δέσμευσης του διαθέσιμου χώρου στα ράφια των σούπερ μάρκετ, εκπτώσεις πολλαπλών προϊόντων και προώθησης συνδυασμένων αγορών, καθώς και επιβολή μη εύλογων όρων συναλλαγών».

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με αυτά που αναφέρονται στην εισήγηση της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού η πανίσχυρη πολυεθνική επέβαλε του όρους που επιθυμούσε με «τυποποιημένα συμβόλαια» που καλούντο να υπογράψουν οι αλυσίδες λιανικής (αν μπορούσαν ας έκαναν και αλλιώς) όπου φυσικά οργιάζει η πλήρης ελευθερία της συσκευασίας με μοναδικό στόχο να είναι αδύνατη η σύγκριση τιμών: Στα απορρυπαντικά ο καταναλωτής πνίγεται ανάμεσα σε μεζούρες, πλυσίματα και τιμές ανά γραμμάριο, στις βρεφικές πάνες μέσα σε φύλλα (πάνες) ώστε να είναι δύσκολη στον μη εξειδικευμένο καταναλωτή η άμεση σύγκριση των τιμών.

Η Procter & Gamble πάντως σε σχετική ανακοίνωση αναφέρει τα εξής: «Καθώς αυτή είναι μία διαδικασία σε εξέλιξη, δεν θα ήταν σωστό να προβούμε σε περαιτέρω σχολιασμό. Αυτό όμως το οποίο μπορούμε να δηλώσουμε ευθύς εξαρχής είναι ότι η εταιρεία μας ενεργεί πάντα σύμφωνα με το πνεύμα και το γράμμα του νόμου, οπουδήποτε κι αν επιχειρεί» (Ειδικά για αυτό το τελευταίο, ας μας επιτραπεί να αμφιβάλλουμε πάρα πολύ!!).

Εφ΄όσον η εισήγηση της αυτεπάγγελτης έρευνας της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού και οι εμπορικές πρακτικές που καταγράφει αποδειχθούν κατά την ακροαματική διαδικασία που θα γίνει ενώπιον της Ολομέλειας της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού στις 18  Σεπτεμβρίου 2013, τότε η ελληνική θυγατρική της πολυεθνικής (PROCTER & GAMBLE ΕΛΛΑΣ ΕΠΕ) θα βρεθεί αντιμέτωπη με βαρύτατα πρόστιμα. 

 Η Procter & Gamble με τις διάφορες πρακτικές που εφαρμόζει προφανώς θεωρεί ότι «κάνει καλά την δουλειά της». Εμείς όμως σαν καταναλωτές είναι φανερό πως δεν κάνουμε καθόλου καλά την δική μας δουλειά: Να επιλέγουμε δηλαδή παρόμοια προϊόντα Ελληνικής παραγωγής, τα οποία μάλιστα τυχαίνει να είναι εξαιρετικής ποιότητας, να εξάγονται σε δεκάδες χώρες του κόσμου και να έχουν κατά κανόνα χαμηλότερες τιμές!

Σε μια ελεύθερη αγορά, ο ελεύθερος ανταγωνισμός είναι ουσιαστικό και καταλυτικό συστατικό  στοιχείο. Όταν μια γιγαντιαία πολυεθνική «συλλαμβάνεται» για καρτέλ τιμών, όταν η ίδια πολυεθνική κατηγορείται για πρακτικές που δεν είναι αποδεκτές σε μια ελεύθερη αγορά, είναι (επιεικώς) αφέλεια να συνεχίζουμε να αγοράζουμε τα εισαγόμενα προϊόντα της και να μην επιλέγουμε να «Αγοράζουμε Ελληνικά», πολύ δε περισσότερο όταν αυτό σημαίνει εξαιρετική ποιότητα, οικονομία στον δοκιμαζόμενο οικογενειακό προϋπολογισμό και μεγαλύτερη απασχόληση για τους Έλληνες ανέργους!

Σε μια εποχή που η γονατισμένη Ελληνική οικονομία χρειάζεται το «οξυγόνο» της αύξησης της εγχώριας παραγωγής και των εξαγωγών με τον ταυτόχρονο περιορισμό των εισαγωγών, η «αφέλεια» αυτή καταντάει επιζήμια όχι μόνο για τον ίδιο τον «αφελή» καταναλωτή αλλά για την Εθνική μας οικονομία! Το εύλογο λοιπόν ερώτημα που τίθεται είναι απλό: Pampers ή μήπως ψάχνουμε, εντοπίζουμε και «Αγοράζουμε Ελληνικά»; Εμείς, σίγουρα «ψηφίζουμε» το δεύτερο!

Λεωνίδας Κουμάκης

31 Ιουλίου 2013

lk@kbanalysis.com