Τα ψέματα του Zeitgeist για τον Μωϋσή

ΤΑ ΨΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ZEITGEIST ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΩΥΣΗ

Ο Μωυσής και το νομοθετικό του έργο δεν ξέφυγε της προσοχής των Zeitgeist-ών. Μέσα από την ταινία διακρίνονται τρία θέματα σε σχέση με αυτόν.

Μωυσής και Σαργών.

Για τους οπαδούς του Zeitgeist η ιστορία του Μωυσή, κυρίως τα όσα αφορούν την γέννησή του, έχουν ως πηγή προέλευσής τους τον μύθο του Σαργών. Ο Peter Joseph αφηγείται στην ταινία:

«Έπειτα έχει γίνει λογοκλοπή στην ιστορία του Μωυσή. Όταν γεννήθηκε ο Μωυσής, λέγεται πως τον έβαλαν σε καλάθι από πάπυρο και τον άφησαν έρμαιο στο ποτάμι, για ν’ αποφύγει την παιδοκτονία. Ανακαλύφθηκε αργότερα από κόρη της βασιλικής οικογένειας, η οποία τον μεγάλωσε σαν πρίγκιπα. Η ιστορία με το μωρό στο καλάθι είναι αντιγραφή από τον μύθο του Σουμέριου Σαργών της Ακκάδ, γύρω στο 2250 π.Χ. Ο Σαργών τοποθετήθηκε σε καλάθι από πάπυρο, για ν’ αποφύγει την παιδοκτονία και αφέθηκε έρμαιο στο ποτάμι. Και αυτός σώθηκε και μεγάλωσε από την Άκκι, μια βασιλική μαία».

Η άποψη αυτή εντοπίζεται πολύ εύκολα στο έργο της θεοσοφίστριας H. P. Blavatsky. Στο βιβλίο της Isis Unveiled, επικαλείται την εργασία του ασσυριολόγου George Smith. Αυτός ήταν ο μεταφραστής του τελευταίου κεφαλαίου του Έπους του Gilgamesh, του τμήματος που αφορά τον κατακλυσμό. Το 1873 ανακάλυψε στην αρχαία Νινευή θραύσματα από πήλινες πινακίδες, μία εκ των οποίων αφορούσε τον μύθο του Σαργών. Η δική του μετάφραση δημοσιεύθηκε Transactions of the Society of Biblical Archaeology[i], ενώ πλήρη καταγραφή των πεπραγμένων της αποστολής έκανε στο Assyrian Discoveries[ii]. Λέει η Blavatsky:

«Κάθε ίντσα (σ. σ. εννοεί κάθε εδάφιο της Αγίας Γραφής) έχει υποκύψει, και κάθε προσωπικότητα έχει αποδειχθεί μυθική και παγανιστική. Αλλά τώρα, ύστερα από την πρόσφατη ανακάλυψη του George Smith, του πολύ μετανοημένου Ασσυριολόγου, ένα από τα πιο ασφαλή υποστυλώματα της Βίβλου έχει κατατριφθεί. Ο Σαργών και οι πινακίδες του φαίνονται να είναι παλαιότερες της Βίβλου. Το εδάφιο της Εξόδου, η γέννηση και η ιστορία του νομοθέτη φαίνεται ότι είναι δάνεια από τους Ασσύριους, όπως τα «χρυσά και ασημένια νομίσματα» (σ. σ. εννοεί τους νόμους) έχει ειπωθεί ότι είναι από τους Αιγύπτιους[iii]». 

Ο Σαργών ήταν βασιλιάς της Ακκάδ κατά την περίοδο μεταξύ 2270-2215, ιδρυτής δυναστείας. Το όνομά του μεταφράζεται ως «αληθινός» ή «νόμιμος βασιλιάς» (Sarru-kinu). Υπήρξε κατακτητής της Σουμέριας, δημιουργός μιας μεγάλης αυτοκρατορίας. Η πινακίδα με τον μύθο της γέννησής του (Κ.3401 στο Βρετανικό Μουσείο), γραμμένη σε νέο-ασσυριακή γλώσσα, μεταφράσθηκε επίσης και εκδόθηκε από τον L. W. King. Από την μετάφρασή του μεταφέρουμε το τμήμα που ενδιαφέρει:

1. Σαργών, ο δυνατός βασιλιάς, ο βασιλιάς της Agade, είμαι εγώ
2. Η μητέρα μου ήταν ταπεινής καταγωγής, τον πατέρα μου δεν τον γνώρισα
3. Και ο αδελφός του πατέρα μου κατοικούσε στο βουνό
4. Η πόλη μου είναι η Azuripanu,  οποία βρίσκεται στην όχθη του Ευφράτη
5. Η φτωχή μητέρα μου με συνέλαβε, με μυστικότητα με γέννησε
6. Με τοποθέτησε σε καλάθι από βούρλα, με άσφαλτο έκλεισε την πόρτα μου
7. Με έριξε στο ποτάμι, το οποίο δεν με κάλυψε
8. Το ποτάμι με μετέφερε στον Ακκί, ο αρδευτής με βάσταξε
9. Ακκί, ο αρδευτής, με … με ανέβασε 
10. Ακκί, ο αρδευτής, ως γιο του… με ανέθρεψε 
11. Ακκί, ο αρδευτής, ως κηπουρό του με ανέθεσε[iv]

Σχετικά με την μητέρα του Σαργών, η μετάφραση «lowly=ταπεινής καταγωγής» του L. W. King για την λέξη en-etu δεν γίνεται αποδεκτή. Αντίστοιχα o George Smith είχε μεταφράσει «enceinte=έγκυος». Η πιο πρόσφατη μετάφραση του Brian Lewis[v]γράφει «en-priestess=αρχι-ιέρεια», προκαλώντας τον σκεπτικισμό της J. G. Westenholz[vi]. Η συζήτηση για την απόδοση της λέξης είναι μακρά. Ο Brian Lewis θεωρεί την ιερατική ιδιότητα, ως τον παράγοντα μυστικότητας που εξανάγκασε την μητέρα του Σαργών να τον εγκαταλείψει στον Ευφράτη.

Ήδη από την παράθεση αυτού του αποσπάσματος γίνεται εμφανής η επέμβαση πλαστικής χειρουργικής που έγινε στο κείμενο από τους Zeitgeist-ές, για να ομοιάσει περισσότερο με το κείμενο της Εξόδου. Έτσι το καλάθι από βούρλα, στο οποίο τοποθετήθηκε ο Σαργών γίνεται στην ταινία καλάθι από πάπυρο. Ο πάπυρος δεν φυτρώνει στις όχθες του Ευφράτη. Επίσης, στον Ακκί τον αρδευτή των βασιλικών κήπων έγινε εγχείρηση αλλαγής φύλου από τους Zeitgeist-ες, και στην ταινία τον παρουσιάζουν ως γυναίκα. Επίσης του άλλαξαν και το επάγγελμα και τον έκαναν βασιλική μαία. Αλλά, όσες πλαστογραφίες κι αν κάνουν οι Zeitgeist-ές, οι θέσεις τους επί του θέματος είναι εκπρόθεσμες, όπως θα δούμε στην συνέχεια.

Όσοι υποστηρίζουν την λογοκλοπή του μύθου του Σαργών, επιμένουν σε αυτό εξαιτίας της παλαιότητας της ύπαρξης του έναντι του Μωυσή. Αυτό, όμως δεν συνεπάγεται και την παλαιότητα του μύθου έναντι της ιστορίας της Εξόδου. Ο Brian Lewis τοποθετεί τον μύθο του Σαργών στο χρονικό διάστημα μεταξύ του 2039-627 π.Χ. Ο ίδιος παρέχει τα στοιχεία για την μεταγενέστερη χρονολόγηση του κειμένου. Έτσι, οι νέο-ασσυριακή ορθογραφία και ιδιωματισμοί, η χρήση ορειχάλκινων εργαλείων που αναφέρονται, τον οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να τοποθετηθεί χρονικά στη βασιλεία του Σαργών Β’[vii] (721-705 π.Χ.).

Για τον William Hallo, δεν ήταν ο μύθος του Σαργών αυτός που επέδρασε στην ιστορία της Εξόδου, αλλά το αντίστροφο[viii]. Αυτός τοποθετεί τον μύθο χρονικά στον Ζ’ αι. π.Χ.:

  «Η Τρίτη πιθανότητα συχνά παραβλέπεται – δηλαδή ότι η ιστορία του Σαργών έχει ως μοντέλο αυτήν του Μωυσή! Διότι οι πιο πρώιμες μαρτυρίες του κειμένου χρονολογούνται από τον Ζ’ αι., και δεν υπάρχουν εσωτερικές ενδείξεις που να μας αναγκάζουν να υποθέσουμε ως ημερομηνία σύνθεσης κοντινότερη με τα γεγονότα του ύστερου 24^ου αι. που περιγράφει[ix]».

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Brian Lewis συγκεντρώνει στο βιβλίο του 72 περιπτώσεις μύθων από όλο τον κόσμο με παρόμοια στοιχεία. Μεταξύ αυτών είναι και ο μύθος του Σούπερμαν. Βρέφος ακόμη ο Kal-el (κατά κόσμο Σούπερμαν) τοποθετήθηκε από τους γονείς του σε ένα διαστημικό «καλάθι», που εκτοξεύτηκε στο διάστημα, για να γλυτώσει από την καταστροφή του πλανήτη καταγωγής του, Κρύπτονα. Το σκάφος προσγειώθηκε στην Γη, όπου τον βρήκε και τον ανέθρεψε ένα ζευγάρι άσημων γεωργών από την Smallvile. Αυτός μεγαλώνοντας έγινε ο μεγαλύτερος ήρωας της Γης. Άραγε οι δημιουργοί του Σούπερμαν έκαναν επίσης λογοκλοπή στον μύθο του Σαργών;

Η χαρά των οπαδών της Blavatsky έληξε σύντομα με την ανακάλυψη και μετάφραση στα ερείπια της Ουρούκ, μιας πινακίδας που περιείχε την σουμεριακή εκδοχή του μύθου. Η καταγραφή του μύθου στην σουμεριακή γραφή επιβάλει την χρονολόγηση αυτής ως προγενέστερης της νέο-ασσυριακής εκδοχής. Η πινακίδα αυτή αν και διαμελισμένη ανακατασκευάστηκε ως τετράστηλη από τα εξής θραύσματα:

        i = TRS 73o, ii = 3N T296o iii = TRS 73r, iv = 3N T296r[x]

        Η μετάφραση αυτής της πινακίδας δίνει μια εντελώς διαφορετική εκδοχή του μύθου. Στο τμήμα i (TRS 73o) της πινακίδας στις σειρές 10-13 διαβάζουμε:

        10. Έπειτα ο Σαργών

        11. Η πόλη του ήταν η πόλη …, ο πατέρας του ήταν ο La’ibum, η μητέρα του…

        12. Ο Σαργών … με χαρούμενη καρδιά

        13. Από τότε που γεννήθηκε…[xi]

Στον μύθο αυτό ο Σαργών είναι ο οινοχόος του βασιλιά της Kish, Ur-Zababa. Αναφέρεται ο πατέρας του και δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο από όσα αναφέρονται στον προηγούμενο.

Από τα παραπάνω βγαίνουν δύο συμπεράσματα. Πρώτον, ότι στην αρχική του εκδοχή ο μύθος του Σαργών δεν περιείχε τα στοιχεία που θα μπορούσαν να στηρίξουν την κατηγορία των θεοσοφιστών για λογοκλοπή. Δεύτερον, τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται σε μεταγενέστερη εκδοχή και με βάση αυτή την χρονολόγηση είναι πολύ πιθανόν ο μύθος του Σαργών να επηρεάστηκε από την ιστορία της Βίβλου. Αν οι Zeitgeist-ές δεν τα γνώριζαν αυτά, ευκαιρία να τα μάθουν.

Οι Δέκα εντολές και η Αιγυπτιακή Βίβλος των Νεκρών. 

Για τους θεωρητικούς του Zeitgeist ο Μωσαϊκός Νόμος είναι παρμένος απευθείας από την αιγυπτιακή νομοθεσία. Ως απόδειξη της θέσης τους επικαλούνται το κεφάλαιο 125 από την Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών. Ο Peter Joseph αναφέρει στην ταινία τα εξής:

«Και οι Δέκα Εντολές πάρθηκαν απευθείας από την επίκληση 125 της Αιγυπτιακής Βίβλου των Νεκρών. Αυτό που στη  Βίβλο των Νεκρών γράφτηκε ως "Δεν έκλεψα" έγινε "Ου κλέψεις", "Δεν φόνευσα" έγινε "ου φονεύσεις", "Δεν είπα ψέματα" έγινε "Ου ψευδομαρτυρήσεις" και ούτω καθεξής. Ουσιαστικά, η Αιγυπτιακή θρησκεία είναι μάλλον η θεμελιώδης βάση της Ιουδαιοχριστιανικής θεολογίας».

Και αυτή η άποψη των Zeitgeist-ών, όπως και όλες οι άλλες, προέρχεται από την διδασκαλία της θεοσοφίας. Για την H. P. Blavatsky όχι μόνο οι Δέκα Εντολές[xii], αλλά και η Καινή Διαθήκη[xiii], το βιβλίο του Ιώβ[xiv], ο Σατανάς[xv] είναι δάνεια από την Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών.

Η Βίβλος αυτή είναι μια συλλογή από ύμνους, επικλήσεις και οδηγίες που υποτίθεται ότι θα βοηθούσαν έναν νεκρό στην μετά θάνατον ζωή. Γι’ αυτό και πολλά αποσπάσματα της είναι χαραγμένα σε σαρκοφάγους ή γραμμένα σε παπύρους τοποθετημένους σε φέρετρα και νεκρικούς θαλάμους[xvi]. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ως συμπίλημα τέτοιων κειμένων, δεν υπάρχει εξ ολοκλήρου πουθενά, ούτε σε μοναδική μορφή. Αντίθετα, συν τω χρόνω η μορφή της συλλογής τροποποιούνταν και εξελίσσονταν. Η πιο διαδεδομένη μορφή του κειμένου σήμερα είναι η λεγόμενη Θηβαϊκή (Theban Recension), από τις Θήβες της Αιγύπτου. Αυτή σχηματοποιήθηκε μεταξύ της 18^ης και 19^ης Δυναστείας[xvii]. Το όνομα του κειμένου σε αυτή την μορφή είναι στα Αιγυπτιακά pert em hru, το οποίο έχει διάφορες μεταφράσεις. Η επικρατέστερη είναι coming forth by day, είναι όμως αποδεκτό ότι είχε κάποια έννοια για τους αρχαίους που δεν έχει κατανοηθεί[xviii].

Αποσπάσματα της συλλογής ήταν γνωστά από τον Μεσαίωνα. Οι πρώτες εκδόσεις έγιναν μετά την εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο. Η ονομασία Βίβλος των Νεκρών (Todtenbuch) προέρχεται από τον Karl Richard Lepsius[xix],  στην μετάφραση του πάπυρου του Turin to 1842.

 Ο πάπυρος του Ανί είναι ο καλύτερα διατηρημένος πάπυρος, που περιέχει την Θηβαϊκή παράδοση του κειμένου. Χρονολογείται στην 19^η Δυναστεία περίπου το 1240 π.Χ. Αποκτήθηκε από το Βρετανικό μουσείο το 1888. Μεταφράστηκε πρώτη φορά από τον Sir Ernest Alfred Thompson Wallis Budge το 1890. Η μετάφραση αυτή, αν και είχε ευρεία διάδοση, θεωρείται σήμερα ξεπερασμένη. Η πιο σύγχρονη είναι του Raymond Faulkner[xx] του 1994.

Το εδάφιο, το οποίο επικαλούνται οι Zeitgeist-ές, είναι απόσπασμα από το κεφ. 125[xxi], και συγκεκριμένα το τμήμα που ονομάζεται από τους μελετητές «αρνητική εξομολόγηση» (negative confession). Στο κεφάλαιο αυτό ο νεκρός εισέρχεται στον θάλαμο της Maat. Εκεί ελέγχεται για τις αμαρτίες του, γι’ αυτό η Βίβλος των νεκρών καταγράφει τις λέξεις που αυτός πρέπει να πει για να αποχωριστεί από τις αμαρτίες του και να μπορέσει να προχωρήσει παρά πέρα. Το κεφάλαιο χωρίζεται σε τρία επιμέρους τμήματα: την εισαγωγή, την αρνητική εξομολόγηση, την προσαγόρευση του νεκρού μετά την κρίση[xxii].

        Παραθέτουμε την μετάφραση του Wallis Budge της αρνητικής εξομολόγησης:

1. Χαίρε, Usekh-nemmt, που ξεπροβάλεις από την Anu (Ηλιούπολη), δεν διέπραξα αμαρτία.
2. Χαίρε, Hept-khet, που ξεπροβάλεις από την Kher-aha, δεν διέπραξα ληστεία με βία.
3. Χαίρε, Fenti, που ξεπροβάλεις από την Khemenu (Ερμούπολη), δεν έχω κλέψει.
4. Χαίρε, Am-khaibit, που ξεπροβάλεις από την Qernet, δεν έχω σφάξει άνδρες και γυναίκες.
5. Χαίρε, Neha-her, που ξεπροβάλεις από την Rasta, δεν έχω κλέψει σιτάρι.
6. Χαίρε, Ruruti, που ξεπροβάλεις από τον ουρανό, δεν έχω κλέψει προσφορές.
7. Χαίρε, Arfi-em-khet, που ξεπροβάλεις από την Saut (Asyut), δεν έχω κλέψει την ιδιοκτησία του Θεού.
8. Χαίρε, Neba, που έρχεσαι και φεύγεις, δεν έχω ξεστομίσει ψέματα.
9. Χαίρε, Set-qesu, που ξεπροβάλεις από την Hensu (Ηρακλεόπολη), δεν έχω απομακρύνει τροφή. 
10. Χαίρε, Utu-nesert, που ξεπροβάλεις από την Het-ka-Ptah (Μέμφιδα), δεν έχω ξεστομίσει κατάρες. 
11. Χαίρε, Qerrti, που ξεπροβάλεις από την Amentet, δεν έχω διαπράξει μοιχεία, δεν έχω ξαπλώσει με άνδρες. 
12. Χαίρε, Her-f-ha-f, που ξεπροβάλεις από την σπηλιά σου, δεν έχω κάνει κανένα να θρηνήσει. 
13. Χαίρε, Basti, που ξεπροβάλεις από την Bast (?) (Βουβάστη), δεν έχω φάει την καρδιά ( δηλ. δεν έχω πενθήσει μάταια ή δεν έχω νιώσει τύψεις). 
14. Χαίρε, Ta-retiu, που ξεπροβάλεις από την νύκτα, δεν έχω επιτεθεί σε άνθρωπο. 
15. Χαίρε, Unem-snef, που ξεπροβάλεις από τον θάλαμο εκτελέσεων, δεν είμαι άνθρωπος δόλου. 
16. Χαίρε, Unem-besek, που ξεπροβάλεις από την Mabit, δεν έχω κλέψει καλλιεργημένη γη. 
17. Χαίρε, Neb-Maat, που ξεπροβάλεις από την Maati, δεν υπήρξα ωτακουστής. 
18. Χαίρε, Tenemiu, που ξεπροβάλεις από την Bast, δεν έχω συκοφαντήσει κανένα. 
19. Χαίρε, Sertiu, που ξεπροβάλεις από την Anu (Ηλιούπολη), δεν υπήρξα εξοργισμένος άδικα (?). 
20. Χαίρε, Tutu, που ξεπροβάλεις από την Ati (Busirite Nome), δεν έχω αποπλανήσει την γυναίκα [κανενός] ανθρώπου. 
21. Χαίρε, Uamemti, που ξεπροβάλεις από τον θάλαμο του Khebt, δεν έχω αποπλανήσει την γυναίκα [κανενός] ανθρώπου
22.  Χαίρε, Maa-antuf, που ξεπροβάλεις από την Per-Menu (Πανόπολη), δεν έχω μιάνει τον εαυτό μου. 
23. Χαίρε, Her-uru, που ξεπροβάλεις από την Nehatu, δεν έχω τρομοκρατήσει κανέναν. 
24. Χαίρε, Khemiu, που ξεπροβάλεις από την Kaui (?), δεν έχω παραβιάσει [τον νόμο]. 
25. Χαίρε, Shet-kheru, που ξεπροβάλεις από την Urit, δεν υπήρξα ανήθικος. 
26. Χαίρε, Nekhenu, που ξεπροβάλεις από την Heqat, δεν έχω κλείσει τ’ αυτιά μου σε λόγια αλήθειας. 
27. Χαίρε, Kenemti, που ξεπροβάλεις από την Kenmet, δεν έχω βλασφημήσει. 
28. Χαίρε, An-hetep-f, που ξεπροβάλεις από την Sau (Σαΐδα), δεν είμαι άνθρωπος της βίας. 
29. Χαίρε, Sera-kheru, που ξεπροβάλεις από την Unaset, δεν υπήρξα άνθρωπος που ανακατεύει για να προκαλέσει αλληλοσπαραγμό (η αυτός που διασαλεύει την ειρήνη). 
30. Χαίρε, Neb-heru, που ξεπροβάλεις από την Netchfet, δεν έχω ενεργήσει (ή κρίνει) με υπερβολική βιασύνη. 
31. Χαίρε, Sekhriu, που ξεπροβάλεις από την Uten (?), δεν έχω χώσει την μύτη μου σε υποθέσεις. 
32. Χαίρε, Neb-abui, που ξεπροβάλεις από την Sauti, δεν έχω πει παραπανήσια λόγια. 
33. Χαίρε, Nefer-Tem, που ξεπροβάλεις από την Het-ka-Ptah (Μέμφιδα), δεν έσφαλα έναντι κανενός, δεν έχω πράξει κανένα κακό. 
34. Χαίρε, Temp-Sepu, που ξεπροβάλεις από την Tetu (Βούσηρι), δεν έχω κάνει μαγγανείες κατά του βασιλιά (ή δεν βλασφήμησα τον βασιλιά). 
35. Χαίρε, Ari-em-ab-f, που ξεπροβάλεις από την Tebu, δεν έχω σταματήσει ποτέ [την ροή] του νερού. 
36. Χαίρε, Ahi, που ξεπροβάλεις από την Nu, δεν έχω υψώσει ποτέ την φωνή μου (δεν έχω μιλήσει αλαζονικά, ή με οργή). 
37. Χαίρε, Uatch-rekhit, που ξεπροβάλεις από την Sau, δεν έχω καταραστεί (ή βλασφημήσει) τον θεό. 
38. Χαίρε, Neheb-ka, που ξεπροβάλεις από την σπηλιά σου, δεν έχω ενεργήσει με αλαζονία (?). 
39. Χαίρε, Neheb-nefert, που ξεπροβάλεις από την σπηλιά σου, δεν έχω κλέψει τον άρτο των θεών. 
40. Χαίρε, Tcheser-tep, που ξεπροβάλεις από την κρήνη σου, δεν αφαίρεσα τα πρόσφορα khenfu από τα πνεύματα των νεκρών. 
41. Χαίρε, An-af, που ξεπροβάλεις από την Maati, δεν έχω αρπάξει το ψωμί των παιδιών, ούτε έχω φερθεί περιφρονητικά στον θεό της πόλης μου. 
42. Χαίρε, Hetch-abhu, που ξεπροβάλεις από την Ta-she (Φαγιούμ), δεν έχω σφάξει το βόδι που ανήκει στον θεό.

  Οι παρενθέσεις και οι σημάνσεις του Wallis Budge[xxiii].

 Η παράθεση της μετάφρασης όλης της αρνητικής εξομολόγησης ήταν αναγκαία, ώστε να μπορέσουν να βγουν τα συμπεράσματα. Παρατρέχοντας του στίχους του κειμένου ανακαλύπτει κάποιος, ότι δεν βρίσκονται στο κείμενο και οι Δέκα Εντολές του Μωσαϊκού Νόμου, αλλά μόνο πέντε.

         - στον στίχο 3 βρίσκεται το «ου κλέψεις»

         - στον στίχο 4 βρίσκεται το «ου φονεύσεις»

         - στον στίχο 8 το «ου ψευδομαρτυρήσεις»

         - στον στίχο 11 το «ου μοιχεύσεις»

         - στους στίχους 27 & 37 κάτι ανάλογο με το «ου λήψει το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω»

Τι γίνεται, λοιπόν, με τις υπόλοιπες πέντε εντολές; Αυτές δεν βρίσκονται στην Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών. Δεν βρίσκονται επίσης σε καμιά παραλλαγή του κειμένου, είτε του πάπυρου Nebseni[xxiv], είτε του πάπυρου Nu. Και το κύριο σημείο διαφοράς βρίσκεται στην πρώτη εντολή «ουκ έσονταί σοι θεοί έτεροι πλην εμού». Η αιγυπτιακή θρησκεία ήταν πολυθεϊστική. Η ύπαρξη και η επίκληση τόσων πολλών ψεύτικων θεών μέσα στην Βίβλο των Νεκρών καταστρατηγεί, αντιτίθεται στην αλήθεια που εκφράζεται στην πρώτη από τις Δέκα Εντολές. Γι’ αυτό και σε καμιά περίπτωση αυτή δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο ή μοτίβο.

 Στην ταινία αναφέρονται μόνο τρεις από τις Δέκα Εντολές. Ο θεατής αφήνεται να υποθέσει την αντιστοιχία και των υπόλοιπων επτά. Αυτό είναι παραπλανητικό τέχνασμα. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, η αντιστοιχία είναι πλασματική και δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια.

Από την άλλη, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός. Ο φόνος, η κλοπή, η μοιχεία, η βλασφημία κτλ. είναι εγνωσμένες παρανομίες/αμαρτίες σε κάθε ηθικό σύστημα. Γι’ αυτό και ο Απόστολος Παύλος στην Προς Ρωμαίους επιστολή του έγραψε:

«όταν γαρ έθνη τα μη νόμον έχοντα φύσει τα του νόμου ποιή, ούτοι νόμον μη έχοντες εαυτοίς εισι νόμος, οίτινες ενδείκνυνται το έργον του νόμου γραπτόν εν ταις καρδίαις αυτών, συμμαρτυρούσης αυτών της συνειδήσεως και μεταξύ αλλήλων των λογισμών κατηγορούντων ή και απολογουμένων – εν ημέρα ότε κρίνει ο Θεός τα κρυπτά των ανθρώπων κατά το ευαγγέλιόν μου διά Ιησού Χριστού» (Ρωμ. 2.14-16)

Η ύπαρξη του φυσικού νόμου, του γραμμένου στις καρδιές του καθενός και ο έλεγχος της συνειδήσεως, αναγνωρίζονται επίσης στον στίχο 13 του κειμένου. Δεν αναγνωρίζονται, κατά μοναδικό τρόπο, από τους θεωρητικούς του Zeitgeist, οι οποίοι δεν φαίνονται να ελέγχονται από την συνείδησή τους, ούτε για την κακοποίηση της αλήθειας, ούτε για την παραπλάνηση των οπαδών τους. Αυτοί είναι επαγγελματίες ψεύτες.  

Όσο και αν θέλουν να συμφωνούν με την H. P. Blavatsky, ότι οι Ιουδαίοι δανείστηκαν τους νόμους τους από τους αρχαίους Αιγυπτίους[xxv], οφείλουν να παραδεχθούν ότι η Βίβλος των Νεκρών δεν είναι νομικό κείμενο, δεν είναι σύστημα νόμων. Είναι κείμενο συνδεδεμένο άμεσα με την αρχαία αιγυπτιακή πίστη και λατρεία, και ως τέτοιο θα μπορούσε να θέτει ηθικούς κανόνες και λατρευτικές πρακτικές μόνο σε όσους ακολουθούσαν την ίδια θρησκεία.  Όχι στους Ιουδαίους.

Μανού, Μίνωας, Mises

Το τρίτο ψέμα του Zeitgeist για τον Μωυσή αφορά τον παραλληλισμό του με δύο μυθικούς νομοθέτες, τον Μανού των Ινδών, τον Μίνωα των αρχαίων Ελλήνων και τον άγνωστο Mises. Ο Peter Joseph αφηγείται στην ταινία:

«Ο Μωυσής είναι απλώς ένας νομοθέτης από τους πολλούς της μυθολογίας. Στην Ινδία, ο Μανού είναι ο μεγάλος νομοθέτης. Στην Κρήτη, ο Μίνωας ανέβηκε στο όρος Δίκτη, όπου ο Δίας του έδωσε τους ιερούς νόμους. Ενώ στην Αίγυπτο ήταν ο Μίσης, που έφερε λίθινες πλάκες, που πάνω τους ήταν γραμμένοι οι νόμοι των θεών».

Άλλη μια θέση των Zeitgeist-ών προέρχεται από την θεοσοφική διδασκαλία της H. P. Blavatsky. Στο Isis Unveiled διαβάζουμε:

  «Ο Bunsen και ο Champollion έχουν ήδη δείξει ότι τα αιγυπτιακά ιερά βιβλία είναι μακρά παλαιότερα από τα πιο παλαιά μέρη της Γένεσης. Και τώρα μια πιο προσεκτική μελέτη εγείρει την υποψία, που για μας είναι βεβαιότητα, ότι οι νόμοι του Μωυσή είναι αντίγραφα από τον κώδικα του Βραχμάνου Μανού[xxvi]».

Είναι απίστευτη η ευκολία, με την οποία δέχονται οι Zeitgeist-ές, όπως και οι θεοσοφιστές, απόψεις που αντικρούουν η μια την άλλη. Ενώ την μια στιγμή λένε ότι οι Δέκα Εντολές είναι αντίγραφα της Βίβλου των Νεκρών, αμέσως αλλάζουν θέση και υποστηρίζουν ότι είναι αντίγραφα των νόμων του Μανού. Και δεν κάνουν καμιά προσπάθεια να εξηγήσουν αυτές τις αντιφάσεις. Πως θα μπορούσαν άλλωστε!

 Στην Ινδουιστική παράδοση η λέξη Μανού είναι τίτλος και όχι όνομα. Αρχικά αναφέρεται στον πρόγονο της ανθρωπότητας, και πρώτο βασιλιά, τον Satyavrata[xxvii]. Το υποτιθέμενο νομοθετικό του έργο είναι συγκεντρωμένο στο κείμενο με το όνομα Manusmitri ή Νόμοι του Μανού. Πρώτη φορά μεταφράστηκαν τον 1794 μ.Χ. από τον Βρετανό ανατολιστή και δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Καλκούτα, Sir William Jones.

Από τις χρονολογήσεις που έχουν προταθεί καμιά δεν το θεωρεί προγενέστερο του 200 π.Χ. Έτσι, ο Burjor Avari[xxviii] το χρονολογεί μεταξύ 200 π.Χ. και 200 μ.Χ., ο Gavin Flood[xxix] μεταξύ 200 π.Χ. και 300 μ.Χ., o John Keay[xxx] το Β’ αι. π.Χ., ο Thomas Hopkins[xxxi] μεταξύ 200 π.Χ. και 100 μ.Χ, οι Hermann Kulke & Dietmar Rothermund[xxxii] μεταξύ Β’ και Γ’ αι. μ.Χ.

Εφόσον δεν υπάρχει χρονολόγηση του κειμένου πριν τον Β’ αι. π.Χ., οποιαδήποτε παραπέρα συζήτηση περιττεύει. Για άλλη μια φορά οι Zeitgeist-ές και οι όμοιοί τους συλλαμβάνονται να λένε ψέματα.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Μίνωας ήταν βασιλιάς της Κρήτης, γιος του Δία και της Ευρώπης, αδελφός του Ραδάμανθυ και του Σαρπηδόνα. Επίσης στην ελληνική μυθολογία δεν ήταν ο Μίνωας μεγάλος νομοθέτης αλλά ο αδελφός του Ραδάμανθυς[xxxiii]. Η ιδέα ότι ο Μίνωας ήταν μεγάλος νομοθέτης εκφράζεται για πρώτη φορά στον πλατωνικό διάλογο Μίνως (318D και εξής). Εκεί ο Σωκράτης ανασκευάζει την άποψη που είχε ο συνομιλητής του για τον Μίνωα. Αναφέρει, μεν τον Όμηρο

«ένι Κνωσός μεγάλη πόλις, ένθα τε Μίνως εννέωρος βασίλευε Διός μεγάλου οαριστής[xxxiv]»

Αλλά στην Ωδή αυτή ο Όμηρος δεν αναφέρει τον Μίνωα, ως νομοθέτη, αλλά ως κάποιον που έχει κάνει διάλογο με τον Διά[xxxv] (όαρος=διάλογος).

Μετά τον Πλάτωνα, ο επόμενος που αναφέρει τον Μίνωα ως νομοθέτη είναι ο Παυσανίας:

«έθηκε δε και Λυκούργος Λακεδαιμονίοις τους νόμους επί της Αγησιλάου βασιλείας˙ θείναι δε αυτόν λέγουσιν οι μεν παρά της Πυθίας διδαχθέντα υπέρ αυτών, οι δε ως Κρητικά όντα νόμιμα επαγάγοιτο. Τούτους δε οι Κρήτες τους νόμους τεθήναι σφισιν υπό Μίνω λέγουσι, βουλεύεσθαι δε υπέρ των νόμων ουκ άνευ θεού τον Μίνω. Ηνίξατο δε και Όμηρος εμοί δοκείν περί του Μίνω τηςς νομοθεσίας εν τοίσδε τοις έπεσι: τήσι δ’ ενί Κνωσσός, μεγάλη πόλις, ένθα τε Μίνως εννέωρος βασίλευε Διός μεγάλου οαριστής» (Ελλάδος Περιήγησις, ΙΙΙ 2.4)

Η αναφορά του Παυσανία στον Όμηρο πείθει ότι ήταν γνώστης του πλατωνικού διαλόγου, γεγονός που σημαίνει ότι αναπαράγει την θέση του Πλάτωνα, άρα δεν έχουμε διασταυρωμένη πληροφορία. Συνεπώς η θέση αυτή των Zeitgeist-ων είναι αναχρονισμός. Ο μεν Μίνωας μυθολογικά έζησε τρεις αιώνες πριν τον Τρωικό πόλεμο, αλλά η παράδοση που τον θέλει νομοθέτη ανάγεται στο τέλος του Ε’ αι. π.Χ.

Ποιος ήταν ο Mises; Όσο και αν ψάξει κάποιος στην εγχώρια και διεθνή βιβλιογραφία, στην μυθολογία και την ιστορία, δεν πρόκειται να βρει ούτε το όνομα, ούτε το πρόσωπο. Οι μόνοι που ξέρουν γι’ αυτόν είναι οι Zeitgeist-ες, και για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, ο Peter Joseph, που τον αναφέρει στην ταινία, η Acharya S[xxxvi], που τον αναφέρει στο βιβλίο της, και ο Lloyd Graham[xxxvii], τον οποίο αναφέρει η Acharya S, ως πηγή της. Αλλά και οι ίδιοι τους δεν έχουν αποφασίσει περί τίνος πρόκειται, καθώς η Acharya S τον αναφέρει ως Σύριο, ο Peter Joseph ως Αιγύπτιο, ενώ ο Lloyd Graham δεν ξαναμίλησε γι’ αυτόν σε μεταγενέστερα έργα του.

Manu, Minos, Mises, Moses. Το πιο πιθανό είναι ότι οι Zeitgeist-ες παίζουν πάλι με τις λέξεις για να δημιουργήσουν εντυπώσεις. Όσες από τις απόψεις τους ελεγχθήκαν, καμιά δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια.

---

[i] George Smith, Early History of Babylonia, στο Transactions of the Society of Biblical Archaeology, London 1872, vol. 1, pp 28-92. Η μετάφραση στην σελίδα 46.

[ii] George Smith, Assyrian Discoveries: An Account of Explorations and Discoveries on the Site of Nineveh, during 1873-1874, New York 1875.  Για την πινακίδα στην σελίδα 224.

[iii] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled,… vol. II p. 442.

[iv] L. W. King, Chronicles Concerning Early Babylonian Kings, vol. II Texts and Translations, στην σειρά Studies in Eastern History, London 1907, pp 87-89. Ο L. w. King  συνέθεσε τον μύθο του Σαργών συμπληρώνοντας αυτόν από διάφορα αποσπάσματα. Η μετάφραση όλου του μύθου στις σελίδες 87-96.

[v] B. Lewis, The Sargon Legend: A Study of the Akkadian Text, American Scools of Oriental Research Dissertation Series 4, Cambridge 1980, pp. 37-42.

[vi] J. G. Westenholz, Legends of the Kings of Akkade, Eisenbrauns 1997, p.38

[vii] B. Lewis, The Sargon Legend:…, pp. 98-100.

[viii] W. Hallo, The Birth of Kings, Love and Death in the Ancient Near East: Essay in Honor of Marvin H. Pope, Guilford, Conn. 1987, p. 47

[ix] W. Hallo, The World ‘s Oldest Literature: Studies in Sumerian Belles-Lettres,Leiden 2010, p.229

[x] J. Cooper & W. Heimpel, The Sumerian Sargon Legend, Journal of the American Oriental Society, vol. 103 No1 (Jan-Mar 1983) p.67.

[xi] Η μετάφραση διατίθεται από το Electronic Text Corpus of the Sumerian Literature του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, στην διεύθυνση http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/cgi-bin/etcsl.cgi?text=t.2.1.4#. Πρώτος ασχολήθηκε με το απόσπασμα ο Hans Güterbock  στο Die historische Tradition und ihre literarische Gestaltung beiBabylonien und Hethitern bis 1200, Zeitschrift für Assyriologie , Band 42 (1934) s. 1-96.

[xii] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled,… vol. II p. 367

[xiii] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled,… vol. II p. 548

[xiv] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled,… vol. II p. 493

[xv] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled,… vol. II p. 483

[xvi] Wallis Budge, The Papyrus of Ani, a Reproduction in Facsimile, New York 1913, vol. 1 p. 1

[xvii] Raymond Faulkner, The Book of the Dead: the Book of going forth by Day,San Francisco ³2008, p.141

[xviii] Wallis Budge, The Papyrus of Ani… vol 1 p. 28.

[xix] Das Todtenbuch der Ägypter nach dem hieroglyphischen Papyrus in Turin mit einem Vorworte zum ersten Male Herausgegeben. Leipzig: G. Wigand. (Reprinted Osnabrück: Otto Zeller Verlag, 1969)

[xx] The Egyptian Book of the Dead: The Book of Going Forth by Day, The First Authentic Presentation of the Complete "Papyrus of Ani", Introduction and commentary by Dr. Ogden Goelet, Translation by Dr Raymond O. Faulkner, Preface by Carol Andrews, Featuring Integrated Text and Full Color Images, (Chronicle Books, San Francisco) c1994, Rev. ed. c1998. Contains: Map Key to the Papyrus, Commentary by Dr. Ogden Goelet, Selected Bibliography, and "Glossary of Terms and Concepts".

[xxi] Την διαίρεση του κειμένου σε κεφάλαια έκανε πρώτος ο Lepsius. Παρά το ότι η διαίρεση αφορούσε τον πάπυρο του Turin, ο ποίος ανήκε στην Σαϊτική παράδοση και προέρχονταν από την μεταγενέστερη πτολεμαϊκή περίοδο, η ίδια κατάτμηση εφαρμόστηκε και στον πάπυρο του Ani. Τα κεφάλαια ονομάζονται και Επικλήσεις.

[xxii] Wallis Budge, The Papyrus of Ani… vol Ι p. 42

[xxiii] Wallis Budge, The Papyrus of Ani… vol ΙΙ pp. 576-582.

[xxiv] Wallis Budge, The Papyrus of Ani… vol II pp. 582-584.

[xxv] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled,… vol. II p. 399.

[xxvi] H. P. Blavatsky, Isis Unveiled,… vol. II p. 431.

[xxvii] Bhagavata Purana 8.24.12

[xxviii] Avari, Burjor. India, the ancient past: a history of the Indian subcontinent from c. 7000 BC to AD 1200. New York 2007. p. 142.

[xxix] Flood, Gavin, An Introduction to Hinduism. Cambridge: Cambridge University Press  1996, p. 56

[xxx] Keay, John, India: A History. New York 2000,  p. 103

[xxxi] Hopkins, Thomas J., The Hindu Religious Tradition. Belmont, California 1971, p. 74.

[xxxii] Kulke, Hermann & Rothermund, Dietmar, A History of India. New York 1986, p. 85.

[xxxiii] Ζαν Ρισπέν, Μεγάλη Ελληνική Μυθολογία, μετάφραση Άρη Αλεξανδρου, Αθήναι χ.χ. (1966), τομ. Β’ σελ. 247.

[xxxiv] Ωδαί IX.178: «εκεί υπάρχει μεγάλη πόλις, η Κνωσός, στην οποία βασίλευε ο Μίνωας εννέα χρόνια, ως κάποιος που διαλέγονταν με τον Δία»

[xxxv] Lamb, W. R. M. Plato, Charmides, Alcibiades, Hipparchus, The Lovers, Theages, Minos, Epinomis. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press 1927,  p. 413.

[xxxvi] Acharya S, The Christ Conspiracy…, p.241:  “Mises” is found in Syria, where he was pulled out of a basket floating in a river. Mises also had tablets of stone upon which laws were written, and a rod with which he did miracles, including parting waters and leading his army across the sea”

[xxxvii] Lloyd Graham, Deceptions and Myths of the Bible, Citadel Press 1989, p.125. Αυτή είναι η σημείωση που έχει η Acharya S στο βιβλίο της. Δεν μπόρεσα να την διασταυρώσω.

http://www.impantokratoros.gr/