Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

Το Πολίτευμα της Ελλάδας

Άρθρο 1 του Συντάγματος: 1. Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτικη Δημοκρατία. 2. Θεμέλιο του Πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. 3. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα.

Συνεπώς το πολίτευμά μας είναι:

Δημοκρατία: γιατί η εξουσία πηγάζει από το λαό.

Προεδρευόμενη: γιατί αρχηγός του κράτους και ρυθμιστής της λειτουργίας του πολιτεύματος είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Κοινοβουλευτική: γιατί ο λαός ασκεί την εξουσία μέσω αντιπροσώπων, των βουλευτών.
 

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Ο δρόμος προς τη δημοκρατίας δεν είναι εύκολος. Για το λόγο αυτό το Σύνταγμα εισάγει κάποιες αρχές, οι οποίες εγγυώνται την αποτελεσματική λειτουργία του πολιτεύματός μας. Οι αρχές αυτές είναι:
1. Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας.
2. Αρχή του κράτους δικαίου.
3. Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου.
4. Αρχή της διάκρισης των εξουσιών.

 

Η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας.

Σύμφωνα με την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας που περιλαμβάνεται στο Σύνταγμα όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και ασκούνται υπέρ αυτού και του έθνους. Το όργανο που εκφράζει τη λαϊκή κυριαρχία είναι η Βουλή.

Ο λαός ασκεί την κυριαρχία του μέσω των αντιπροσώπων του, δηλαδή των βουλευτών

Η αρχή του κράτους δικαίου.

Κράτος Δικαίου είναι αυτό στο οποίο αυτοί που κυβερνούν έχουν την υποχρέωση να ασκούν την εξουσία  με βάση κανόνες δικαίου.

Τι αποτρέπεται με αυτόν τον τρόπο;
Αποτρέπεται το ενδεχόμενο αυθαίρετης άσκησης της εξουσίας σε βάρος των πολιτών.

Πώς κατοχυρώνεται η αρχή του κράτους δικαίου;

1. Με την αρχή της νομιμότητας: τα κρατικά όργανα ενεργούν όταν και όπως ορίζει ο νόμος.
Δεν είναι υπεράνω του νόμου. Η ίδια η πολιτεία αυτοπεριορίζεται.

2. Με την αποτελεσματική προστασία και σεβασμό των δικαιωμάτων του ατόμου που κατοχυρώνει το Σύνταγμα.

3. Με τη διαφάνεια στη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης.

4. Με τη διάκριση των λειτουργιών.

---

---

Η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου.

Το κοινωνικό κράτος δικαίου έρχεται να συμπληρώσει το κράτος δικαίου.
Σε ένα κράτος δικαίου, έστω και αν υπάρχουν κανόνες δικαίου, οι διακρίσεις και οι αδικίες στο κοινωνικό σύνολο εξακολουθούν να υπάρχουν.

Έτσι το κοινωνικό κράτος δικαίου προσπαθεί να εξαλείψει αυτές τις αδικίες δίνοντας στους πολίτες κοινωνικές παροχές. (δημόσια δωρεάν παιδεία, κοινωνική ασφάλιση εργαζομένων, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κλπ.)
Παρέχοντας το κράτος κοινωνικά δικαιώματα στους πολίτες εξασφαλίζει σε αυτούς αξιοπρεπή διαβίωση.

---

4.5.4. Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών.

Νομοθετική, Εκτελεστική και Δικαστική εξουσία

1.  Νομοθετική εξουσία: ασκείται από τη Βουλή και τον ΠτΔ.
Κατά τη λειτουργία αυτή θεσπίζονται οι κανόνες δικαίου.

2. Εκτελεστική εξουσία: ασκείται από την Κυβέρνηση και τον ΠτΔ.
Αφορά την υλοποίηση και εφαρμογή των κανόνων δικαίου που θέσπισε η νομοθετική λειτουργία.

3. Δικαστική: Ασκείται από τα δικαστήρια.
Αφορά την απονομή δικαιοσύνης και την επίλυση διαφορών ανάμεσα σε πολίτες ή ανάμεσα στους πολίτες και το κράτος.

Γιατί το Σύνταγμα καθιερώνει τη διάκριση των λειτουργιών; Τι θα γινόταν αν π.χ. οι εφορίες μπορούσαν και να ψηφίζουν νόμους και να τους εκτελούν;

=> Για να μην πράττουν ανεξέλεγκτα τα όργανα του κράτους και για να μην προβαίνουν σε αυθαιρεσίες και προκειμένου να περιορίζεται η εξουσία τους, το Σύνταγμα καθιερώνει την αρχή της διάκρισης των λειτουργιών.

Η Διάκριση των εξουσιών μπορεί να είναι απόλυτη ή σχετική.
Απόλυτη διάκριση υπάρχει όταν τα όργανα μιας από τις 3 εξουσίες δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν και να ασκούν τμήμα μιας άλλης από τις υπόλοιπες 2 εξουσίες.

Σχετική διάκριση υπάρχει όταν τα όργανα μιας εξουσίας μπορούν να ασκούν τμήμα μιας άλλης εξουσίας. (π.χ. ο ΠτΔ αν και όργανο της εκτελεστικής λειτουργίας, συμμετέχει και στη νομοθετική λειτουργία).
Άρα στην Ελλάδα υπάρχει σχετική διάκριση των λειτουργιών.

dikaio.weebly.com