Γιατί η τεράστια ρευστότητα δεν μπορεί να σώσει τη Ρωσία

Της Allison Schrager Το ρωσικό ρούβλι επιχειρεί να ανακάμψει τις τελευταίες ημέρες αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι: Την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου, το νόμισμα κατέγραψε τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από το 1998. Από τις αρχές του έτους είχε υποχωρήσει σχεδόν 50%. Ακόμη χειρότερα, η «βουτιά» αψήφησε τις προσπάθειες της ρωσικής κεντρικής τράπεζας να υπερασπιστεί το ρούβλι πουλώντας αποθέματα ξένου συναλλάγματος. Ξεκίνησε τη χρονιά με περισσότερα από 450 δισ. δολάρια σε συναλλαγματικά διαθέσιμα και τώρα διαθέτει 360 δισ. δολάρια.  Αυτό δεν θα έπρεπε να συμβαίνει πια. Οι αναδυόμενες οικονομίες αγοράς είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις οικονομικές συνθήκες στο εξωτερικό ή στις μεταβολές των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, τις οποίες και δεν μπορούν να ελέγξουν, οπότε μετά τις οικονομικές κρίσεις της δεκαετίας του 1990 (Μεξικό: 1994, Ρωσία και Ασία: 1998, Αργεντινή: 2001) διοχέτευσαν τρισεκατομμύρια δολάρια σε ασφαλή πάγια αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να προστατευτούν ακριβώς σε μια τέτοια κατάσταση. Σε περίπτωση οικονομικής κρίσης, μια κεντρική τράπεζα μπορεί να πουλήσει τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα για να υπερασπιστεί το νόμισμά της. Ξεκινώντας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι χώρες συγκέντρωσαν αποθέματα με ρυθμούς άνευ προηγουμένου. Οι τοποθετήσεις των αναδυόμενων αγορών σε ξένα πάγια υπερδεκαπλασιάστηκαν, ξεπερνώντας τα 8 τρισ. δολάρια το 2014. Περίπου τα μισά, 3,8 τρισ. δολάρια διοχετεύτηκαν σε πάγια που αποτιμώνται σε δολάρια ΗΠΑ, ως αντίπαλο δέος στα 4,4 τρισ. δολάρια του ισολογισμού της Fed. Το παρακάτω γράφημα δείχνει την αύξηση των ρωσικών αποθεμάτων στο διάστημα 2005-2014.  Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, όλα έδειχναν πως τα αποθέματα είχαν κάνει τον κόσμο ασφαλέστερο από τις νομισματικές κρίσεις. Η έρευνα δείχνει ότι βοήθησαν τις αναδυόμενες αγορές να διαφύγουν της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008 παραμένοντας σχετικά αλώβητες. Αλλά η ασφάλεια έχει και το κόστος της. Οι ξένες κυβερνήσεις αγόρασαν ένα τεράστιο ποσό του χρέους των ΗΠΑ, με την απότομη αύξηση της ζήτησης να συμβάλλει στη μείωση των επιτοκίων. Υπάρχει ανησυχία ότι τα χαμηλά επιτόκια ωθούν τους επενδυτές να αναλαμβάνουν υψηλότερο ρίσκο «και να ψάχνουν για αποδόσεις», κάτι που μπορεί να προκαλέσει στο μέλλον, ή να έχει προκαλέσει ήδη, φούσκες. ` Τώρα φαίνεται ότι η οικονομική κρίση δεν ήταν επαρκής δοκιμασία. Τα αποθέματα μπορούν να παρέχουν κάποια προστασία από ένα εξωτερικό σοκ, όπως μια πτώση στις τιμές των εμπορευμάτων σε μία κατά τα άλλα υγιή, ως προς τις εξαγωγές εμπορευμάτων, οικονομία. Αλλά, όπως παρατηρούμε στην περίπτωση της Ρωσίας, δεν αρκούν για την αντιμετώπιση εσωτερικών προβλημάτων. «Τα αποθεματικά δεν μπορούν να σε προστατέψουν από τα αδύναμα θεμελιώδη», λέει η οικονομολόγος της Σχολής Harvard Kennedy School, Carmen Reinhart. «Η ρωσική κεντρική τράπεζα μπορεί να πουλήσει τα αποθέματά της και να αυξήσει τα επιτόκια, αλλά δεν μπορεί να τυπώσει δολάρια».  Αυτό στο οποίο χρησιμεύουν τα αποθέματα, λέει η Reinhart, είναι για να αγοράζεις χρόνο. «Αλλά χρειάζεται να χρησιμοποιείς αυτό το χρόνο για να αλλάζεις τις πολιτικές σου και να αποκαθιστάς την εμπιστοσύνη –διαφορετικά θα εξαντλήσεις ταχύτερα τα αποθέματά σου και θα παρατείνεις τη διαδικασία». Αυτό είναι σημαντικό. Η κρίση έτεινε να ξεδιπλώνεται γρήγορα και να πιάνει τον κόσμο στα πράσα. Τώρα μπορεί να έρθει πιο αργά και να δώσει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής την ευκαιρία να αποφύγουν τη συνολική κατάρρευση. Αλλά οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η αναμόρφωση της αγοράς εργασίας και η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι πιο εύκολες στα λόγια παρά στην πράξη –ακόμη και υπό την απειλή μιας κρίσης. capital.gr