Η ΑΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

(συμβολή στο «εργασιακό ζήτημα» των ημερών)

Στους αρχαίους, η κατάπαυση από την εργασία χάριν ανάπαυσης, γενικά, ήταν άγνωστη. Στους Βαβυλωνίους αναφέρονται κάποιες αργίες, όμως, όχι τακτικές. Ο Μωσαϊκός Νόμος καθορίζει, με την τετάρτη εντολή, την αργία του Σαββάτου ως ημέρα ευγνωμοσύνης προς το Θεό που ελευθέρωσε τον Ισραήλ από την δουλεία της Αιγύπτου («έξι ημέρες θα εργάζεσαι και θα πραγματοποιείς τα έργα σου, την εβδόμη ημέρα, όμως, του Σαββάτου, θα την αφιερώνεις στον Κύριο και Θεό σου»). Άλλες ιουδαϊκές εορταστικές αργίες, κινητές μέσα στο χρόνο, αποβλέπουν κυρίως στη σύσφιγξη κοινωνικών δεσμών και στην ανάπτυξη εθνικής συνειδήσεως.

Στους Ρωμαίους υπήρχαν ημέρες αργίας και σχετικοί νόμοι. Οι νόμοι αυτοί όριζαν ποιες εργασίες επιτρέπονταν και ποιές όχι στις γιορτές. Στην ουσία γιορτές θρησκευτικού περιεχομένου δεν υπήρχαν. Ήταν γιορτές ποτού, φαγητού και οργίων.

Στους Έλληνες γιορτές τύπου ιουδαϊκού Σαββάτου ή όποιου άλλου, δεν συναντάμε πουθενά. Ο Αριστοτέλης εξάλλου θεωρούσε την εργασία ασυμβίβαστη με την αρετή. Η εργασία ήταν χαρακτηριστικό του δούλου ενώ η αρετή του ελευθέρου ανθρώπου. Πίστευε ότι η αρετή δεν ευδοκιμεί όπου ευδοκιμεί η βάναυση εργασία (Πολιτικά Γ' 5, 1278 α 20-21).

Ο Απ. Παύλος θεωρεί την εργασία μεγάλο και ισχυρό παράγοντα για την καλλιέργεια των αρετών, παράλληλα όμως, οι Χριστιανοί ενθυμούμενοι ότι ο Χριστός αναστήθηκε τη «μία των Σαββάτων» δηλ. την επομένη ημέρα, και θέλοντας να την τιμήσουν, δεν την ονόμασαν ημέρα αργίας αλλά ημέρα αγιασμού, κατά την οποία συγκεντρώνονταν για να τελέσουν το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Ο Μέγας και Ισαπόστολος Κωνσταντίνος με Αυτοκρατορικό Διάταγμα της 3ης Μαρτίου 321 προς τη Ρώμη, επιβάλλει την πρώτη ημέρα της εβδομάδος ως ημέρα αργίας. Το Διάταγμα εντέλλεται όπως «όλοι οι δικασταί, ο λαός της πόλεως και αι λοιπαί εργασίαι οφείλουν να καταπαύουν κατά την αξιοσέβαστον ημέραν του Ηλίου» (C 111,12  2, in Corpus Juris Civilis τ. II, Codex Justinianus, Berlin 1927). Οι ειδωλολάτρες ονομάζουν την ημέρα «Sunday» (Sun = ήλιος) και οι Χριστιανοί «Κυριακή» επειδή ο Κύριος είναι ο ήλιος της Δικαιοσύνης.

Στη συνέχεια, σειρά από «Νεαρές» και Διατάξεις των Αυτοκρατόρων Θεοδοσίου Α', Θεοδοσίου Β', Ιουστινιανού και Λέοντος Γ', όρισαν όπως: «Δικασταί μεν και Δήμοι των πόλεων και οι εκ τεχνών βιούντες  αργείτωσαν εν Κυριακή, μόνοι δε γεωργοί εργαζέσθωσαν και οι η αιτία της λύσεως της τιμής της ημέρας άλογος. Δοκεί γαρ σωτηρίας των καρπών, έστι δε αληθώς ουδέν. Ου γαρ το σπουδαίον της γεωργίας, αλλά του καρποδότου ο έλεος την ευθυνίαν παρέχεται των καρπών» (ΝΕ' ΙΙ COLL.NOV.LV).

Η ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδος στην Ανατολή και ο Καρλομάγνος στη Δύση καθιέρωσαν τελικώς ως πλήρη αργία την Κυριακή με σκοπό την μετοχή των Χριστιανών στη λατρευτική Σύναξη στους Ναούς και την οικογενειακή ανάπαυση και γαλήνη.

Η Γαλλική Επανάσταση θέλοντας να εξαλείψει κάθε χριστιανική επιρροή στην Ευρώπη, όρισε ως ημέρα αναπαύσεως κάθε δέκατη ημέρα.

Η Ρωσική Επανάσταση κάθε έκτη με εναλλαγές. Όμως, τελικά δεν τα κατάφεραν. Σήμερα ακόμα και μουσουλμανικές χώρες, περιόρισαν την αργία της Παρασκευής στο απόγευμα της ίδιας ημέρας, με την προσέλευση στα τζαμιά και αργούν επισήμως τις Κυριακές.

Στις 20 Ιουνίου 2011 εκπρόσωποι 65 πανευρωπαϊκών οργανώσεων πολιτών, συνδικάτων, της Ορθόδοξης Εκκλησίας και των άλλων Χριστιανικών Ομολογιών, που όλοι μαζί αποτελούν την «Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την αργία της Κυριακής» συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Στο τέλος της συναντήσεως υπέγραψαν ανακοίνωση, με την οποία δεσμεύτηκαν να αγωνιστούν για την διατήρηση ως υποχρεωτικής της αργίας της Κυριακής και για ένα ανθρώπινο ωράριο εργασίας. Τα μέλη της Συμμαχίας στην ίδια ανακοίνωση ζητούν, η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, όπως επίσης και αυτές των κρατών μελών, να σέβονται τους εργαζόμενους πολίτες και την ιδιωτική τους ζωή, που περιλαμβάνει και τον ελεύθερο χρόνο που πρέπει να έχουν και να μοιράζονται με τα άλλα μέλη της οικογένειάς τους. Είναι η πρώτη φορά που υπάρχει μια τέτοια συμμαχία Εκκλησίας και συνδικάτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Κατά τη συνάντηση, επιστήμονες ομιλητές τόνισαν ότι η Ευρώπη έχει ανάγκη από ένα κοινωνικό μοντέλο που να μη στηρίζεται μόνο στην παραγωγή και στην κατανάλωση, αλλά επίσης στον ελεύθερο χρόνο για τις προσωπικές επιλογές του κάθε πολίτη-εργαζομένου. Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο γερμανός καθηγητής Ψυχολογίας κ. Friedhelm Nachreiner, ο οποίος επισήμανε το γεγονός ότι το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο με πρόσφατη απόφασή του κατάργησε το άνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακή στη Χώρα. Επίσης ο κοινωνικός ερευνητής δρ. Ζιλ Έμπρεϊ παρουσίασε το αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνας, που έδειξε ότι τα άτομα που εργάζονται την Κυριακή, επηρεάζονται αρνητικά τόσο στον τομέα της υγείας τους, όσο και σ' αυτόν της ασφάλειας στην εργασία τους. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι το οικονομικό αποτέλεσμα από την κυριακάτικη εργασία, είναι πενιχρό έως αρνητικό, εκτός από αλυσίδες πολυκαταστημάτων, που απευθύνονται κυρίως στους τουρίστες. Αυτός είναι και ο λόγος που, παρά το νόμο στη Γαλλία και τα κίνητρα στην Αγγλία και στις ΗΠΑ, λίγα είναι τα καταστήματα που εργάζονται τις Κυριακές.

Στον κατάλογο των υποστηρικτών της αργίας της Κυριακής είναι η Ευρωπαϊκή Συνδικαλιστική Ομοσπονδία, της οποίας, από την Ελλάδα, είναι μέλη η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ. Συμμετέχουν ακόμη συνδικάτα από όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ. Επίσης υποστηρίζει τη Συμμαχία η Επιτροπή των Ρωμαιοκαθολικών Επισκόπων της ΕΕ, η Ομοσπονδία των Καθολικών Οργανώσεων για την Οικογένεια και η Προτεσταντική Εκκλησία της Γερμανίας.

Στον κατάλογο των μελών της Συμμαχίας περιλαμβάνονται το Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών, στο οποίο συμμετέχουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Εκκλησία της Ελλάδος, η Εκκλησία της Κύπρου και άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Επίσης η μεγάλη Γαλλική Εργατική Συνομοσπονδία Χριστιανών Εργατών (CFTC) και συνδικαλιστικές οργανώσεις της Γερμανίας, του Βελγίου, της Αυστρίας, της Εσθονίας, του Λουξεμβούργου, της Σλοβακίας, από την Πολωνία η «Αλληλεγγύη», και άλλες οργανώσεις πολιτών.

Να αναφέρω και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:

Στο Bayswater, περιοχή της αγγλικής πρωτεύουσας, το Σάββατο το βράδυ τα καζίνα κλείνουν στις ένδεκα. Προσπάθησαν οι επιχειρηματίες να ανατρέψουν αυτήν την «απαρχαιωμένη» απόφαση, χωρίς αποτέλεσμα. Γιατί; Επειδή είχε σχέση με τον εκκλησιασμό των κατοίκων. Τα παλιά χρόνια όταν η περιοχή, που σήμερα έχει εκατομμύρια κατοίκους, ήταν μια αραιοκατοικημένη συνοικία, οι χριστιανοί τα Σαββατόβραδα το έριχναν στο χαρτί και στο τζόγο και το πρωί της Κυριακής οι άνδρες δεν πατούσαν στις εκκλησίες. Ο αγγλικανός επίσκοπος προσέφυγε στις αρχές και πέτυχε το όριο λειτουργίας των καζίνων στην περιοχή του. Και το μέτρο αυτό, τελείως έξω από τα πράγματα σήμερα, ισχύει. Μπορεί να έχουν βρει άλλους τρόπους να παρακάμψουν την απαγόρευση, να έχουν δώσει άλλα ονόματα στα κέντρα της χαρτοπαιξίας, αλλά η απαγόρευση είναι θεσμοθετημένη και στηρίζεται στη προσφυγή  του επισκόπου που έγινε πριν 200 περίπου χρόνια. Ακόμα, στη Μεγάλη Βρετανία δεν πραγματοποιούνται την Κυριακή Εθνικές ή Δημοτικές εκλογικές αναμετρήσεις.

Κλείνω με την παλαιά ρήση: «Δύο τρόπους ξέρω να γίνει κάποιος στη ζωή του φτωχός και δυστυχισμένος. Ο ένας είναι να κλέβει κι ο άλλος να δουλεύει την Κυριακή».

✥ Ο Αλεξανδρουπόλεως ΑΝΘΙΜΟΣ

http://www.imalex.gr/33B15397.el.aspx