Ένα παράδειγμα κοινωνικοποίησης της ενέργειας από τη Γερμανία: "Οι αντάρτες του ηλ. Ρεύματος"

Ενώ στην Ελλάδα αναπτύσσεται "αντάρτικο" ενάντια στους λογαριασμούς ηλεκτρικού της ΔΕΗ, στη Γερμανία έχει από καιρό αναπτυχθεί "αντάρτικο" στην παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος.

Το Schönau ήταν η αρχή: Η κωμόπολη Schönau (κρατίδιο Βάδης Βυτεμβέργης), με 2.500 κατοίκους, απέκτησε ιδιαίτερη φήμη πανγερμανικά στα μέσα της δεκαετίας του ΄90, όταν μία Πρωτοβουλία Πολιτών (δημιούργημα του αντιπυρηνικού κινήματος στη Γερμανία μετά την καταστροφή του Τσέρνομπιλ), με το ΄΄ιστορικό΄΄ πλέον όνομα ΄΄Ηλεκτραντάρτες του Schönau´´ (´´Schönauer Stromrebellen´´), με ανεξάντλητη επιμονή και αστείρευτη πολιτική δεξιότητα απέναντι στις μεγάλες αντιστάσεις των ενεργειακών μονοπωλίων της Γερμανίας, ίδρυσε μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία (την EWS) και συγκέντρωσε χρήματα με τη συμμετοχή πολιτών από όλη τη Γερμανία που έγιναν μέλη της εταιρείας, η οποία εταιρεία αγόρασε τελικά το τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο !

Για να φθάσουν στο εντυπωσιακό αποτέλεσμα, οι ´´Schönauer Stromrebellen´´ είχαν προηγουμένως πραγματοποιήσει με επιτυχία δύο τοπικά δημοψηφίσματα (το 1991 και το 1996) και μία πανγερμανική καμπάνια συμμετοχής ενδιαφερομένων και συλλογής των απαραίτητων χρημάτων ( Μαζεύτηκαν τότε 2.000.000 μάρκα ή 1.000.000 € ).

Η εταιρεία έχει 750 συν-εταίρους και στο ενημερωτικό φυλλάδιό της αναφέρεται μεταξύ άλλων : «Στόχος της εταιρείας EWS δεν είναι η άνευ όρων μεγιστοποίηση του κέρδους, αλλά η υλοποίηση ενός οικολογικού και οικονομικά αποτελεσματικού ενεργειακού εγχειρήματος». Δύο μόλις χρόνια μετά την ίδρυσή της, η EWS είχε γίνει η πρώτη επιχείρηση σε όλη τη Γερμανία, η οποία εφοδίαζε τους πελάτες της –χωρίς καμία εξαίρεση- εξ ολοκλήρου με ρεύμα μη προερχόμενο από πυρηνικά εργοστάσια. Σήμερα η EWS έχει ως πελάτες 83.000 νοικοκυριά, βιοτεχνίες και βιομηχανίες, τους οποίους τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από μονάδες αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) ! Μερικές από αυτές τις μονάδες είναι ιδιοκτησία της ίδιας της EWS.

Στο μεταξύ, οι ´´Schönauer Stromrebellen´´ έχουν θέσει ένα νέο στόχο, που είναι όμως μερικές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερος από τον αρχικό. Μαζί με 50 δημοτικές επιχειρήσεις δημιουργούν ρήγμα στην εξουσία των ενεργειακών μονοπωλίων και αγόρασαν μια θυγατρική της Ε.ΟΝ (μιας από τα 4 μεγάλα ενεργειακά μονοπώλια στη χώρα), την εταιρεία με την επωνυμία ´´Thüga´´.
Στην περίπτωση αυτή δεν έχουμε μία δημοτική επιχείρηση, αλλά μία επιχείρηση που δημιουργήθηκε ΄΄απ΄τα κάτω΄΄, με τη συμμετοχή δημοτών (δηλ. μία κοινωνική επιχείρηση/μία εταιρεία με κοινωνική βάση ), η οποία ΄΄έγραψε΄΄ αλλά και ΄΄εξακολουθεί να γράφει ιστορία΄΄ !

Το παράδειγμά της ακολουθούν και άλλες- πολυάριθμες πλέον- τέτοιες εταιρείες λαϊκής βάσης, που με σύμπραξη με δημοτικές και διαδημοτικές επιχειρήσεις αναλαμβάνουν τον ενεργειακό εφοδιασμό των δήμων με αιχμή τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτές έπαιξαν και μεγάλο ρόλο για να αναγκασθεί η γερμανική κυβέρνηση να αποφασίσει και την "έξοδο" από την πυρηνική ενέργεια μέχρι το 2022. ΄

Ένα παράδειγμα δημοτικοποίησης της ενέργειας:

Η πόλη Bergkamen (κρατίδιο Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας).
Μέχρι το 1994 η πόλη εφοδιαζόταν αποκλειστικά από ιδιωτικές εταιρείες. Το 1995 η πόλη του Bergkamen μαζί με τους δύο γειτονικούς δήμους Kamen και Bönen ίδρυσαν τη διαδημοτική επιχείρηση „GSW – Gemeinschaftsstadtwerke Kamen – Bönen – Bergkamen GmbH“. Με αυτό τον τρόπο δόθηκε η δυνατότητα να δημοτικοποιηθεί ο εφοδιασμός σε ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο. Έτσι:
 Το 1996 αγοράσθηκε το δίκτυο διανομής ρεύματος και ο φωτισμός των δρόμων και αναλήφθηκε ο εφοδιασμός με ηλεκτρικό ρεύμα.
 Το 1999 ακολούθησε η αγορά των δικτύων παροχής αερίου και η ανάληψη του εφοδιασμού με αέριο.
 Το 2003 αναλήφθηκε ο εφοδιασμός της τηλεθέρμανσης μετά την αγορά του αντίστοιχου δικτύου.
 Αν θα δημοτικοποιηθεί επίσης η υδροδότηση θα εξαρτηθεί από το αν θα γίνει βιώσιμη, πράγμα που εξετάζεται.

Από το 1995 δημοτικοποιήθηκαν οι εγκαταστάσεις ελεύθερου χρόνου (ανοικτές και κλειστές πισίνες, παγοδρόμιο).

Ένας νέος επιχειρηματικός δημοτικός κλάδος δημιουργήθηκε το 1999 με την είσοδο στις υπηρεσίες τηλεφώνου και ίντερνετ, ιδρύοντας τη διαδημοτική επιχείρηση HeliNET σαν διαχειριστή του δικτύου τηλεφωνίας και παροχής αντίστοιχων υπηρεσιών και την GSWcom σαν επιχείρηση Front-Office. Μετά από 5 χρόνια λειτουργίας άρχισαν να έχουν και κέρδη για τους δήμους.

Η συμμετοχή στην αγορά και παραγωγή ενέργειας ακολούθησε μετά το 1998 με την συνίδρυση της επιχείρησης ehw (Energiehandelsgesellschaft West), μαζί με 8 άλλες δημοτικές επιχειρήσεις. Το 2007 εξελίχθηκε στην GSW (Gas Strom West).
Για την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος, η GSW προσφέρει εκτός από οικο-ρεύμα και προγράμματα χρήσης ηλιακής ενέργειας από τους πολίτες καθώς και προγράμματα χρήσης φυσικού αερίου στα αυτοκίνητα.

Παράλληλα από το 2001 η GSW με τους συμμετέχοντες δήμους προσφέρουν Contracting-Μοντέλα για εγκαταστάσεις θέρμανσης σε δημόσια κτίρια, ενώ από το 2004 άρχισε το πρόγραμμα «ηλιακές στέγες για αστικά κτίρια»( Solardächer auf städtischen Gebäuden), με προς το παρόν παραγωγή 120.000 κιλοβατωρών το χρόνο.

Με προς το παρόν 174 εργαζόμενους και 15 μαθητευόμενους, με 4,1 εκατομμύρια Ευρώ για μισθούς και 11 εκατομμύρια Ευρώ για παραγγελίες στη τοπική οικονομία (δεδομένα 2007), η GSW αναδεικνύεται μεταξύ των σημαντικότερων επιχειρήσεων στη περιοχή. Ταυτόχρονα εξασφαλίζει και πόρους για την πόλη (2,3 εκατομμύρια Ευρώ π.χ. για το 2007).

Η περίπτωση της πόλης Bergkamen αποδεικνύει άλλη μια φορά ότι για να είναι επιτυχής η δημοτικοποίηση της ενέργειας και των άλλων υπηρεσιών χρειάζεται να ικανοποιηθούν δύο βασικοί παράγοντες:

1) πολιτική βούληση και πολιτική πρακτική των πολιτών-δημοτών

2) βελτιστοποίηση των τεχνολογιών και οικολογικοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας.

Τοπικοποίηση