Η πτώση θα συνεχιστεί και το 2012 – η εξέγερση θα έρθει αργότερα

Η επόμενη χρονιά δεν θα είναι καλύτερη από τη φετινή – και θα μπορούσε κανείς να σταματήσει τις προβλέψεις του για το 2012 μόνο με αυτό. Όποιες κι αν είναι οι προσωρινές λύσεις που θα αποφασίσουν να δώσουν στα προβλήματα της Ευρωζώνης οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως κι αν εξελιχθούν τα ελλείμματα και η ανεργία στις ΗΠΑ, ό,τι κι αν γίνει στην αγορά ακινήτων της Κίνας με τα μείζονα προβλήματα υπερθέρμανσης, όπως και αν εξελιχθούν οι παραπαίουσες μεταρρυθμίσεις της Ινδίας ή οι τάσεις προς στασιμότητα της βραζιλιάνικης οικονομίας, η ουσία είναι ότι στην παγκόσμια οικονομία οι καθοδικές τάσεις θα συνεχιστούν. Κι αυτό γιατί όλα αυτά αποτελούν τα συμπτώματα μιας διαρθρωτικής αποδιάρθρωσης της παγκόσμιας οικονομίας που θα καθίσταται όλο και πιο έκρυθμη. Παρά ταύτα, το δεύτερο ήμισυ της πρόβλεψης για το 2012 είναι ότι θα έχουμε απογοητευτική ηρεμία στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Θα πρόκειται όμως για την ηρεμία που προηγείται  της καταιγίδας.

Ας αρχίσουμε με τα οικονομικά. Έχουμε σε πλήρη εξέλιξη δύο τάσεις για τις οποίες έτσι κι αλλιώς έχουν γραφτεί πολλά. Η πρώτη τάση αφορά το μετασχηματισμό της ισορροπίας ανάμεσα στις παλαιές αναπτυγμένες οικονομίες της Δύσης και τις πρώην αναδυόμενες οικονομίες, κυρίως της Ασίας. Η δεύτερη τάση που επιδεινώνει το κόστος της πρώτης είναι ότι η παγκοσμιοποίηση των αγορών που αποτέλεσε τη βάση της πρώτης τάσης – δίνοντας  στην Ασία πρόσβαση στις δυτικές αγορές – έχει δημιουργήσει δύο νέες τάξεις νικητών. Η πρώτη τάξη είναι οι παγκόσμιοι υπερ-πλούσιοι, που αποτελούνται από παραγωγούς καινοτομίας, traders και τραπεζίτες. Η δεύτερη τάξη νικητών είναι οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες της Ασίας και των άλλων αναδυόμενων αγορών που οδήγησαν στη δραστική μείωση του δυτικού εργατικού κόστους.

Οι μεγάλοι χαμένοι είναι βεβαίως η δυτική μεσαία τάξη και οι βιομηχανικοί εργάτες όλων των κρατών της Δύσης με την εξαίρεση των Γερμανών που υπέστησαν δραματικές απώλειες. Η πραγματική πηγή αυτής της κρίσης βρίσκεται στην εξελισσόμενη επί δεκαετίες απώλεια  ανταγωνιστικότητας και εισοδήματος αυτών των κοινωνικών ομάδων που πολλοί πολιτικοί προσπάθησαν να αντισταθμίσουν με επίπεδα δημόσιου χρέους και χρέους νοικοκυριών τα οποία δεν είναι πια δυνατό να εξυπηρετηθούν. Σήμερα όμως έχει έρθει η ώρα να πληρωθεί ο λογαριασμός και με δεδομένο το βαθμό διασύνδεσης όλων μέσα στην παγκόσμια οικονομία, κανείς δεν θα μείνει αλώβητος. Από την επικείμενη ύφεση και αναταραχή θα δοκιμαστούν τόσο οι Κινέζοι κτηματομεσίτες όσο και οι δυτικοί επιχειρηματίες.

Γιατί, επομένως, η πολιτική σκηνή θα είναι πιο ήρεμη από ό,τι φέτος; Γιατί τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του 2012 η πολιτική θα οδηγείται από τους αναγκαίους εκλογικούς τακτικισμούς.

Παρά τις καθιστικές διαμαρτυρίες στη Γουόλ Στριτ και στο Σίτι η μεγάλη εξέγερση θα έρθει αργότερα. Η παλιά πρόβλεψη ότι ένα καθεστώς δεν μπορεί να επιβιώσει σε συνθήκες υψηλής ανεργίας και ύφεσης θα αντικατασταθεί του χρόνου από το δίδαγμα ότι ένα καθεστώς με τους κατάλληλους τακτικούς ελιγμούς μπορεί να επιβιώσει καθώς προσφέρει σταθερότητα μέσα σε μια χαοτική συγκυρία κι έτσι θα επιστρέψουμε στην παροιμία που λέει ‘ο διάβολος που γνωρίζεις είναι καλύτερος από τον διάβολο που δεν γνωρίζεις’. Οι πιθανότητες των καθεστώτων να επιβιώσουν γίνονται μάλιστα πολύ μεγαλύτερες εφόσον καταφέρουν να δείξουν ότι εκείνα ταυτίζονται με το κόστος που πληρώνουν οι πολίτες τους περισσότερο από ό,τι οι αδύναμοι αντίπαλοί τους. Για όλους αυτούς τους λόγους περιμένουμε ότι ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί και ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα ενδέχεται να καταφέρουν να πάρουν τις επόμενες εκλογές ενώ η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον μπορεί να βγάλουν τη χρονιά πολύ καλύτερα από ό,τι υποδεικνύουν τα νούμερα.


ΠΗΓΗ