Γιατί οι Χριστιανοί της Μαλούλα στη Συρία ανάβουν φωτιές την ημέρα του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου);

Οι φρυκτωρίες των Βυζαντινών
Οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Συρίας είναι, στην πλειονότητά τους, οι γνήσιοι απόγονοι των πολυπληθών Ρωμιών της Συρίας.

Είναι γνωστό ότι στη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στον λαό της περιοχής υπήρχαν δύο γενικές τάσεις:
Η μία τάση ήταν αυτοί που αισθάνονταν τους εαυτούς Βυζαντινούς (δηλαδή Ρωμαίους, Έλληνες) και ως πρωτεύουσά τους την Κωνσταντινούπολη.
Η άλλη ήταν η φυγόκεντρη τάση των ντόπιων Σύριων, που έβλεπαν τους Βυζαντινούς ως ξένη δύναμη επιβολής και υπέφεραν από τις φορολογίες, στρατολογίες κ.λπ., που τους επέβαλε η Κωνσταντινούπολη.

Με το πέρασμα του χρόνου αυτή η πολιτική διαίρεση βρήκε και θρησκευτική έκφραση.
Οι χριστιανοί της πρώτης τάσης παρέμειναν ακραφνείς Ορθόδοξοι και οι απόγονοί τους είναι οι σημερινοί Ορθόδοξοι της Συρίας, οι οποίοι μέχρι σήμερα ονομάζονται στα αραβικά Rum Ortodoks, όπως ήταν γνωστοί και στην περίοδο της τουρκοκρατίας.
Οι χριστιανοί της δεύτερης τάσης προσχώρησαν στις χριστολογικές αιρέσεις, που συντάραξαν την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Αιγύπτου (μονοφυσιτισμός, νεστοριανισμός, μονοθελητισμός κ.λπ.) και βαθμιαία οδήγησαν στην δημιουργία της χειρότερης από όλες αίρεση του Ισλάμ (η θεώρηση του Ισλάμ ως
χριστολογική αίρεση γίνεται από διακεκριμένους θεολόγους, μεταξύ των οποίων κορυφαία θέση κατέχει ο Αλβανίας Αναστάσιος με την διδακτορική διατριβή του).

Παρότι είναι αρκετά απλουστευτικό το σχήμα και η ιστορική πραγματικότητα αρκετά πιο πολύπλοκη, όμως δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι οι σημερινοί Ορθόδοξοι της Συρίας είναι οι απόγονοι των Βυζαντινών (Ρωμιών-Ελλήνων) Σύριων και οι Συροϊακωβίτες κ.λπ. οι απόγονοι των ντόπιων Σύριων, που διαφοροποιούνταν συνειδησιακά από τους Βυζαντινούς.
Οι πρώτοι διατήρησαν μέχρι τον 17-18ο αιώνα την ελληνική γλώσσα στην λατρεία τους, παράλληλα με την αραβική, ενώ οι δεύτεροι είχαν πάντοτε ως βασική γλώσσα λατρείας την συριακή.
Είναι λοιπόν φυσικό οι Σύριοι Ορθόδοξοι να έχουν κρατήσει διάφορα κατάλοιπα από το βυζαντινό-ρωμαίικο παρελθόν τους.
Ένα από αυτά είναι και το άναμμα της φωτιάς σε διάφορα σημεία της Μαλούλα της Συρίας, το οποίο γίνεται κάθε χρόνο ανήμερα της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
Στην πανάρχαια αυτήν χριστιανική πόλη της Συρίας, που μιλά ακόμη την γλώσσα του Χριστού, συγκεντρώνονται αυτήν την ημέρα χριστιανοί από όλη την Συρία για να ανάψουν τις φωτιές τους στα εντυπωσιακά βράχια πάνω από την πόλη, όπου στήνονται μεγάλοι ξύλινοι σταυροί.

Το έθιμο αυτό ανάγεται σε μία πανάρχαια βυζαντινή συνήθεια, τις λεγόμενες «φρυκτωρίες» των Βυζαντινών.
Η λέξη βγαίνει από το ρήμα φρύγω που σημαίνει «ξεραίνω, καίω» (πβ. φρύγανα, φρυγανιά) και από το ουσιαστικό ὤρα «φροντίδα».
Προκειται για έναν πανάρχαιο (ήδη αρχαιοελληνικό) τρόπο συνεννόησης από μακριά μέσω πυρσών, που άναβαν την νύχτα, και τον χρησιμοποιούσαν οι Βυζαντινοί πρόγονοί μας, για να μεταδώσουν πληροφορίες, κυρίως σε περιπτώσεις πολεμικών συγκρούσεων.

Το σύστημα το χειρίζονταν εκπαιδευμένοι φρυκτωροί, φύλακες, δηλαδή, που από υπερυψωμένα σημεία διαβίβαζαν τα μηνύματα ήττας, νίκης, υποχώρησης, επικείμενης επίθεσης. Αυτοί που λάμβαναν το μήνυμα ήξεραν να το αποκωδικοποιήσουν, ώστε να καταλήξουν στο κατάλληλο συμπέρασμα, γιατί τα μηνύματα ήταν λίγα και αυστηρά προσυμφωνημένα. Ο πύργος από τον οποίο έκαιγαν τα πυρά λεγόταν φρυκτώριο, ο δαυλός φρυκτός και η λάμψη φρυκτώρημα. Με τον τρόπο αυτό είχε μεταδοθεί το μήνυμα της πτώσης της Τροίας από το όρος Ίδη (νότια της Τροίας), μέσω Λήμνου, Άθωνος, Χαλκίδας, Βοιωτίας, Αττικής, στο όρος Αραχναίον στις Μυκήνες.

Όταν λοιπόν η αγία Ελένη πήγε στα Ιεροσόλυμα για να βρει τον Τίμιο Σταυρό είχε δώσει εντολή, μόλις βρεθεί, να ανάψουν φρυκτωρίες σε όλη την αυτοκρατορία, ώστε να φτάσει η χαρμόσυνη είδηση αμέσως στην Κωνσταντινούπολη.
Πράγματι μετά τις ανασκαφές στον Γολγοθά, βρέθηκαν οι τρεις σταυροί, αλλά δεν γνώριζαν ποιος από τους τρεις ήταν του Κυρίου.
Εκείνη την ώρα περνούσε από εκεί μία κηδεία. Η αγία Ελένη σταμάτησε την πομπή και έδωσε εντολή να ακουμπήσουν τους τρεις σταυρούς στον νεκρό.
Στους δύο πρώτους δεν υπήρξε καμία αντίδραση.

Όταν ακούμπησε ο τρίτος σταυρός η ζωοποιός δύναμή Του μεταδόθηκε στον νεκρό και αυτός αναστήθηκε.

Τότε η Βασιλομήτωρ έδωσε το σύνθημα να ανάψουν οι φρυκτωρίες.

Ένας από τους σταθμούς των φρυκτωριών ήταν και η Μαλούλα στην Συρία.

Από τότε οι χριστιανοί έστησαν πάνω από την πόλη πελώριους σταυρούς και κάθε χρόνο μαζεύονται για να ανάψουν τις φωτιές τους.

Επί 1.700 χρόνια το έθιμο επαναλαμβάνεται!

Θα πρέπει κάποτε η Ελληνική Πολιτεία να αναγνωρίσει αυτό το κομμάτι του Ελληνισμού που ζει στην Συρία.

Δυστυχώς μέχρι σήμερα τόσο αυτή, όσο και η Ελλαδική Εκκλησία καθεύδει τον ύπνο του δικαίου.

    

vimaorthodoxias.gr