Παντελής Σαββίδης: Δυστυχώς, φθάσαμε στο «Μολών λαβέ». Ελάτε να μας τα πάρετε!

Ο Ιούλιος αποτέλεσε το μήνα της οδυνηρής συνειδητοποίησης πως η ζωή μας υποβαθμίζεται κι άλλο υπό τις ιαχές των κηρύκων του Ξέρξη να του παραδώσουμε τη ζωή μας.

Οι Θερμοπύλες, εν προκειμένω, είναι μια αναγκαστική επιλογή.

Και το «Μολών λαβέ» δεν έχει να κάνει με κάποια αγωνιστική διάθεση –αυτό εναντίον μιας κυβέρνησης της Αριστεράς θα αποτελούσε ιστορική ιεροσυλία–, αλλά με το μήνυμα προς τους κυβερνώντες πως δεν έχουμε άλλο τη δυνατότητα να προσφέρουμε στο θυσιαστήριό μας. Από δω και πέρα ελάτε να μας τα πάρετε.
Κατά μια παράδοξη αντίληψη της εξουσίας, μετά από έξι χρόνια σκληρής και ανελέητης λιτότητας υπάρχουν κάτω από το προσκέφαλο των Ελλήνων
κοιμωμένων στιβάδες ευρώ οι οποίες θα πρέπει –κατά την επικρατούσα ιδεολογία– να επιστραφούν στα κρατικά θησαυροφυλάκια. Μάλλον θα πρόκειται για ισχυρή ψευδαίσθηση μιας εξουσίας που θέλει να παραμείνει στη θέση της και δέχεται να αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης έστω και για έναν χρόνο ακόμη, διάστημα που θεωρείται αναγκαίο για να περάσουν, υπό σιγήν νεκροταφείου, όλα τα μέτρα που επιθυμεί το διεθνές πιστωτικό διευθυντήριο.

Η εξουσία, όμως, θα συνειδητοποιήσει πολύ γρήγορα πως στα μαθηματικά δεν χωρούν ιδεοληψίες. Όταν μειώνεις τους μισθούς και αυξάνεις τους φόρους, τότε τα νούμερα, απλώς, δεν βγαίνουν. Και όσο κι αν επικαλεστείς τον Σωκράτη για την υπεροχή του νόμου της πατρίδας έναντι ακόμη και της ζωής μας, πάντα θα εμφανιστεί ένας κυνικός φιλόσοφος όπως ο Μένιππος που θα πει στον χάροντα: «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος».

Η χώρα έχει αποστερηθεί όλων των θεσμικών αντίβαρων που συγκροτούν μιαν ελεύθερη κοινωνία.

Πρωτίστως, έχει αποστερηθεί μιας ικανής αστικής τάξης που ιστορικά, σε ανάλογες περιόδους, αναλάμβανε στις ευρωπαϊκές χώρες τον ιστορικό ρόλο της. Αυτό πλέον είναι χιλιοειπωμένο. Το παράδοξο, στις μέρες μας, είναι ότι οι αστικές ελίτ δεν έχουν πια εθνική αναφορά – σε αντίθεση με τα πλέον αδύναμα κοινωνικά στρώματα τα οποία επιζητούν την κρατική και εθνική προστασία. Υπάρχει μια διαπάλη μεταξύ του καινούριου που αναδύεται, με δύσκολη γέννα είναι αλήθεια, και του παλιού που προσπαθεί να περιφρουρήσει την υπαρξιακή αγωνία του στις παραδοσιακές αξίες του εθνικού κράτους. Αυτό έδειξε το βρετανικό δημοψήφισμα, αυτό δείχνει και η άνοδος των ακραία εθνικιστικών κομμάτων.

Η ευρωπαϊκή λύση δεν μπορεί να είναι μονομερής και μονοδιάστατη. Και οι μεν και οι δε συγκροτούν τα σύγχρονα κοινωνικά σώματα, και μια δημοκρατική Ευρώπη πρέπει να λάβει υπόψη της τις αγωνίες και των δύο πόλων. Και την αγωνιστική διάθεση του νέου και τα φοβικά σύνδρομα του παλιού. Αυτή είναι η ουσία της πολιτικής, αυτήν τη μεσότητα δίδαξε ο Αριστοτέλης, οι ιδέες του οποίου κυριάρχησαν για εκατοντάδες χρόνια στη Δύση.

Η Ευρώπη που θα προχωρήσει με κοινωνική συναίνεση αναγκαστικά θα ισορροπήσει μεταξύ πολλών πόλων. Διαφορετικά, το αποτέλεσμα θα είναι ένας αυξανόμενος ευρωσκεπτικισμός δύσκολα διαχειρίσιμος. 

Αυτό συμβαίνει ήδη και στην Ελλάδα, όπου οτιδήποτε ακούγεται κατά της Ευρώπης συναντά αξιοσημείωτη λαϊκή απήχηση. Βεβαίως, η Ευρώπη έχει τις ευθύνες της αλλά είναι εκπληκτικό το πόσο εύκολα οι εγχώριοι πολιτικοί διαχέουν στην κοινή γνώμη την εντύπωση πως οι ίδιοι δεν φταίνε σε τίποτε και πως όλα τα δεινά πηγάζουν εξ Εσπερίας. Το ίδιο συνέβη και στη Βρετανία, όπου για όλα ευθυνόταν η Ευρώπη. Τώρα που απελευθερώθηκαν των δεσμών της, θα πρέπει να αναζητήσουν κάποιον άλλο υπεύθυνο. Θα έρθουν αντιμέτωποι με τον ίδιο τον εαυτό τους.

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου η αστική τάξη της είναι αδύναμη, χωρίς πολιτισμικό υπόβαθρο και κρατικά εξαρτώμενη, η γειτονική Τουρκία έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση συγκρότησης του δικού της αστικού χώρου. Μάλιστα, σε περιόδους πολιτικά δύσκολες, η αστική τάξη της γείτονος ενεργοποιήθηκε για την διατήρηση και προώθηση του εθνικού συμφέροντος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η οικογένεια Ζορλού, μια οικογένεια απογόνων εξισλαμισμένων εβραίων που εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία από την Θεσσαλονίκη.

Ανήκουν στους λεγόμενους ντονμέδες, («γυρισμένοι», δηλαδή αλλαξοπιστίσαντες εβραίοι), και στην κατηγορία των σαμπαταϊστών, μιας εβραιο-μουσουλμανικής αίρεσης που μεγαλούργησε στη Θεσσαλονίκη και μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους σταδιακά εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη.

Ο ρόλος της στην οικονομική και πολιτική ζωή της Τουρκίας είναι μεγάλος. Διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με το Ισραήλ, και τα χρόνια αυτά, μετά τη ρήξη του Ερντογάν με το ισραηλινό κράτος, διατήρησε τις επαφές μεταξύ των δύο χωρών και συνέβαλε τα μέγιστα στην αποκατάσταση, τις τελευταίες ημέρες, των σχέσεων Άγκυρας - Τελ Αβίβ.

Η οικογένεια Ζορλού έχει μεγάλα συμφέροντα στο ενεργειακό παιχνίδι. Σε συνεργασία με το ισραηλινό πετρελαϊκό λόμπι ήρθαν σε αντίθεση με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου και αντιτάχθηκαν, σθεναρά, εναντίον του κατά τις τελευταίες εκλογές. Δεν κατάφεραν να τον περιθωριοποιήσουν. Τον ανάγκασαν, όμως, να έρθει σε συμφωνία με την Τουρκία – μια συμφωνία που είναι πολύ αμφίβολο αν σταθεί δυνατό να υλοποιηθεί, κυρίως ως προς τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει η Τουρκία.

Αυτό, όμως, δεν πολυενδιαφέρει το πετρελαϊκό λόμπι Τουρκίας-Ισραήλ. Εκείνο που το ενδιαφέρει είναι να εκμεταλλευτεί το κοίτασμα Λεβιάθαν, προωθώντας το φυσικό αέριο μέσω αγωγού προς την Τουρκία.

Μια τέτοια εξέλιξη βάζει ταφόπλακα στον αγωγό που θα συνέδεε το Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα, ένα φιλόδοξο και δαπανηρό έργο που είναι αμφίβολο αν μπορούσε να συντηρηθεί με βάση τα εντοπισμένα αποθέματα σε Κύπρο και Ισραήλ.

Με βάση τα όσα ακούστηκαν στο πολύ ενδιαφέρον συνέδριο που πραγματοποίησε στο μέσον της εβδομάδος το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης στη Θεσσαλονίκη, η Τουρκία επιδιώκει να γίνει χώρα εμπορίας φυσικού αερίου και όχι χώρα διακομιστής. Να αγοράζουν, δηλαδή, εταιρείες της, φυσικό αέριο σε χαμηλές τιμές, να το συγκεντρώνουν στην τουρκική επικράτεια και να το μεταπωλούν προς τις δυτικές χώρες. Οι τελευταίες εξελίξεις στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ βοηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση, αν και έγκυροι διεθνείς αναλυτές εκφράζουν επιφυλάξεις για τη δυνατότητα υλοποίησης της συμφωνίας.

Η Τουρκία επιδιώκει, επίσης, τη μείωση της εξάρτησής της από το ρωσικό φυσικό αέριο, εξάρτηση που αυτήν τη στιγμή ανέρχεται στο 55% των αναγκών της. Η ρωσική ανταπόκριση στην επίμονη τουρκική προσπάθεια για αποκατάσταση των σχέσεων Άγκυρας-Μόσχας έχει προφανώς να κάνει και με τη βελτίωση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων, που όπως επισημάνθηκε παραπάνω, έχει ως κύριο μέλημα την ενεργειακή συνεργασία.

Για όσους δε αναρωτιούνται γιατί, και πάλι, τα βλέμματα προς την Τουρκία, η απάντηση είναι πως οι τουρκικές ανάγκες σε αέριο ανέρχονται ετησίως σε 50 bcm (billion cubic metres) και της Ελλάδος σε 2,5 bcm.

Ωστόσο, ας κρατήσουμε μικρό καλάθι για τις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις. Υπάρχουν αξεπέραστες δυσκολίες.

pontos-news.gr