ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Οι Ελληνες χρειάζονται μια ηγεσία που θα συμμετέχει στις θυσίες και θα εμπνέει με το παράδειγμά της

Από τον
Δημήτρη Γαρούφα*

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αμφίπολη, ένα μικρό, πανέμορφο χωριό κτισμένο πάνω στα ερείπια της αρχαίας Αμφίπολης. Στο παλιό δημοτικό σχολείο συνήθως παίζαμε κρυφτό πίσω από αρχαία μάρμαρα, ενώ τα καλοκαίρια προσπαθούσαμε να εξερευνήσουμε υπόγειες στοές ή σκαρφαλώναμε στον βυζαντινό πύργο.

Μεγαλώσαμε με θρύλους και παραδόσεις για ήρωες της αρχαιότητας και τον «τρανό βασιλιά» που έπρεπε να είναι θαμμένος στον Καστά, σε λόφο που έμοιαζε τεχνητός, ενώ στα χωράφια το αλέτρι έσπαγε συχνά από τα πολλά αρχαία μάρμαρα με ελληνικές επιγραφές. Οταν στο γυμνάσιο ανακαλύψαμε τον Θουκυδίδη, αναγνωρίσαμε τις τοποθεσίες που περιγράφει, τις τοποθεσίες όπου πολέμησαν ο Βρασίδας και ο Κλέων.

Ως φοιτητής της Νομικής δούλεψα δύο καλοκαίρια στις ανασκαφές που έκανε ο αρχαιολόγος Δ. Λαζαρίδης και θυμάμαι πως όταν η σκαπάνη αποκάλυπτε τις πύλες του αρχαίου τείχους από όπου εξόρμησε ο Βρασίδας και νίκησε τους
Αθηναίους, μας έδειχνε απέναντι στον Καστά τον μικρό λόφο και μας έλεγε ότι εκεί πρέπει να είναι ο τάφος της Ρωξάνης.

Συζητούσε με τους γέροντες αναζητώντας μνημεία, με οδηγό τις παραδόσεις και τα τοπωνύμια που είχαν αρχαίες καταβολές. Ετσι η κορυφή της ακρόπολης, που είχε ορατά ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, λεγόταν «παλιονεκκλησιά», η τοποθεσία έξω από ανατολικό τείχος, όπου ήταν τα αρχαία εργαστήρια κεραμικής, λεγόταν «κούκλες» και υπήρχε τοποθεσία «σκαλάκια», εκεί όπου βρίσκεται το αρχαίο θέατρο που έχει εντοπιστεί, αλλά ακόμα δεν έχει αποκαλυφθεί.

Στην Αμφίπολη κάθε βράχος και κάθε ρεματιά συνδέονται με κάποιο μύθο, ενώ οι χιλιάδες αμυγδαλιές της υπενθυμίζουν τον μύθο της Φυλλίδας, της κόρης του Βισάλτη, που κατά τη μυθολογία ερωτεύτηκε τον Δημοφώντα, γιο του Θησέα, όταν γυρνώντας από την Τροία η τρικυμία τον έβγαλε στην παραλία της Αμφίπολης. Ο Δημοφών δεν τήρησε την υπόσχεση επιστροφής του κι έτσι οι θεοί λυπήθηκαν τη Φυλλίδα που τον περίμενε κάθε χρόνο στην ακροθαλασσιά της Αμφίπολης και τη μεταμόρφωσαν σε αμυγδαλιά. Ετσι, την εποχή που μπαίνει η άνοιξη κι αρχίζουν να πλέουν τα καράβια ανθίζει από τη χαρά της περιμένοντας τον αγαπημένο της...

Η Αμφίπολη οφείλει ευγνωμοσύνη στον Δ. Λαζαρίδη, γιατί στα χρόνια της Μεταπολίτευσης έγινε γενικός επιθεωρητής αρχαιοτήτων στο υπουργείο Πολιτισμού και άρχισε η κατασκευή του Αρχαιολογικού Μουσείου Αμφίπολης. Με καθυστέρηση (οι πολιτικοί της περιοχής το είχαν ξεχάσει...) άρχισε να λειτουργεί το 1995, αλλά ο ίδιος δεν πρόλαβε -λόγω πρόωρου θανάτου- να ολοκληρώσει το έργο του. Σήμερα συνεχίζει το έργο του η συνεργάτιδά του από τα φοιτητικά της χρόνια Κατερίνα Περιστέρη, που κάνοντας τομή στον λόφο Kαστά από τα πλάγια πέτυχε τον κυκλικό περίβολο του ταφικού μνημείου, που είναι μοναδικό στην υφήλιο, με μήκος 497 μέτρα, ύψος 3 μ. και επένδυση λευκού θασίτικου μαρμάρου... Η Κ. Περιστέρη, όπως και ο αρχιτέκτων Μ. Λεφατζής που ταυτοποίησε το μνημείο, θα μείνουν στην ιστορία για την αποκάλυψη του μοναδικού αυτού ταφικού μνημείου.

Δεν έχει σημασία το ποιος -και αν- έχει ταφεί εκεί, γιατί ούτως ή άλλως είναι μοναδικό μνημείο και (σε συνδυασμό με τα άλλα μνημεία της Αμφίπολης) φθέγγεται για τη διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή, που στα χρόνια του Μ. Αλεξάνδρου υπήρξε το ορμητήριο του ενωμένου Ελληνισμού (με επικεφαλής τους Μακεδόνες) για την προς Ανατολάς εξόρμησή του, με την οποία διέδωσε την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό στα πέρατα της γης... Γιατί η Αμφίπολη ήταν η πόλη όπου έδρευε το Ναυτικό του Μ. Αλεξάνδρου, σε αυτή διέμενε ο ναύαρχός του Νέαρχος και σε δεδομένη χρονική στιγμή εξέφρασε τους ανοιχτούς ορίζοντες του Ελληνισμού...

Τα ξαναθυμήθηκα αυτά με αφορμή το γεγονός ότι την Αμφίπολη, την πόλη από όπου ξεκίνησε ουσιαστικά η προς Ανατολάς πορεία του Μ. Αλεξάνδρου, την πόλη που για 1.200 χρόνια (από το 437 π.Χ. έως τον 7ο μ.Χ. αιώνα) ήταν μητροπολιτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, διάλεξε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων για την 3η πανελλήνια συνάντηση στις 20 Μαΐου και ώρα 14.00 στο Αρχαιολογικό Πάρκο Αμφίπολης, στην οποία θα συμμετάσχουν πάνω από 100 πολιτιστικά σωματεία απ’ όλη τη Μακεδονία. Εκεί, μπροστά από τις πύλες του αρχαίου τείχους που σώζεται σε ύψος 7,5 μέτρων, χιλιάδες νέοι θα στείλουν μήνυμα, το μήνυμα του Μακεδονικού Ελληνισμού, ως υπενθύμιση της ανάγκης αναγέννησης του Ελληνισμού, με βάση τις αρχές του οικουμενικού Ελληνισμού...

Ταυτόχρονα, στη με ευρεία έννοια ηγεσία της χώρας η Αμφίπολη στέλνει ως διαχρονικό μήνυμα αυτό που είπε ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας, ευρισκόμενος στην Αμφίπολη το 422 π.Χ., όταν διάλεξε 150 Σπαρτιάτες και μπαίνοντας επικεφαλής αυτών νίκησε χιλιάδες Αθηναίους, γιατί (κατά τον Θουκυδίδη) τους ενθουσίασε με το παράδειγμά του λέγοντάς τους (σε μετ. Ε. Βενιζέλου): «Οσον το κατ’ εμέ, θα αποδείξω ότι δεν είμαι καλύτερος εις το να προτρέπω άλλους παρ’ ότι είμαι εις το να θέτω εις εφαρμογήν ο ίδιος τας προτροπάς μου».
Αυτό πρέπει να εμπεδώσουν οι Ελληνες πολιτικοί συνειδητοποιώντας ότι ο ελληνικός λαός έχει ανάγκη ηγεσίας που θα συμμετέχει στις θυσίες και θα εμπνέει με το παράδειγμά της, συνεγείροντας τον λαό σε πανεθνική προσπάθεια αναγέννησης...

Δημήτρης Γαρούφας*Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

dimokratianews.gr