Μύθοι και αλήθειες για το... χρυσό πλεόνασμα

Με μεγάλες προσδοκίες για ελάφρυνση του χρέους, αλλά ακόμη και για παροχές στους ασθενέστερους έχει επενδύσει το... χρυσό πλεόνασμα του 2013 το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Όμως, ούτε παροχές πρέπει να περιμένουμε, ούτε οι Γερμανοί φαίνεται να πείθονται άνευ ετέρου από τα στοιχεία για το 2013, αφού γνωρίζουν ότι όχι μόνο το πλεόνασμα είναι εξαιρετικά εύθραυστο, αλλά και τα επόμενα χρόνια η ελληνική κυβέρνηση καλείται να το... πολλαπλασιάσει, ώστε να είναι συνεπής με τις μνημονιακές δεσμεύσεις.
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, έδωσε χθες, με βάση προσωρινά στοιχεία, το μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013. Εκ πρώτης όψεως φαίνεται εντυπωσιακό, αφού ανήλθε σε 691 εκατ. ευρώ, έναντι στόχο για μόλις 15 εκατ. ευρώ. Όμως,

Πίσω από αυτά τα 691 εκατ. ευρώ δεν κρύβεται κάποια σπουδαία υπέρβαση στα έσοδα, τα οποία υστέρησαν κατά 328 εκατ. ευρώ. Και δεν υπήρξε τέτοια υπέρβαση στα έσοδα παρ’ όλα τα... βουνά πρόσθετων φόρων, που έχουν πέσει στην κοινωνία και στην επιχειρηματικότητα, προκειμένου να «βγουν τα νούμερα» του μνημονίου.

Αντίθετα, φαίνεται καθαρά ότι το πλεόνασμα ήταν απλώς αποτέλεσμα υποεκτέλεσης στο σκέλος των δαπανών, που είχαν εγγραφεί στον προϋπολογισμό. Με γενναίο ψαλίδισμα στις πρωτογενείς δαπάνες, το οποίο σίγουρα κρύβει πίσω του και κάποιους απλήρωτους προμηθευτές, αλλά και στις δαπάνες των εξοπλιστικών προγραμμάτων φαίνεται ότι φθάσαμε στο πλεόνασμα, που έχει γίνει κεντρικό στοιχείο της επικοινωνιακής πολιτικής της κυβέρνησης.
Με απλά λόγια, το συμπέρασμα που βγαίνει από τα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν είναι ότι η κυβέρνηση έκοψε δραματικά εγγεγραμμένες δαπάνες του προϋπολογισμού, κατά την εκτέλεσή του, γι’ αυτό και ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι μπαίνουμε οριστικά σε τροχιά πλεονασματικής διαχείρισης, αφού δεν έχει λυθεί το βασικό δημοσιονομικό πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από τη χαμηλή απόδοση των φοροεισπρακτικών μέτρων.

Την πραγματικότητα της δημοσιονομικής διαχείρισης στην Ελλάδα του μνημονίου γνωρίζει, πάντως, πολύ καλά ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, που δεν φαίνεται να πείθεται από τα στοιχεία ενός έτους ότι μπήκαμε σε εποχή ολοένα και αυξανόμενων πλεονασμάτων, όπως τα απαιτεί το μνημόνιο. Γνωρίζει, επίσης, πολύ καλά ότι από το πλεόνασμα των 691 εκατ. ευρώ του 2013 θα πρέπει να πάμε, σταδιακά, σε πλεόνασμα ίσο με το 4,5% του ΑΕΠ το 2015 και να το κρατήσουμε σταθερό σε αυτό το επίπεδο ως το τέλος της δεκαετίας. Αλλιώς, τα «νούμερα» του μνημονίου και ιδιαίτερα όσα αφορούν τη βιωσιμότητα του χρέους, δεν «βγαίνουν».

Γι’ αυτούς τους λόγους, ο Β. Σόιμπλε δήλωσε πρόσφατα, όταν ρωτήθηκε αν θα υπάρξει και νέα ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ότι: «Εάν ως το τέλος του 2015 η Ελλάδα έχει ανταποκριθεί σε όλες τις δεσμεύσεις της και έχει επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα και υπάρχει τότε ακόμη περαιτέρω ανάγκη χρηματοδότησης, είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε ακόμη κάτι». Πολύ απλά, δηλαδή, δεν του αρκούν τα στοιχεία μίας χρονιάς, του 2013, αλλά θέλει να δει το πρωτογενές αποτέλεσμα και του 2014, προκειμένου να κρίνει αν θα υπάρξει μια αναδιάρθρωση χρέους (και όχι «κούρεμα»).

Όσο για τις προσδοκίες που έχει καλλιεργήσει η κυβέρνηση, ότι θα αρχίσει περίπου να... μοιράζει λεφτά στις ασθενέστερες ομάδες, και αυτές είναι προϊόν παρερμηνείας όσων γράφει το μνημόνιο. Αυτό που γράφει είναι ότι θα μοιράζεται το 30% όχι του πλεονάσματος, αλλά της διαφοράς μεταξύ αρχικού στόχου του μνημονίου και τελικού στόχου. Για παράδειγμα, το 2013 το πλεόνασμα ήταν 676 εκατ. ευρώ παραπάνω από το στόχο και από το ποσό αυτό πράγματι θα μπορεί να ασκηθεί κάποια πολιτική προς όφελος των ασθενέστερων. Το 2014, όμως, ο πήχης του πλεονάσματος θα ανεβεί πολύ και είναι πολύ αμφίβολο αν θα υπάρξει ανάλογη επιτυχία (το ίδιο ισχύει, βεβαίως και για τη διετία 2015-2016).

sofokleous10