Η κρίση της καθημερινότητας μας...

Δύο παραλλαγές της οικονομικής κρίσης συνεχίζουν να σπέρνουν τον όλεθρο στις δυτικές οικονομίες, τροφοδοτώντας την ανεργία και τη φτώχεια: η μία, πιο εμφανής, έχει σχέση με τη συμμετοχή των κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο – η άλλη η λιγότερο ορατή, διαδραματίζεται στο επίπεδο των μικρών και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων και στα νοικοκυριά. Μέχρις ώτου και οι δύο αντιμετωπιστούν σωστά, η Δύση θα συνεχίσει να επιβαρύνεται από υποτονική ανάπτυξη, επίμονα υψηλά ποσοστά ανεργίας, καθώς και υπερβολική ανισότητα εισοδήματος και πλούτου.

Η κρίση χρέους είναι γνωστή. Προκειμένου να αποτραπεί μια πιθανή ύφεση, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ασχολούνται με την δημοσιονομική και νομισματική ανάπτυξη εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Ενώ η πιστοληπτική ικανότητα επιδεινώθηκε σχεδόν σε όλους τους τομείς, και κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσει, οι επιπτώσεις διαφέρουν για επιμέρους χώρες. Ορισμένες - όπως η Ελλάδα - είχαν εύθραυστα οικονομικά από την αρχή και κατέληξαν γρήγορα σε μια επίμονη κατάσταση κρίσης.

Άλλες χώρες είχαν φορολογικά υπεύθυνη στάση, αλλά χτυπήθηκαν από τις υποχρεώσεις που είχαν αναλάβει από άλλους (για παράδειγμα, οι ανεύθυνες τράπεζες της Ιρλανδίας βύθισαν τον προϋπολογισμό της χώρας). Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν αντιμετωπίζουν άμεση απειλή, αλλά απέτυχαν να σημειώσουν πρόοδο σε πιο μακροπρόθεσμα ζητήματα.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολιτικές προσεγγίσεις επίσης ποικίλλουν. Πράγματι, έχουν μοιραστεί μόνο ένα, αν και σημαντικό (και απογοητευτικό) χαρακτηριστικό: την αδυναμία να βασίζονται στην ταχεία ανάπτυξη ως τον πιο ασφαλή τρόπο προς την απομόχλευση κάθε υπερχρεωμένης οικονομίας.

Η Ελλάδα ουσιαστικά δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει σε κάποιες τουλάχιστον υποχρεώσεις τις. Η Ιρλανδία επέλεξε λιτότητα και μεταρρυθμίσεις, όπως και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι ΗΠΑ μεταφέρουν σταδιακά πόρους από τους πιστωτές στους οφειλέτες μέσω της οικονομικής αναδιάρθωσης. Και η Γερμανία συναινεί σε μια συντηρητική επέκταση της εγχώριας ζήτησης.

Αυτά σχετικά με την κρίση κρατικού χρέους, η οποία, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές, περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις είναι σε καλό δρόμο. Εξάλλου τα κράτη έχουν την εξουσία να επιβάλλουν φόρους, κανονισμούς, και, σε ακραίες περιπτώσεις, κατάσχεση περιουσίας.

Αλλά η άλλη πιστωτική κρίση είναι εξίσου σοβαρή, και λαμβάνει πολύ λιγότερη προσοχή, ακόμη και καθώς διαβρώνει την ακεραιότητα των κοινωνιών, τις παραγωγικές ικανότητες, και το βιοτικό επίπεδο (ιδίως για τους λιγότερο τυχερούς). Σε πολύ λίγες δυτικές χώρες οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και μεσαίου εισοδήματος νοικοκυριά και αυτά με πιο περιορισμένα μέσα, δεν έχουν βιώσει μια σημαντική μείωση της πρόσβασής τους στην πίστωση (όχι μόνο για νέα χρηματοδότηση) αλλά και την ικανότητα να επαναδιαπραγματευτούν νέα πιστωτικά όρια και δάνεια.

Οι κυβερνήσεις κάνουν πολύ λίγα για να αντιμετωπίσουν την κατάρρευση της ιδιωτικής πίστωσης. Αναμφισβήτητα, θα πρέπει πρώτα να λύσουν την κρατική πλευρά της κρίσης. Αλλά δεν είναι σαφές αν υπάρχει έστω ένα ολοκληρωμένο σχέδιο.

Η πολιτική ασυμμετρία είναι μεγαλύτερη σε χώρες που πλήττονται πιο έντονα από την κρίση χρέους. Εκεί, ο ιδιωτικός τομέας έχει ουσιαστικά αφεθεί στην τύχη του. Και τα περισσότερα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις αγωνίζονται, τροφοδοτώντας έτσι τη συνεχιζόμενη οικονομική κατάρρευση.

Άλλες χώρες φαίνεται να έχουν υιοθετήσει μια αισιόδοξη προσέγγιση σε ιδιωτικές πιστωτικές αγορές. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, τα τεχνητά χαμηλά επιτόκια για τα στεγαστικά δάνεια, που προκύπτουν από την Fed, υποτίθεται θα βάλουν μπρος τη συνετή χρηματοδότηση. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υιοθετεί μια παρόμοια έμμεση προσέγγιση.

Και στις δύο περιπτώσεις, άλλοι φορείς χάραξης πολιτικής, με πολύ καλύτερα εργαλεία στη διάθεσή τους, είτε εμφανίζονται απρόθυμοι ή ανίκανοι να παίξουν το ρόλο τους. Ως εκ τούτου, η δράση των κεντρικών τραπεζών θα αποτύχει επανειλημμένα.

Στην πραγματικότητα, μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο εμφανίζει μια πιο συντονισμένη και άμεση αντιμετώπιση των μόνιμων ελλείψεων που προκύπτουν από το ιδιωτικό κομμάτι της πιστωτικής κρίσης. Εκεί, το «πρόγραμμα χρηματοδότησης για δανεισμό» σχεδιάστηκε από κοινού από την Τράπεζα της Αγγλίας και το Υπουργείο Οικονομικών, και επιδιώκει «να ενισχύσει τα κίνητρα για τις τράπεζες ώστε να δανείζουν τα νοικοκυριά στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις,» κρατώντας τις τράπεζες υπόλογες.

Το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου είναι σημαντικό. Αλλά, δεδομένου του πεδίου εφαρμογής και την κλίμακα των προκλήσεων, η πρόταση είναι σχετικά μικρή. Το πρόγραμμα μπορεί να τονώσει κάποια παραγωγική πιστωτική διαμεσολάβηση, αλλά δεν θα μπορέσει να μειώσει σημαντικά ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια για την ισχυρή οικονομική ανάκαμψη.

Η σωστή πρόσβαση σε πιστώσεις για τις παραγωγικές τάξεις της οικονομίας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εύρυθμης λειτουργίας της οικονομίας. Χωρίς αυτό, η ανάπτυξη παραπαίει, η δημιουργία θέσεων εργασίας είναι ανεπαρκής, και το εισόδημα και η διεύρυνση των ανισοτήτων πλούτου υπονομεύει τον κοινωνικό ιστό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οποιαδήποτε ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αποκατάσταση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής διαδικασίας των προηγμένων χωρών πρέπει να στοχεύει στην σωστή αναβίωση των ιδιωτικών πιστωτικών ροών.

http://www.sofokleous10.gr