Το μέλλον των capital controls

Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
H επιβολή των capital controls το καλοκαίρι του 2015 ήταν ο επίλογος της πρώτης φάσης της επαναστατικής κυβερνητικής υπερδιέγερσης και της στρατηγικής των ρήξεων. Η επιβολή τους παρουσιάστηκε ως προσωρινή και οι δηλώσεις περί τερματισμού τους διαδέχονταν η μία την άλλη. Για όσους γνώριζαν το σκεπτικό των capital controls, ήταν προφανές πως τα cc είχαν έρθει για να μείνουν για καιρό. Αλλωστε έχουν περάσει τόσοι μήνες από την 28η Ιουνίου 2015 και οι όποιες χαλαρώσεις των cc δεν αλλάζουν τον βασικό τους χαρακτήρα, που είναι η αποξένωση των καταθετών από ένα περιουσιακό τους στοιχείο, η παρατεταμένη αίσθηση ανασφάλειας, η εδραίωση της αίσθησης της ομηρίας απέναντι στο κράτος και η κατάργηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος, που είναι η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων.


Επιπλέον τα capital controls διευκολύνουν τις φορολογικές αρχές να κάνουν επιδρομές στους καταθετικούς λογαριασμούς, να τους παγώνουν, να τους μπλοκάρουν, να κάνουν κατασχέσεις και να δυσχεραίνουν τις εμπορικές συναλλαγές, τη δραστηριότητα των ελεύθερων επαγγελματιών και την επιχειρηματικότητα. Φυσικά οι δυνάμεις της αγοράς προσπαθούν να προσαρμόσουν τις πρακτικές τους ώστε να πραγματοποιούν κινήσεις εκτός συστήματος, με βασικό στόχο την προστασία των κεφαλαίων τους απέναντι στη φοροεπιδρομή και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.

Η κυβέρνηση αδυνατεί να συνειδητοποιήσει πως η επανάκαμψη των καταθέσεων δεν πρόκειται να συμβεί, αν δεν αρθούν οριστικά οι περιορισμοί και αν δεν σταθούν στα πόδια τους οι τράπεζες. Αδυνατεί να αντιληφθεί πως η περίφημη καθαρή έξοδος από τα μνημόνια δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί, με τις τράπεζες ευρισκόμενες σε καθεστώς capital controls.
Τα κεφάλαια που έρχονται από αλλοδαπούς επενδυτές για την αγορά ακινήτων, καθώς και τα κεφάλαια που επανακάμπτουν στο τραπεζικό σύστημα τελούν υπό το καθεστώς του λεγόμενου νέου χρήματος (new money) και έχουν σημαντική ελευθερία κίνησης. Τα από τριετίας δεσμευμένα χρήματα, τα γνωστά ως παλιό χρήμα (old money), συρρικνώνονται, καθώς πορεύονται προς την κάλυψη των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Ετσι καταγράφεται μια αναλογία του νέου χρήματος προς τις συνολικές καταθέσεις, που έχει ήδη ξεπεράσει το 25% και οδεύει προς το 35%. Είναι φανερό πως με την πάροδο του χρόνου το ποσοστό αυτό θα ανεβαίνει και θα απελευθερώνεται σταδιακά η νέα καταθετική βάση. Αν το ευφάνταστο οικονομικό επιτελείο δεν σκαρφιστεί κάποιο νέο μηχανισμό ελέγχου, τα capital controls θα αδυνατίσουν και θα εξαλειφθούν εκ των πραγμάτων, όσον αφορά τους απλούς καταθέτες.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο της 14ης Μαρτίου, αρ. φύλλου 78

liberal.gr