Πως οι Δισεκατομμυριούχοι Γίνονται Δισεκατομμυριούχοι

Του Τζέημς Πέτρας (James Petras)

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Φωτεινή Μαστρογιάννη

Η Αμερική έχει τις μεγαλύτερες ανισότητες, το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, τις μεγαλύτερες φορολογικές επιβαρύνσεις στα χαμηλά εισοδήματα και τις μεγαλύτερες δημόσιες επιδοτήσεις για τραπεζίτες και δισεκατομμυριούχους από κάθε άλλη  αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα.

Σε αυτό το δοκίμιο θα συζητήσουμε τις κοινωνικοοικονομικές ρίζες των ανισοτήτων και τη σχέση ανάμεσα στη συγκέντρωση του πλούτου και την καθοδική κινητικότητα των μισθωτών εργαζόμενων και της εργατικής τάξης.

Μια από τις πηγές πλούτου των δισεκατομμυριούχων είναι η φοροδιαφυγή σε όλες τις μορφές.

Σε αντίθεση με την προπαγάνδα του οικονομικού τύπου, το  67% - 72% των εταιρειών είχαν μηδενικές φορολογικές υποχρεώσεις ενώ οι εργαζόμενοι τους πλήρωναν μεταξύ 25 και 30% σε φόρους. Μόνο το 14% των επιχειρήσεων κατέβαλλε κάποιο φόρο.

Σύμφωνα με την υπηρεσία εσωτερικών εσόδων των ΗΠΑ (IRS), η απώλεια δημοσίων εσόδων από τη φοροδιαφυγή ανέρχεται σε 458 δισεκατομμύρια δολάρια  - σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια ανά διετία με συντηρητικές εκτιμήσεις.

Οι μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες διοχέτευσαν άνω των  $ 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων  σε εξωχώριους φορολογικούς παραδείσους, όπου δεν πλήρωσαν καθόλου φόρους ή πλήρωσαν κάποιους φόρους με μονοψήφιους φορολογικούς συντελεστές.

Εν τω μεταξύ, οι αμερικανικές εταιρείες που αντιμετώπιζαν κρίση έλαβαν πάνω από 14,4 τρισεκατομμύρια δολάρια (το Bloomberg ισχυρίζεται ότι είναι 12,8 τρισεκατομμύρια δολάρια) σε δημόσιο χρήμα προερχόμενο κυρίως από φορολογούμενους των ΗΠΑ δηλαδή εργάτες, υπάλληλους και συνταξιούχους.

Οι τραπεζίτες που επωφελήθηκαν επένδυσαν τα άτοκα ή χαμηλού επιτοκίου αμερικανικά κεφάλαια διάσωσης που έλαβαν και κέρδισαν δισεκατομμύρια, τα οποία προέρχονταν περισσότερο από κατασχέσεις ενυπόθηκων δανείων των νοικοκυριών της εργατικής τάξης.

Μέσω ευνοϊκών δικαστικών αποφάσεων και παράνομων κατασχέσεων, οι τραπεζίτες έκαναν έξωση σε 9,3 εκατομμύρια οικογένειες. Πάνω από 20 εκατομμύρια άτομα έχασαν τις περιουσίες τους, συχνά λόγω παράνομων ή δόλιων χρεών.

Ένας μικρός αριθμός οικονομικών απατεώνων, συμπεριλαμβανομένων στελεχών από τις κορυφαίες τράπεζες της Wall Street (Goldman Sachs, J.P. Morgan κ.λπ.), πλήρωσε πρόστιμα - αλλά κανείς δεν πήγε στη φυλακή για την τρομακτική απάτη που οδήγησε εκατομμύρια Αμερικανούς στη δυστυχία.

Υπάρχουν και άλλοι τραπεζίτες απατεώνες, όπως ο σημερινός υπουργός Οικονομικών Steve Mnuchin, οι οποίοι πλούτισαν από τις παράνομες κατασχέσεις  χιλιάδων ιδιοκτητών κατοικιών στην Καλιφόρνια. Μερικοί ερευνήθηκαν αλλά όλοι απαλλάχτηκαν, χάρη στην επιρροή των Δημοκρατικών πολιτικών ηγετών κατά τα χρόνια του Ομπάμα.

Τζέημς Πέτρας (James Petras)

Η Silicon Valley και οι πρωτοποριακοί δισεκατομμυριούχοι της έχουν βρει έναν καινοτόμο τρόπο για να αποφύγουν τους φόρους χρησιμοποιώντας εξωχώριους φορολογικούς παραδείσους και εσωτερικές φορολογικές απαλλαγές. Αυξάνουν τον πλούτο τους και τα εταιρικά κέρδη, πληρώνοντας τους εργαζόμενούς τους με μισθούς φτώχειας. Τα στελέχη της Silicon Valley «κερδίζουν» χίλιες φορές περισσότερο από τους εργαζόμενούς  τους.

Οι ταξικές ανισότητες  ενισχύονται περαιτέρω από εθνικές διαιρέσεις. Οι Λευκοί, Κινέζοι και Ινδοί πολυεκατομμυριούχοι εκμεταλλεύονται τους Αφροαμερικανούς, Λατινοαμερικάνους, Βιετναμέζους και Φιλιππινέζους εργάτες.

Οι δισεκατομμυριούχοι των εμπορικών ομίλων επιχειρήσεων, όπως είναι η Walmart, εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους καταβάλλοντας μισθούς φτώχειας και παρέχοντας λίγα, αν όχι  καθόλου επιδόματα. Η Walmart κερδίζει $ 16 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως  πληρώνοντας τους εργαζόμενους της  $ 10 και $ 13 την ώρα, στηριζόμενη σε κρατική και ομοσπονδιακή βοήθεια για την παροχή υπηρεσιών στις οικογένειες των φτωχών εργαζομένων μέσω της Medicaid και των κουπονιών τροφίμων.

Ο πλουτοκράτης του Amazon Jeff Bezos εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους πληρώνοντας 12,50 δολάρια την ώρα ενώ έχει συγκεντρώσει πάνω από 80 δισεκατομμύρια δολάρια σε κέρδη. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της UPS, David Albany, λαμβάνει 11 εκατομμύρια δολάρια ετησίως εκμεταλλευόμενος τους εργαζόμενους δίνοντάς τους $ 11 την ώρα. Ο διευθύνων σύμβουλος της Federal Express, Fred Smith κερδίζει 16 εκατομμύρια δολάρια και πληρώνει τους εργαζόμενους του 11 δολάρια την ώρα.

Η ανισότητα δεν είναι αποτέλεσμα της «τεχνολογίας» και της «εκπαίδευσης» -  σύγχρονων ευφημισμών για τη λατρεία της ανωτερότητας της κυρίαρχης τάξης - όπως επιθυμούν οι φιλελεύθεροι και συντηρητικοί οικονομολόγοι και δημοσιογράφοι. Οι ανισότητες είναι αποτέλεσμα των χαμηλών μισθών, και βασίζονται στα μεγάλα κέρδη, στις οικονομικές απάτες, στα κρατικά δάνεια πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων και στη φοροδιαφυγή πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η άρχουσα τάξη κατέχει την «τεχνολογία» της εκμετάλλευσης του κράτους, μέσω της λεηλασίας του δημόσιου ταμείου  και της εργατικής τάξης. Η καπιταλιστική εκμετάλλευση των χαμηλόμισθων εργαζομένων  παρέχει επιπλέον δισεκατομμύρια στα «φιλανθρωπικά» ιδρύματα των οικογενειών των δισεκατομμυριούχων που τα χρησιμοποιούν για να βελτιώνουν την εικόνα τους - χρησιμοποιώντας ένα άλλο τέχνασμα φοροαποφυγής – τις αυτοεξουσιοδοτημένες «δωρεές».

Οι εργαζόμενοι καταβάλλουν δυσανάλογους φόρους για την εκπαίδευση, την υγεία, τις κοινωνικές και δημόσιες υπηρεσίες και  τις επιδοτήσεις για τους δισεκατομμυριούχους.

Οι δισεκατομμυριούχοι στη βιομηχανία όπλων  λαμβάνουν πάνω από $ 700 δισεκατομμύρια δολάρια από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, ενώ πάνω από 100 εκατομμύρια Αμερικανοί εργαζόμενοι στερούνται επαρκούς υγειονομικής περίθαλψης και τα παιδιά τους αποθηκεύονται σε σχολεία κακής κατάστασης.

Εργαζόμενοι και αφεντικά: Ποσοστά θνησιμότητας

Οι δισεκατομμυριούχοι, πολυεκατομμυριούχοι και οι οικογένειές τους απολαμβάνουν μακροβιότερη και πιο υγιεινή ζωή από τους εργαζόμενούς  τους. Δεν χρειάζονται ασφαλιστήρια συμβόλαια υγείας ή δημόσια νοσοκομεία. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι ζουν κατά μέσο όρο δέκα χρόνια περισσότερο από έναν εργαζόμενο και απολαμβάνουν είκοσι χρόνια περισσότερη υγιεινή και χωρίς πόνο ζωή.

Οι ιδιωτικές, αποκλειστικές κλινικές και η κορυφαία ιατρική περίθαλψη παρέχουν τις πιο εξελιγμένες ιατρικές και ασφαλείς ιατρικές θεραπείες δίνοντας τη δυνατότητα στους δισεκατομμυριούχους και τα μέλη των οικογενειών τους να ζουν περισσότερο και πιο υγιεινά. Η ποιότητα της ιατρικής τους περίθαλψης και τα προσόντα των ιατρικών παροχέων τους έρχονται σε μεγάλη αντίθεση με το απαρτχάιντ της υγειονομικής περίθαλψης που χαρακτηρίζει τις υπόλοιπες Ηνωμένες Πολιτείες.

Το σύστημα υγείας κακομεταχειρίζεται τους εργαζόμενους: έχουν ανεπαρκή και συχνά ανίκανη ιατρική περίθαλψη, συνοπτικές εξετάσεις από άπειρους ιατρούς  και καταλήγουν θύματα της εκτεταμένης υπερβολικής συνταγογράφησης υπερβολικά εθιστικών ναρκωτικών και άλλων φαρμάκων. Η υπερβολική συνταγογράφηση ναρκωτικών από ανίκανους «παροχείς» έχει συμβάλει σημαντικά στην άνοδο των πρόωρων θανάτων των εργαζομένων, πολλών περιπτώσεων υπερβολικής δόσης οπιούχων,  αναπηρίας εξαιτίας του εθισμού, φτώχεια και έλλειψη στέγης.

Αυτές οι ανεύθυνες πρακτικές έχουν φέρει κέρδη δισεκατομμυρίων δολαρίων στην ασφαλιστική εταιρική ελίτ, η οποία μπορεί να μειώσει τις συντάξεις και την υγειονομική περίθαλψη σε τραυματίες, άτομα με αναπηρία και εθισμένους εργαζόμενους.

Το μικρότερο προσδόκιμο ζωής για τους εργαζόμενους και τα μέλη των οικογενειών τους γιορτάζεται στη Wall Street και στον οικονομικό Τύπο. Περισσότεροι από 560.000 εργαζόμενοι σκοτώθηκαν από οπιοειδή κατά την περίοδο 1999-2015 συμβάλλοντας στη μείωση του προσδόκιμου ζωής των μισθωτών και μειωμένες συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις για τη Wall Street και τη Διοίκηση Κοινωνικής Ασφάλισης.

Οι ανισότητες είναι σωρευτικές, διαγενεακές και πολυτομεακές.

Οι οικογένειες των δισεκατομμυριούχων, τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, κληρονομούν και επενδύουν δισεκατομμύρια. Έχουν προνομιακή πρόσβαση στα καλύτερα σχολεία και στις καλύτερες ιατρικές παροχές και συχνά ερωτεύονται  εξίσου προνομιούχους, με καλές γνωριμίες  συντρόφους  προκειμένου να ενώσουν τις περιουσίες τους και να διαμορφώσουν ακόμη μεγαλύτερες οικονομικές αυτοκρατορίες. Ο πλούτος τους αγοράζει ευνοϊκή, ακόμη και κακή, κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις υπηρεσίες των πιο σημαινόντων δικηγόρων και λογιστών για να καλύψουν τις απάτες τους και τη φοροδιαφυγή.

Οι δισεκατομμυριούχοι μισθώνουν  καινοτόμους, διευθυντές με MBA για να σχεδιάσουν περισσότερους τρόπους μείωσης των μισθών, αύξησης της  παραγωγικότητας και για να εξασφαλίσουν ότι οι ανισότητες θα διευρυνθούν ακόμη περισσότερο. Οι δισεκατομμυριούχοι δεν χρειάζεται να είναι οι πιο έξυπνοι  ή πιο καινοτόμοι άνθρωποι: οι έξυπνοι και καινοτόμοι  μπορούν απλά να αγοραστούν ή να εισαχθούν στην «ελεύθερη αγορά» και να απορριφθούν κατά βούληση.

Οι δισεκατομμυριούχοι έχουν εξαγοράσει ή σχηματίσει κοινές επιχειρήσεις μεταξύ τους, δημιουργώντας αλληλένδετους οργανισμούς. Οι τράπεζες, η πληροφορική, τα εργοστάσια, οι αποθήκες, τα τρόφιμα, τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα νοσοκομεία συνδέονται άμεσα με τις πολιτικές ελίτ που προέρχονται από το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα,  τις τράπεζες της Wall Street και των μεγάλων  νομικών εταιρειών.

Συνέπειες των ανισοτήτων

Πρώτα απ 'όλα, οι δισεκατομμυριούχοι και οι πολιτικοί, οι νομικοί και εταιρικοί συνεργάτες τους κυριαρχούν στα πολιτικά κόμματα. Ορίζουν τους ηγέτες και τα βασικά πολιτικά στελέχη, διασφαλίζοντας έτσι ότι οι προϋπολογισμοί και οι πολιτικές θα αυξήσουν τα κέρδη τους, θα υποβαθμίσουν τα κοινωνικά οφέλη για τις μάζες και θα αποδυναμώσουν την πολιτική δύναμη των λαϊκών οργανώσεων.

Δεύτερον, το βάρος της οικονομικής κρίσης μετατοπίζεται στους εργαζομένους που απολύονται και αργότερα εκ νέου προσλαμβάνονται ως εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης. Τα προγράμματα διάσωσης, που προέρχονται από τον φορολογούμενο, διοχετεύονται στους δισεκατομμυριούχους σύμφωνα με το δόγμα που υποστηρίζει οι τράπεζες της Wall Street είναι πολύ μεγάλες για να αποτύχουν και οι εργαζόμενοι πολύ αδύναμοι για να υπερασπιστούν τους μισθούς, τις θέσεις εργασίας και το βιοτικό τους επίπεδο.

Οι δισεκατομμυριούχοι αγοράζουν τις πολιτικές ελίτ, οι οποίες διορίζουν τους αξιωματούχους της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ που επιφορτίζονται με τη θέσπιση πολιτικών για το πάγωμα ή μείωση των μισθών, τη μείωση των δαπανών για την υγεία αλλά και των υποχρεώσεων των επιχειρήσεων και την αύξηση των κερδών τους μέσω της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων επιχειρήσεων  και διευκολύνοντας τη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων σε χώρες με χαμηλή φορολογία και χαμηλούς μισθούς.

Οι μισθωτοί και οι εργάτες είναι λιγότερο οργανωμένοι και ασκούν μικρότερη επιρροή, εργάζονται περισσότερο και με μικρότερη αμοιβή, υφίστανται μεγαλύτερη ανασφάλεια στο χώρο εργασίας και τραυματισμούς - σωματικούς και διανοητικούς – βγαίνουν εκτός συστήματος, πεθαίνουν νωρίτερα και φτωχότεροι και παράγουν αδιανόητα κέρδη για την τάξη των δισεκατομμυριούχων.

Ακόμα και ο εθισμός και οι θάνατοι των εργαζομένων είναι ευκαιρία για τεράστιο κέρδος – όπως αυτό που εισπράττει  η οικογένεια Sackler που είναι οι παρασκευαστές  του Oxycontin.

Οι δισεκατομμυριούχοι και οι πολιτικοί βοηθοί τους ισχυρίζονται ότι η βαθύτερη σταδιακή φορολόγηση εις βάρος των εργαζομένων θα αυξήσει τις επενδύσεις και τις θέσεις εργασίας. Τα δεδομένα ωστόσο είναι διαφορετικά. Ο κύριος όγκος των επαναπατρισθέντων κερδών έχει ως στόχο την αγορά μετοχών για αύξηση των μερισμάτων για τους επενδυτές, δεν επενδύονται στην παραγωγική οικονομία. Οι χαμηλότεροι φόροι και τα μεγαλύτερα κέρδη για τους ομίλους επιχειρήσεων συνεπάγονται περισσότερες εξαγορές και μεγαλύτερες εκροές σε χώρες με χαμηλούς μισθούς.

Οι εταιρικές ελίτ, οι δισεκατομμυριούχοι στο σύμπλεγμα  Silicon Valley-Wall Street, είναι αρκετά ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι οι ανισότητες είναι εγγυημένες και επεκτείνονται υπό την προεδρία Δημοκρατικο-Ρεπουμπλικανών Προέδρωνς – και οι «καλές εποχές» συνεχίζονται.

Εκτός από την «ελίτ δισεκατομμυριούχων», οι «ξένοι» - εγχώριοι καπιταλιστές - ζητούν μεγαλύτερες δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές για την ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας, χαμηλότερους φόρους για αύξηση των κερδών και κρατικές επιδοτήσεις για την αύξηση της κατάρτισης του εργατικού δυναμικού, την υγειονομική περίθαλψη και τη δημόσια εκπαίδευση. Δεν γνωρίζουν την αντίφαση.

Με άλλα λόγια, η καπιταλιστική τάξη στο σύνολό της, παγκοσμιοποιημένη και τοπική, επιδιώκει τις ίδιες πολιτικές προώθησης των ανισοτήτων ενώ αγωνίζεται για μεγαλύτερο μερίδιο στα κέρδη.

Εκατόν πενήντα εκατομμύρια μισθωτοί φορολογούμενοι εξαιρούνται από τις πολιτικές και κοινωνικές αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα το εισόδημα, την απασχόληση, τους φορολογικούς συντελεστές και την πολιτική εκπροσώπηση.

Κατανοούν, ή τουλάχιστον βιώνουν, πώς λειτουργεί το ταξικό σύστημα. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι γνωρίζουν την αδικία των ψεύτικων συμφωνιών «ελεύθερου εμπορίου» και το  φορολογικό καθεστώς, το οποίο επιβαρύνει την πλειοψηφία των μισθωτών.

Ωστόσο, η εχθρότητα και η απελπισία των εργαζομένων στρέφεται κατά των «μεταναστών» και κατά των «φιλελευθέρων» που υποστήριξαν την εισαγωγή φτηνών εξειδικευμένων και ημι-εξειδικευμένων εργαζομένων με το πρόσχημα της «ελευθερίας». 

Αυτή η «πολιτικά ορθή» εικόνα της εισαγόμενης εργασίας καλύπτει μια πολιτική, η οποία έχει συμβάλει στη μείωση των μισθών, των επιδομάτων και του βιοτικού επιπέδου των Αμερικανών εργαζομένων, είτε αυτοί εργάζονται στην τεχνολογία, στις κατασκευές ή στην παραγωγή. Πλούσιοι συντηρητικοί, από την άλλη, αντιτίθενται στη μετανάστευση με το πρόσχημα της «τάξης και νόμου» και για τη μείωση των κοινωνικών δαπανών - παρά το γεγονός ότι όλοι χρησιμοποιούν εισαγόμενες νταντάδες, δασκάλους, νοσηλευτές, γιατρούς και κηπουρούς για να υπηρετούν τις οικογένειές τους. Οι υπηρέτες  τους μπορούν πάντα να απελαθούν όταν δεν τους χρειάζονται πλέον.

Το ζήτημα υπέρ και κατά των μεταναστών αποφεύγει τη βασική αιτία της οικονομικής εκμετάλλευσης και της κοινωνικής υποβάθμισης της εργατικής τάξης - των δισεκατομμυριούχων ιδιοκτητών που λειτουργούν σε συμμαχία με την πολιτική ελίτ.

Προκειμένου να αντιστραφούν οι πρακτικές φοροαποφυγής και φοροεπιβάρυνσης εις βάρος των εργαζομένων, οι χαμηλοί μισθοί και τα υψηλά ποσοστά θνησιμότητας που οφείλονται σε ναρκωτικά και άλλα αίτια που μπορούν να αποφευχθούν, από τα οποία όμως κερδίζουν οι δισεκατομμυριούχοι των ασφαλιστικών και φαρμακευτικών εταιρειών, πρέπει να δημιουργηθούν ταξικές συμμαχίες  που να συνδέουν τους εργαζομένους, τους καταναλωτές, τους συνταξιούχους, τους φοιτητές, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τους ιδιοκτήτες που έχασαν τα σπίτια τους, τους εκδιωχθέντες ενοικιαστές, τους οφειλέτες, τους υποαπασχολούμενους και τους μετανάστες και να δημιουργηθεί μία ενιαία πολιτική δύναμη.

 Τα πάντα και όλοι διακυβεύονται: η ζωή, η υγεία και η ευτυχία.

Φωτεινή Μαστρογιάννη

 Το πρωτότυπο κείμενο μπορείτε να διαβάσετε εδώ: