ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ & ΧΑΡΑΥΓΗ
ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ
ΧΡΙΣΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ, Θεολόγου
Η Προϊστορία των σημερινών Μεταμοσχεύσεων
Αλλ' αφού μπήκαμε στον πειρασμό να θίξουμε ένα τόσον επίκαιρο, φλέγον και τους πάντας ενδιαφέρον θέμα, όπως αυτό των Μεταμοσχεύσεων, δεν θα ήταν ανώφελο να αναφερθούμε στην εξής εκπλήσσουσα διαπίστωση, που μερικοί συχνά την επικαλούνται: ότι, δηλαδή, αν μη η ευρεία, διαδεδομένη και συχνά επιτυχής εφαρμογή, τουλάχιστον όμως, η σύλληψη της ιδέας για μεταμοσχεύσεις οργάνων, ή μελών στο ανθρώπινο σώμα, μαρτυρείται ήδη στην αρχαιοελληνική Μυθολογία, αλλά και στην εβραϊκή Σκέψη, καθώς και σε παραδόσεις και αφηγήσεις λαϊκές Χριστιανικές τού Μεσαίωνα, τόσο σε χώρες γύρω άπ' τη Μεσόγειον, όσον και στην Άπω Ανατολή, όπου μάλιστα τροφοδοτείται η παράδοση για το διάσημο Κινέζο Χειρουργό Χούα-Του (2οςαιώνας π.Χ.), ότι «αφαιρούσεν από τους ανθρώπους κατεστραμμένα ευγενή όργανα και στη θέση τους μετεμφύτευεν υγιή».
Τούτο, ασφαλώς, σημαίνει, τουλάχιστον, ότι αρχαιότατο προβάλλει το όνειρο και ο πόθος των ανθρώπων για μιαν ανανέωση τού οργανισμού τους με μεταφύτευση σ' αυτόν νέων και υγιών οργάνων, που θα προήρχοντο ακόμη και από ζώα.
Τη σύλληψη μιας τέτοιας ιδέας και την αντίστοιχη ανθρώπινη επιθυμία καθρεφτίζουν πάμπολλες αναφορές της ελληνικής, ως είπομεν, Μυθολογίας, σχετικά, δηλαδή, με τη δυνατότητα να συνυπάρχουν στο ίδιον άτομο όργανα, ή σωματικά μέλη, ή και τμήματα από σώματα διαφορετικών ζώων.
Συγκεκριμένα, η Χίμαιρα άπ' την ελληνική Μυθολογία δεν περιγράφεται να έχει κορμί κατσίκας, κεφάλι λιονταριού και ουρά δράκου; Η Σφίγξ, έπειτα, δεν παραδίδεται, ότι είχε σώμα φτερωτού λιονταριού και γυναίκειο κεφάλι; Αλλά, και οι Κένταυροι δε μυθολογούνται ως έχοντες σώμα ίππου και ανδρική κεφαλή; Ο δε μυθολογικός μέγας σοφός και δεινότατος ιατρός - χειρουργός, οΧείρων, ένας άπ' τους Κενταύρους, δε λέγεται, ότι προέβαινεν, ακριβώς, σε παρόμοιες Μεταμοσχεύσεις;
Φυσικά, στους μετέπειτα αιώνες, μέχρι και σήμερα, τέτοιες μυθολογικές απηχήσεις, θεωρήθηκαν απίθανες, φανταστικές και διαγράφτηκαν με μια μονοκονδυλιά. Τόσο, μάλιστα, ώστε μέχρι σήμερα, η εκ της Μυθολογίας Χίμαιρα κατάντησε, σαν λέξη, να σημαίνει στη γλώσσα μας ακριβώς το μη δυνατόν, το ανέφικτο, το ανεδαφικό, το ανυπόστατο, το ουτοπικό, το ανύπαρκτο.
Παρά ταύτα, όμως, διασώθηκε στην ελληνική μέχρι σήμερα η λέξη «Χιμαιρισμός» η «Χιμαίρεια», που σημαίνει εκείνη την πρακτική των αγροτών, με την οποίαν αυτοί δι' εμβολιασμού πετυχαίνουν να έχουν, σ' ένα και το αυτό δένδρο, κλάδους διαφορετικών ποικιλιών, ή και ορισμένων μόνον διαφορετικών ειδών.
Ίσως να ήταν αυτή, η κοινότοπη, ευρύτατα διαδεδομένη και επί αιώνες εφαρμοζόμενη γεωργική μέθοδος, που έδωσε το πρώτον έναυσμα και στους γιατρούς. Ίσως, δηλαδή, αυτοί να σκέφθηκαν: και γιατί να μη είναι εφαρμόσιμη η Χιμαίρεια, εκτός άπ' το φυτικό και στο ζωικό βασίλειο;
Αλλά και εκτός τού μυθολογικού χώρου, προχωρώντας στην Ιστορική περίοδο, ήδη κατά την Υστέρα Αρχαιότητα, έχουμε ιστορική μαρτυρία τού περίφημου ιατρού Ορειβασίου (4ος αι. μ.Χ.) για ένα άλλο διάσημο έλληνα ιατρό τού 2ουαιώνα μ.Χ., τον Άντυλλον, ότι αυτός καινοτόμων εφάρμοζε επί ανθρώπωνμεταμόσχευση δέρματος. Άπ' την περιγραφή της εγχείρησης, που έκαμε ο Άντυλλος και της οποίας περιγραφή διασώζει ο Ορειβάσιος, φαίνεται, ότι ο Άντυλλος εφάρμοζε αυτό, που οι σύγχρονοι μας χειρουργοί ονομάζουν «αυτοπλαστική», με «διατήρηση κρημνού», όπως σήμερα λέγεται, δηλαδή χωρίς το εμφυτευόμενο εις νέο σημείο τού ίδιου σώματος μόσχευμα ν' αποκοπεί όλως διόλου άπ' την αρχική του θέση.
Αλλά και στην Εβραϊκή σκέψη, παράσταση, νοοτροπίαν και τρόπον έκφρασης παρουσιάζεται ο Θεός, είτε ως «πλαστουργός» τού ανθρώπου, είτε και ως ρίπτων σε ύπνωση τον πρωτόπλαστον Αδάμ, άπ' τον οποίον και αφαιρεί μίαν των πλευρών, προκειμένου άπ' αυτήν να κατασκευάσει την σύντροφον της ζωής του, την Εύαν.
Επίσης, ο προφήτης Ιεζεκιήλ μιλώντας σε μίαν καθαρά θρησκευτική γλώσσα συλλαμβάνει μίαν ενέργεια τού Θεού σαν εκείνη ενός συγχρόνου μας χειρουργού, ενεργούντος μεταμόσχευση καρδιάς. Ο Ιεζεκιήλ εμφανίζει, επίσης, τον Θεό να εκφράζεται κατά τον εξής τρόπον: «Και δώσω αυτοίς καρδίαν ετέραν ... και εκσπάσω την καρδίαν την λιθίνην εκ της σαρκός αυτών και δώσω αυτοίς καρδίαν σαρκίνην» (Ιεζεκιήλ ια', 19). Επίσης, «και δώσω υμίν καρδίαν καινήν... και αφελώ την καρδίαν την λιθίνην εκ της σαρκός υμών και δώσω υμίν καρδίαν σαρκίνην» (Ιεζεκιήλ λστ', 26).
Εξ άλλου, και ο προφητάναξ Δαβίδ ενδάκρυς και εκ βαθέων ικετεύει τον Θεόν ψελλίζων ταπεινώς: «Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί ο Θεός» (Ψαλμ.ν',12).
Βέβαια, η Βίβλος, στα εδάφια, που παραθέσαμε, με τη λέξη «καρδία» εννοεί απλώς και μόνον την έδρα των συναισθημάτων και διαλογισμών της ψυχής, αλλά και της βιολογικής ζωής τού ανθρώπου, όπως, άλλωστε, μας διευκρινίζει και ο ίδιος ο Χριστός, όταν λέγει: «Τα δε εκπορευόμενα εκ τού στόματος εκ της καρδίας εξέρχεται, κακείνα κοινοί τον άνθρωπον. Εκ γαρ της καρδίας εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίας βλασφημίαι» (Ματθ. ιε', 18-20 και Λουκ. β', 35, ε', 22, θ', 47, κδ', 38).
Εμείς, δια των ανωτέρω, τούτο μόνον υποδηλώνομεν, ότι η σύλληψη της ιδέας και ο πόθος για δυνατότητα μιας αλλαγής της καρδίας, προϋποτίθεται, στην Αγία Γραφήν και, η πραγματοποίηση της αποδίδεται, κατ' αποκλειστικότητα, στο Θεό.
Δυστυχώς, υπάρχει βιβλιογραφικό κενό, διότι ελλείπει, από όσο γνωρίζομε, μία Αγιογραφική ή και Πατερική Καρδιολογία σαν εργασία επιστημονική - θεολογική, μολονότι είναι άφθονη η διδασκαλία και της Αγίας Γραφής, αλλά και των Πατέρων πάνω στη Φυσιολογία και Παθολογία της καρδίας θεολογικώς.
Η χαραυγή των «επιστημονικών» Μεταμοσχεύσεων
Αν και θα μπορούσε να είναι εκτενής ο λόγος για την προ αιώνων εμφάνιση της ιδέας και τού πόθου για Μεταμοσχεύσεις, όμως πτωχές είναι οι ιστορικά διαπιστωμένες ενδείξεις για μια υλοποίηση τέτοιων «προεπιστημονικών» εφαρμογών.
Αλλά εμείς, σήμερα, μιλάμε για τις Μεταμοσχεύσεις, σα για το νεότερο ή, μάλλον, σύγχρονο επίτευγμα της Επιστήμης. Μ' αυτό, λοιπόν, τον περιορισμό, μαθαίνουμε από την Ιστορία της Ιατρικής, ότι οι αρχές των Μεταμοσχεύσεων αρχίζουν να διαφαίνονται ήδη άπ' την αυγή τού 19ου αιώνα, με τις ιστορικές πλέον κλινικές έρευνες τού Τζ. Μπαρόνιο στην Ιταλία (1804) και τού Κ. Μπιούγκερ, στη Γερμανία (1823) (Π. Λαμπράκου, άρθρ. «Μεταμόσχευσις» εν: Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν «Ηλίου» τ. ιδ', σ. 567-571).
Κοινώς ομολογείται δε, ότι σταθμός σημαντικός για τις Μεταμοσχεύσεις υπήρξε η ανακάλυψη και εφαρμογή, γενικότερον στην Ιατρική, της ασηψίας καιαντισηψίας, που, ως γνωστόν, αποδίδεται στον Άγγλο χειρουργόν ΙωσήφLister (1827-1912), καθηγητή της Χειρουργικής στη Γλασκώβη, ο οποίος δημοσίευσε τα πορίσματά του άπ' την ανακάλυψη της σημασίας της ασηψίας στο The Lancet, το 1867, για να καταλάβει, άπ' το 1877 μέχρι το 1892, την καθηγητική έδρα της Χειρουργικής στο King's College στο Λονδίνο.
Σημειωτέον, κι' ας μη εκπλησσόμεθα σήμερον, ότι πριν άπ' τον Lister, όχι μόνο δεν εφηρμόζετο η ασηψία, άλλ' όσο πιο λερωμένη από αίματα ήταν η μπλούζα ενός χειρούργου, τόσον πιο σπουδαίος ιατρός θεωρείτο ο περιβαλλόμενος αυτήν, ως έχων, δηλαδή, και την μεγαλυτέρα πελατεία και ζήτηση, δηλαδή, ως ο πιο περιζήτητος και, άρα, ο πιο ικανός και φημισμένος!
Με την αυγή τού 20ου αιώνα, επαναλήφθηκαν οι προσπάθειες με πιλοτικά προγράμματα Μεταμοσχεύσεων ιστών και οργάνων, στην αρχήν από ζώο σε ζώο, για να επιχειρηθεί, κατόπιν, η διστακτική εφαρμογή τους και από άνθρωπο σε άνθρωπο, με πολύ περιορισμένες, έως μηδενικές επιτυχίες.
Έτσι, ήδη άπ' το 1904, π.χ., ο γάλλος χειρουργός και βιολόγος Αλεξί Carrel(1873-1944), στο «Φυσιολογικό Ινστιτούτο τού Σικάγου», κι' άπ' το 1906, ο ίδιος, στο «Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών Ροκφέλλερ», επιδόθηκε σε πειράματα Μεταμοσχεύσεων ιστών και οργάνων καθώς και εξωσωματικής επιβίωσης κυττάρων, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα, για τα οποία ο ίδιος κάνει λόγο στο έργον, που δημοσίευσε μαζί με τον Λίντμπεργκ, με τίτλον: «Η καλλιέργεια των οργάνων». Σημειωτέον, ότι ο Carrel πήρε το 1912 και το βραβείο Νομπέλ της Φυσιολογίας-Ιατρικής, για τις εργασίες του επί της αγγειορραφής και της μεταμόσχευσης οργάνων.
Η Ιστορία της Ιατρικής μας πληροφορεί ακόμη, ότι μέχρι το 1932, μολονότι εξησφαλίζετο σχολαστική ασηψία, αιμάτωση και ζωτικότητα των Ιστών, η μενετεροπλασία (δηλαδή η μεταμόσχευση από ένα ζωικό είδος σε άλλο), απετύγχανεν, η δε ομοιοπλασία (μεταμόσχευση από ζώο σε ζώον τού αυτού ζωικού είδους), επετύγχανεν ενίοτε, και, τέλος, η αυτοπλασία (μεταμόσχευση από ένα σημείο τού σώματος σε άλλο σημείο, αλλά στον ίδιον οργανισμό, όπου, δηλαδή, δότης και λήπτης ιστών ήταν ο ίδιος οργανισμός), είχε τις περισσότερες επιτυχίες. Επικρατούσε, πάντως, άγνοια γύρω άπ' τους λόγους, για τους οποίους ο ξενιστής, δηλαδή ο λήπτης οργανισμός, απέρριπτε το μόσχευμα.
Μόλις το 1932, ο Gorer έθεσε το πρόβλημα των Μεταμοσχεύσεων στο σωστό ερευνητικό πεδίον, εκείνο της Ανοσοβιολογίας, με την ανακάλυψη των ισοαντιγονικών διαφορών των ερυθρών αιμοσφαιρίων των μυών (Π. Λαμπράκος, ενθ. άνωτ., σ. 568).
Έκτοτε ετέθη ευκρινώς το πρόβλημα της συμβατότητας, ή ασυμβατότητας ιστών και οργάνων, ανάμεσα στο δότη και στο λήπτη οργανισμό, πρόβλημα, που διαφωτίσθηκε αρκετά το 1956, με τις σημαντικές εργασίες και δημοσιεύσεις των Cannon, Murray και Medawar. Ο Πήτερ Μπράιαν Μέντεγουορ (αυστραλός) με τον Φ. Μακφάρλεν Μπέρνετ (βρεταννό) πήραν το 1960 το βραβείον Νομπέλ της Φυσιολογίας, για έρευνες πάνω στην επίκτητη ανοσία σε μοσχεύματα ιστών.
Το 1954, στο Boston, έγινε, για πρώτη φοράν, από τον J. Marray, με πλήρη επιτυχία, μεταμόσχευση οργάνου, νεφρού συγκεκριμένα, μεταξύ μονωογενών διδύμων.
Το 1958, ο Jean Dausset άνοιξε περαιτέρω το δρόμο της Επιστήμης περιγράφοντας τον πρώτον παράγοντα της ιστοσυμβατότητας.
Η διεύρυνση των Μεταμοσχεύσεων νεφρού από ζώντα, μετά τις ανωτέρω ανακαλύψεις, δημιούργησε νομικά και ηθικά προβλήματα, τότε.
Αυτό έκανε τους γιατρούς να στραφούν, για την εξασφάλιση οργάνων, σε νεκρούς. Αλλά κι' αυτό δημιούργησε μεγάλα και ανυπέρβλητα προβλήματα,επειδή τα περισσότερα όργανα αλλοιώνονται ταχύτατα, μετά την παύση της καρδιάς και της κυκλοφορίας τού αίματος. Η ταχύτατη, μετά την παύση της καρδιάς αφαίρεση οργάνου ήταν ανέφικτη, εκτός αν μπορούσε να προβλεφθεί ή να αποφασισθεί άπ' τον ίδιο το γιατρό, οπότε αυτό ισοδυναμούσε με... δολοφονία!
Το 1980, ο γάλλος Jean Dausset μαζί με τους αμερικανούς Μπάρουχ Μπενασέραφ και Τζώρτζ Ντ. Σνέλλ πήραν το βραβείο Nobel της Φυσιολογίας- Ιατρικής για τις έρευνές τους επί τού γενετικού ελέγχου της αντίδρασης τού ανοσολογικού συστήματος σε ξένες ουσίες.
Μέχρι περίπου το 1980, για τη μη απόρριψη τού μοσχεύματος άπ' τον ξενιστή οργανισμό χρησιμοποιήθηκαν διάφορα μέσα: φυσικά (ακτίνες Roentgen), χημικά (αντιμεταβολίτες), βιολογικά (επέμβαση στο δικτυοενδοθηλιακό σύστημα) (Π. Λαμπράκος, ενθα άνωτ. σελ. 570).
Λίγο μετά το 1980, χάρις στη συνθετική παρασκευή και διάδοση ενός ανοσοκατασταλτικού, της κυκλοσπορίνης, η οποία έχει περιορισμένη τοξικότητα, η απόρριψη τού μοσχεύματος, χωρίς να έχει εκλείψει όλως διόλου,μειώθηκε σημαντικά.
Από το βιβλίο:
ΠΟΙΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ;
Φάκελλος "Μεταμοσχεύσεις". Οι νόμιμες δολοφονίες εν ονόματι της ζωής ή η νομιμοποίηση της Ευθανασίας;
Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον www.egolpion.com
4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα μηνύματα που δημοσιεύονται στο χώρο αυτό εκφράζουν τις απόψεις των αποστολέων τους. Το ιστολόγιο μας δεν υιοθετεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο τις απόψεις αυτές. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει την γνώμη του, όποια και να είναι αυτή.
Παρακαλούμε να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες, επίσης οι σχολιασμοί σας να μη ξεφεύγουν από τα όρια της ευπρέπειας.
Σχόλια τα οποία περιέχουν ύβρεις, θα διαγράφονται.
Τα σχόλια πλέον ελέγχονται από τους διαχειριστές του ιστολογίου, γιαυτό θα υπάρχουν καθυστερήσεις στην εμφάνιση τους. Γενικά γίνονται όλα αποδεχτά, εκτός από αυτά που είναι διαφημίσεις ή απάτες.
Σας ευχαριστούμε για την κατανόηση.
(επικοινωνία:eleftheroi.ellines@gmail.com)