Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΚΙΑ

Όλη την έχουμε: αποτελείται από τα ψηφιακά δεδομένα που καταγράφονται για εμάς όταν κάνουμε ένα τηλεφώνημα, όταν στέλνουμε ένα e-mail, όταν αγοράζουμε ένα εισιτήριο, όταν περνάμε μπροστά από μια κάμερα. Μόνο η καταγραφή της γέννησης ενός παιδιού δημιουργεί 350 GB. Και όλα αυτά πρόκειται να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα.

Στον κόσμο υπάρχουν πάνω από ένα δισεκατομμύριο ψηφιακές κάμερες (και κινητά τηλέφωνα που μπορούν να τραβούν φωτογραφίες) και σχεδόν διπλάσιος αριθμός ηλεκτρονικών υπολογιστών. Οι εικόνες που καταγράφονται από τις κάμερες ασφαλείας διπλασιάζονται κάθε χρόνο και «στριμώχνονται» σε σκληρούς δίσκους ή dvd. Ο αριθμός των εικόνων, των εγγράφων, των τραγουδιών και των βίντεο ταξιδεύει προς το στόχο των 20 τετράκις εκατομμυρίων, τον οποίο προβλέπεται να φτάσει το 2011. Όλα αυτά δημιουργούν το «ψηφιακό σύμπαν» μας, έναν κόσμο που αποτελείται από δισεκατομμύρια πληροφορίες... συμπεριλαμβανομένων και όσων δεν γνωρίζουμε ότι δημιουργούμε.

Γεωμετρική πρόοδος
Ένα σύμπαν που το 2007 έφτασε να «ζυγίζει» 281 δισεκατομμύρια GB (10% περισσότερα από τις εκτιμήσεις του 2000, σύμφωνα με μια έρευνα της αμερικανικής εταιρείας Emc2). Για πρώτη φορά, οι πληροφορίες που δημιουργήθηκαν ξεπέρασαν την ποσότητα του διαθέσιμου χώρου στους σκληρούς δίσκους, τα dvd και τις μαγνητικές ταινίες.

Δε χωράνε πια;
Στην πραγματικότητα, δε χρειάζεται να διατηρούνται για πολύ καιρό όλα αυτά τα δεδομένα στα διάφορα είδη μνήμης (σκληρούς δίσκους, μαγνητικές ταινίες, ram...). Δεδομένα όπως τα τηλεφωνήματα μέσω Skype ή οι κλήσεις από και προς κινητά γεννιούνται και πεθαίνουν τη στιγμή κατά την οποία φτάνουν στον παραλήπτη. Το πρόβλημα αφορά τα έγγραφα, τα e-mail και όλα αυτά που αποτελούν την «ψηφιακή σκιά» μας. Πιστεύετε ότι εσείς δε διαθέτετε; Σκεφτείτε μόνο ένα γεγονός: στη Δύση η γέννηση ενός παιδιού «ζυγίζει» κατά μέσο όρο 350 GB, με όλες τις φωτογραφίες, τα βίντεο, τα υπερηχογραφήματα και τα έγγραφα...

Εκτός από τη σκιά, υπάρχει και το αποτύπωμα
Ο Γιάννης βγαίνει από το σπίτι, ανοίγει το κινητό, παραλαμβάνει τις ακτινογραφίες του, ψωνίζει στο σουπερμάρκετ και βγάζει χρήματα από το ΑΤΜ. Παρ’ όλο που δεν έχει Η/Υ, ο Γιάννης διαθέτει μια ογκώδη ψηφιακή σκιά, γιατί όλες οι πράξεις που έκανε δημιουργούν μια ροή δεδομένων πληροφορικής.

Αποτύπωμα.
Πρακτικά, η ψηφιακή σκιά αποτελείται από το σύνολο των πληροφοριών που δημιουργούνται «γύρω» από ένα άτομο, σε αντίθεση με το ψηφιακό αποτύπωμα, που αποτελείται από τα ψηφιακά δεδομένα που δημιουργεί οικιοθελώς ένα άτομο, όταν βγάζει φωτογραφίες, όταν στέλνει ένα e-mail, όταν κατεβάζει ένα Mp3 ή όταν γράφει ένα κείμενο στο κομπιούτερ.

Ποιο είναι πιο βαρύ;
Σήμερα, λιγότερα από τα μισά των 45 GB που συνοδεύουν κάθε κάτοικο του πλανήτη μας (συμπεριλαμβανομένων των νεογέννητων και των Βουσμάνων) είναι «αποτύπωμα». Τα υπόλοιπα είναι «σκιά».

Ένας ελέφαντας για τον καθένα
Όλοι έχουμε από έναν: για να καταλάβουμε πόσο μεγάλο είναι το ψηφιακό σύμπαν, μπορούμε να ανατρέξουμε σε αυτή τη σύγκριση.

Από τα bit στα βιβλία...
Τα ψηφιακά δεδομένα που παράγονται τώρα στον κόσμο θα γέμιζαν 12 στήλες βιβλίων με ύψος όσο είναι η απόσταση Γης-Ήλιου (περίπου 150 εκατομμύρια χλμ.) ή μία στήλη βιβλίων με ύψος διπλάσιο από το μήκος της γήινης τροχιάς. Προβλέπεται ότι, με αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης, το 2011 η στήλη θα καλύπτει δύο φορές την απόσταση Ήλιου-Πλούτωνα (περίπου 6 δις χλμ.).

...και από τα βιβλία στα παχύδερμα.
Τα «βιβλία» του σήμερα, διαιρεμένα με το σύνολο των κατοίκων της Γης, ζυγίζουν περίπου 6 τόνους για τον καθένα, το μέσο βάρος ενός ενήλικα ελέφαντα.

Το αποτύπωμα; Και ενεργειακό
Αυξάνονται τα δεδομένα, οι Η/Υ... αυξάνεται και η ενέργεια που καταναλώνουν. Πρέπει να διατηρούνται δροσεροί, δεδομένου ότι το κύριο ενεργειακό κόστος για έναν υπολογιστή προέρχεται από τη σπατάλη θερμότητας που δημιουργεί.

Στο ψυγείο.
Το 2000 ένα server rack (μια «ντουλάπα» με υπολογιστές) απορροφούσε κατά μέσο όρο την ισχύ ενός kW. Σήμερα καταναλώνει 10. Στην κατασκευή νέων αιθουσών με σέρβερ χρησιμοποιούνται ήδη rack των 20 kW.

Κλιματιζόμενοι σέρβερ.
Εκτιμάται ότι μόνο το Google έχει 450.000 σέρβερ: διατηρώντας τους ανά 10 σε rack των 20 kW, μας κάνει 90 MW ισχύος. Όση παράγει ένας μέσος θερμοηλεκτρικός σταθμός...

Έτσι «παχαίνουν» τα e-mail
Μόλις στείλατε ένα e-mail με φωτογραφίες σε 4 φίλους; Ωραία, μόλις δημιουργήσατε δεδομένα που ισούνται με 10 τραγούδια σε μορφή Mp3.

Πείνα για χώρο.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Emc2, στέλνοντας ένα e-mail με 0,1 ΜΒ κείμενο και ένα συνημμένο του 1 ΜΒ σε 4 άτομα (και λαμβάνοντας υπόψη τις συνηθισμένες μεθόδους διαχείρισης, που απαιτούν τουλάχιστον ένα backup, δηλαδή ένα ψηφιακό αντίγραφο), φτάνουμε στα 51 ΜΒ συνολικά. Αυτό γιατί οι Η/Υ κάνουν ένα αντίγραφο του απεσταλμένου e-mail (αυτό που βρίσκεται στο φάκελο «Απεσταλμένα» του προγράμματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) και το ίδιο κάνουν οι σέρβερ που διαχειρίζονται την αποστολή. Οι παραλήπτες, όταν κατεβάσουν το συνημμένο, θα δημιουργήσουν με τη σειρά τους περαιτέρω αντίγραφα.

Doc, jpg, Mp3, avi: η εισβολή των αρχείων
Τι είναι ένα «αρχείο»; Ο όρος δηλώνει ένα σύνολο ψηφιακών δεδομένων, μια μακρά ακολουθία από «0» και «1», οργανωμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργεί ένα τραγούδι ή μια φωτογραφία.

Αντιγραφείς!
Αυτά τα αρχεία μεγαλώνουν κάθε φορά που δημιουργείται κάτι καινούριο ή αντιγράφεται ένα ήδη υπάρχον αρχείο. Αυτό συμβαίνει και με το peer-to-peer: όταν μοιραζόμαστε ένα τραγούδι, σημαίνει ότι επιτρέπουμε στους άλλους να κάνουν ένα αντίγραφό του.

Υπερανάπτυξη.
Σήμερα ο αριθμός των αρχείων αυξάνεται κατά 50% πιο γρήγορα σε σχέση με τον αριθμό των διαθέσιμων gigabyte και θα φτάσει τα 20 τετράκις εκατομμύρια το 2011. Και σε μεγάλο μέρος είναι «μη δομημένα» (όπως φωτογραφίες ή e-mail): δεν αποτελούν τμήμα καμιάς βάσης δεδομένων και είναι πιο δύσκολο να ταξινομηθούν.

Κίνδυνος για «Μεγάλο αδελφό»;
Η ανάπτυξη του ψηφιακού σύμπαντος, αν αναπαρασταθεί γραφικά, έχει σχήμα κύματος: το 2006 ο συνολικός αριθμός πληροφοριών που είχαν αποθηκευτεί σε Η/Υ ήταν περίπου 173 exabyte (δισεκατομμύρια gigabyte). Το 2011, μετά από μόλις 5 χρόνια, αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί κατά 10 φορές. Όμως τι συνεπάγεται αυτό;

Τίνος είναι τα δεδομένα;
Ίσως κάποια αλλαγή στις συνήθειές μας: σήμερα έχουμε την τάση να αποθηκεύουμε στον Η/Υ τις φωτογραφίες και τα έγγραφα, γεμίζοντας σκληρούς δίσκους και cd. Ήδη όμως πολλοί σέρβερ προσφέρουν (δωρεάν ή επί πληρωμή) χώρο στο διαδίκτυο για εικόνες, κείμενα, μουσική ή βίντεο. Το μέλλον μπορεί να επιφυλάσσει ένα παράδοξο: το 70% των δεδομένων θα δημιουργείται από άτομα, όμως, ταυτόχρονα, το 85% θα το διαχειρίζονται εταιρείες (YouTube, Google...), από τις οποίες θα εξαρτώνται ζητήματα όπως είναι η ιδιωτικότητα, η ασφάλεια και η διαθεσιμότητα.

ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ: http://www.focusmag.gr