Εθνοφυλετισμός: Το νόθο τέκνο, που όλες οι Εκκλησίες επίσημα αρνούνται και όλες το χαϊδεύουν

Του Γιώργου Θεοχάρη
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ο εθνοφυλετισμός, ο οποίος έχει καταδικαστεί ως «επάρατος» από την Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 1872.

Δυστυχώς όμως, ο εθνοφυλετισμός είναι μία εκκλησιαστική αρρώστια, μία μάστιγα, την οποία όλες οι Εκκλησίες την καταδικάζουν και την αποστρέφονται με βδελυγμία, αλλά καμία δεν τολμά να γιατρευτεί από αυτήν. Είναι ένα νόθο παιδί τους, που επίσημα όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες αρνούνται, διαρρηγνύοντας τα ιμάτιά τους ότι δεν είναι δικό τους, αλλά στην ουσία όλες το θέλουν, το αγαπούν, το χαϊδεύουν και το περιθάλπουν.

Όπως γράφει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν, «η Ορθοδοξία, άλλοτε ταυτόσημη με την εκκλησιαστική καθολικότητα, έφθασε να κατανοείται πρωτίστως ως εθνική θρησκεία και να ταυτίζεται με την ιστορική ιδιοπροσωπία κάθε έθνους, τις
πολιτικές περιπέτειες και φιλοδοξίες του και γίνεται ουσιώδης συνάρτηση της επίσημης κρατικής ιδεολογίας. Η ίδια η λέξη «Ορθοδοξία» καταντάει να παραπέμπει σε εργαλείο εθνοφυλετισμού για την κατοχύρωση μιάς κρατικής υπόστασης και ισχύος, παρά το ότι τούτο αντιβαίνει προς την ισότητα των πάντων που διακηρύσσει ο Παύλος (Κολοσ. 3, 11-12)».

Στον εθνοφυλετισμό οφείλονται τα δύο από τα τρία μεγάλα σχίσματα, που διαιρούν σήμερα το Σώμα του Χριστού, την Καθολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Το Ουκρανικό Σχίσμα και το Σχίσμα της Εκκλησίας των Σκοπίων (το τρίτο σχίσμα είναι το Παλαιοημερολογιτικό).
Η αυτοαποκαλούμενη Εκκλησία της Μακεδονίας και το επίσης αυτοαποκαλούμενο Πατριαρχείο της Ουκρανίας είναι απότοκα του εθνοφυλετισμού, ακριβώς στην έννοια που τον περιγράφει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν, δηλαδή η Εκκλησία αντιμετωπίζεται από ένα μεγάλο ποσοστό των λαών των δύο αυτών περιοχών (Σκόπια και Ουκρανία) αποκλειστικά ως όργανο για την εξυπηρέτηση εθνικών σκοπών. Από την άλλη όμως πλευρά δεν είναι πάλι ο εθνοφυλετισμός, που δεν επέτρεψε στις δύο άλλες Εκκλησίες, όπου δημιουργήθηκαν τα σχίσματα, δηλαδή της Σερβίας και της Ρωσίας, να τα θεραπεύσουν και να βρουν μία συμβιβαστική λύση;

Ο εθνοφυλετισμός δεν κρύβεται πίσω και από την «σπουδή»της Εκκλησίας της Βουλγαρίας να βοηθήσει την «Εκκλησία της Μακεδονίας» να αποκαταστήσει την κοινωνία της με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες; Πίσω από αυτήν την «μέριμνα» κρύβεται ο πάντοτε βασικός αλυτρωτικός στόχος των Βουλγάρων να αφομοιώσουν τον λαό της περιοχής των Σκοπίων, μιας περιοχής που εκκλησιαστικά φυσικά δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η ιστορική αρχιεπισκοπή Αχρίδος και ουδέποτε η ανύπαρκτη ιστορικά Εκκλησία της Μακεδονίας.
Όσο για τον εθνοφυλετισμό στην Εκκλησία της Βουλγαρίας, αρκεί να σημειώσουμε μόνο ένα απλό πραγματάκι: ποιος Βούλγαρος αρχιερεύς τόλμησε να βγει δημόσια και να πει: κλέψαμε τα κειμήλια από τις Μονές της Βόρειας Ελλάδας (Εικοσιφοίνισσα κ.λπ.) και πρέπει να τους τα επιστρέψουμε; Εάν τα έκλεβαν οι Έλληνες από το Μπάτσκοβο, θα μας άρεσε αυτό;

Εάν θέλουμε όμως να κάνουμε, ως Έλληνες, αυτοκριτική, θα δούμε άλλοτε τον εθνοφυλετισμό να είναι πιο συγκεκαλυμμένος και να κρύβεται πίσω και από άλλα ενδύματα, όπως για παράδειγμα το ένδυμα των Ιερών Κανόνων.

Στην πραγματικότητα ο εθνοφυλετισμός κρύβεται πίσω από την ανακοίνωση της Εκκλησίας της Ελλάδας για το θέμα της σχέσης της Εκκλησίας της Βουλγαρίας με την σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων.

Είναι όντως από ενδιαφέρον για τους Ιερούς Κανόνες και για την Εκκλησία της Σερβίας, που η Εκκλησία μας εξέδωσε αυτήν την ανακοίνωση;
Δεν θα ήμασταν βέβαιοι, αλλά μάλλον θα πήγαινε ο νους μας στο ευαγγελικό: «εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν Σέρβων ἔμελεν αὐτῇ!».
Μήπως πίσω από την σπουδή αυτήν της Εκκλησίας της Ελλάδας, κρύβεται ο φόβος ότι τα Σκόπια, με την σύμπραξη της Βουλγαρικής Εκκλησίας, αναγνωριστούν από κάποιες Ορθόδοξες Εκκλησίες ως «Εκκλησία της Μακεδονίας»;
Και νομίζουμε ότι τον φόβο μας αυτό τον δικαιώνει το εξής απλό ερώτημα: πού ήταν η Εκκλησία της Ελλάδας, όταν μία άλλη Εκκλησία, αυτή των Ιεροσολύμων, εισπήδησε στην δικαιοδοσία μιας άλλης, της Αντιόχειας, και έφτιαξε την «επισκοπή Κατάρ»;

Γιατί τότε δεν την απασχόλησε το θέμα και δεν εξέδωσε καμία ανακοίνωση εναντίον της αντικανονικής αυτής ενέργειας;
Η εξήγηση είναι απλή: αυτοί που παρέβησαν τους ίδιους Ιερούς Κανόνες ήταν «δικοί μας», ήταν Έλληνες. Δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Δυστυχώς, όμως, όταν όλοι οι Ορθόδοξοι σκεπτόμαστε έτσι, δεν έχουμε «νουν Χριστού». Για τον Χριστό το θέμα της ενότητας της Εκκλησίας έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από όλα τα άλλα.
Ωστόσο όπου υπάρχει αγιότητα και πνευματικότητα, ο εθνοφυλετισμός υπερβαίνεται. Η εποχή μας γνώρισε και αγίους, όπως ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, ο Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ, και άλλους ακόμη, που κατάφεραν να νικήσουν ολοκληρωτικά την παλαιά και σύγχρονη αυτήν εκκλησιαστική μάστιγα του εθνοφυλετισμού και να μας διδάξουν ποιο είναι το αληθινό φρόνημα του Χριστού.

vimaorthodoxias.gr