Παίκτες και καρχαρίες στο καζίνο της παγκόσμιας οικονομίας

Δύο λογιών άνθρωποι υπάρχουν κυρίως στα καζίνο. Από τη μία είναι αυτοί με ένα βουνό μάρκες μπροστά τους, που στοιχηματίζουν με σιγουριά. Καθώς γυρνάει η ρουλέτα, χαμογελούν στην ξανθιά Ρωσίδα δίπλα τους, αστειεύονται με τον κρουπιέρη, ανοίγουν την μπουκάλα της σαμπάνιας. Και όταν χάσουν, σαν να μην έγινε τίποτα, πετάνε μία ακόμα μεγάλη μάρκα στο τραπέζι. Γιατί να τους νοιάζει άλλωστε; Δανεικά είναι όλα εξάλλου. Εχουν βάλει ενέχυρο την επιχείρησή τους, το σπορ αυτοκίνητο, τη βίλα, το σκάφος, τα κοσμήματα της γυναίκας τους. Τι κι αν είναι καρφωμένα πάνω τους τα μάτια του «καρχαρία» που τους έχει δανείσει; Ξέρουν πολύ καλά ότι, ό,τι και να γίνει, όταν θα χρειαστούν και άλλα χρήματα, ένα χαρτάκι με την υπογραφή τους είναι αρκετό για να ξαναβρεθούν με ένα άλλο βουνό, δανεικές πάλι, μάρκες μπροστά τους. Οσο για το κόστος; Λεπτομέρειες. Ανάβουν λοιπόν το πούρο τους και χαμογελούν αυτάρεσκα καθώς όλα τα μάτια είναι καρφωμένα πάνω τους. Ο άλλος τύπος ανθρώπου είναι ο ίδιος ο «καρχαρίας». Ανέκφραστο το πρόσωπό του, αλλά χαμογελάει μέσα του. Γιατί ξέρει ότι στο τέλος αυτός θα είναι ο κερδισμένος.

Τζογάρουν κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες

Καζίνο και πραγματικότητα έχουν γίνει σήμερα το ίδιο πράγμα, καθώς η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με την ύφεση. Κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να σπάσουν τον φαύλο κύκλο, ο οποίος απειλεί να δημιουργήσει παρατεταμένη ύφεση με ταυτόχρονες αποπληθωριστικές πιέσεις στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας. Με επιτόκια μηδέν, ή ταχύτατα οδεύοντας προς τα εκεί για τις βασικές κεντρικές τράπεζες, το κόστος του χρήματος έχει πλέον στην πράξη καταργηθεί. Βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροχρόνια επιτόκια για ΗΠΑ και Ευρώπη βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Κυρίως όσον αφορά τις ΗΠΑ, οι οποίες δανείζονται και ποντάρουν, όπως ακριβώς ο παίκτης του καζίνο. Στο καζίνο έρχεται η στιγμή κατά την οποία ο παίκτης σηκώνεται πια από το τραπέζι. Ξημερώνοντας η νέα ημέρα, είτε έχει κερδίσει, είτε έχει χάσει, το παιχνίδι τέλειωσε. Αν έχει κερδίσει, έχει καλώς. Τι γίνεται, όμως, αν έχει χάσει;

Μπορεί να χάσουν το παιχνίδι της ανάκαμψης οι κεντρικοί τραπεζίτες και δη η Fed; Με διαδοχικές ενέσεις ρευστότητας, έχουν κατορθώσει να αποτρέψουν την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Κατά την χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 οι απώλειες από τα supbrime στεγαστικά δάνεια και τα «τοξικά» ομόλογα, παγκοσμίως ξεπέρασαν το ένα τρισ. δολάρια, ωστόσο η σειρά προγραμμάτων ενίσχυσης των τραπεζών απέτρεψαν την επανάληψη της κρίσης του 1929, όταν μόνο στις ΗΠΑ χρεοκοπούσαν 100 τράπεζες κάθε εβδομάδα. Μπορεί να έκλεισε η Lehman, να οδηγήθηκαν σε αναγκαστικούς γάμους η Merrill Lynch και η Bear Stearns, όμως καθ’ όλη του 2007, μόλις 25 τράπεζες χρεοκόπησαν στις ΗΠΑ και ακόμα λιγότερες στην Ευρώπη. Το αμερικανικό και ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα αναγκάστηκαν σε απότομη, αλλά τελικά επιτυχημένη απομόχλευση. Από το μοντέλο το οποίο εφάρμοζαν μέχρι τώρα, δανειζόμενες βραχυπρόθεσμα κεφάλαια από τις αγορές προκειμένου να τα τοποθετήσουν σε αποδοτικότερα, μεταξύ άλλων και στα «τοξικά» ομόλογα βασισμένα στα supbrime στεγαστικά δάνεια, έχουν περάσει στο μοντέλο των «κλειστών ταμείων». Απορροφούν κεφάλαια, κυρίως από τις κεντρικές τράπεζες και τα επανατοποθετούν πίσω στις κεντρικές τράπεζες. Δηλαδή, η Fed εισάγει ρευστότητα στις τράπεζες και αυτές την επιστρέφουν πίσω.

Το μοντέλο… Lehman ακολουθεί η Fed

Οι τράπεζες, δικαιολογημένα ίσως, έχουν διακόψει τις χορηγήσεις. Αλλωστε, στο τρέχον οικονομικό περιβάλλον κάθε δάνειο εμπεριέχει σημαντικό ρίσκο και οι τράπεζες έχουν «καεί» από τα δάνεια τα οποία χορηγούσαν άλογα τα προηγούμενα χρόνια. Χωρίς όμως τραπεζικό δανεισμό η ρευστότητα δεν μπαίνει στο οικονομικό σύστημα, δεν ενισχύει τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, δεν υπάρχει έξοδος από την κρίση. Οπότε, η Fed, και σε μικρότερο ρόλο οι άλλες κεντρικές τράπεζες λειτουργούν πλέον ως εμπορικές τράπεζες. Και όχι μόνο. Τυπώνει η Fed δολάρια για να χρηματοδοτήσει την επέκταση του ισολογισμού της, ο οποίος έχει ξεπεράσει τα 2,8 τρισ. δολ. Την ίδια στιγμή μόλις το 30% των παγίων της Fed είναι επενδεδυμένο σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Το υπόλοιπο 70% είναι τοποθετημένο σε χαμηλής ρευστότητας σύνθετα προϊόντα, τα οποία είχε αγοράσει από τις τράπεζες προκειμένου να αποφύγουν τη χρεοκοπία κατά την κρίση των subprimes αλλά και βραχυπρόθεσμα επιχειρηματικά δάνεια Commercial Paper, τα οποία χορήγησε όταν οι τράπεζες σταμάτησαν να χρηματοδοτούν επιχειρήσεις. Απόλυτη μόχλευση. Σαν και αυτή που εφάρμοζε η Lehman πριν από τη χρεοκοπία της.

Ποιοι και πώς κερδίζουν αξιοποιώντας την κρίση

Ενώ η Fed τυπώνει δολάρια, η αμερικανική κυβέρνηση δανείζεται. Από το εξωτερικό κυρίως. Το συνολικό δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ξεπερνάει σήμερα τα 13,5 τρισ. δολάρια, από τα οποία τα 8 σχεδόν βρίσκονται στα χέρια εξωτερικών επενδυτών, ως επί το πλείστον κεντρικών τραπεζών στην Ασία και τη Μέση Ανατολή. Καθώς οι αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων πέφτουν και σκαρφάλωναν οι τιμές τους, οι πιστωτές των ΗΠΑ τρίβουν τα χέρια τους. Ο δείκτης της Merrill Lynch για τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα σημείωσε απόδοση της τάξης του 14% το 2011, ενώ η απόδοση των μακροχρόνιων ομολόγων ξεπέρασε το 18%. Δηλαδή, οι πιστωτές των ΗΠΑ κέρδισαν μέσα στο προηγούμενο έτος περίπου μισό τρισ. δολάρια. Γιατί λοιπόν οι μοντέρνοι ρεντιέρηδες να μη θέλουν να εξακολουθήσουν να χρηματοδοτούν τις ΗΠΑ; Και αν αυξηθεί το ρίσκο, θα απαιτήσουν να αποζημιωθούν για αυτό. Εξάλλου, όπως απέδειξε και ο Γουόρεν Μπάφετ το 2008 με τη χρηματοδότηση 5 δισ. δολαρίων για καθεμία από τις Goldman Sachs και General Electric, έναντι ληστρικού επιτοκίου 10%, όταν ο παίκτης έχει ανάγκη, τότε κερδίζει ο καρχαρίας.

ΠΗΓΗ:http://www.sofokleous10.gr/