Ευρωπαϊκή Ένωση Τραπεζών;

Σε κατάφωρη παραβίαση της Συνθήκης του Μάαστριχτ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποβάλει το ένα σχέδιο διάσωσης μετά το άλλο για τις προβληματικές οικονομίες της Ευρώπης. Τώρα θέλει να κοινωνικοποιήσει (με την έννοια της αμοιβαιότητας), όχι μόνο το δημόσιο χρέος με την εισαγωγή ευρωομολόγων, αλλά και το τραπεζικό χρέος, διακηρύσσοντας μια «τραπεζική ένωση.»

Η κοινωνικοποίηση του τραπεζικού χρέους είναι ωστόσο άδικη και θα οδηγήσει σε μια μελλοντική λανθασμένη κατανομή πόρων. Η κοινωνικοποίηση του τραπεζικού χρέους πέραν των εθνικών συνόρων συνεπάγεται ότι το κόστος ιδιωτικού δανεισμού μιας χώρας θα μειωθεί τεχνητά κάτω από τα επιτόκια της αγοράς, καθώς οι εγγυήσεις (με τη μορφή ασφαλιστηρίων κινδύνου) παρέχονται (χωρίς χρέωση) από άλλες χώρες. Έτσι, οι ροές κεφαλαίων από τον πυρήνα προς την περιφέρεια θα συνεχίσουν να υπερβαίνουν την βέλτιστη ποσότητα, υπονομεύοντας συνολικά την ανάπτυξη της Ευρώπης.

Η ιστορία προσφέρει αμέτρητα παραδείγματα κακής κατανομής πόρων που μπορούν να προκύψουν από την κοινωνικοποίηση του τραπεζικού χρέους. Ένα από αυτά είναι η δανειακή κρίση του 1980 στις Ηνωμένες Πολιτείες η οποίες κόστισε στους φορολογούμενους περισσότερα από 100 δισ. δολάρια. Κάτω από την ομπρέλα της κοινής διασφάλισης των καταθέσεων, οι τράπεζες των ΗΠΑ έπαιξαν ένα επικίνδυνο παιχνίδι, δανειζόμενες υπερβολικά από τους καταθέτες και δανείζοντας με τη σειρά τους τα χρήματα σε εγχειρήματα υψηλού ρίσκου, γνωρίζοντας ότι ενδεχόμενα κέρδη θα μπορούσαν να καταβληθούν ως μέρισμα στους μετόχους, ενώ οι πιθανές απώλειες θα κοινωνικοποιούνταν.

Με άλλα λόγια, τα ιδιωτικά κέρδη δημιουργούνταν μέσα από τη σπατάλη των αποταμιεύσεων των ιδιωτών και τελικά του δημόσιου χρήματος . Ουσιαστικά το ίδιο συνέβη και με τα τοξικά στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ και με το ισπανικό τραπεζικό σύστημα την προηγούμενη δεκαετία. Και στις δύο περιπτώσεις, οι τράπεζες πήραν υπερβολικό ρίσκο με την προσδοκία – που τελικά δικαιώνεται - ότι οι κυβερνήσεις θα τις διασώσουν.

Οι ισπανικές τράπεζες κερδοσκόπησαν βασισμένες στη συνεχή αύξηση των τιμών των ακινήτων, η οποία θα έφερνε μεγάλες υπεραξίες στους πελάτες τους. Πράγματι, συχνά οι τράπεζες δάνειζαν στους επίδοξους ιδιοκτήτες περισσότερο από το 100% της αξίας του ακινήτου. Για να αντισταθμίσουν τη ζημία που προκάλεσε η απερίσκεπτη συμπεριφορά τους, έλαβαν  €303 δις ως πρόσθετη πίστωση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και πλέον μπορούν να αναμένουν και άλλα  €100 δις βοήθεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Πολλά από αυτά τα χρήματα δεν θα επιστραφούν ποτέ.

Η ανταλλαγή μετοχών με ομόλογα (debt-equity swaps) θα ήταν ένας πολύ καλύτερος τρόπος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αντί να επιβάλλουν τα κόστη της ΕΚΤ και του EFSF στους ευρωπαίους φορολογούμενους, οι πιστωτές θα μπορούσαν να διαγράψουν ένα μέρος από τις αξιώσεις τους σε αντάλλαγμα για τραπεζικές μετοχές από τους ιδιοκτήτες των τραπεζών. Η ανταλλαγή μετοχών με ομόλογα διασώζουν τις τράπεζες αλλά όχι και τους μετόχους τους.

Ιδανικά, οι πιστωτές δεν θα χάσουν χρήματα, επειδή οι τίτλοι σταθερού επιτοκίου των απαιτήσεών τους θα μετατραπούν σε παρόμοιας αξίας μετοχές της τράπεζας. Αυτό θα συνέβαινε για όσο διάστημα οι απώλειες των τραπεζών παρέμεναν μικρότερες από τα ίδια κεφάλαιά τους. Οι πιστωτές θα έχαναν τα κεφάλαια τους, μόνο αν οι διαγραφές ζημιών από τα τοξικά στεγαστικά δάνεια υπερβούν ιδίων κεφαλαίων της τράπεζας. Αλλά, ακόμα και τότε, θα ήταν καλύτερο οι πιστωτές να υποστούν τις απώλειες αντί οι φορολογούμενοι – αυτό ίσως να τους προέτρεπε να είναι επιφυλακτικοί με τον τρόπο δανεισμού τους στο μέλλον.

Η κοινωνικοποίηση του δημόσιου χρέους δημιουργεί ήδη κίνδυνο στις ακόμα-σταθερές χώρες της ευρωζώνης. Αν κάναμε το ίδιο και με το τραπεζικό χρέος θα μπορούσε να τραβήξει τις οικονομίες αυτές στην άβυσσο, αφού ο ισολογισμούς των τραπεζών είναι πολύ μεγαλύτερος από τον όγκο του δημόσιου χρέους. Στην Ισπανία, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι 69%, αλλά το χρέος του ισπανικού τραπεζικού συστήματος ανέρχεται σε 305% του ΑΕΠ, ή περίπου € 3,3 τρις. - περίπου όσο και το συνδυασμένο δημόσιο χρέος και των πέντε χωρών που έχουν πληγεί από τη κρίση.

Ενώ ο τεράστιος όγκος του χρέους των τραπεζών συνεπάγεται ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει μάλλον να αναθεωρήσουν την αμοιβαιότητα του τραπεζικού χρέους, δείχνει επίσης ότι μόνο οι πιστωτές των τραπεζών θα μπορούσαν λογικά να κληθούν να πληρώσουν τον λογαριασμό, χωρίς να φορτωθούν υπερβολικά. Πράγματι, αν, όπως πιστεύουν μερικοί, μόνο ένα μικρό ποσοστό των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών είναι σε κίνδυνο, οι πιθανές ανταλλαγές μετοχών με ομόλογα θα ήταν αμελητέες.

Η διατήρηση του πλούτου που οι σημερινές γενιές κληρονόμησαν από τους προγόνους τους είναι ο βασικός λόγος για την οικονομική ανάπτυξη και την επιτυχία του καπιταλισμού. Οι τεράστιες κυβερνητικές παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης έχουν υπονομεύσει την αρχή αυτή, και έχουν πιθανώς ήδη καταστρέψει μεγάλο μέρος του πλούτου αυτού.

Είναι καιρός να λάβουμε όλοι σοβαρά υπόψη τους θεμελιώδεις νόμους της οικονομίας και να τεθεί ένα τέλος στην ασύνετη συμπεριφορά όσων είναι επιφορτισμένοι με την καταπολέμηση της κρίσης, που μέχρι τώρα ήταν απλά ανεξέλεγκτη. Η Ευρώπη δεν χρειάζεται μια ένωση τραπεζών αλλά απλά ένα κοινό ρυθμιστικό σύστημα.

ΠΗΓΗ:http://www.banksnews.gr/