Τις προάλλες, ο Der Spiegel αποκάλυψε ότι η γερμανική εταιρεια Fraport, στην οποία έχουμε παραχωρήσει 14 περιφερειακά αεροδρόμια για τριάντα χρόνια, δικεδικεί από το ελληνικό δημόσιο αποζημίωση 70 εκατ. ευρώ επειδή διαπίστωσε ότι στα παραχωρημένα αεροδρόμια υπάρχουν μεγάλες φθορές. Μεταξύ άλλων, η Fraport σημειώνει ότι κατέγραψε 12.200 καμμένες λάμπες, 1.287 χαλασμένους πυροσβεστήρες, 81 ελαττωματικά κλιματιστικά, εκατοντάδες σπασμένες πόρτες κλπ.
Όλα αυτά ακούγονται παράδοξα στ' αφτιά οποιουδήποτε λογικού ανθρώπου. Υποτίθεται ότι εμείς βγάλαμε τα αεροδρόμια στο σφυρί, εμφανίστηκαν κάποιοι επίδοξοι αγοραστές, εξέτασαν το πωλούμενο εμπόρευμα, το αποτίμησαν, έκαναν τις προσφορές τους και, εν τέλει, το πήρε εκείνος που έδωσε τα περισσότερα. Έτσι γίνονται οι αγοραπωλησίες σε όλον τον κόσμο: ο αγοραστής εξετάζει το πωλούμενο αντικείμενο πριν συμφωνήσει να το αγοράσει. Δεν δίνει πρώτα 1,2 δισ. και μετά διεκδικεί αποζημιώσεις 70 εκατομμυρίων, δηλαδή σχεδόν μιάμιση φορά τα λεφτά που πήραμε από την πώληση των σιδηροδρόμων!
Ηρεμήστε. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια κοινή αγοραπωλησία, άρα δεν έχει χώρο η κοινή λογική. Εδώ μιλάμε για... μεταρρυθμίσεις. Οι άνθρωποι της Fraport δεν είναι ηλίθιοι. Δεν εξέτασαν το πωλούμενο αντικείμενο διότι δεν είχαν λόγο να το κάνουν! Υπέγραψαν με το ελληνικό δημόσιο μια σύμβαση 997 σελίδων (μαζί με τα παραρτήματα), βάσει της οποίας... Αλλά καλύτερα να δούμε αυτή την περίφημη σύμβαση βήμα-βήμα, ώστε να καταλάβουμε απολύτως για ποιο πράγμα μιλάμε.
Κατ' αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι ναι μεν η κυβέρνηση ΣυΡιζΑ υπέγραψε την τελική παραχώρηση των δεκατεσσάρων αεροδρομίων, πλην όμως το ξεπούλημα είχε δρομολογηθεί από το 2011 και οι λεπτομέρειές του είχαν επεξεργαστεί από όλες τις κυβερνήσεις της μνημονιακής περιόδου. Βεβαίως, δεν απαλλάσσουμε την αριστερή μας κυβέρνηση από το άγος τού ξεπουλήματος αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε την εμφάνιση τόσο της Νέας Δημοκρατίας όσο και του ΠαΣοΚ σε ρόλο τιμητών και υπερασπιστών τού δημοσίου συμφέροντος.
Ας δούμε, λοιπόν, βήμα-βήμα την περίφημη αυτή σύμβαση, την οποία μπορεί ο αναγνώστης να διαβάσει με τα ίδια του τα μάτια καθώς είναι δημοσιευμένη στο Scribd. Μέχρι να τελειώσουμε, είμαι σίγουρος ότι θα γίνει κατανοητό γιατί χρησιμοποιώ τον όρο "ξεπούλημα" σε τέτοιες συμβάσεις.
(Α) "Κατά την ημερομηνία έναρξης του κυρωτικού νόμου, ο παραχωρησιούχος (σ.σ.: Fraport) θα απαλλαγεί από κάθε υποχρέωση που απορρέει από οποιονδήποτε νόμο για την καταβολή τελών ή φόρων σε οποιαδήποτε δημοτική ή τοπική αρχή για τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας που αποτελούν το αντικείμενο των εν λόγω τελών ή φόρων (...) συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των υπηρεσιών φωτισμού, ασφαλείας, καθαρισμού, αποκομιδής απορριμάτων και αποχέτευσης (...)" [σελ. 92 § 5.2.1, εδάφιο ιβ].
Σε απλά ελληνικά: οι δήμοι θα φροντίζουν να υπάρχει επαρκής φωτισμός από και προς το κάθε αεροδρόμιο, θα μαζεύουν τα σκουπίδια του, θα διατηρούν σε καλή κατάσταση τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσής του κλπ αλλά δεν θα μπορούν να χρεώσουν ούτε δεκάρα την Fraport για αυτές τις υπηρεσίες που θα της παρέχουν. Με άλλα λόγια: η τοπική κοινωνία όχι απλώς δεν θα έχει κανένα έσοδο από το διπλανό της αεροδρόμιο αλλά θα επιβαρύνεται και με το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφελείας που είναι υποχρεωμένη να του παρέχει.
(Β) "Ο παραχωρησιούχος θα είναι ελεύθερος να ορίσει οποιαδήποτε Μη Αεροναυτικά Τέλη και Μη Ρυθμιζόμενα Αεροναυτικά Τέλη. Το Δημόσιο και ο Παραχωρητής (σ.σ.: ΤΑΙΠΕΔ) θα διασφαλίζουν ώστε κανένας Κρατικός Χρήστης, Κρατική Αρχή ή Αρμόδια Αρχή να μη παρεμβαίνει στην δυνατότητα του παραχωρησιούχου να ορίσει τυχόν Αεροναυτικά Τέλη η Μη Αεροναυτικά Τέλη..." [σελ. 206 § 28.5].
Ενδιαφέρον! Μέχρι τώρα, τα αεροδρόμια επέβαλαν τέλη υπέρπτησης, προσγείωσης και στάθμευσης, συν το περίφημο "σπατόσημο". Εννοείται ότι οι αεροπορικές εταιρείες ενσωμάτωναν όλα αυτά τα τέλη στα τιμολόγιά τους, μετακυλίοντάς τα στον καταναλωτή. Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η Fraport είναι πλέον ελεύθερη να επιβάλει όποιο καινούργιο τέλος επιθυμεί, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε δυνατότητα παρέμβασης από οποιαδήποτε κρατική ή αρμόδια αρχή. Στην σελίδα 58 της σύμβασης αναφέρονται μερικά τέτοια καινούργια τέλη, όπως τέλη ασφαλείας, τέλη επιβατών και τέλη φωτισμού.
Εδώ αξίζει τον κόπο να κάνουμε μια μικρή παρατήρηση. Η σύμβαση προβλέπει την επιβολή π.χ. τελών φωτισμού και όχι την μετακύλιση του κόστους φωτισμού στους καταναλωτές. Κατ' επέκταση, η Fraport έχει δικαίωμα να εισπράττει ως τέλη φωτισμού ποσά μεγαλύτερα του πραγματικού σχετικού κόστους της. Το ίδιο μπορεί να κάνει και με το κόστος ασφαλείας των αεροδρομίων ή με ό,τι άλλο θέλει. Για παράδειγμα, σήμερα η Fraport χρεώνει κάθε επιβάτη με 1,5 ευρώ για τον έλεγχο που κάνουν οι σεκιουριτάδες στις χειραποσκευές του, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε σεκιουριτάς βγάζει το μεροκάματό του ελέγχοντας 25 ή -το πολύ- 30 επιβάτες. Μαντέψτε πόσους επιβάτες ελέγχει κάθε σεκιουριτάς στην βάρδια του...
(Γ) "Προς αποφυγή αμφιβολιών, ο παραχωρησιούχος (...), ως μη δικαιούχος εμπράγματου δικαιώματος στις περιοχές παραχώρησης, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 4223/2013, όπως ισχύει, ή οποιουδήποτε άλλου νόμου με παρόμοιο αποτέλεσμα και δεν υποχρεούται φόρων ή δασμών ακίνητης περιουσίας (ειδικών ή συγκεντρωτικών) αναφορικά με οποιοδήποτε περιφερειακό αεροδρόμιο" [σελ. 279-280, § 43.1.9].
Και για όποιον δεν κατάλαβε, η Fraport απαλλάσεται από τον ΕνΦΙΑ αλλά και από οποιονδήποτε άλλο φόρο επιβάλλεται ή πρόκειται να επιβληθεί στην ακίνητη περιουσία. Η αιτιολόγηση απλή: η Fraport δεν έχει κανένα εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο.
Εδώ πρέπει να ανοίξουμε μια μεγάλη παρένθεση. Πρώτα-πρώτα, ας ρίξουμε μια ματιά στον Ν.4223/2013, στο πρώτο άρθρο του οποίου ορίζεται το αντικείμενο του ΕνΦΙΑ, δηλαδή το πού επιβάλλεται αυτός ο φόρος. Εκεί διαβάζουμε ότι "εξαιρετικά, επιβάλλεται και στο δικαίωμα νομής ή οιονεί νομής". Το ερώτημα είναι αν η Fraport έχει δικαιώματα νομής στα 14 αεροδρόμια ή όχι. Να το ψάξουμε λίγο;
- (Ι) Σύμφωνα με την 1798/2009 απόφαση του Αρείου Πάγου, "ως πράξεις νομής, όταν πρόκειται για ακίνητο, θεωρούνται, μεταξύ άλλων, η επίσκεψη, η επίβλεψη και εποπτεία τούτου και των ορίων του από τυχόν καταπατήσεις, ο καθαρισμός αυτού ως και οι καταμετρήσεις και η σύνταξη διαγραμμάτων".
- (ΙΙ) Σύμφωνα με την 3016/2010 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, "για την απόκτηση της νομής επί πράγματος απαιτείται αφενός μεν βούληση του αποκτώντος να εξουσιάζει το πράγμα ως κύριος αφετέρου δε φυσική εξουσία στο πράγμα. Η ταυτόχρονη κατά κανόνα συνύπαρξη των στοιχείων αυτών, είναι δημιουργική του μη εμπραγμάτου δικαιώματος της νομής. Η διάνοια κυρίου συνίσταται στην πρόθεση του κατέχοντος να κατέχει και εξουσιάζει το πράγμα κατά τρόπο διαρκή, απεριόριστο και αποκλειστικά. Εκδηλώνεται δε με πράξεις επί του πράγματος που αρμόζουν στον κύριο αυτού".
- (ΙΙΙ) Από την συνδυασμένη ερμηνεία των διατάξεων περί νομής του Αστικού Κώδικα (άρθρα 974 κ.ε.), ως οιονεί νομή νοείται η μερική εξουσίαση ενός πράγματος, η οποία εκτείνεται σε μερικές μόνο χρησιμότητές του, ασκείται δε από τον δικαιούχο με τον τρόπο που θα την ασκούσε αν είχε πλήρες εμπράγματο δικαίωμα.
- (ΙV) Σύμφωνα με την παράγραφο 4.1 της σύμβασης (σελ. 68), παραχωρούνται στην Fraport: (α) το αποκλειστικό δικαίωμα επιβολής και είσπραξης αερολιμενικών τελών, (β) το δικαίωμα εμπορικής εκμετάλλευσης των υπηρεσιών αεροδρομίου και (γ) κάθε άλλη δραστηριότητα που θα αποσκοπεί στην αύξηση των εσόδων από τα αεροδρόμια, αρκεί να ενημερώνεται γι' αυτές το ελληνικό δημόσιο.
Καταλήξατε σε συμπέρασμα; Είναι η Fraport νομέας ή οιονεί νομέας και, επομένως, υπόκειται σε ΕνΦΙΑ ή όχι; Επιτρέψτε μου, να μη διατυπώσω προσωπική άποψη. Οικονομικά σπούδασα και δεν θέλω να παραστήσω τον νομικό ή, έστω, κάποιον εξυπνότερο από εκείνους που δούλεψαν την εν λόγω σύμβαση σε όλες τις νομικές λεπτομέρειές της. Θα ήθελα, όμως, να ακούσω την άποψη κάποιου νομικού.
Όλα αυτά ακούγονται παράδοξα στ' αφτιά οποιουδήποτε λογικού ανθρώπου. Υποτίθεται ότι εμείς βγάλαμε τα αεροδρόμια στο σφυρί, εμφανίστηκαν κάποιοι επίδοξοι αγοραστές, εξέτασαν το πωλούμενο εμπόρευμα, το αποτίμησαν, έκαναν τις προσφορές τους και, εν τέλει, το πήρε εκείνος που έδωσε τα περισσότερα. Έτσι γίνονται οι αγοραπωλησίες σε όλον τον κόσμο: ο αγοραστής εξετάζει το πωλούμενο αντικείμενο πριν συμφωνήσει να το αγοράσει. Δεν δίνει πρώτα 1,2 δισ. και μετά διεκδικεί αποζημιώσεις 70 εκατομμυρίων, δηλαδή σχεδόν μιάμιση φορά τα λεφτά που πήραμε από την πώληση των σιδηροδρόμων!
Ηρεμήστε. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια κοινή αγοραπωλησία, άρα δεν έχει χώρο η κοινή λογική. Εδώ μιλάμε για... μεταρρυθμίσεις. Οι άνθρωποι της Fraport δεν είναι ηλίθιοι. Δεν εξέτασαν το πωλούμενο αντικείμενο διότι δεν είχαν λόγο να το κάνουν! Υπέγραψαν με το ελληνικό δημόσιο μια σύμβαση 997 σελίδων (μαζί με τα παραρτήματα), βάσει της οποίας... Αλλά καλύτερα να δούμε αυτή την περίφημη σύμβαση βήμα-βήμα, ώστε να καταλάβουμε απολύτως για ποιο πράγμα μιλάμε.
Κατ' αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι ναι μεν η κυβέρνηση ΣυΡιζΑ υπέγραψε την τελική παραχώρηση των δεκατεσσάρων αεροδρομίων, πλην όμως το ξεπούλημα είχε δρομολογηθεί από το 2011 και οι λεπτομέρειές του είχαν επεξεργαστεί από όλες τις κυβερνήσεις της μνημονιακής περιόδου. Βεβαίως, δεν απαλλάσσουμε την αριστερή μας κυβέρνηση από το άγος τού ξεπουλήματος αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε την εμφάνιση τόσο της Νέας Δημοκρατίας όσο και του ΠαΣοΚ σε ρόλο τιμητών και υπερασπιστών τού δημοσίου συμφέροντος.
Ας δούμε, λοιπόν, βήμα-βήμα την περίφημη αυτή σύμβαση, την οποία μπορεί ο αναγνώστης να διαβάσει με τα ίδια του τα μάτια καθώς είναι δημοσιευμένη στο Scribd. Μέχρι να τελειώσουμε, είμαι σίγουρος ότι θα γίνει κατανοητό γιατί χρησιμοποιώ τον όρο "ξεπούλημα" σε τέτοιες συμβάσεις.
 |
| Αθήνα, 14/12/2015: Δημήτρης Κοπελούζος (πρόεδρος της οφσόρ Copelouzos Group), Στέργιος Πιτσιόρλας (πρόεδρος ΤΑΙΠΕΔ), Αλεξάντερ Τσίνελ και Μάρτιν Γκλοκ (αντιπρόεδροι της Φράπορτ) υπογράφουν. |
(Α) "Κατά την ημερομηνία έναρξης του κυρωτικού νόμου, ο παραχωρησιούχος (σ.σ.: Fraport) θα απαλλαγεί από κάθε υποχρέωση που απορρέει από οποιονδήποτε νόμο για την καταβολή τελών ή φόρων σε οποιαδήποτε δημοτική ή τοπική αρχή για τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας που αποτελούν το αντικείμενο των εν λόγω τελών ή φόρων (...) συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των υπηρεσιών φωτισμού, ασφαλείας, καθαρισμού, αποκομιδής απορριμάτων και αποχέτευσης (...)" [σελ. 92 § 5.2.1, εδάφιο ιβ].
Σε απλά ελληνικά: οι δήμοι θα φροντίζουν να υπάρχει επαρκής φωτισμός από και προς το κάθε αεροδρόμιο, θα μαζεύουν τα σκουπίδια του, θα διατηρούν σε καλή κατάσταση τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσής του κλπ αλλά δεν θα μπορούν να χρεώσουν ούτε δεκάρα την Fraport για αυτές τις υπηρεσίες που θα της παρέχουν. Με άλλα λόγια: η τοπική κοινωνία όχι απλώς δεν θα έχει κανένα έσοδο από το διπλανό της αεροδρόμιο αλλά θα επιβαρύνεται και με το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφελείας που είναι υποχρεωμένη να του παρέχει.
(Β) "Ο παραχωρησιούχος θα είναι ελεύθερος να ορίσει οποιαδήποτε Μη Αεροναυτικά Τέλη και Μη Ρυθμιζόμενα Αεροναυτικά Τέλη. Το Δημόσιο και ο Παραχωρητής (σ.σ.: ΤΑΙΠΕΔ) θα διασφαλίζουν ώστε κανένας Κρατικός Χρήστης, Κρατική Αρχή ή Αρμόδια Αρχή να μη παρεμβαίνει στην δυνατότητα του παραχωρησιούχου να ορίσει τυχόν Αεροναυτικά Τέλη η Μη Αεροναυτικά Τέλη..." [σελ. 206 § 28.5].
Ενδιαφέρον! Μέχρι τώρα, τα αεροδρόμια επέβαλαν τέλη υπέρπτησης, προσγείωσης και στάθμευσης, συν το περίφημο "σπατόσημο". Εννοείται ότι οι αεροπορικές εταιρείες ενσωμάτωναν όλα αυτά τα τέλη στα τιμολόγιά τους, μετακυλίοντάς τα στον καταναλωτή. Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η Fraport είναι πλέον ελεύθερη να επιβάλει όποιο καινούργιο τέλος επιθυμεί, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε δυνατότητα παρέμβασης από οποιαδήποτε κρατική ή αρμόδια αρχή. Στην σελίδα 58 της σύμβασης αναφέρονται μερικά τέτοια καινούργια τέλη, όπως τέλη ασφαλείας, τέλη επιβατών και τέλη φωτισμού.
Εδώ αξίζει τον κόπο να κάνουμε μια μικρή παρατήρηση. Η σύμβαση προβλέπει την επιβολή π.χ. τελών φωτισμού και όχι την μετακύλιση του κόστους φωτισμού στους καταναλωτές. Κατ' επέκταση, η Fraport έχει δικαίωμα να εισπράττει ως τέλη φωτισμού ποσά μεγαλύτερα του πραγματικού σχετικού κόστους της. Το ίδιο μπορεί να κάνει και με το κόστος ασφαλείας των αεροδρομίων ή με ό,τι άλλο θέλει. Για παράδειγμα, σήμερα η Fraport χρεώνει κάθε επιβάτη με 1,5 ευρώ για τον έλεγχο που κάνουν οι σεκιουριτάδες στις χειραποσκευές του, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε σεκιουριτάς βγάζει το μεροκάματό του ελέγχοντας 25 ή -το πολύ- 30 επιβάτες. Μαντέψτε πόσους επιβάτες ελέγχει κάθε σεκιουριτάς στην βάρδια του...
(Γ) "Προς αποφυγή αμφιβολιών, ο παραχωρησιούχος (...), ως μη δικαιούχος εμπράγματου δικαιώματος στις περιοχές παραχώρησης, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 4223/2013, όπως ισχύει, ή οποιουδήποτε άλλου νόμου με παρόμοιο αποτέλεσμα και δεν υποχρεούται φόρων ή δασμών ακίνητης περιουσίας (ειδικών ή συγκεντρωτικών) αναφορικά με οποιοδήποτε περιφερειακό αεροδρόμιο" [σελ. 279-280, § 43.1.9].
Και για όποιον δεν κατάλαβε, η Fraport απαλλάσεται από τον ΕνΦΙΑ αλλά και από οποιονδήποτε άλλο φόρο επιβάλλεται ή πρόκειται να επιβληθεί στην ακίνητη περιουσία. Η αιτιολόγηση απλή: η Fraport δεν έχει κανένα εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο.
 |
| Αμέσως μετά την υπογραφή της σύμβασης. Δημήτρης και Χρήστος Κοπελούζος (άκρη δεξιά) γελούν και οι γερμανοί χαμογελούν αλλά ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ παραμένει σκυθρωπός (πίσω του ο αντιπρόεδρος Αντώνης Λεούσης). |
Εδώ πρέπει να ανοίξουμε μια μεγάλη παρένθεση. Πρώτα-πρώτα, ας ρίξουμε μια ματιά στον Ν.4223/2013, στο πρώτο άρθρο του οποίου ορίζεται το αντικείμενο του ΕνΦΙΑ, δηλαδή το πού επιβάλλεται αυτός ο φόρος. Εκεί διαβάζουμε ότι "εξαιρετικά, επιβάλλεται και στο δικαίωμα νομής ή οιονεί νομής". Το ερώτημα είναι αν η Fraport έχει δικαιώματα νομής στα 14 αεροδρόμια ή όχι. Να το ψάξουμε λίγο;
- (Ι) Σύμφωνα με την 1798/2009 απόφαση του Αρείου Πάγου, "ως πράξεις νομής, όταν πρόκειται για ακίνητο, θεωρούνται, μεταξύ άλλων, η επίσκεψη, η επίβλεψη και εποπτεία τούτου και των ορίων του από τυχόν καταπατήσεις, ο καθαρισμός αυτού ως και οι καταμετρήσεις και η σύνταξη διαγραμμάτων".
- (ΙΙ) Σύμφωνα με την 3016/2010 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, "για την απόκτηση της νομής επί πράγματος απαιτείται αφενός μεν βούληση του αποκτώντος να εξουσιάζει το πράγμα ως κύριος αφετέρου δε φυσική εξουσία στο πράγμα. Η ταυτόχρονη κατά κανόνα συνύπαρξη των στοιχείων αυτών, είναι δημιουργική του μη εμπραγμάτου δικαιώματος της νομής. Η διάνοια κυρίου συνίσταται στην πρόθεση του κατέχοντος να κατέχει και εξουσιάζει το πράγμα κατά τρόπο διαρκή, απεριόριστο και αποκλειστικά. Εκδηλώνεται δε με πράξεις επί του πράγματος που αρμόζουν στον κύριο αυτού".
- (ΙΙΙ) Από την συνδυασμένη ερμηνεία των διατάξεων περί νομής του Αστικού Κώδικα (άρθρα 974 κ.ε.), ως οιονεί νομή νοείται η μερική εξουσίαση ενός πράγματος, η οποία εκτείνεται σε μερικές μόνο χρησιμότητές του, ασκείται δε από τον δικαιούχο με τον τρόπο που θα την ασκούσε αν είχε πλήρες εμπράγματο δικαίωμα.
- (ΙV) Σύμφωνα με την παράγραφο 4.1 της σύμβασης (σελ. 68), παραχωρούνται στην Fraport: (α) το αποκλειστικό δικαίωμα επιβολής και είσπραξης αερολιμενικών τελών, (β) το δικαίωμα εμπορικής εκμετάλλευσης των υπηρεσιών αεροδρομίου και (γ) κάθε άλλη δραστηριότητα που θα αποσκοπεί στην αύξηση των εσόδων από τα αεροδρόμια, αρκεί να ενημερώνεται γι' αυτές το ελληνικό δημόσιο.
Καταλήξατε σε συμπέρασμα; Είναι η Fraport νομέας ή οιονεί νομέας και, επομένως, υπόκειται σε ΕνΦΙΑ ή όχι; Επιτρέψτε μου, να μη διατυπώσω προσωπική άποψη. Οικονομικά σπούδασα και δεν θέλω να παραστήσω τον νομικό ή, έστω, κάποιον εξυπνότερο από εκείνους που δούλεψαν την εν λόγω σύμβαση σε όλες τις νομικές λεπτομέρειές της. Θα ήθελα, όμως, να ακούσω την άποψη κάποιου νομικού.
(Δ) Στην αρχή της σύμβασης παρατίθεται μια εκτενής κατάσταση όρων και ορισμών, το περιεχόμενο των οποίων διασαφηνίζεται ώστε να μη δημιουργούνται ασάφειες ή παρεξηγήσεις. Έτσι γίνεται με όλες τις συμβάσεις. Μόνο που σε τούτη την σύμβαση παρατίθενται μερικοί ορισμοί που κινούν την περιέργεια. Για παράδειγμα: "Ως Αποζημιώσιμη Μεταβολή Νομοθεσίας νοείται: (α) μια μεροληπτική μεταβολή νομοθεσίας ή (β) μια γενική μεταβολή νομοθεσίας η οποία τίθεται σε ισχύ μετά την ημερομηνία της παρούσας σύμβασης και συνεπάγεται πρόσθετες κεφαλαιουχικές δαπάνες ή/και λειτουργικές δαπάνες" [σελ. 15].
Kαταλάβαμε τι σημαίνει "αποζημιώσιμη μεταβολή νομοθεσίας"; Αν το ελληνικό κράτος αποφασίσει στο μέλλον π.χ. την επιβολή ενός νέου τέλους, την αύξηση ενός υφιστάμενου φόρου ή την επί το αυστηρότερον τροποποίηση της περιβαλλοντικής νομθεσίας, υποχρεούται να αποζημιώσει την Fraport ως προς την μείωση κερδών που θα επιφέρουν αυτές οι μεταβολές. Όπως αναλύεται παρακάτω, "Εάν προκύψουν μεταβολές νομοθεσίας (...) οι οποίες επηρεάζουν ουσιωδώς το οφειλόμενο αντίτιμο (...) τότε οι οικονομικές επιπτώσεις (...) θα καταβληθούν από το δημόσιο προς τον παραχωρησιούχο, εάν είναι επιζήμιες για τον παραχωρησιούχο, κατά την στιγμή που ανακύπτουν ή εάν είναι επωφελείς (...) ο παραχωρησιούχος θα υποχρεούται να καταβάλει στον παραχωρητή το ποσό με το οποίο επωφελήθηκε όταν πράγματι το εισπράξει ή το εξασφαλίσει" [σελ. 271-272, § 41.3].
Επίσης, αμέσως πιο κάτω, προβλέπεται ότι "εάν προκύψουν ή πρόκειται σύντομα να προκύψουν μεταβολές νομοθεσίας, τότε ο παραχωρησιούχος δικαιούται (...) απαλλαγή από την συμμόρφωση με υποχρεώσεις" αλλά και αποζημίωση για "οποιαδήποτε εκτιμώμενη μεταβολή δαπανών παραχώρησης, η οποία υπερβαίνει το ποσό που μπορεί να ανακτήσει ο παραχωρησιούχος μέσω της αύξησης των αερολιμενικών τελών" [σελ. 272-273, § 41.5].
Με απλά λόγια, η σύμβαση κάνει ό,τι μπορεί για να μηδενίσει κάθε κίνδυνο του επενδυτή. Θα μου πείτε ότι μόνο με τέτοιες συμφωνίες μπορεί να καλλιεργηθεί ευνοϊκό κλίμα για προσέλκυση επενδύσεων, διότι ο επενδυτής δεν πρέπει να κινδυνεύει να βρεθεί προ απροόπτου από μια μεταβολή της νομοθεσίας. Ας μη σχολιάσουμε τώρα ούτε το ότι τέτοιες συμφωνίες δεν γίνονται για τους ντόπιους μπακάληδες ή μικροβιοτέχνες ούτε το ότι άνευ ρίσκου δεν λέγεσαι επενδυτής αλλά ραντιέρης. Ας υποθέσουμε, όμως, ότι αύριο-μεθαύριο η κυβέρνηση αποφασίζει την αύξηση του κατώτερου μισθού (λέμε τώρα). Βάσει των παραπάνω, η Fraport δικαιούται να ζητήσει από το δημόσιο αποζημίωση ίση με το κόστος της αύξησης αυτής. Ωραίο;
(Ε) Πάμε τώρα να δούμε τι συμβαίνει με το θέμα που τις τελευταίες μέρες έχει ξεσηκώσει σάλο, με αφορμή το δημοσίευμα του Der Spiegel, σύμφωνα με το οποίο η Fraport θα ζητήσει από το δημόσιο αποζημίωση 70 εκατ. ευρώ για καμμένες λάμπες και σπασμένες πόρτες. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι η Fraport έχει ζητήσει αυτή την αποζημίωση από τον Απρίλιο αλλά φαίνεται ότι οι καλοί μας δημοσιογράφοι είναι καλοί μόνο στην αντιγραφή και όχι στο ρεπορτάζ.
Όντως, η Fraport ζητάει αποζημίωση ύψους 60.052.122 ευρώ (ή 74.464.631 με τον ΦΠΑ), επειδή υποχρεώθηκε να επισκευάσει ή να αντικαταστήσει φθαρμένα περιουσιακά στοιχεία που της είχαν μεταβιβαστεί. Ακούγεται παράλογο αλλά η εταιρεία απλώς ενεργοποιεί δυο συγκεκριμένες διατάξεις της σύμβασης:
(Ι) "Εάν προκύψει ζημία σε οποιοδήποτε από τα μεταβιβασθέντα περιουσιακά στοιχεία ή στις περιοχές παραχώρησης, η οποία επέρχεται μετά την ημερομηνία διαγωνισμού παραχώρησης και απαιτεί αποκατάσταση και, σε σχέση με αυτή την αποκατάσταση, ο παραχωρησιούχος έχει προσκομίσει τιμολόγια για ποσά καταβληθέντα από τον παραχωρησιούχο άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ συγκεντρωτικά για όλα τα περιφερειακά αεροδρόμια, τότε το δημόσιο θα αποζημιώσει τον παραχωρησιούχο για το συνολικό κόστος αυτής της αποκατάστασης όπως αποδεικνύεται από τα τιμολόγια" [σελ. 98, § 6.4.1].
(ΙΙ) "Εάν περιουσιακά στοιχεία (...) περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο μητρώο κινητών περιουσιακών στοιχείων αλλά δεν είναι σε λειτουργική κατάσταση ή έχουν υποστεί σοβαρές φθορές, σε κάθε περίπτωση για λόγους που δεν δικαιολογούνται από την συνήθη χρήση, τότε το δημόσιο θα αποζημιώσει τον παραχωρησιούχο για κάθε δαπάνη που θα υποστεί για την αντικατάσταση αυτών των περιουσιακών στοιχείων" [σελ. 98-99, § 6.4.2].
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι οι γερμανοί ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν. Εκείνοι που δεν ξέρουν τι τους γίνεται είναι οι εκπρόσωποι του ελληνικού δημοσίου οι οποίοι υπέγραψαν τέτοια σύμβαση.
Παρένθεση. Στο σημείο αυτό οφείλουμε να κάνουμε μια διευκρίνηση, επειδή αυτό το ιστολόγιο αγαπάει την αλήθεια και σιχαίνεται την σπέκουλα. Με αφορμή το συγκεκριμένο θέμα, εμφανίστηκαν πολλά δημοσιεύματα που υποστηρίζουν ότι καθ' όλη την σαραντάχρονη διάρκεια της σύμβασης το κράτος θα πληρώνει ανακαινίσεις, φθορές, αντικαταστάσεις εξοπλισμού κλπ. Προφανώς, οι εν λόγω "αναλυτές" δεν έχουν διαβάσει την παράγραφο 6.4.3 της σύμβασης, που λέει ότι η Fraport έχει περιθώριο 15 ημερών από την παράδοση κάθε αεροδρομίου για να κάνει χρήση των διατάξεων που μόλις αναφέραμε. Άλλο 15 μέρες κι άλλο 40 χρόνια, έτσι; Κλείνει η παρένθεση.
Κλείνουμε για σήμερα με μια παρατήρηση. Η σύμβαση προβλέπει ότι η Fraport θα πληρώνει ετησίως στο ΤΑΙΠΕΔ 22,4 εκατ. ευρώ, ποσό που αυτομάτως μεταφέρεται στις τσέπες των δανειστών προς απομείωση του κρατικού χρέους. Η αποζημίωση που απαιτεί η Fraport φτάνει να καλύψει τριών χρόνων πληρωμές της και θα βγει κατ' ευθείαν από τα κρατικά ταμεία. Και κερατάδες και δαρμένοι.
Kαταλάβαμε τι σημαίνει "αποζημιώσιμη μεταβολή νομοθεσίας"; Αν το ελληνικό κράτος αποφασίσει στο μέλλον π.χ. την επιβολή ενός νέου τέλους, την αύξηση ενός υφιστάμενου φόρου ή την επί το αυστηρότερον τροποποίηση της περιβαλλοντικής νομθεσίας, υποχρεούται να αποζημιώσει την Fraport ως προς την μείωση κερδών που θα επιφέρουν αυτές οι μεταβολές. Όπως αναλύεται παρακάτω, "Εάν προκύψουν μεταβολές νομοθεσίας (...) οι οποίες επηρεάζουν ουσιωδώς το οφειλόμενο αντίτιμο (...) τότε οι οικονομικές επιπτώσεις (...) θα καταβληθούν από το δημόσιο προς τον παραχωρησιούχο, εάν είναι επιζήμιες για τον παραχωρησιούχο, κατά την στιγμή που ανακύπτουν ή εάν είναι επωφελείς (...) ο παραχωρησιούχος θα υποχρεούται να καταβάλει στον παραχωρητή το ποσό με το οποίο επωφελήθηκε όταν πράγματι το εισπράξει ή το εξασφαλίσει" [σελ. 271-272, § 41.3].
 |
| Αλέξης Τσίπρας προς Στέφαν Σούλτε, πρόεδρο της Fraport: "Σήμερα στέλνετε ένα σημαντικό μήνυμα με την επένδυση του 1,234 δισ. ευρώ". Δεξιά, ο Δημήτρης Κοπελούζος. |
Επίσης, αμέσως πιο κάτω, προβλέπεται ότι "εάν προκύψουν ή πρόκειται σύντομα να προκύψουν μεταβολές νομοθεσίας, τότε ο παραχωρησιούχος δικαιούται (...) απαλλαγή από την συμμόρφωση με υποχρεώσεις" αλλά και αποζημίωση για "οποιαδήποτε εκτιμώμενη μεταβολή δαπανών παραχώρησης, η οποία υπερβαίνει το ποσό που μπορεί να ανακτήσει ο παραχωρησιούχος μέσω της αύξησης των αερολιμενικών τελών" [σελ. 272-273, § 41.5].
Με απλά λόγια, η σύμβαση κάνει ό,τι μπορεί για να μηδενίσει κάθε κίνδυνο του επενδυτή. Θα μου πείτε ότι μόνο με τέτοιες συμφωνίες μπορεί να καλλιεργηθεί ευνοϊκό κλίμα για προσέλκυση επενδύσεων, διότι ο επενδυτής δεν πρέπει να κινδυνεύει να βρεθεί προ απροόπτου από μια μεταβολή της νομοθεσίας. Ας μη σχολιάσουμε τώρα ούτε το ότι τέτοιες συμφωνίες δεν γίνονται για τους ντόπιους μπακάληδες ή μικροβιοτέχνες ούτε το ότι άνευ ρίσκου δεν λέγεσαι επενδυτής αλλά ραντιέρης. Ας υποθέσουμε, όμως, ότι αύριο-μεθαύριο η κυβέρνηση αποφασίζει την αύξηση του κατώτερου μισθού (λέμε τώρα). Βάσει των παραπάνω, η Fraport δικαιούται να ζητήσει από το δημόσιο αποζημίωση ίση με το κόστος της αύξησης αυτής. Ωραίο;
(Ε) Πάμε τώρα να δούμε τι συμβαίνει με το θέμα που τις τελευταίες μέρες έχει ξεσηκώσει σάλο, με αφορμή το δημοσίευμα του Der Spiegel, σύμφωνα με το οποίο η Fraport θα ζητήσει από το δημόσιο αποζημίωση 70 εκατ. ευρώ για καμμένες λάμπες και σπασμένες πόρτες. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι η Fraport έχει ζητήσει αυτή την αποζημίωση από τον Απρίλιο αλλά φαίνεται ότι οι καλοί μας δημοσιογράφοι είναι καλοί μόνο στην αντιγραφή και όχι στο ρεπορτάζ.
Όντως, η Fraport ζητάει αποζημίωση ύψους 60.052.122 ευρώ (ή 74.464.631 με τον ΦΠΑ), επειδή υποχρεώθηκε να επισκευάσει ή να αντικαταστήσει φθαρμένα περιουσιακά στοιχεία που της είχαν μεταβιβαστεί. Ακούγεται παράλογο αλλά η εταιρεία απλώς ενεργοποιεί δυο συγκεκριμένες διατάξεις της σύμβασης:
(Ι) "Εάν προκύψει ζημία σε οποιοδήποτε από τα μεταβιβασθέντα περιουσιακά στοιχεία ή στις περιοχές παραχώρησης, η οποία επέρχεται μετά την ημερομηνία διαγωνισμού παραχώρησης και απαιτεί αποκατάσταση και, σε σχέση με αυτή την αποκατάσταση, ο παραχωρησιούχος έχει προσκομίσει τιμολόγια για ποσά καταβληθέντα από τον παραχωρησιούχο άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ συγκεντρωτικά για όλα τα περιφερειακά αεροδρόμια, τότε το δημόσιο θα αποζημιώσει τον παραχωρησιούχο για το συνολικό κόστος αυτής της αποκατάστασης όπως αποδεικνύεται από τα τιμολόγια" [σελ. 98, § 6.4.1].
(ΙΙ) "Εάν περιουσιακά στοιχεία (...) περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο μητρώο κινητών περιουσιακών στοιχείων αλλά δεν είναι σε λειτουργική κατάσταση ή έχουν υποστεί σοβαρές φθορές, σε κάθε περίπτωση για λόγους που δεν δικαιολογούνται από την συνήθη χρήση, τότε το δημόσιο θα αποζημιώσει τον παραχωρησιούχο για κάθε δαπάνη που θα υποστεί για την αντικατάσταση αυτών των περιουσιακών στοιχείων" [σελ. 98-99, § 6.4.2].
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι οι γερμανοί ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν. Εκείνοι που δεν ξέρουν τι τους γίνεται είναι οι εκπρόσωποι του ελληνικού δημοσίου οι οποίοι υπέγραψαν τέτοια σύμβαση.
 |
| Στις 12/9/2017 ο υπουργός μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης δήλωσε ότι "η Fraport δεν έχει δώσει καλά δείγματα γραφής" αλλά η πρώτη-πρώτη υπογραφή στην σύμβαση είναι η δική του. Πιο κάτω οι υπογραφές των Ευκλείδη Τσακαλώτου, Πάνου Καμμένου και Στέργιου Πιτσιόρλα. |
Παρένθεση. Στο σημείο αυτό οφείλουμε να κάνουμε μια διευκρίνηση, επειδή αυτό το ιστολόγιο αγαπάει την αλήθεια και σιχαίνεται την σπέκουλα. Με αφορμή το συγκεκριμένο θέμα, εμφανίστηκαν πολλά δημοσιεύματα που υποστηρίζουν ότι καθ' όλη την σαραντάχρονη διάρκεια της σύμβασης το κράτος θα πληρώνει ανακαινίσεις, φθορές, αντικαταστάσεις εξοπλισμού κλπ. Προφανώς, οι εν λόγω "αναλυτές" δεν έχουν διαβάσει την παράγραφο 6.4.3 της σύμβασης, που λέει ότι η Fraport έχει περιθώριο 15 ημερών από την παράδοση κάθε αεροδρομίου για να κάνει χρήση των διατάξεων που μόλις αναφέραμε. Άλλο 15 μέρες κι άλλο 40 χρόνια, έτσι; Κλείνει η παρένθεση.
Κλείνουμε για σήμερα με μια παρατήρηση. Η σύμβαση προβλέπει ότι η Fraport θα πληρώνει ετησίως στο ΤΑΙΠΕΔ 22,4 εκατ. ευρώ, ποσό που αυτομάτως μεταφέρεται στις τσέπες των δανειστών προς απομείωση του κρατικού χρέους. Η αποζημίωση που απαιτεί η Fraport φτάνει να καλύψει τριών χρόνων πληρωμές της και θα βγει κατ' ευθείαν από τα κρατικά ταμεία. Και κερατάδες και δαρμένοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα μηνύματα που δημοσιεύονται στο χώρο αυτό εκφράζουν τις απόψεις των αποστολέων τους. Το ιστολόγιο μας δεν υιοθετεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο τις απόψεις αυτές. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει την γνώμη του, όποια και να είναι αυτή.
Παρακαλούμε να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες, επίσης οι σχολιασμοί σας να μη ξεφεύγουν από τα όρια της ευπρέπειας.
Σχόλια τα οποία περιέχουν ύβρεις, θα διαγράφονται.
Τα σχόλια πλέον ελέγχονται από τους διαχειριστές του ιστολογίου, γιαυτό θα υπάρχουν καθυστερήσεις στην εμφάνιση τους. Γενικά γίνονται όλα αποδεχτά, εκτός από αυτά που είναι διαφημίσεις ή απάτες.
Σας ευχαριστούμε για την κατανόηση.
(επικοινωνία:eleftheroi.ellines@gmail.com)