Η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση είναι πραγματικότητα

Ένα νέο οικονομικο-πολιτικό κέντρο γεννιέται στην Ευρασία. Προς το παρόν, είναι περιφερειακό, αλλά στοχεύει να αποκτήσει παγκόσμια εμβέλεια. Ο ενιαίος οικονομικός χώρος θα συνενώσει και θα ισχυροποιήσει μια νέα αγορά που αποτελείται από τις μεγαλύτερες τέως Σοβιετικές Δημοκρατίες. 
 Πηγή: Konstantin Zavrazhin / RG
Οι πρόεδροι της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, του Καζακστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, και της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, υπέγραψαν στην Αστανά μια ιστορική συμφωνία: Την ίδρυση της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (ΕΟΕ). Η ΕΟΕ θα αρχίσει να λειτουργεί από την 1η Ιανουαρίου 2015. Οι ρώσοι αναλυτές χαιρετίζουν τη συμφωνία που θα συμβάλλει στη νέα περιφερειακή ολοκλήρωση, αλλά ταυτόχρονα καλούν τις πολιτικές ηγεσίες να μην βιαστούν με τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς ενέργειας. Σύμφωνα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, πάντως, αυτό το σημαντικό ιδρυτικό κείμενο θα οδηγήσει τις συγκεκριμένες χώρες σε ένα υψηλότερο επίπεδο ολοκλήρωσης. «Θα υπάρχει πλήρης
ανεξαρτησία των χωρών, αλλά τη ίδια στιγμή και μια στενότερη και πιο συνεκτική οικονομική συνεργασία», δήλωσε. 

Όπως είπε στην εφημερίδα «Vzgliad» ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου του Ινστιτούτου, Γκαϊντάρ, Αλεξάντρ Κνόμπελ, η Συνθήκη δεν προσθέτει τίποτα το καινούργιο. Όλα όσα γράφονται εκεί, έχουν ξαναδιατυπωθεί στα κείμενα για τη λειτουργία άλλων θεσμικών «ενώσεων» που συμμετέχουν οι τρεις χώρες. Έτσι, μόνο και μόνο λόγω της δημιουργίας της νέας Ένωσης, δεν θα αυξηθούν θεαματικά οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των τριών χωρών, τουλάχιστον μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ειδικά, τη στιγμή που το τριμερές εμπόριο είναι χωρίς δασμούς από το 1992, λέει ο εμπειρογνώμονας.

Η οικονομική ένωση, το πρώτο βήμα

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, υπογραμμίζει ο ίδιος, στο τέταρτο μέρος του ιδρυτικού εγγράφου, η νέα Ένωση δημιουργεί τις βάσεις για την εξεύρεση περαιτέρω συμβιβασμών και την απομάκρυνση των εναπομεινάντων φραγμών και περιορισμών. Τα τρία κράτη δεσμεύονται να εξασφαλίσουν την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου και εργαζομένων. Τα μέλη της Ένωσης θα εφαρμόσουν μια συντονισμένη πολιτική σε βασικούς τομείς της οικονομίας, όπως είναι η ενέργεια, η βιομηχανία, η γεωργία και οι μεταφορές.
Στο τέταρτο μέρος παρατίθενται επίσης οι μελλοντικές συμφωνίες για τις εμπορικές και τις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς και το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση τους, λέει ο Κνόμπελ. Έτσι, το 2025, θα πρέπει να εμφανιστεί ο γενικός οικονομικός μεγα-ρυθμιστής και οι «συνυπογράφοντες» θα πρέπει να ακολουθήσουν μια κοινή μακροοικονομική, αντιμονοπωλιακή, νομισματική και οικονομική πολιτική. Έντεκα χρόνια αργότερα, τα συμβαλλόμενα μέρη θα πρέπει να έχουν δημιουργήσει μια ενιαία αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μέχρι το 2019, η Ρωσία, το Καζακστάν και η Λευκορωσία σχεδιάζουν να δημιουργήσουν μια κοινή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Πιο γρήγορη θα πρέπει να είναι η πρόοδος στις διαδικασίες για την επίτευξη της ενιαίας αγοράς φαρμάκων και ιατρικών προϊόντων. Η προθεσμία είναι χρονικά πολύ κοντά: Η 1η Ιανουαρίου 2016.

Ενιαία αγορά ενέργειας

Η δημιουργία κοινών αγορών σε διάφορες σφαίρες της οικονομίας δεν σημαίνει μόνο την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων στο εσωτερικό της ΕΟΕ, αλλά και για την εναρμόνιση των κανονισμών και των τιμολογίων στις αγορές των τριών χωρών. Όσον αφορά ειδικά στην ηλεκτρική ενέργεια, η σημερινή κατάσταση έχει διαμορφωθεί ως εξής: Η Ρωσία εξάγει στη Λευκορωσία και στο Καζακστάν, ενώ εισάγει από το Καζακστάν. «Στη Ρωσία, έχουμε χαμηλά τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας για τους εγχώριους παραγωγούς και φυσικά, οι εταίροι μας στην ΕΟΕ θέλουν τις ίδιες τιμές και για τους ίδιους. Αυτό είναι που τους ενδιαφέρει», λέει ο Κνόμπελ.

Το Καζακστάν και η Λευκορωσία προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στα ρωσικά κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Παρά το γεγονός, ότι τα συμφέροντά τους εδώ διαφέρουν, λέει στην εφημερίδα «Vzgliad» ο αναπληρωτής γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Εθνικής Ενεργειακής Ασφάλειας, Αλεξέι Γκρίβατς. Το ρωσικό πετρέλαιο πηγαίνει προς τη Λευκορωσία επίσης αδασμολόγητο. Ωστόσο, το Μινσκ πρέπει να πληρώνει στο ρωσικό κράτος (έσοδα για τον ρωσικό προϋπολογισμό) τον εξαγωγικό δασμό για τις παραδόσεις προϊόντων του πετρελαίου του ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη. Κανονισμός που ισχύει για οποιαδήποτε τρίτη χώρα εκτός της Τελωνειακής Ένωσης. Το Καζακστάν, φυσικά, έχει και το ίδιο συμφέρον να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο σε τιμές «εσωτερικού». Η Αστανά, ενδιαφέρεται επίσης να χρησιμοποιήσει την υποδομή που υπάρχει στο έδαφος της Ρωσίας και να πουλάει ανεξάρτητα φυσικό αέριο στην Ευρώπη, θεωρεί ο Αλεξέι Γκρίβατς. 

Για το λόγο αυτό, η Ρωσία επέμεινε για μια μακρά περίοδο μετάβασης στην ενιαία αγορά ενέργειας. Για να μην συμβεί έτσι ώστε η ίδια η υπερδύναμη να χάνει χρήματα και ευκαιρίες και ταυτόχρονα να αποκτά έναν σοβαρό ανταγωνιστή προς την κατεύθυνση της Ευρώπης. Βέβαια, μετά από 11 χρόνια η κατάσταση θα είναι διαφορετική. Και οι τιμές στην ηλεκτρική ενέργεια στο εσωτερικό της Ρωσίας θα είναι πιο κοντά στις εξαγώγιμες, και η ευρωπαϊκή αγορά θα μπορεί να έχει χάσει τη σημασία της για την «Gazprom», ή το Καζακστάν δεν θα διαθέτει αρκετό φυσικό αέριο για να το εξάγει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η δυναμική ανάπτυξης του ΑΕΠ

Το αμοιβαίο όφελος των διαδικασιών ολοκλήρωσης για τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και το Καζακστάν, έχει ήδη επιβεβαιωθεί στην πράξη. Οι οικονομικές σχέσεις των τριών χωρών έχουν διευρυνθεί, βελτιώνεται η δομή του εμπορίου, αυξάνεται το ποσοστό των προϊόντων υψηλής τεχνολογίας στη συνολική εμπορική «πίτα», ισχυροποιείται η ανταγωνιστικότητα των τριών χωρών.

Έτσι, τα τελευταία τρία χρόνια, ο εμπορικός κύκλος εργασιών εντός της Τελωνειακής Ένωσης αυξήθηκε σχεδόν κατά 50%, ή κατά 23 δισ. δολάρια (οι εμπορικές συναλλαγές ανήλθαν στα 66,2 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 2013). Μαζί, η Λευκορωσία και το Καζακστάν κατέκτησαν την τρίτη θέση στο ισοζύγιο εξωτερικού εμπορίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, μετά την ΕΕ και την Κίνα. Τώρα η αύξηση της οικονομικής αποτελεσματικότητας από την ολοκλήρωση βρίσκεται στο επίπεδο της κατάργησης των μη δασμολογικών περιορισμών, σημειώνει ο εμπειρογνώμονας του Ινστιτούτου Γκαϊντάρ.

Η ΕΟΕ θα επεκταθεί πιθανώς σε τρίτες χώρες, εκτός της ιδρυτικής τριάδας. Ο Πούτιν είπε ότι τα νέα μέλη της Ένωσης συμφώνησαν να εντατικοποιήσουν τις συνομιλίες με το Βιετνάμ για τη δημιουργία μια Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών, να ενισχύσουν τις σχέσεις συνεργασίας με την Κίνα, περιλαμβανομένης της σφαίρας ανταλλαγής πληροφοριών για αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και να σχηματίσουν ομάδες εμπειρογνωμόνων για την ανάπτυξη προτιμησιακών εμπορικών καθεστώτων με το Ισραήλ και την Ινδία.

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: vz.ru/economy

gr.rbth.com