Δεν γλύτωσε την οικονομική ζημιά η Τουρκία από το πραξικόπημα

Αναλυτές τραπεζών εκτιμούν ότι η τουρκική λίρα, η οποία χρησιμοποιείται και στα κατεχόμενα, θα δεχθεί νέες πιέσεις, οι επενδυτές θα ζητήσουν υψηλότερο risk premium, ενώ επισημαίνουν ότι οι ξένες επενδύσεις στην Τουρκία θα δεχτούν χτύπημα
Η απόπειρα πραξικοπήματος πυροδότησε τη μεγαλύτερη πτώση του νομίσματος απ' το 2008
Η αναταραχή στην Τουρκία δεν μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την οικονομία της χώρας και τις αγορές, καθώς μια τεράστια οικονομία του εύρους της Τουρκίας έχει σημαντικό ρόλο και ενδεχόμενη κατάρρευση της κυβέρνησης θα έφερνε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα.

Διεθνείς οικονομικοί αναλυτές αναφέρουν ότι, ενώ η απόπειρα πραξικοπήματος ήταν ανεπιτυχής, το βραχυπρόθεσμο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον είναι πιθανόν να δεχθεί περαιτέρω αναταραχές, ενώ την ίδια στιγμή τονίζουν ότι έγινε αρκετή ζημιά, ακόμα κι αν επιβίωσε η κυβέρνηση.

Όσον αφορά τη χλιαρή αντίδραση των αγορών, οι οποίες δεν σημείωσαν ιδιαίτερα σκαμπανεβάσματα, οι ίδιοι αναλυτές επεσήμαναν ότι η χρονική στιγμή που έγινε το πραξικόπημα -Παρασκευή βράδυ- δηλαδή όταν έκλειναν και οι τελευταίες αγορές των ΗΠΑ και η επαναφορά της τάξης μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας όταν άνοιξαν οι ασιατικές αγορές ήταν καθοριστικής σημασίας, ώστε να μην διαταραχθούν οι ισορροπίες.

Άρχισαν οι υποβαθμίσεις

Πάντως η χώρα δεν την έβγαλε «καθαρή» από τους οίκους αξιολόγησης, καθώς ο Standard and Poor's Global Ratings ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι μείωσε κατά μία βαθμίδα το κρατικό αξιόχρεο της Τουρκίας σε BB (από BB+), εκφράζοντας ανησυχία για την εξασθένηση των μηχανισμών ελέγχου και εξισορρόπησης της εξουσίας και την περίοδο αβεβαιότητας στην οποία εισήλθε η χώρα μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος.

Στην ανακοίνωσή του, ο S&P σημειώνει, παράλληλα, ότι η προοπτική του νέου κρατικού αξιόχρεου είναι αρνητική, κάτι που σημαίνει ότι ενδέχεται να υποβαθμιστεί εκ νέου βραχυμεσοπρόθεσμα. Την ίδια στιγμή δεν αποκλείεται, αργά ή γρήγορα, κι άλλοι οίκοι να προχωρήσουν σε υποβάθμιση της χώρας. Ο οίκος Moody’s ήδη ανακοίνωσε ότι έβαλε υπό παρακολούθηση τον επενδυτικό βαθμό της χώρας και δεν αποκλείεται να ανακοινώσει κάποια υποβάθμιση.

Βυθίστηκε η λίρα

Η απόπειρα πραξικοπήματος πυροδότησε τη μεγαλύτερη πτώση του νομίσματος απ' το 2008. Η τουρκική λίρα, το νόμισμα που χρησιμοποιείται και στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, σημείωσε αρνητικό ρεκόρ όλων των εποχών, καθώς την Τετάρτη έπεσε ακόμα και στο 3.0769 έναντι του δολαρίου, στον απόηχο των εξελίξεων στη χώρα και ειδικά του ξηλώματος που επιχειρεί ο Πρόεδρος της χώρας Ταγίπ Ερντογάν.

Οι ανησυχίες εντείνονται μετά την υποβάθμιση από τον S&P, λόγω του γεγονός ότι η προοπτική της οικονομίας από «σταθερή» έγινε «αρνητική». Πάντως το νόμισμα στις πρώτες δύο ημέρες της εβδομάδας έχει ανακτήσει πάνω απ' τις μισές απώλειες που κατέγραψε την περασμένη Παρασκευή. Σε αυτό συνέτεινε η ανάρτηση στο Twitter του αναπληρωτή πρωθυπουργού της χώρας Μεχμέτ Σισμέκ, ο οποίος έκανε λόγο για κινήσεις της τουρκικής κυβέρνησης «φιλικές προς τις αγορές», βάζοντας σε προτεραιότητα τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Σε μια προσπάθεια να καθησυχάσουν τους επενδυτές, οι αρμόδιες τουρκικές Αρχές γνωστοποίησαν την Κυριακή ότι θα παράσχουν απεριόριστη ρευστότητα στις τράπεζες και θα στηρίξουν τη λίρα, καταργώντας τα όρια στις καταθέσεις ξένου συναλλάγματος που επιτρέπεται να χρησιμοποιούν ως εγγύηση οι εμπορικές τράπεζες.

Η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ εμφανίστηκε ικανοποιημένη, καθώς ανέφερε ότι οι γρήγορες ενέργειες της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας και άλλων φορέων βοήθησαν ώστε να καθησυχαστούν οι αγορές μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στη χώρα.

Ανήσυχο το ΔΝΤ

Η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία ήλθε λιγότερο από μία εβδομάδα απ' την ανάκαμψη που κατέγραψαν οι παγκόσμιες αγορές μετά το sell off που ακολούθησε το δημοψήφισμα για την έξοδο της Βρετανίας απ' την ΕΕ στις 23 Ιουνίου, κατά το οποίο διεγράφησαν συνολικές αξίες 4 τρισ. δολ. «Το Σαββατοκύριακο, όλοι μας βρισκόμασταν σε επιφυλακή, παρακολουθώντας την κατάσταση, κι αναρωτιόμασταν αν θα έπαιρναν τα σωστά μέτρα», δήλωσε η Λαγκάρντ στο Bloomberg.

Οι τουρκικές Αρχές, περιλαμβανομένης της Κεντρικής Τράπεζας και των χρηματοπιστωτικών Αρχών, «αντέδρασαν πολύ δυνατά, με συντονισμένο τρόπο, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι θα υπάρχει διαθέσιμη ρευστότητα και πως οι τράπεζες θα λειτουργήσουν», πρόσθεσε η Λαγκάρντ.

«Ψηλώνει» το risk premium

H Credit Suisse, η HSBC, η Citigroup, η Goldman Sachs, η JP Morgan, η Rabobank και η Barclays δίνουν τις δικές τους εκτιμήσεις για το πώς θα κινηθούν οι αγορές. H «απάντηση» των επενδυτών στα γεγονότα στην Τουρκία ήταν η δυναμική στροφή στα ασφαλή επενδυτικά καταφύγια, όπως το γεν, ο χρυσός και τα αμερικανικά ομόλογα και η μαζική φυγή από τις τουρκικές μετοχές.

H Credit Suisse επεσήμανε ότι οι επενδυτές θα ζητήσουν ένα υψηλότερο risk premium για τα τουρκικά assets, ενώ η γεωπολιτική αβεβαιότητα θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε βραχυπρόθεσμο ράλι τα ασφαλή assets και θα θέσει τα νομίσματα των χωρών με πλεονάσματα υπό πίεση, όπως το γεν και το ελβετικό φράγκο. Αυτό αποτελεί συνήθης πρακτική των επενδυτών όταν υπάρχει αβεβαιότητα.

«Πιέσεις στη λίρα»

H HSBC εκτιμά ότι η υποστηρικτική νομισματική πολιτική των Κεντρικών Τραπεζών θα βοηθήσει να περιοριστεί το «χτύπημα» στις αγορές από τις εξελίξεις στην Τουρκία. Ωστόσο, τονίζει ότι αυξάνονται οι κίνδυνοι γύρω από την ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας το τρέχον έτος και η πρόβλεψη για 2,9%, που είχε θέσει νωρίτερα η τράπεζα για τη χώρα, αναμένεται να επηρεαστεί πτωτικά από την παρατεταμένη περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας, η οποία θα «χτυπήσει» την εμπιστοσύνη και τις ιδιωτικές δαπάνες.

Η HSBC εκτιμά, επίσης, ότι αν υπάρξει σταθερή αύξηση του risk premium της Τουρκίας, οι μεγάλες ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησης της χώρας θα μπορούσαν να γίνουν ξανά ένας τομέας ανησυχίας. Σε ό,τι αφορά την τουρκική λίρα, η τράπεζα εκτιμά ότι στο βραχυπρόθεσμο διάστημα θα δεχθεί πιέσεις, ενώ για το μακροπρόθεσμο διάστημα υπάρχουν τέσσερεις παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω αποδυνάμωση του νομίσματος:

α) οι εκροές χαρτοφυλακίων,

β) ο ιδιωτικός τομέας να αντιμετωπίσει δυσκολία μετακύλισης (roll over) του χρέους

γ) οι αγορές ξένων νομισμάτων από τα νοικοκυριά και

δ) η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Η HSBC διατηρεί, για την ώρα, τις προβλέψεις της για την ισοτιμία λίρας/δολαρίου στο 3% για το τέλος του έτους, αναμένοντας να δει το πώς οι πολιτικές εξελίξεις θα επηρεάσουν το οικονομικό περιβάλλον, επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι οι εκροές είναι η πρώτη και πιο άμεση απειλή για το νόμισμα.

«Χτύπημα στις ξένες επενδύσεις»

Από την πλευρά του, ο αναλυτής της Citigroup Luis Costa ανέφερε ότι, είναι υπερβολή να θεωρήσει κανείς πως ο πολιτικός θόρυβος στην Τουρκία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις μετοχές σε άλλες μεγάλες αναδυόμενες αγορές και, κυρίως, σε αυτές με τις υψηλότερες αποδόσεις. Ωστόσο, σημειώνει ότι θα υπάρξουν προφανείς επιπτώσεις από τις πολιτικές εξελίξεις. Το πιο σημαντικό είναι το πιθανό χτύπημα που θα δεχτούν οι ξένες επενδύσεις στην Τουρκία, αλλά και το ότι οι επενδυτές θα βλέπουν πλέον την τουρκική λίρα μέσα από έναν άλλο φακό.

Τουρισμός

Η JP Morgan σημειώνει, από την πλευρά της, ότι δεν εκτιμά πως η πιθανότητα πρόωρων εκλογών είναι υψηλότερη, αλλά οι προοπτικές ανάπτυξης θα χτυπηθούν λόγω των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων στον τουρισμό και των επενδυτικών ροών, ενώ η εγχώρια ζήτηση θα έχει μικρότερες επιπτώσεις. Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα, η Κεντρική Τράπεζα της χώρας αναμένεται να προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων κατά 25 μ.β ή ακόμα και 50 μ.β, ενώ εκτιμά ότι η τουρκική λίρα θα σταθεροποιηθεί στο 2,98-3 έναντι του δολαρίου στις επόμενες ημέρες.

Το κόστος χρηματοδότησης

Σύμφωνα με την Goldman Sachs, ενώ η κυβέρνηση φέρεται να έχει ανακτήσει τον έλεγχο της χώρας, η κατάσταση δεν έχει πλήρως ομαλοποιηθεί και είναι πιθανό να επηρεάσει την αντίληψη του ρίσκου των επενδυτών. Όπως προειδοποιεί, οι τράπεζες είναι επίσης ευάλωτες σε υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης. Η εξάρτηση από την εξωτερική χρηματοδότηση είναι μια ανησυχία που η GS έχει επισημάνει πολλές φορές στο παρελθόν και η αύξηση της αβεβαιότητας είναι πιθανό να επηρεάσει σημαντικά το κόστος χρηματοδότησης των τουρκικών τραπεζών.

«Η ζημιά έχει γίνει»

Η Rabobank εκτιμά ότι το χειρότερο σενάριο έχει αποφευχθεί, καθώς ένα επιτυχημένο πραξικόπημα θα είχε ως αποτέλεσμα ένα διεθνές έντονο sell-off. Η ζημιά, όμως, έχει γίνει. Τα τουρκικά ομόλογα και οι μετοχές αντιμετωπίζουν πλέον μια ταραγμένη περίοδο λόγω του αυξημένου πολιτικού κινδύνου. Η λίρα θα ζήσει μία περίοδο έντονης μεταβλητότητας και θα χάσει έδαφος έναντι των άλλων νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών.

Στο μεσοπρόθεσμο και το μακροπρόθεσμο διάστημα, αν η πολιτική αβεβαιότητα διατηρηθεί, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές εκροές κεφαλαίων, με τη λίρα να αγγίζει ένα νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου. Ωστόσο, η τράπεζα δεν αποκλείει το γεγονός ότι η Τουρκία μπορεί να σταθεροποιηθεί πολύ περισσότερο πολιτικά, μετά το πραξικόπημα. Με τις αποδόσεις των ομολόγων στις ανεπτυγμένες χώρες να αγγίζουν ιστορικά χαμηλά, τα τουρκικά ομόλογα θα γίνουν εξαιρετικά ελκυστικά για κάποιους επενδυτές.

Μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι

Η Barclays αναμένει ότι η μεγαλύτερη πολιτική αβεβαιότητα και μια διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής θα επηρεάσουν αρνητικά τη λίρα. Ενώ οι πρόσφατες εξελίξεις είναι απίθανο να σημάνουν άμεσο κίνδυνο υποβάθμισης των αξιολογήσεων της Τουρκίας, προσθέτουν στους μεσοπρόθεσμους κινδύνους για τη χώρα.

Σημερινή

infognomonpolitics.blogspot