Μέχρι το 1935 κανείς δεν μιλούσε για Μακεδόνες

Άρθρο μου στην ΕΣΤΙΑ της 18ης Αυγούστου

Από Δημήτριο Καραμήτσο

Η αρχαία Μακεδονία βρισκόταν πάντοτε στα όρια τηςσημερινήςελληνικής Μακεδονίας με ελάχιστες διαφορές. Οιβορειότερεςπεριοχές της FYROM ―η Παιονία και η Δαρδανία― δεν ανήκαν στηΜακεδονία. Την εποχή της οθωμανικήςαυτοκρατορίας (βιλαέτιαΘεσσαλονίκης και Μοναστηρίου) στηΜακεδονία κατοικούσανΡωμιοί με ελληνική εθνική συνείδηση(ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοικαι βλαχόφωνοι), Τούρκοι, Αλβανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι, Αρμένιοι, Εβραίοι, Ρουμάνοι, αλλά και άλλοιλιγότεροι. Είναι γνωστό πως τότεοι Σλάβοι που κατοικούσαν στις περιοχές της γεωγραφικής Μακεδονίαςαποκαλούνταν από τους Ευρωπαίους Βούλγαροι, λόγω παρόμοιαςσχετικά γλώσσας. Στη συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913, με την οποία καθορίστηκαν τα σύνορα μετά τον Β’
Βαλκανικό πόλεμο, δεν αναφέρεται πουθενά η λέξη Μακεδονία. Γίνεται πάντως από μερικούςσυγγραφείς εκτίμησηκατανομής της Μακεδονίας κατά 55% στην Ελλάδα, 10% στη Βουλγαρία και 35% στη Σερβία, χωρίς αυτό να είναισωστό, γιατί το Σαντζάκι των Σκοπίων (βιλαέτι Κοσσυφοπεδίου) δεν ανήκε στην ιστορική Μακεδονία.

Μετά το 1920 άρχισε να αναφέρεται από κομμουνιστές ο όρος«Μακεδόνες», για σλαβοφώνους χωριών βόρειων περιοχών της ελληνικής Μακεδονίας και η ανάγκη «αυτονομίας της περιοχής» για ίδρυση «Σοβιετικής Δημοκρατίας των Βαλκανίων». Το 1934 αποφασίστηκε από την 3η κομμουνιστική διεθνή (Κομιντέρν) να επιδιωχθεί η συγκρότηση «Μακεδονικής Δημοκρατίας των ΕργαζόμενωνΜαζών» και το 1935 εκδόθηκε απόφαση να δημιουργηθεί ένα «ΕνωμένοΑνεξάρτητο Μακεδονικό Κράτος». Γραμματέας της Κομιντέρν για τα βαλκανικά θέματα υπήρξε τότε ο μετέπειτα δικτάτωρ της Γιουγκοσλαβίας Γιόσιπ Μπροζ Τίτο. Ο Ν. Ζαχαριάδης ως ΓενικόςΓραμματέας του ΚΚΕ ζητούσε ήδη από το 1925 τον σχηματισμό ενός«αυτοτελούς κράτους Μακεδονίας» (Ριζοσπάστης 27-1-1925). Η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ τον Ιανουάριο του 1934 καθόρισε ως υποχρέωση του κόμματος την απόσχιση της Μακεδονίας σε συνεργασίαμε τους Βουλγάρους». Τον Ιανουάριο του 1949 η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ ψήφισεομοφώνως την εισήγησή του Ν. Ζαχαριάδη για δημιουργία«Ανεξάρτητου Μακεδονικού Κράτους». Από τα παραπάνωφαίνεταιότι η δημιουργία κράτους «Μακεδονίας» με συνεπακόλουθα τη «Μακεδονική εθνικότητα και γλώσσα» αποτελούσε επιδίωξη των κομμουνιστών και του Τίτο, ο οποίος υπερφαλάγγισε τους Βουλγάρουςκαι βρήκε αργότερα φανατική υποστήριξ η στις αρκετέςχιλιάδεςΕλλήνων σλαβόφωνων και μη, που ως ηττημένοι του ελληνικούΕμφυλίου πολέμου βρέθηκαν μόνιμα εγκατεστημένοι στη επαρχίαΒαρντάσκα της Γιουγκοσλαβίας και δρουν έκτοτε ως γενίτσαροι.

Με τη λήξη της κομμουνιστικής ανταρσίας το 1949 η Ελλάδαυπήρξεπολύ εξαρτημένη και υποχρεωμένη στις ΗΠΑ λόγω της Αμερικανικήςβοήθειας. Οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να πάρουν τον Τίτοστο δυτικόστρατόπεδο και κατά συνέπεια «η Ελλάδα δεν έπρεπε να δημιουργείπροβλήματα στην περιοχή»! Εξάλλου η Βαρντάσκα που είχε ονομαστείμετά το 1944 σε «Ομόσπονδη ΣοσιαλιστικήΔημοκρατία της Μακεδονίας», δεν εκφραζόταν σε διεθνείςοργανισμούς ως κράτος, αλλά ως τμήμα κράτους. Η διατήρησηκαλών σχέσεων με της Ελλάδαςμε τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο ήτανπρακτικά μονόδρομος.

Μετά τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας το 1992 δημιουργήθηκε η ψευδεπίγραφη «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Το 1993 αναγνωρίστηκεστον ΟΗΕ ως προσωρινό όνομα το «FYROM» (Πρώην ΓιουγκοσλαβικήΔημοκρατία της Μακεδονίας) και το 1995 υπογράφηκε η ΕνδιάμεσηΣυμφωνία Αθηνών – Σκοπίων, την οποίασυστηματικά παραβίαζαν μέχριπρόσφατα οι γείτονές μας: α) Προβάλλοντας εδαφικές βλέψεις κατάτης Ελλάδας (χάρτες, βιβλία, διαδίκτυο), κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4 και 7.1 της συμφωνίας. β) Ενισχύοντας επεκτατικές διεκδικήσεις και υποδαυλίζοντας Σκοπιανά εθνικιστικά αισθήματα, κατά παράβασητου άρθρου 6.2. γ) Χρησιμοποιώντας την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και όχι FYROM στους διεθνείς οργανισμούς και στον ΟΗΕ, κατά παράβαση της σχετικής δεσμεύσεως στον ΟΗΕ (άρθρο11.1).

Στο σημερινό κράτος της FYROM υπάρχει ένα μικρό μέρος στα νότιατης χώρας (αρχαία Πελαγονία) που μπορεί να θεωρηθείγεωγραφικώςπως ―μετά από επέκταση του κράτους του Φιλίππου― ανήκε στην αρχαία Μακεδονία. Ωστόσο οι Σλάβοι της FYROM ονομάζουν όλο το κράτος τους Μακεδονία χρησιμοποιώνταςκαταχρηστικά ως όνομα τη γεωγραφική θέση μιας επαρχίας τους. Αυτή η επιλογή αποτελείεπιβίωση της πολιτικής του Τίτο και είναισαφώς εχθρική και επεκτατικήσε βάρος της Ελλάδας. Παραλείπω να αναφερθώ στα φαιδρά της κατασκευής φαραωνικών αγαλμάτων και στην παγκόσμια προπαγάνδαπερί απογόνων των αρχαίωνΜακεδόνων στη FYROM, αν και οι Σλάβοιεγκαταστάθηκαν στη Βαλκανική χίλια χρόνια αργότερα.

Επιθυμία της πλειονότητας των Ελλήνων (βλ. τα ογκώδησυλλαλητήριακαι δημοσκοπήσεις) είναι ότι στο όνομα του κράτουςαυτού δεν πρέπεινα περιέχεται η λέξη Μακεδονία. Στο όνομα που συμφωνήθηκε στις Πρέσπες «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» είναι πλέον από βέβαιοότι η λέξη «Βόρεια» θα παραλείπεται και θα χρησιμοποιείται η επιθυμητήαπό τους Σλάβους των Σκοπίωνονομασία «Μακεδονία». (Στην πράξη το έκανε συνεχώς ήδη στις Πρέσπες ο κ. Ζάεφ εμπρός στον αμήχανο κ. Τσίπρα και τον πανευτυχή κ. Κοτζιά). Επίσης σε όλους τους χάρτες θα αναγράφεταιμόνη της η λέξη «Μακεδονία», μια που το πλήρες όνοματου κράτουςδεν θα χωράει στον χάρτη λόγω του μικρού μεγέθους της FYROM.

Είναι φανερό ότι τα Σκόπια από την αρχή της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας έδειξαν μεγάλη ακαμψία στις διαπραγματεύσεις με την ελληνική πλευρά. Την ίδια και μεγαλύτερη ακαμψία έπρεπε να δείξει η Ελλάδα. Η χρήση του ονόματος Μακεδονία ως συστατικότου ονόματοςενός γειτονικού κράτους προς την Ελλάδα κανονικάέπρεπε να θεωρείται casus belli. Αν τα Σκόπια συμφωνούσαν σε έναουδέτεροόνομα που δεν θα έθιγε την Ελλάδα, τότε δεν θα υπήρχεπρόβλημα με εθνικότητα και γλώσσα. Όσο για τον «επεκτατισμό» ο οποίοςκαταχρηστικά αναφέρεται συχνά ως «αλυτρωτισμός», δεν μπορούμε να τον αποτρέψουμε, όσες πρόνοιες και αν υπάρχουν στη συμφωνία, γιατίκανείς δεν μπορεί να εμποδίσει τους δασκάλους στα σχολεία της FYROM να συνεχίσουν να είναι φορείς της ανθελληνικήςπροπαγάνδαςτους.

Πιστεύω ότι η συμφωνία με τα Σκόπια δεν πρέπει να ψηφιστείαπό την ελληνική Βουλή, γιατί τότε μόνο δεινά θα έχουμε να αντιμετωπίζουμεστο μέλλον. Τα απαράδεκτα στοιχεία της συμφωνίας έχουν επισημανθείαπό πολλούς. Η ασυμφωνία του ονόματος της χώρας με την Εθνικότητακαι τη Γλώσσα είναιανήκουστη. Αλλά και η επιλογή του επιθετικούχαρακτηρισμού ως «Βόρεια» είναι η χειρότερη. Χίλιες φορέςπροτιμότερη ονομασία θα ήταν το Novomacedonia σε μια λέξη, με εθνικότητα και γλώσσααντίστοιχες μονολεκτικές ονομασίες. Αλλά ο υπουργός Εξωτερικώνκ. Κοτζιάς (καίτοι θεωρείται ευφυής άνθρωπος) τους έδωσε το δικαίωμα να διαλέξουν ένα από τα ονόματα που πρότεινεο μεσολαβητής κ. Νίμιτς και διάλεξαν φυσικά το καλύτερο για αυτούς. Το λογικό θα ήταν ως συνέπεια να ονομαστούν η εθνικότητα και η γλώσσα τους «βορειομακεδονικές». Εδώ έγινε άλλο ένα ατόπημα που δεν χρειάζομαι περαιτέρω επεξηγήσεις για να υποστηρίξω τον χαρακτηρισμό. Σκέφτομαι όμως μήπως δεν είναι ο κ. Κοτζιάς ευφυήςήαν είναι τότε δικαιολογείται η παροιμία «τα έξυ πνα πουλιά από τη μύτηπιάνονται». Η Ελλάδα όμως σε τι φταίει;

Η επαίσχυντη συμφωνία των Πρεσπών πρέπει να ακυρωθείαπό την ελληνική Βουλή, όπως το 1925 η κυβέρνησηΜιχαλακόπουλου ακύρωσετην συμφωνία Πολίτη – Καλφώφ του 1924, η οποία είχε υπογραφεί στη Γενεύη (έδρα της Κοινωνίας των Εθνών, προδρόμου του ΟΗΕ) και αναφερόταν σε «Προστασία της βουλγαρικής μειονότητας στην Ελλάδα». Παρομοίως η ελληνικήΒουλή ακύρωσε σύντομα τη συμφωνίατου Αυγούστου 1926 της Ελλάδας με τη Γιουγκοσλαβία, η οποίαπροέβλεπε συγκυριαρχία στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και άλλααπαράδεκτα.

Συμπερασματικά: η συμφωνία των Πρεσπών είναι μια εξέλιξη που αποτελεί ήττα της Ελλάδας και πηγή μελλοντικών προβλημάτων. Η συνέχιση του επεκτατισμού μέσω της εθνικότητας και γλώσσας, η χρήση στα λιμάνια της Θεσσαλονίκης και Καβάλας, καθώς και δικαιώματα στη θάλασσα (Αλιεία, ΑΟΖ) είναι τα σοβαρότερα. Η αλλαγήτων ονομασιών κρατικών οργανισμών, των εμπορικών οίκωνκαι προϊόντων (τώρα αναφέρονται ως Μακεδονία, και Μακεδονικά) είναιεπίσης πολύ σοβαρά ζητήματα.

Τέλος τίθεται θέμα φαλκίδευσης της αντιπροσωπευτικήςΔημοκρατίαςστη χώρα μας, μια που για ένα τόσο σοβαρό θέμα δεν υπήρξε καμιάμνεία προεκλογικώς στις εξαγγελίες και τα debate των κομμάτων. Για θέματα δημοσιονομικά (μνημόνιο 2ο για τα οικονομικά) ο κ. Τσίπρας προσέφυγε ―αντισυνταγματικά― σε δημοψήφισμα. Για το ζήτημα της συμφωνίας με τα Σκόπια, που ουσιαστικά αποτελεί παραχώρηση εθνικήςκυριαρχίας, έναδημοψήφισμα είναι εκ των ων ουκ άνευ. Εν προκειμένωη κυβέρνησηακολουθεί το καφενειακό επιχείρημα «δικό μου είναι το τάβλι και όπως θέλω το παίζω».

Οι ευθύνες των πολιτικών της Ελλάδας όσον αφορά το ζήτηματης Μακεδονίας είναι τεράστιες για το μέλλον της χώρας. Ο λαόςευτυχώςαντιδρά. Η κυβέρνηση καταφεύγει σε χημικά ακόμη και εναντίονειρηνικών διαδηλωτών. Οι πολιτικοί ταγοί της Ελλάδας τι κάνουν; Με τιμή,

Δημ. Καραμήτσος

Ομ. καθηγητής ΑΠΘ

Συγγραφέας

Blogs.auth.gr/dtkaram/


INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION