Η νούμερο ένα αποτυχημένη διάσωση

Η Ελλάδα είναι σήμερα τόσο χρεοκοπημένη, όσο καμία άλλη χώρα στην παγκόσμια ιστορία, η μοναδική που δεν εξυγιάνθηκε μετά από οκτώ χρόνια, καθώς επίσης η πρώτη που της εγκρίθηκαν τρεις θηριώδεις δανειακές συμβάσεις – γεγονότα που όσο πιο γρήγορα τα συνειδητοποιήσουμε, τόσο καλύτερα για όλους μας. 

«Γνώση, πραγματική γνώση, σημαίνει δύναμη κατά τον Σπινόζα. Δυστυχώς όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι στηριζόμαστε σε μία εσφαλμένη ερμηνεία της γνώσης – επειδή αγνοούμε πως γνωρίζουμε τότε μόνο αληθινά ένα θέμα, μία κατάσταση ή ένα αντικείμενο, όταν ξέρουμε πώς να το χειριζόμαστε, πώς να αντιδρούμε απέναντι του, καθώς επίσης πώς να δρούμε χάρη σε αυτό.

Απλούστερα, η πραγματική γνώση δεν συνοδεύεται από ένα αφηρημένο δέος για τα πράγματα, ανεξάρτητα από τις ανάγκες μας – αλλά τα συλλαμβάνει πάντοτε σε σχέση με τον εαυτό μας και με τις ανάγκες μας. Ουσιαστικά λοιπόν διαθέτουμε μόνο εκείνη τη γνώση, την οποία μπορούμε να χρησιμοποιούμε για την επίλυση των προβλημάτων μας – καμία άλλη. Επομένως, όταν κάνουμε λάθη, σημαίνει ότι έχουμε άγνοια – αφού η θεωρητική γνώση ενός αντικειμένου είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, εάν δεν μεταφράζεται σε πράξη.

Το βασικό ζητούμενο τώρα από τη γνώση είναι να μας κάνει δραστήριους, ενεργητικούς και δυναμικούς – να μας υποκινεί δηλαδή προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση, προς ένα στόχο, δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις επίτευξης του. Στα πλαίσια αυτά, κρίνοντας από την απογοήτευση της ελληνικής κοινωνίας, από τη μη δραστηριοποίηση της, από τον ύπνο της, αυτό που της λείπει δεν είναι τόσο παιδεία, όσο η γνώση – ποιά είναι δηλαδή τα προβλήματα της χώρας και πώς θα μπορούσαν ρεαλιστικά να επιλυθούν.

Με βάση τα παραπάνω, για να μπορέσει ένα κράτος, μία κοινωνία ως σύνολο να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά μία μεγάλη οικονομική κρίση, οφείλει εν πρώτοις να αποκτήσει μία ολοκληρωμένη εικόνα της – αφού διαφορετικά δεν έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει από την παθητικότητα, στην οποία έχει βυθιστεί, χάνοντας εντελώς την ενεργητικότητα της. Η εικόνα αυτή πρέπει να είναι σαφής, λεπτομερής, αντικειμενική και ρεαλιστική – επειδή, στην αντίθετη περίπτωση, είναι αδύνατον να «παράγει» εκείνη τη γνώση, η οποία να επιτρέπει το σωστό χειρισμό του προβλήματος, με στόχο τη ριζική επίλυση του.

Με απλά λόγια, η επίλυση ενός προβλήματος προϋποθέτει τον ακριβή ορισμό του – χωρίς τον οποίο δεν είναι δυνατόν να περιμένει κανείς ένα ορθολογικό αποτέλεσμα. Εάν λοιπόν η πολιτική μίας χώρας, τα ΜΜΕ ή ο πνευματικός κόσμος της δεν έχουν τη δυνατότητα ή δεν θέλουν να προσφέρουν αυτή τη γνώση επειδή εξυπηρετούν ίσως εντελώς διαφορετικά συμφέροντα, τα οποία δεν επιθυμούν κάτι τέτοιο, τότε η κοινωνία είναι καταδικασμένη – ακόμη και αν πρόκειται για ένα πάμπλουτο, πολλαπλά προικισμένο κράτος, όπως η Ελλάδα, το οποίο θα ήταν σε θέση να λύσει σε χρόνο μηδέν όλα του τα προβλήματα.

Θα μπορούσε εδώ να ισχυρισθεί κανείς πως μετά από οκτώ χρόνια κρίσης έχουμε γνώση. Θα ήταν όμως λάθος. Απλά έχουμε ακούσει διάφορες απόψεις, όπως τη δική μου σχετικά με τα αίτια της κρίσης, τις ευθύνες μας, τη σημερινή μας κατάσταση και τη μοναδική λύση, χωρίς να πεισθούμε ή να μη θέλουμε να πεισθούμε από καμία – αφού διαφορετικά θα είχαμε ενεργήσει ανάλογα, χωρίς τη βοήθεια κανενός «προικισμένου» ηγέτη».

Ανάλυση

Λύσεις υπάρχουν πάντοτε, αρκεί να έχει ορίσει κανείς σωστά το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, να έχει εκείνη την πραγματική γνώση που μεταφράζεται σε ενέργειες, καθώς επίσης να είναι δημιουργικός – να μην ακολουθεί δηλαδή την «πεπατημένη», πόσο μάλλον κάτι που έχει αποδειχθεί πολλές φορές ως μία εντελώς λανθασμένη οικονομική πολιτική, όπως τα μνημόνια που επιβλήθηκαν στη χώρα μας.

Στο παράδειγμα της Ελλάδας, η ορθολογική λύση σήμερα δεν είναι ασφαλώς η προσφυγή στις αγορές, με στόχο τη χρηματοδότηση των παλαιοτέρων δανείων με καινούργια (=ανακύκλωση) – έτσι ώστε να επιτύχει δήθεν την κατάργηση των μνημονίων. Ειδικότερα, μία χώρα που έχει απομονωθεί το 2010 από τις διεθνείς αγορές με δημόσιο χρέος στο 125% του ΑΕΠ της, με αμελητέο κόκκινο ιδιωτικό, με κρατικά περιουσιακά στοιχεία στα 300 δις €, με ιδιωτικά ακίνητα πάνω από 1,1 τρις €, με σχετικά υγιείς τράπεζες, με τη δυνατότητα μετατροπής των χρεών της σε εθνικό νόμισμα κοκ., δεν προσφεύγει σε αυτές το 2018 πριν εξυγιανθεί – πόσο μάλλον με δημόσιο χρέος στο 180% του ΑΕΠ, με κόκκινο ιδιωτικό στο 140%, με κρατικά περιουσιακά στοιχεία πλέον λιγότερα των 50 δις €, με ιδιωτικά ακίνητα οι τιμές των οποίων έχουν καταρρεύσει κάτω από τα 500 δις €, με χρεοκοπημένες/αφελληνισμένες τράπεζες, με αδυναμία επιστροφής στο εθνικό της νόμισμα μετά το PSI, με κατεστραμμένο τον παραγωγικό/επιχειρηματικό της ιστό, με αναποτελεσματικό δημόσιο, με «παραπαίουσα» απονομή δικαιοσύνης κλπ.

Εκτός αυτού, είναι ανόητο να θέτει ως στόχο της την «καθαρή» έξοδο στις αγορές, χωρίς τη συμμετοχή της στο QE που διατηρεί τεχνητά χαμηλά τα επιτόκια όλων των άλλων χωρών της Ευρωζώνης – καθώς επίσης δίχως τα προληπτικά μέτρα στήριξης που πρότεινε σωστά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, παρά το ότι δεν τον συμπαθώ καθόλου, θεωρώντας τον έναν από τους πολλούς «γενίτσαρους» που υπηρετούν υποκλινόμενοι τα ευρωπαϊκά/διεθνή κέντρα εξουσίας και ιδιαίτερα την ΕΚΤ.

Επί πλέον, γιατί να θέλει να χρηματοδοτηθεί η Ελλάδα από τις αγορές με το τριπλάσιο επιτόκιο, το οποίο σε βάθος χρόνου θα τριπλασίαζε τους ετήσιους τόκους, αυξάνοντας τις δημόσιες δαπάνες εξυπηρέτησης τους; Η αύξηση αυτών των δαπανών δεν θα την υποχρέωνε να πάρει νέα μέτρα λιτότητας, τα οποία δεν θα έχουν διαφορά από τα μνημόνια;

Δεν γνωρίζει αλήθεια η κυβέρνηση πως οι αγορές έχουν την ίδια, εάν όχι μεγαλύτερη αυστηρότητα από τους θεσμικούς πιστωτές μας; Ότι δεν κάθονται καν να συζητήσουν τα μέτρα αλλά απορρίπτουν τη χρηματοδότηση, όταν δεν βλέπουν προοπτικές για τη χώρα ή φοβούνται πως θα χάσουν τα χρήματα τους; Πως ένα χρεοκοπημένο κράτος, όπως σίγουρα είναι η Ελλάδα μόνο και μόνο από το δημόσιο χρέος της στο 180% του ΑΕΠ της σε ξένο νόμισμα, είναι νομοτελειακά έρμαιο των χρηματοπιστωτικών αγορών;

Ασφαλώς το γνωρίζει, όπως επίσης τη σημασία που δίνουν οι αγορές στην πολιτική σταθερότητα – η οποία είναι εξαιρετικά αβέβαιη ενόψει των μαζικών πλειστηριασμών, των εξώσεων Ελλήνων από τα σπίτια τους, των μέτρων που έχουν υπογραφεί για το 2019 και το 2020, του Μακεδονικού θέματος, των προεδρικών εκλογών του 2020 κλπ.

Επομένως, ο μοναδικός στόχος της εξόδου στις αγορές είναι οι κομματικές σκοπιμότητες, η συνέχιση της νομής της εξουσίας δηλαδή, εις βάρος των Ελλήνων – κάτι που δεν επιβραβεύουν ποτέ οι αγορές, αφού κλιμακώνει την πολιτική αστάθεια. Όσον αφορά την αξιωματική αντιπολίτευση, γιατί επιμένει στην ανάληψη της εξουσίας μίας χρεοκοπημένης χώρας χωρίς κανένα σχέδιο; Είναι τόσο ανόητη, ώστε να πιστεύει σοβαρά πως θα μπορούσε να αποδώσει ένα άλλο μείγμα πολιτικής με χαμηλότερους φόρους; Ασφαλώς όχι, αφού διαθέτει την εμπειρία του κ. Σαμαρά – οπότε έχει τις ίδιες κομματικές σκοπιμότητες, αδιαφορώντας επίσης εντελώς για τους Πολίτες.

Τέλος, αναρωτήθηκε κανείς τι θα συνέβαινε εάν η Ελλάδα βρισκόταν εκτός πλαισίου, χωρίς να έχει διαγραφεί προηγουμένως ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους της, στην περίπτωση που θα ξεσπούσε ένα παγκόσμιο κραχ; Δεν θα βούλιαζε αύτανδρη, χωρίς να υπάρχει κανένας να τη βοηθήσει;

Το παράδειγμα της Τράπεζας της Αγγλίας

Περαιτέρω, το ότι πάντοτε υπάρχουν λύσεις τεκμηριώνεται με τον καλύτερο τρόπο από την ιστορία της Τράπεζας της Αγγλίας, της αρχαιότερης κεντρικής τράπεζας στον πλανήτη – η οποία ιδρύθηκε από έναν κοσμοπολίτη επιχειρηματία και συγγραφέα, τον κ. Paterson, ο οποίος διέθετε εκείνη τη γνώση που μετατρέπεται δημιουργικά σε πράξη, σε ενέργειες.

Ειδικότερα, περί το 1690 ο βασιλιάς της Αγγλίας χρειαζόταν επειγόντως κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των πολέμων που διεξήγαγε – ενώ δεν ήταν σε θέση να τα εξασφαλίσει με το τότε αγοραίο επιτόκιο του 8%. Για να τον βοηθήσει ο Paterson σχεδίασε το 1691 το μοντέλο μίας Ανωνύμου Εταιρείας (ΑΕ), μέσω του κεφαλαίου της οποίας η κυβέρνηση μπόρεσε να δανειστεί με ευνοϊκούς όρους τα χρήματα που είχε ανάγκη – όπου ένα μέρος του επιτοκίου αποδιδόταν στους μετόχους ως μέρισμα, ενώ ένα άλλο παρέμενε για την ενίσχυση του Ισολογισμού της εταιρείας.

Ο Paterson χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρώσει το σχέδιο του, σε συνεργασία με έναν επιχειρηματία και με τον υπουργό οικονομικών – βασικό στοιχείο του οποίου ήταν η εισροή ορισμένων φορολογικών εσόδων σε ένα ταμείο που χρησιμοποιήθηκε για την ίδρυση της νέας τράπεζας ως ΑΕ. Αμέσως μετά εξέδωσε μετοχές και τις πούλησε με επιτυχία – ενώ έκτοτε η βασικότερη λειτουργία της Τράπεζας της Αγγλίας ήταν ο δανεισμός του κράτους. Με ανταλλάγματα βέβαια, όπως ήταν το προνόμιο της έκδοσης χρημάτων – καθώς επίσης της μοναδικής εταιρείας περιορισμένης ευθύνης εκείνης της εποχής.

Κατά τη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα η Τράπεζα της Αγγλίας (κρατικοποιήθηκε μόλις το 1946) ανέλαβε επί πλέον ευθύνες, μέσω των οποίων μετατράπηκε σταδιακά σε μία σύγχρονη κεντρική τράπεζα – βασική ευθύνη της οποίας είναι η επίβλεψη του νομίσματος, καθώς επίσης η λειτουργία της ως «ύστατος δανειστής» για τις εγχώριες εμπορικές τράπεζες με προβλήματα ρευστότητας.

Ένα δεύτερο παράδειγμα δημιουργικής λύσης είναι η χρηματοδότηση της υπερχρεωμένης Γερμανίας από τους οικονομολόγους του Χίτλερ – οι οποίοι χρησιμοποίησαν επίσης νεωτεριστικές μεθόδους που έχουμε ήδη περιγράψει (ανάλυση). Ως εκ τούτου, το βασικό συμπέρασμα μου, το ότι δηλαδή πάντοτε υπάρχουν λύσεις, τεκμηριώνεται απόλυτα  – ενώ ισχύει για πολλά άλλα ζητήματα, όπως η ευρύτερη οικονομική πολιτική και όχι μόνο για τη χρηματοδότηση ενός κράτους.

Η περίπτωση της Ελλάδας

Όπως έχω αναφέρει στο κείμενο «Η μεγάλη πρόκληση του 2018», έχουμε κάνει ήδη πάρα πολλά λάθη και μετά το 2010 – ενώ διασπασθήκαμε σε αντίπαλα στρατόπεδα, επιτρέποντας το «διαίρει και βασίλευε» σε αυτούς που έχουν μετατρέψει την πατρίδα μας σε δικό τους προτεκτοράτο. Εκτός αυτού, δεν διαθέτουμε ικανό πολιτικό προσωπικό – με βασικότερο κριτήριο το ότι, ενώ τα κυριότερα κόμματα τάσσονται υπέρ των μνημονίων, την ίδια στιγμή λειτουργούν ως άσπονδοι εχθροί μεταξύ τους.

Θέλουν δε να κερδίσουν τις εκλογές, ανταγωνιζόμενα σχετικά με το ποιό θα είναι ο καλύτερος διαχειριστής των ξένων μνημονίων – χωρίς να έχουν κανένα ορθολογικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, άρα από τα μνημόνια, το οποίο θα έπρεπε να στηρίζεται σε δύο κύριους πυλώνες: (α) στη βιώσιμη χρηματοδότηση της χώρας και (β) στην παραγωγή πλούτου.

Ειδικά όσον αφορά την παραμονή μας στην Ευρωζώνη και στην ΕΕ, την οποία όλοι επιθυμούμε, χωρίς την ονομαστική διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους, εναλλακτικά την πληρωμή των πολεμικών επανορθώσεων που οι ίδιοι οι Γερμανοί υπολογίζουν στα 180 δις €(ανάλυση), είναι ρεαλιστικά ανέφικτη – ενώ η δική μου πρόταση έχει διατυπωθεί στο άρθρο «Εθνική ανεξαρτησία», στην έκταση που επιτρέπει ο περιορισμένος χώρος μίας διαδικτυακής σελίδας.

Περαιτέρω, χωρίς μία νομισματική πολιτική προσαρμοσμένη επακριβώς στη σημερινή καταστροφική κατάσταση της χώρας μας, καθώς επίσης δίχως την προστασία που χρειάζεται η αναβίωση της βιομηχανίας και του πρωτογενή μας τομέα κατά τα πρότυπα της Ρωσίας (άρθρο), πλούτος δεν μπορεί να δημιουργηθεί – ενώ όσο καλά και αν μοιράζεται η φτώχεια, το μέλλον μας δεν θα αλλάξει. Το γεγονός αυτό διαπιστώνεται από το ότι, παρά το ξεπούλημα των δημοσίων επιχειρήσεων, το PSI, καθώς επίσης την υπερβολική φορολόγηση σε βαθμό δήμευσης του ιδιωτικού τομέα, το δημόσιο χρέος μας αυξάνεται – όχι μόνο ως ποσοστό του συνεχώς χαμηλότερου ΑΕΠ αλλά, επίσης, σε απόλυτο μέγεθος (από τα 299 δις € το 2009 στα 326 δις € πρόσφατα).

Ακόμη χειρότερα, το κόκκινο ιδιωτικό έχει εκτοξευθεί στα ύψη – ενώ όλοι γνωρίζουν πως το ιδιωτικό χρέος είναι πολύ πιο δύσκολο στην αντιμετώπιση του, σε σχέση με το δημόσιο(κάτι που τεκμηριώνει τα λάθη που έγιναν το 2010, όπου μόνο η Ελλάδα είχε πρόβλημα δημοσίου χρέους σχετικά με τις υπόλοιπες χώρες, με εξαίρεση την Ιταλία). Λογικά λοιπόν αναφέρεται πως ανταλλάχθηκαν χρήματα έναντι ψυχών – όπως φαίνεται από την εικόνα.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που προβλέπεται είναι η απώλεια του δημοσίου και ιδιωτικού πλούτου της χώρας, μέσω της πολιτικής των μνημονίων και των πρωτογενών πλεονασμάτων εν απουσία ανάπτυξης, χωρίς να εξυγιανθεί η οικονομία μας – ενώ αμφιβάλω εάν ένα κατεστραμμένο κράτος, έστω ως αποικία και υπό ξένη ιδιοκτησία, μπορεί να παραμείνει μέλος της Ευρωζώνης και της ΕΕ, από ένα χρονικό σημείο και μετά. Υποθέτω πάντως πως  κανένας δεν θέλει ένα καθεστώς ανάλογο με του Πουέρτο Ρίκο, όσον αφορά τις Η.Π.Α. – ούτε να παραμείνει η Ελλάδα αναξιοπρεπής ζητιάνος στο διηνεκές.

Επίλογος

Η Ελλάδα σήμερα, αν και σε τρισχειρότερη κατάσταση συγκριτικά με το 2010, δεν έχει μόνο αρνητικά στοιχεία – αφού ο προϋπολογισμός της έχει πολύ μικρά δημοσιονομικά ελλείμματα όταν της Ισπανίας είναι στο -4,5% (γράφημα), ενώ το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της είναι σχεδόν ισοσκελισμένο, σε σχέση με το -15,1% του 2009.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του ελλείμματος του προϋπολογισμού της Ελλάδας (μπλε στήλες, αριστερή κάθετος), σε σχέση με την Ισπανία (διακεκομμένη γραμμή, δεξιά κάθετος).

.

Εν τούτοις, τα δύο αυτά θετικά μεγέθη επιτεύχθηκαν (α) με τους υπερβολικούς φόρους και (β) με τη φτωχοποίηση των Ελλήνων μέσω της κατακόρυφης πτώσης των εισοδημάτων τους – οπότε όχι με υγιείς διαδικασίες, όπως θα ήταν η άνοδος του ΑΕΠ και η αύξηση των εξαγωγών. Εκτός αυτού, έχουν καταστρέψει όλες τις μελλοντικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες – όπως η μείωση των επενδύσεων παγίου εξοπλισμού εις βάρος της παραγωγής, της ανάπτυξης κλπ. (άρθρο).

Όλα αυτά είναι γνωστά στις αγορές, όπως επίσης τα προβλήματα των τραπεζών, ειδικά όσον αφορά τις εναπομένουσες κρατικές εγγυήσεις λόγω ELA (26 δις €) –  τονίζοντας πως όλες οι προηγούμενες εγγυήσεις έχουν πληρωθεί, με εξαίρεση τα 380 εκ. € μίας μόνο τράπεζας, χωρίς φυσικά να επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος όπως ισχυρίζονται ανεύθυνα ορισμένοι.

Η κυβέρνηση βέβαια φαντάζεται πως με το «μαξιλάρι» που σχηματίζει από τα χρήματα της τρίτης δανειακής σύμβασης θα καταφέρει να δανειστεί με βιώσιμα επιτόκια τουλάχιστον στην αρχή – κάτι που όμως δεν θα βοηθούσε καθόλου τη χώρα μας, η οποία σήμερα είναι τόσο χρεοκοπημένη, όσο καμία άλλη στην παγκόσμια ιστορία (γράφημα, χρέος της Βενεζουέλας ως προς το ΑΕΠ της), ενώ είναι η μοναδική που δεν διασώθηκε μετά από οκτώ χρόνια, καθώς επίσης που της εγκρίθηκαν τρεις θηριώδεις δανειακές συμβάσεις. Όπως θα λέγαμε δηλαδή, ο βασιλιάς είναι γυμνός και μόνο οι τυφλοί δεν το βλέπουν.

Στα πλαίσια αυτά θεωρώ πως όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε τη χρεοκοπία μας, τόσο εμείς, όσο και τα πολιτικά κόμματα, τόσο καλύτερα για όλους μας – αφού τότε, έχοντας ορίσει το πρόβλημα σωστά, θα αναζητήσουμε τις πραγματικές λύσεις του που ασφαλώς υπάρχουν. Τους πιστωτές μας βέβαια δεν τους ενοχλεί τόσο πολύ, αφού θα υφαρπάξουν πολλαπλάσια περιουσιακά στοιχεία έχοντας υποθηκεύσει ολόκληρη τη χώρα (α) με το PSI και (β) με την εξαγορά των τραπεζών – αν και δεν θα επωφεληθούν τόσο, εάν τυχόν η Ελλάδα βυθιστεί στο χάος, μετατρεπόμενη σε μία αποτυχημένη χώρα.

Ολοκληρώνοντας, εύχομαι Καλή Χρονιά, με υγεία και ευτυχία σε όλες τις φίλες και τους φίλους – έχοντας την εντύπωση πως το 2018 θα είναι ένα πολύ κρίσιμο έτος για την Ελλάδα, καθοριστικό για το μέλλον της. Η σελίδα μας θα περιορίσει βέβαια τις αναλύσεις της, όπως έχω ήδη αναφέρει, αλλά θα προσπαθήσει να μην τις σταματήσει – αφού όλοι μας το θεωρούμε ως μία βασική κοινωνική μας υποχρέωση.

https://analyst.gr/2017/12/29/i-noumero-ena-apotiximeni-diasosi/

https://analyst.gr/2017/12/29/i-noumero-ena-apotiximeni-diasosi/2/