Έμειναν από "όπλα" οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες

Από τον Γ. Αγγέλη

aggelis@kefalaio.gr

Όταν το 2008... έσκασε η κρίση των subprime δανείων στις ΗΠΑ και κατέρρευσε η Lehman Brothers, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, με επικεφαλής τη Fed, κράτησαν τις αγορές όρθιες και τις τράπεζες "ανοιχτές".

Σήμερα μπορούν να επαναλάβουν το... ανδραγάθημα του 2008-2009;

Η απάντηση, με τις αγορές να πέφτουν επί τρεις εβδομάδες, την τιμή του πετρελαίου να διολισθαίνει χωρίς τέλος και την κρίση χρέους να οδηγεί σε αλυσιδωτές υποτιμήσεις σχεδόν όλα τα νομίσματα απέναντι στο δολάριο, δεν φαίνεται εύκολη. Και οι κεντρικοί τραπεζίτες προς το παρόν αποφεύγουν τις μεγάλες δηλώσεις...

Τι κάνουν; Η Fed εμφανίζεται παγιδευμένη στην απόφασή της να αποσύρει τις πολιτικές "ποσοτικής χαλάρωσης" και να αυξήσει το κόστος του δολαρίου, η ΕΚΤ προσπαθεί να μιλήσει όσο μπορεί λιγότερο, παρεμβαίνοντας επίσης όσο μπορεί λιγότερο, η BoE υποχρεώνεται να δηλώσει ότι τα μεγέθη της οικονομίας της Μ. Βρετανίας δεν της επιτρέπουν να μιμηθεί, όπως είχε δεσμευθεί, τη Fed.

Και η BoJ (Ιαπωνία) συνεχίζει να υποστηρίζει την Abenomics (ποσοτική χαλάρωση), χωρίς όμως αποτέλεσμα, ενώ η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας "ξοδεύει" αφειδώς εδώ και μερικούς μήνες από τα γιγάντια συναλλαγματικά της αποθέματα (3,3 τρισ. δολ.) για να στηρίξει τις αγορές και το γουάν, επίσης χωρίς μεγάλη επιτυχία.

Τι κάνουν οι κεντρικές τράπεζες;

Σε ένα πρόσφατο άρθρο του στο Bloomberg View, ο Mohamed El Arian, απαντώντας στο ερώτημα για το ποιες είναι οι βαθύτερες αιτίες αυτής της παρατεταμένης αναταραχής, σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι "ο κύριος λόγος είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες είναι πλέον λιγότερο πρόθυμες (στην περίπτωση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ/Fed) ή λιγότερο σε θέση (στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας) να καταστέλλουν τη μεταβλητότητα.

Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η μετάβαση αυτή οδηγεί αναπόφευκτα σε υψηλότερη αποστροφή προς το ρίσκο, απομόχλευση και χαρτοφυλάκια με χαμηλότερη ανάληψη κινδύνων, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τα μοντέλα που στηρίζονται στον κίνδυνο και στις τοποθετήσεις παγίων που χρησιμοποιούν τη μεταβλητότητα ως σημαντικό συντελεστή...".

Στο υπόβαθρο αυτής της εκτίμησης είναι το γεγονός ότι η Fed έχει αρχίσει να αναστρέφει τη νομισματική της πολιτική, αυτήν με την οποία δημιούργησε επιτυχώς από το 2008 μέχρι και το 2013 αναχώματα στην επέκταση της κρίσης. Αυτή η αναστροφή άρχισε με τη σταδιακή διακοπή των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης (tapering) το 2014 και συνεχίστηκε με την απαρχή της καμπάνιας αύξησης των επιτοκίων τον περασμένο Δεκέμβριο.

Οι αγορές αντέδρασαν συντηρητικά την πρώτη φορά –την άνοιξη του 2014–, αλλά τώρα ήδη αρχίζουν να προεξοφλούν με απειλητική δυναμική την αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης των τεράστιων όγκων δανειακών κεφαλαίων που έχουν διοχετευθεί τα τελευταία χρόνια από τη Fed.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η απόφαση της Fed έχει προκαλέσει τη δημιουργία ενός τεράστιου κύματος κεφαλαιακής άμπωτης από τις περιφερειακές αγορές, αφήνοντας πίσω της "ξέρες" που σαρώνουν τα νομίσματα της περιφέρειας, καθώς συνδυάζονται και ταυτόχρονα πυροδοτούν αρνητικές προσδοκίες για την πορεία των οικονομιών από τις οποίες αποσύρονται...

Κίνα, ΗΠΑ και Ευρώπη

Η Κίνα, με τη μεγαλύτερη και ισχυρότερη παραγωγική μηχανή του πλανήτη, που είχε τροφοδοτηθεί από την αρχική κεφαλαιακή παλίρροια, μέχρι και πρόσφατα, αναμφίβολα βρίσκεται στην καλύτερη θέση από κάθε άλλον στην πλανητική περιφέρεια των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το κύμα αποφυγής κινδύνου στις διεθνείς κεφαλαιαγορές θα αγνοούσε τις αγνώστου μεγέθους φούσκες στο έδαφός της. Φούσκες που η κεντρική της τράπεζα τώρα επιχειρεί να διαχειριστεί ξοδεύοντας τεράστια ποσά από τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα, χωρίς, παρ' όλα αυτά, να μπορεί να σταματήσει το βαθύ κόκκινο να κυριαρχεί στη Σανγκάη και τη Σενζέν.

Η ΕΚΤ, με σοβαρό εσωτερικό πρόβλημα συνοχής, τον Δεκέμβριο προτίμησε να μείνει πίσω από τις προσδοκίες της αγοράς και να αφήσει τον πρώτο λόγο στη Fed και τις αγορές, πριν η ίδια πάρει τις μεγάλες αποφάσεις της.

Πληροφορίες του "Κ" αναφέρουν ότι στη διοίκηση της ΕΚΤ δεν θα βιαστούν να αντιδράσουν.

Θα περιμένουν τουλάχιστον μέχρι και τον Μάρτιο για να δουν το πώς οι ίδιες οι αγορές θα "διορθώσουν" τις ανισορροπίες της τελευταίας επταετίας.

Ταυτόχρονα, όμως, σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Κ", στην ΕΚΤ εργάζονται πυρετωδώς για να παρέμβουν στις ανισορροπίες των ισοζυγίων στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, ελπίζοντας ότι η κεφαλαιακή άμπωτη στην περιφέρεια, όπως και την άνοιξη του 2014, δεν θα "χτυπήσει" το ευρώ και τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Το αντίθετο μάλιστα. Ελπίζουν ότι οι διεθνείς κεφαλαιακές ροές μπορεί συγκυριακά να ευνοήσουν το εσωτερικό χρηματοδοτικό περιβάλλον στο κομμάτι του χρέους, τόσο του κρατικού όσο και του ιδιωτικού, αν ξεπεραστεί χωρίς ανεπανόρθωτες ζημιές η πρώτη φάση συμπίεσης των χρηματιστηριακών αγορών που βρίσκεται σε εξέλιξη.

 Γιατί "δυσκολεύονται" οι κεντρικές τράπεζες

Το πρόβλημα των κεντρικών τραπεζών στην παρούσα φάση της κρίσης είναι διπλό. Η Fed αποφάσισε να προχωρήσει στην αντιστροφή της νομισματικής της πολιτικής όχι γιατί υποτιμά τους κινδύνους, αλλά, αντίθετα, γιατί τους "φοβάται" περισσότερο από κάθε άλλον.

Οι φούσκες που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια με κατ' εκτίμηση υπολογισμούς έχουν αυξήσει το χρέος κατά 56-57 τρισ. δολ. Ένας όγκος που μοιάζει τεράστιος μπροστά στην αιτία που προκάλεσε την  κρίση του 2008. Και γι' αυτό δεν μπορεί να κάνει πίσω.

Τόσο η ίδια, όμως, όσο και οι άλλες κεντρικές τράπεζες την επταετία που πέρασε "έχασαν" το βασικό και πιο αποτελεσματικό τους εργαλείο, τα επιτόκια. Το "χρήμα" με το οποίο μπορούν να κλείσουν τις "μαύρες τρύπες" της κρίσης είναι ήδη για πολλά χρόνια σε επίπεδο μηδενικού κόστους. Και έχουν "τυπώσει" τεράστιους όγκους από αυτό στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα...

Τα 3 τρισ. δολ. που έχει ρίξει στις αγορές η Fed έχουν μοχλευθεί δεκάδες φορές και έχουν καταλήξει σε όλων των ειδών τις επενδύσεις, κυρίως χαρτοφυλακίου, σε ολόκληρο τον πλανήτη, αυξάνοντας στα ύψη τις τιμές των μετοχών.

Αυτές οι "τιμές" είναι που φλέγονται και γίνονται στάχτη εδώ και τρεις εβδομάδες.

Και οι κεντρικές τράπεζες έχουν μείνει από πυροσβεστήρες. Και αυτούς που έχουν τους... φυλάνε για τα χειρότερα. 

Η δε Fed έχει αρχίσει από τον περασμένο Δεκέμβριο να χρησιμοποιεί τη "φωτιά" για να παλέψει τη "φωτιά"... Κάπου εκεί είμαστε στο τέλος της τρίτης εβδομάδας του σωτήριου έτους 2016.

 capital.gr