Oι κυβερνήσεις πέφτουν, ο Στουρνάρας μένει

Ανέλαβε κι επίσημα ο Γιάννης Στουρνάρας τα νέα του καθήκοντα ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Είναι ένας από τους ελάχιστους Έλληνες – ίσως και ο... μοναδικός – που μπορεί να αισθάνεται ασφαλής για το επαγγελματικό του μέλλον, καθώς η θητεία του θα διαρκέσει έξι ολόκληρα χρόνια: από τις 20 Ιουνίου του 2014 μέχρι και τις 19 Ιουνίου του 2020.
Τουλάχιστον δύο κυβερνήσεις θα πέσουν – μπορεί και περισσότερες, καθώς στο νέο πολυκομματικό πολιτικό σκηνικό η εξάντληση της τετραετίας μόνο δεδομένη δεν είναι –, αλλά ο πρώην...

υπουργός Οικονομικών θα απολαύει της μονιμότητάς του. Μόνιμος, βέβαια, ήταν και ο Χάρης Θεοχάρης, αλλά «φαγώθηκε» μέσα σε ένα απόγευμα.

Στην περίπτωση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος – αλλά και οποιασδήποτε άλλης τράπεζας χώρας - μέλους της Ευρωζώνης – τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, καθώς τον τελικό λόγο έχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Μόνο ένα προηγούμενο έχει υπάρξει μέχρι σήμερα, και αυτό είναι η πρόσφατη παραίτηση του πρώην διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου Πανίκου Δημητριάδη, η οποία έγινε για πολύ συγκεκριμένους λόγους.

Έτσι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση ο Στουρνάρας θα την παρακολουθήσει χωρίς ιδιαίτερο άγχος για τη θέση του, κάτι που προφανώς δεν θα συνέβαινε σε περίπτωση που διατηρούσε τον θώκο του υπουργού Οικονομικών. Ακόμη και αν η επόμενη κυβέρνηση ζητήσει την παραίτηση του διοικητή της ΤτΕ για να επιλέξει πρόσωπο δικής της επιλογής, ο Στουρνάρας δεν θα είναι υποχρεωμένος να την υποβάλει.

Μπορεί η θέση του διοικητή της ΤτΕ να προκύπτει με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, ωστόσο για την αντικατάστασή του δεν μπορεί να ακολουθηθεί η ίδια οδός.

Γι’ αυτό διαμαρτυρήθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ μέσω του προέδρου του Αλέξη Τσίπρα στον Μάριο Ντράγκι. Ζήτησε να μην λαμβάνει αυτή η κυβέρνηση αποφάσεις που θα δεσμεύουν και την επόμενη – και μάλιστα για ζητήματα τόσο κρίσιμα όπως είναι η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο μισθός

Εκτός από εξασφαλισμένη δουλειά – δεν είναι η πρώτη φορά που ο Στουρνάρας δραστηριοποιείται στον τραπεζικό κλάδο, καθώς ο μέχρι πρότινος υπουργός Οικονομικών ήταν ειδικός σύμβουλος στην ΤτΕ για θέματα νομισματικής πολιτικής από το 1989 έως το 1994, ενώ διετέλεσε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Εμπορικής Τράπεζας από τον Ιούλιο του 2000 έως τον Μάρτιο του 2004 – ο νέος διοικητής της ΤτΕ θα λαμβάνει και υψηλότερες αποδοχές.

Τα σχετικά νούμερα δόθηκαν στη δημοσιότητα πριν από ενάμιση χρόνο στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου (μάλιστα τη σχετική ερώτηση είχε καταθέσει βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας). Βάσει λοιπόν των στοιχείων που είχαν ανακοινωθεί τότε – και τα οποία δεν έχουν αλλάξει μέχρι σήμερα –, οι καθαρές μηνιαίες αποδοχές είχαν τότε ως εξής:

•  Ο Γιώργος Προβόπουλος εισέπραττε ως διοικητής 7.615,92 ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι και ο διάδοχός του θα παίρνει τα ίδια λεφτά.

•   Αντίστοιχα υψηλές βέβαια είναι και οι απολαβές των υποδιοικητών. Η Ελένη Δενδρινού - Λουρή – βάσει πάντοτε των στοιχείων που είχαν ανακοινωθεί στο τέλος του 2012 στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου – ως υποδιοικήτρια ελάμβανε 8.148,12 ευρώ.

Οι απολαβές του υποδιοικητή (μια επίσης αξιοζήλευτη θέση, η οποία επίσης θα πρέπει να καλυφθεί, καθώς λήγει και η θητεία της Λουρή) δεν είναι υψηλότερες από αυτές του διοικητή. Απλώς έτυχε η συγκεκριμένη υποδιοικήτρια να μην καταβάλλει εισφορές υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων της Τράπεζας της Ελλάδος λόγω ασφάλισης σε άλλον φορέα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο απερχόμενος διοικητής της ΤτΕ προχώρησε σε δύο «κουρέματα» των αποδοχών του, με την τελική ποσοστιαία μείωση να φτάνει το 50%. Πράγμα που σημαίνει ότι οι καθαρές αποδοχές στα προ κρίσης επίπεδα προσέγγιζαν τα 15.000 ευρώ.

Οι «δουλειές»

Ποιες ήταν οι τελευταίες «δουλειές» που έκανε ο Γιάννης Στουρνάρας ως υπουργός Οικονομικών; Η πρώτη ήταν να υλοποιήσει την εντολή Σαμαρά και να καρατομήσει τον γενικό γραμματέα Εσόδων. Η δεύτερη να κάνει δημόσια το «προξενιό» ώστε ο Άδωνις Γεωργιάδης να δεχτεί τελικώς τη θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της Νέας Δημοκρατίας πριν «φουντώσει» το εσωκομματικό μέτωπο.

Η τρίτη δουλειά ήταν να συντάξει αποχαιρετιστήρια επιστολή προς τους συναδέλφους του στο Eurogroup και η τέταρτη να συντάξει και να αποστείλει στα μέσα ενημέρωσης τον προσωπικό του απολογισμό: το «έργο» του κατά τη διετία Ιούνιος 2012 - Ιούνιος 2014.

Από τον απολογισμό δεν λείπουν τα γλαφυρά, τα οποία αναφέρονται κατά προτεραιότητα ως απόδειξη της... οργάνωσης που υπήρχε στο υπουργείο Οικονομικών όσον αφορά την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του υπουργού. Μέχρι και τα... χιλιόμετρα που διήνυσε αεροπορικώς κατέγραφαν οι υπηρεσίες του υπουργείου και για του λόγου το αληθές ακολουθούν τα στοιχεία όπως ακριβώς ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Οικονομικών:

• 76 συσκέψεις διάρκειας 252 ωρών συνολικά μεταξύ του υπουργού Οικονομικών και των κλιμακίων της τρόικας.

•  46 ταξίδια εντός και εκτός Ελλάδος για τις ανάγκες εκπροσώπησης της κυβέρνησης στο ECOFIN.

•  204.388 χιλιόμετρα πτήσεων (πέντε φορές ο γύρος της Γης).

•  123 συναντήσεις με αλλοδαπούς αξιωματούχους στο υπουργείο Οικονομικών.

Και αν αυτά τα στοιχεία δεν έχουν ούτε την παραμικρή αξία, πέραν του ερωτήματος που γεννάται «ποιος και για ποιον λόγο μετράει τα... χιλιόμετρα του Στουρνάρα», τα υπόλοιπα από αυτά που γράφονται στον αποχαιρετισμό - απολογισμό δείχνουν την εμμονή με τις δημοσιονομικές επιδόσεις. Σταχυολογούμε:

•  Τα δίδυμα ελλείμματα έγιναν δίδυμα πλεονάσματα.

•  Έγινε τραπεζική ανασυγκρότηση και επιστροφή καταθέσεων.

•  Έγιναν διαρθρωτικές αλλαγές στη φορολογική και την τελωνειακή διοίκηση και βελτίωση του ελεγκτικού έργου.

•  Αξιοποιήθηκε η δημόσια περιουσία, που τονώνει τις επενδύσεις και την απασχόληση.

•  Πρωτοφανή δημοσιονομικά αποτελέσματα με διεθνή αναγνώριση.

Προφανώς, η αποχαιρετιστήρια παρουσίαση είναι γεμάτη από αριθμούς και «επιτεύγματα». Ο Στουρνάρας υπενθυμίζει:

•  Την έξοδο στις αγορές της 11ης Απριλίου και την άντληση τριών δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω της κοινοπρακτικής διάθεσης πενταετούς ομολόγου.

•  Την πρόβλεψη ότι το 2014 θα έχουμε ανάπτυξη 0,6% ύστερα από συσσωρευμένη ύφεση 25% από το 2008 έως το 2013.

•  Την καταβολή του κοινωνικού μερίσματος ύψους 450 εκατ. ευρώ.

•  Την επιστροφή χρημάτων ύψους 1,6 δισ. ευρώ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις και τη μείωση του συσσωρευμένου χρέους λόγω επιστροφών ΦΠΑ από 1,5 δισ. ευρώ σε 0,65 δισ. ευρώ. (Πώς τώρα αυτό αποτελεί επίτευγμα από τη στιγμή που δανειστήκαμε από τους εταίρους για να πληρώσουμε αυτά τα χρήματα, με αποτέλεσμα να φορτωθούμε άλλη μια αναθεώρηση του μνημονίου, μόνο ο... Στουρνάρας το ξέρει).

•  Μέχρι και για την ανάκαμψη του χρηματιστηρίου είχε να πει μια κουβέντα ο τέως υπουργός Οικονομικών, υπερτονίζοντας μέσω της παρουσίασής του ότι ο γενικός δείκτης, από τότε που ανέλαβε ο ίδιος μέχρι σήμερα, έχει ανέβει κατά 170%.

Ούτε λέξη

Αυτά και άλλα τέτοια πολλά περιγράφει ο απολογισμός. Κι όμως, παρά το μακροσκελές του κειμένου – 22 σελίδες διαφάνειες ετοίμασαν οι συνεργάτες του –, ούτε μια λέξη για τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα δεν μπόρεσαν να πουν.

Ας συμπληρώσουμε λοιπόν τον απολογισμό Στουρνάρα και με άλλους δείκτες, οι οποίοι δεν αναφέρονται από τον ίδιο. Είναι όμως και αυτά δικά του επιτεύγματα – όσο δικό του είναι και το επίτευγμα του πρωτογενούς πλεονάσματος –, καθώς αποτελούν αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής που τόσο πιστά υπηρέτησε ο υπουργός Οικονομικών:

1. Οι άνεργοι ήταν 1.119.000 στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2012, όταν ανέλαβε καθήκοντα ο Στουρνάρας. Όταν έφυγε, έφταναν αισίως τους 1.342.300. Η πολιτική του κόστισε πάνω από 220.000 θέσεις εργασίας.

2. Οι μακροχρόνια άνεργοι – δηλαδή αυτοί που μένουν χωρίς δουλειά για περισσότερους από 12 μήνες – ήταν 610.600 το πρώτο τρίμηνο του 2012 και εκτοξεύτηκαν στους 958.700 το πρώτο τρίμηνο του 2014. Τέτοια «επίδοση», το 71,4% των ανέργων να χαρακτηρίζονται μακροχρόνια άνεργοι, δεν συμβαίνει πουθενά στον κόσμο.

3. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία επί ημερών Στουρνάρα ξεπέρασαν τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο ανήλθε στα 65 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό αδιανόητο ακόμη και για τα ελληνικά δεδομένα.

4. Τα «κόκκινα δάνεια» των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών συνέχισαν να πολλαπλασιάζονται με αμείωτο ρυθμό, ξεπερνώντας πλέον το 35%. Καλή η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αλλά στην αγορά δεν έφτασε τίποτα περισσότερο από απειλές για κατασχέσεις, δημεύσεις και δεσμεύσεις.

5. Η Eurostat αναγνώρισε τις ελληνικές πρωτιές και επιβεβαίωσε αυτό που όλοι γνωρίζαμε πλην του πρώην υπουργού Οικονομικών. Ότι η Ελλάδα επιβάλλει υψηλότατους φορολογικούς συντελεστές και ότι εισπράττει ψίχουλα λόγω της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, η οποία «τρέφεται» από τους υψηλούς συντελεστές. Τη δήλωση Στουρνάρα στη Βουλή, ότι οι Έλληνες δεν υπερφορολογούνται επειδή τα έσοδα από φόρους είναι χαμηλά ως ποσοστό του ΑΕΠ, ακόμη... τρέχουν να τη μαζέψουν.

6. Άλλο ένα μεγάλο επίτευγμα ήταν η τριπλή επιτυχία με το πετρέλαιο θέρμανσης. Η εμμονή με την εξίσωση των φόρων:

•  Πρώτον, πάγωσε τους Έλληνες, καθώς η κατανάλωση μειώθηκε κατά 70% τα τελευταία δύο χρόνια.

•  Δεύτερον, άδειασε τα δημόσια ταμεία, καθώς οι απώλειες εσόδων ξεπέρασαν το 70%.

•  Τρίτον, ενίσχυσε το παραεμπόριο με την αθρόα εισαγωγή αδήλωτης ξυλείας ή κακής ποιότητας ηλεκτρικών συσκευών αλλά και τη μόλυνση του περιβάλλοντος.

7. Το αλαλούμ με τους φόρους ακινήτων συνέβαλε και αυτό στην πλήρη αποδιοργάνωση της κτηματαγοράς, η οποία άλλοτε κρατούσε τα σκήπτρα της ανάπτυξης.

Και αυτά είναι ορισμένα μόνο ενδεικτικά παραδείγματα. Θα μπορούσαν να αναφερθούν άλλα τόσα, αλλά τελικώς το συμπέρασμα θα ήταν το ίδιο. Ο – εξασφαλισμένος πλέον επαγγελματικά – διοικητής της ΤτΕ έριξε όλο του το βάρος στο να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι. Να προκύψουν τα – αγαπημένη έκφραση του πρώην υπουργού αυτή – «δίδυμα πλεονάσματα» και να πειστούν οι εταίροι ότι το μνημόνιο τηρείται κατά γράμμα, μήπως και μας κάνουν καμιά διευθέτηση του χρέους.

Τι σημαίνει και αυτό; Ότι θα απελευθερωθούν 1-2 δισεκατομμύρια ευρώ από τους τόκους σε ετήσια βάση για να χρηματοδοτηθεί η επιστροφή στην ανάπτυξη. Με ποιον τρόπο θα γίνει αυτό παραμένει... άγνωστο, καθώς αναπτυξιακό χάρτη για τη χώρα παρέλειψε να ανακοινώσει το υπουργείο Οικονομικών. Την ίδια στιγμή, όμως, η κοινωνία συνεχίζει να βουλιάζει. Στα χρέη, την ανεργία και την αβεβαιότητα...

Ποντίκι