Μύθος η έξοδος από τη λιτότητα

→Με ή χωρίς μνημόνιο, συνεχίζονται τα μέτρα περικοπής μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δαπανών

  Του Μιχάλη Ψύλου
«Εξοδο από το μνημόνιο με συνταγή Ιρλανδίας προωθεί η Ελλάδα» έγραφαν φιλοκυβερνητικές εφημερίδες πριν από λίγες ημέρες, επικαλούμενες δηλώσεις στελεχών του οικονομικού επιτελείου. Μόνο που η Ιρλανδία, μετά από έξι χρόνια λιτότητας, μπορεί τυπικά να εξήλθε του μνημονίου, αλλά η λιτότητα ζει και βασιλεύει. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο διέταξε και η «ανεξάρτητη» Συμβουλευτική Επιτροπή για τα Δημοσιονομικά της Ιρλανδίας εισηγήθηκε στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Εντα Κένι να πάρει νέα μέτρα λιτότητας, ύψους δύο δισ. ευρώ, στον προϋπολογισμό του 2015. Χωρίς περιστροφές, η Επιτροπή αξιώνει λιτότητα για να μειωθεί το δημόσιο χρέος της χώρας από το 124% στο 107% του ΑΕΠ το 2018. Αυτό είναι το «μότο», με ή χωρίς μνημόνιο: μέτρα περικοπής μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δαπανών.

Από το 2008 οι περικοπές δαπανών και οι αυξήσεις φόρων έχουν φτάσει στην Ιρλανδία στα 32 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 20% του ΑΕΠ, αλλά το χρέος παραμένει σε δυσθεώρητα για την Ιρλανδία ύψη. Οπως λέει ο Ιρλανδός καθηγητής Μαρκ Μπλάιθ, συγγραφέας του βιβλίου «Λιτότητα: η ιστορία μιας επικίνδυνης ιδέας», «το πρόγραμμα λιτότητας που εφαρμόζεται σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι αυτοκαταστροφικό διότι έχει αυξήσει τελικά το βάρος του χρέους σε πολλές χώρες».

Ο Ιρλανδός καθηγητής σημειώνει μάλιστα με έμφαση ότι μπορεί να υπάρχει τεράστιο πολιτικό κόστος για τους πολιτικούς σε όλη την Ευρώπη, αλλά «τα βασικά όργανα της ευρωπαϊκής δημοκρατίας έχουν παρακαμφθεί και οι πολιτικές που εφαρμόζονται καθορίζονται από μη εκλεγμένους τεχνοκράτες».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Τόμας Φέιζιπ, συγγραφέας του βιβλίου «Η μάχη για την Ευρώπη: πώς μια ελίτ έκλεψε μια ήπειρο – και πώς μπορούμε να την πάρουμε πίσω», τονίζει ότι «οι πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται στα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη (ιδίως εκείνα της περιφέρειας) από τον άξονα Βερολίνου-Βρυξελλών-Φρανκφούρτης και από τις ανά χώρα τρόικες αποδεικνύεται ότι είναι μια κολοσσιαία αποτυχία και προκαλούν μια κοινωνική και ανθρωπιστική καταστροφή στο ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο».

Αλλάζει το πολιτικό σκηνικό
Η πολιτική της λιτότητας προκάλεσε βέβαια τη σαρωτική ήττα στις ευρωεκλογές και στα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού στην Ιρλανδία: το Φίνε Γκάελ του πρωθυπουργού Κένι είδε το ποσοστό του να υποχωρεί κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες και το Εργατικό Κόμμα κατά εννιά! Το Εργατικό Κόμμα σαρώθηκε λόγω της απόλυτης ευθυγράμμισής του με εξοντωτικές πολιτικές, όπως η χρέωση για το νερό και η κατάργηση της δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για ασθενείς με χρόνια προβλήματα υγείας. Ηδη παραιτήθηκε ο ηγέτης των Εργατικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Εϊμον Γκίλμορ, ο οποίος διετέλεσε αρχηγός του κόμματος για 7 χρόνια. Δεν αποκλείεται την ίδια τύχη να έχει και ο Κένι, που τρέμει με την ιδέα μήπως οι Εργατικοί πιεστούν από την κοινή γνώμη και αποχωρήσουν από την κυβέρνηση.

Το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων των Εργατικών μετακόμισε στο Σιν Φέιν, την πολιτική πτέρυγα του IRA, που απέσπασε το 19% των ψήφων στις ευρωεκλογές -την καλύτερη επίδοσή του εδώ και έναν αιώνα- και σάρωσε στις τοπικές εκλογές. Στην πρωτεύουσα Δουβλίνο μάλιστα, το Σιν Φέιν αναδείχτηκε πρώτο κόμμα.

Αλλά και στην Πορτογαλία, η σημαντική άνοδος συνολικά της Αριστεράς στις ευρωεκλογές φαίνεται να αλλάζει το κλίμα. Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στο Πόρτο και τη Λισαβόνα κατά της λιτότητας και ζήτησαν πρόωρες εκλογές. Οι διαδηλωτές κατηγόρησαν την κεντροδεξιά κυβέρνηση ότι εκμεταλλεύεται τη ραστώνη λόγω του Μουντιάλ για να «διαλύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων και να περάσει νέα μέτρα λιτότητας». Η κυβέρνηση Κοέλιο ανακοίνωσε νέες περικοπές 3%-10% στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων που λαμβάνουν έως 1.500 ευρώ.

Η αλαζονεία της Μέρκελ
Αλλά και στη Γαλλία η σαρωτική ήττα των Σοσιαλιστών στις ευρωεκλογές έχει πυροδοτήσει έντονες αντιδράσεις και ισχυρά αντιγερμανικά αισθήματα. Εσωκομματικό κείμενο που κυκλοφόρησε το Σοσιαλιστικό Κόμμα ζητεί να μπει «τέλος στη λιτότητα» και να κηρυχθεί αγώνας κατά της «ευρωπαϊκής Δεξιάς και της αλαζονείας της Μέρκελ». Στο έγγραφο χαρακτηρίζεται η Μέρκελ ως «η καγκελάριος της λιτότητας που δεν σκέφτεται τίποτα άλλο από τις γερμανικές καταθέσεις, το εμπορικό ισοζύγιο και το εκλογικό της μέλλον».

Ο ελληνικής καταγωγής νέος γραμματέας του κόμματος, Ζαν Κριστόφ Καμπαντελίς, περιορίστηκε βέβαια να καταγγείλει αυτούς που «άφησαν να διαρρεύσει το εσωκομματικό κείμενο στον Τύπο» και δεσμεύτηκε να τιμωρήσει τον «τυφλοπόντικα». Το ερώτημα μένει πάντως: Εχει η Γαλλία τη βούληση και την ικανότητα να αντιταχθεί στην πολιτική του Βερολίνου, συσπειρώνοντας γύρω της τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου; Γιατί είναι σαφές ότι ευρώ χωρίς τη Γαλλία δεν μπορεί να υπάρξει… Χωρίς αμφιβολία στους κόλπους της γαλλικής ελίτ διεξάγεται σοβαρότατη διαπάλη γύρω από το ζήτημα αυτό. Προς το παρόν πάντως κυριαρχεί η λογική της πλήρους υποταγής στη Γερμανία. Αυτή είναι η επίσημη γραμμή, δυστυχώς, της ηγεσίας Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ και του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος. Ο υποτιθέμενος γαλλογερμανικός άξονας έχει πλέον καταστεί ανέκδοτο. Η Γερμανία αποφασίζει, ανακοινώνει στον Ολάντ τις αποφάσεις της και η Γαλλία υποτίθεται ότι συμφωνεί. Κατόπιν οι γερμανικές αποφάσεις με την ψευδεπίγραφη γερμανογαλλική σφραγίδα συμφωνίας επιβάλλονται άνευ όρων και άνευ αλλαγών στους υπόλοιπους ηγέτες της ευρωζώνης και της Ε.Ε. Δεν είναι τυχαίο που ακόμη και ο Γερμανός σοσιαλδημοκράτης ηγέτης και υπουργός Οικονομίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, αν και ψελλίζει κάτι περί «έμφασης στην ανάπτυξη αντί της λιτότητας στην ευρωζώνη», προειδοποίησε στα μέσα της εβδομάδας, από το Παρίσι όπου βρέθηκε, τις χώρες του Νότου ότι «θα υπάρξουν ευελιξία και χρόνος, μόνο αν εφαρμοστούν μεταρρυθμίσεις όπως στη Γερμανία». Και ο νοών νοείτω…

olympia.gr