Kosher & Halal, «Θρησκευτικές πιστοποιήσεις» με μεγάλο εξαγωγικό ενδιαφέρον

Οι θρησκευτικές πιστοποιήσεις διαθέτουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εμπορική πλευρά που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Μπορεί ο πυρήνας τους να αποτελείται από καταναλωτές συγκεκριμένων θρησκειών, αλλά είναι βέβαιο πως επεκτείνεται και πολύ πέρα από αυτόν.

.

Οι «θρησκευτικές πιστοποιήσεις» στην συσκευασία διαφόρων ειδών διατροφής (τροφίμων και ποτών) παρουσιάζουν ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Ελληνική εξαγωγική βιομηχανία – και όχι μόνο. Η δυνατότητα ευκολότερης πρόσβασης σε ένα τεράστιο καταναλωτικό κοινό σε ολόκληρο τον κόσμο (και φυσικά μέσα στην Ελλάδα), το οποίο επιλέγει την τροφή ή τα ποτά του είτε με θρησκευτικά κριτήρια, είτε απλά με ποιοτικά κριτήρια χωρίς θρησκευτικό «υπόβαθρο», αποτελεί πλέον ένα δεδομένο που δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Ας δούμε όμως περιληπτικά, τι ακριβώς σημαίνουν οι «θρησκευτικές πιστοποιήσεις» Kosher (προφέρεται Κασσέρ) & Halal (Χαλάλ) όχι μόνο για τους πληθυσμούς των Εβραίων και των Μουσουλμάνων, αλλά και για απλούς καταναλωτές που δεν έχουν σχέση ούτε με Εβραίους, ούτε με Μουσουλμάνους αλλά αγοράζουν προϊόντα με τις «θρησκευτικές» αυτές πιστοποιήσεις, επειδή θεωρούν ότι είναι πιο υγιεινά και πιο αγνά. Τα προϊόντα που φέρουν τις πιστοποιήσεις Kosher & Halal μπορούν να παραχθούν σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, με τον έλεγχο και την εποπτεία των αντίστοιχων οργανισμών πιστοποιήσεων.

.

.

Η πιστοποίηση Kosher χαρακτηρίζει 400.000 περίπου προϊόντα που παράγονται από 2.400 επιχειρήσεις σε έξη ηπείρους, κατάλληλα για την εβραϊκή διατροφή με κανόνες οι οποίοι έχουν τις ρίζες τους στην Βίβλο και στην εβραϊκή παράδοση. Προϋποθέτει μια σειρά από προϋποθέσεις που καλύπτουν την επιλογή των πρώτων υλών, τον συνδυασμό των συστατικών και τον τρόπο παραγωγής των συγκεκριμένων προϊόντων.

Η πιστοποίηση Kosher είναι ετήσια, έχει πολλές και διαφορετικές μορφές και χορηγείται από διαφορετικούς οργανισμούς Kosher οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τα διάφορα σύμβολα (ΟΚ, ΟU, KF, KLBD κλπ.) καθώς και από Ραβίνους οι οποίοι την χορηγούν με την πιστοποίηση «επίβλεψης Ραβίνου».

Μια παραγωγική επιχείρηση που παράγει 50 ή 100 διαφορετικά προϊόντα, μπορεί να επιλέξει ένα μόνο προϊόν το οποίο θα έχει την πιστοποίηση και μάλιστα το ίδιο εμπορικό σήμα μπορεί να κυκλοφορεί στην αγορά τόσο με πιστοποίηση Kosher για κάποια συγκεκριμένη αγορά όσο και χωρίς την πιστοποίηση, εφ΄ όσον διαφοροποιεί τα συστατικά του.

Γενικά, υπάρχουν τέσσερα προκαταρκτικά και βασικά βήματα για την απόκτηση πιστοποίησης Kosher σε ένα προϊόν.

1. Το πρώτο αφορά την κατάρτιση ενός καταλόγου, γνωστού ως Βήμα Α, με συστατικά που είναι αποδεκτά να χρησιμοποιούνται σε προϊόντα που έχουν την συγκεκριμένη πιστοποίηση. Εάν τα συστατικά κάποιου προϊόντος που επιθυμεί να πιστοποιηθεί δεν περιλαμβάνονται στα 200.000 συστατικά που είναι ήδη εγκεκριμένα, πρέπει να τροποποιηθούν με την επιλογή κάποιων άλλων που είναι ήδη εγκεκριμένα.
2. Το δεύτερο αφορά την κατάρτιση ενός καταλόγου, γνωστού ως Βήμα Β, με τις εμπορικές επωνυμίες και τα συγκεκριμένα προϊόντα που πρόκειται να πιστοποιηθούν. Στον κατάλογο αυτό προσδιορίζεται εάν ένα προϊόν θα έχει ένα απλό σύμβολο (που δηλώνει ότι είναι pareve , δηλαδή που δεν περιέχει συστατικά κρέατος ή γάλακτος), ένα «D» (που χαρακτηρίζει γαλακτοκομικά προϊόντα), ή  ένα «P» (που δηλώνει χρήση για το Πάσχα και για όλο το χρόνο).
3. Πιθανή καθιέρωση ειδικών οδηγιών που σχετίζονται με την χρήση του μηχανολογικού εξοπλισμού ο οποίος παράγει τόσο προϊόντα πιστοποιημένα με Kosher όσο και προϊόντα που δεν είναι πιστοποιημένα ή παράγει ταυτόχρονα γαλακτοκομικά προϊόντα (σήμα “D”) και προϊόντα που δεν περιέχουν συστατικά κρέατος ή γάλακτος (pareve). Οι οδηγίες αυτές είναι πιθανόν να περιέχουν απαιτήσεις για τον πλήρη διαχωρισμό των γραμμών παραγωγής, ανάλογα με τα παραγόμενα προϊόντα.
4. Αντιπροσώπευση της πιστοποίησης από Ραβίνο και εκχώρηση πεδίου περιοδικών ελέγχων, με επί τόπου εξέταση του πιστοποιημένου χώρου παραγωγής κατά τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να επιβεβαιωθεί η πλήρης εφαρμογή των Βημάτων Α και Β καθώς και η συμμόρφωση με τις πιθανές απαιτήσεις οδηγιών. Ο Ραβίνος – συντονιστής χειρίζεται την συγκεκριμένη αίτηση πιστοποίησης και είναι εξουσιοδοτημένος να απαντάει σε ερωτήσεις και απορίες και να καθοδηγεί καθ΄ όλη την διάρκεια της πιστοποίησης.

Η χρέωση που γίνεται στις διάφορες επιχειρήσεις οι οποίες επιθυμούν να πιστοποιήσουν ένα ή περισσότερα προϊόντα τους καθορίζεται κατά περίπτωση. Δηλαδή δεν υπάρχει ένας προκαθορισμένος τιμοκατάλογος, αλλά κάθε αίτημα αξιολογείται ξεχωριστά και επιβάλλεται μια χρέωση που είναι διαπραγματεύσιμη μεταξύ της επιχείρησης και του συντονιστή-ραβίνου.

Πρόσφατα, άνοιξε στην Αθήνα και λειτουργεί το πρώτο εστιατόριο με παραδοσιακά φαγητά της εβραϊκής κουζίνας  που είναι πιστοποιημένα – το εστιατόριο Athens Kosher Restaurant (Αισώπου 10, Ψυρρή, τηλέφωνα 210 32 33 825  και  6972 87 99 44) υπό την επίβλεψη του Ραβίνου Mendel Hendel. Λειτουργεί καθημερινά από τις 5 το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ.

Στην Θεσσαλονίκη, εκτός από την συναγωγή η οποία προσφέρει μόνο κατά παραγγελία πιστοποιημένη κατά Kosher Ισραηλινή κουζίνα, λειτουργεί Kosher Restaurant στα Λαδάδικα προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο αυξανόμενος τουρισμός από το Ισραήλ, λόγω της ιδιαίτερης σημασίας της συμπρωτεύουσας για την εβραϊκή κοινωνία.

.

.

Η πιστοποίηση Halal χαρακτηρίζει την συμμόρφωση προϊόντων τροφίμων στους κανόνες της Ισλαμικής Σαρίας και απαιτεί συγκεκριμένες προϋποθέσεις όπως τα καθιερωμένα συστήματα υγιεινής, η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος από το χωράφι στο τραπέζι, η αξιολόγηση της επικινδυνότητας, η σήμανση και η συνεχής παρακολούθηση του.

Η λέξη Halal (Χαλάλ) είναι αραβική και σημαίνει κάτι το αποδεκτό σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο, είτε είναι αντικείμενο, είτε είναι προϊόν ή πράξη. Το αντίθετο, δηλαδή το μη αποδεκτό λέγεται Haraam (Χαράαμ).

Τα τρόφιμα που πιστοποιούνται σαν Halal, είναι τα τρόφιμα και τα ποτά που οι μουσουλμάνοι επιτρέπεται να τρώνε ή να πίνουν σύμφωνα με την ισλαμική Σαρία. Αντίθετα, το πιο γνωστό παράδειγμα Haraam (Χαράαμ), δηλαδή μη επιτρεπόμενου τρόφιμου, είναι το χοιρινό – το μόνο κρέας το οποίο λόγω ιστορικών, θρησκευτικών και πολιτισμικών αντιλήψεων περί υγιεινής δεν θεωρείται από τους πιστούς μουσουλμάνους αποδεκτό σαν τρόφιμο. Τα υπόλοιπα κρέατα προκειμένου να θεωρηθούν αποδεκτά (Halal) προϋποθέτουν συγκεκριμένα κριτήρια  που αφορούν την προέλευση του ζώου, την αιτία και τον τρόπο θανάτου καθώς και την επεξεργασία του.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στον τρόπο θανάτου του ζώου, η σφαγή πρέπει να πραγματοποιηθεί με συγκεκριμένη διαδικασία: Ένας πιστός (μουσουλμάνος) πριν από την σφαγή πρέπει να επικαλεστεί το όνομα του Αλλάχ (Bismillah – στο όνομα του Αλλάχ) και να αναφωνήσει στην συνέχεια τρεις φορές Allahu Ακμπάρ  (Ο Θεός είναι ο πιο μεγάλος). Η σφαγή του ζώου γίνεται με κοφτερό μαχαίρι στον λαιμό και το αίμα από τις φλέβες πρέπει να αποστραγγίζεται.

Οι Μουσουλμάνοι καταναλωτές πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι ιδιαίτερα τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι επιτρεπόμενα (Halal) όπως και ότι μη διατροφικά προϊόντα, όπως π.χ. καλλυντικά ή φαρμακευτικά προϊόντα, είναι επιτρεπόμενα (Halal) και δεν περιέχουν ζωικά υποπροϊόντα ή άλλα συστατικά που δεν είναι αποδεκτά για την τροφή ή για την χρησιμοποίηση στο σώμα τους.

Τα πρότυπα Halal εγκρίνονται από το διεθνούς φήμης ισλαμικό μη κερδοσκοπικό ίδρυμα Halal Integrity Alliance (IHI) το οποίο εδρεύει στην Μαλαισία και διευθύνεται από τον Darim Dali Hashim, ένα Μαλαισιανό απόφοιτο του Πανεπιστημίου Μπρίστολ (Αγγλία) ο οποίος χειρίζεται άριστα πολλές γλώσσες μεταξύ των οποίων Γαλλικά, Γερμανικά και Αγγλικά. Η πιστοποίηση των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης και των προϊόντων της σύμφωνα με το πρότυπο Halal  περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες (​Σφαγή των ζώων και σφαγεία,​Παραγωγή, παρασκευή και μεταποίηση τροφίμων, ​Παραγωγή καλλυντικών, ​Υλικά συσκευασίας και αποθήκευσης, ​Μεταφορά, διανομή, χειρισμού κ.α.).

Το μεγαλύτερο μέρος των τροφών μπορούν να θεωρηθούν αποδεκτά (Halal) εκτός από κάποια που απαγορεύονται ρητά : Χοιρινό και υποπροϊόντα, Ζώα που σφάζονται εσφαλμένα ή είναι νεκρά πριν από τη σφαγή, Αλκοολούχα ποτά και οινοπνευματώδη ποτά, Σαρκοφάγα ζώα, αρπακτικά πουλιά και ορισμένα άλλα ζώα, Τροφές μολυσμένες με οποιοδήποτε από τα παραπάνω προϊόντα.

Η πιστοποίηση προϊόντων για μουσουλμάνους καταναλωτές από Ελληνικές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν ήδη πραγματοποιούν ή επιθυμούν να κάνουν εξαγωγές σε χώρες με μουσουλμανικό πληθυσμό (Μέση Ανατολή, Αραβικές χώρες, Ινδία κ.α.) ή σε δυτικές χώρες όπου μουσουλμάνοι καταναλωτές επιλέγουν τις αγορές τους από μεγάλα δίκτυα αλυσίδων (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Σκανδιναβικές χώρες κα) ή όταν θέλουν να εξασφαλίσουν καλύτερη διείσδυση στην εσωτερική αγορά μαζικής εστίασης που εξυπηρετεί μουσουλμανικό τουρισμό (ξενοδοχεία, εστιατόρια κα). Σε κάθε περίπτωση, η Ευρωπαϊκή αγορά προϊόντων με πιστοποίηση Halal το έτος 2006 υπολογίστηκε σε 15 δις Ευρώ αλλά σήμερα είναι πολύ μεγαλύτερη.

Η πιστοποίηση προϊόντων Halal παρέχεται από ένα οργανωμένο δίκτυο 160 φορέων και οργανισμών σε ολόκληρο τον κόσμο – και στην Ελλάδα, στην πόλη της Κομοτηνής, από τον τοπικό μουσουλμάνο μουφτή τον οποίο οι άσπονδοι φίλοι μας εξ ανατολών προσπαθούν επίμονα να μετατρέψουν σε μαριονέτα του αρχηγού της τουρκικής ΜΙΤ, Δρα Φιντάν Χακάν. (Σχετικά με το θέμα είναι τα άρθρα μας 6^ης Οκτωβρίου 2013 Κύριε Ερντογάν τι σας ενδιαφέρει πως θα εκλέγονται κληρικοί Ελλήνων πολιτών, μουσουλμάνων το θρήσκευμα; και 4^ης Οκτωβρίου 2013 Μα για τόσο ηλίθιους μας περνάτε Κύριε Νταβούτογλου;).

Εκτός όμως από την πιστοποίηση που χορηγείται από το «καταρτισμένο κέντρο Halal Κομοτηνής», στην Ελληνική αγορά δραστηριοποιούνται και ιδιωτικές εταιρίες που παρέχουν πιστοποίηση Halal και από άλλες χώρες όπως είναι η Ελβετία. Κατά την πιστοποίηση ελέγχονται βασικά οι συνταγές και τα συστατικά των υποψήφιων τροφίμων, οι εγκαταστάσεις, οι πρακτικές προσωπικού και το σύστημα διαχείρισης σύμφωνα με τις επιταγές της συγκεκριμένης πιστοποίησης (Halal). Το κόστος της πιστοποίησης κυμαίνεται από 2.000 έως 4.000 Ευρώ ανά έτος, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα του (ή των) προϊόντων που θέλουν να πιστοποιηθούν.

.

Διαφημίσεις προϊόντων με σήμα Kosher

.

Αρχές Δεκεμβρίου 2013, ο δραστήριος Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος – ΣΕΒΕ, πραγματοποίησε στην Θεσσαλονίκη ειδική εκδήλωση με θέμα «Θρησκευτικές πιστοποιήσεις Kosher & Halal – Διαβατήριο για εξαγωγές σε πληθυσμούς εβραίων και μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο» και ήδη προχωρά στην καταγραφή ενδιαφέροντος των επιχειρήσεων-μελών του για την σύσταση ομάδας-εργασίας με στόχο την εξεύρεση λύσεων για την από κοινού προμήθεια πιστοποιημένων πρώτων υλών, αλλά και την ανάπτυξη των απαιτούμενων συνεργιών στην παραγωγική διαδικασία.

Είχε προηγηθεί μια άλλη, ανάλογη εκδήλωση με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Εξαγωγέων Κρήτης -ΣΕΚ, όταν προσκλήθηκε στο Ηράκλειο ο Ραβίνος Alan Ira Silver, Διευθυντής εταιρείας που παρέχει την πιστοποίηση Kosher σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των τροφίμων, για την ενημέρωση εξαγωγικών επιχειρήσεων της Κρήτης οι οποίες ήδη αναπτύσσουν δραστηριότητα στο Ισραήλ και θεωρούν εξαιρετικά χρήσιμη την πιστοποίηση Kosher για την ευκολότερη διείσδυση τους στην Ισραηλινή αγορά – και όχι μόνο: Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, σύμφωνα με σχετική έρευνα, το 20% των τροφίμων που πωλούνται σε Σούπερμάρκετ, έχουν πιστοποίηση Kosher!

.

Διαφημίσεις προϊόντων με τα σήμα Halal

 .

Συμπέρασμα: Οι θρησκευτικές πιστοποιήσεις διαθέτουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εμπορική πλευρά που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Μπορεί ο πυρήνας τους να αποτελείται από καταναλωτές συγκεκριμένων θρησκειών, αλλά είναι βέβαιο πως επεκτείνεται και πολύ πέρα από αυτόν. Αρκεί βέβαια η επιβάρυνση που συνεπάγονται οι πιστοποιήσεις αυτές να μην αποτελούν εμπόδιο στην απρόσκοπτη και ανταγωνιστική διάθεση των πιστοποιημένων προϊόντων στις αγορές του κόσμου. Σε κάθε περίπτωση, ο τομέας θεωρείται βέβαιο πως θα συνεχίσει να αναπτύσσεται τα επόμενα χρόνια και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της χώρας μας είναι καλό να προετοιμάζονται για να ανταποκριθούν καλύτερα στις απαιτήσεις «ειδικών καταναλωτών» σε διάφορες εξαγωγικές αγορές – στόχους!

.

Ο Λεωνίδας Κουμάκης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και επί τρεις δεκαετίες, με την ιδιότητα του Διευθυντού Εξαγωγών Ελληνικής Οινοβιομηχανίας, ταξίδευσε στις 4 από τις 5 ηπείρους του πλανήτη μας, δημιουργώντας ένα εκτεταμένο δίκτυο διανομής σε 32 χώρες.

Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Το Θαύμα-Μια πραγματική ιστορία» (πρώτη έκδοση 1992,  η τέταρτη έκδοση το 2008 – περισσότερα στο  e – shop της ιστοσελίδας) και «Ματιές στις ρίζες του Ελληνισμού» (1997). Τον Δεκέμβριο 1996 κυκλοφόρησε  τον σύντομο «Aποχαιρετισμό».

http://www.analyst.gr/2013/12/20/5316/

http://www.analyst.gr/2013/12/20/5316/2/