Η κίνηση της ΕΕ προς την τραπεζική ένωση

Η σύνοδος κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη, αναμενόταν εδώ και καιρό ότι θα έβαζε την Ευρώπη στο μονοπάτι για την  «τραπεζική ένωση», μεταφέροντας την εξουσία για την εποπτεία και τη διάσωση των τραπεζών από τις εθνικές πρωτεύουσες σε νέα θεσμικά όργανα της ΕΕ, στη Φρανκφούρτη και τις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, η βιασύνη για τη δημιουργία μίας τραπεζικής ένωσης, η οποία ξεκίνησε το περασμένο έτος, όταν φαινόταν ότι υπήρχε κίνδυνος διάσωσης της Ισπανίας, έχει σταματήσει και πολλά από τα κύρια συστατικά έχουν είτε αποδυναμωθεί ή καθυστερήσει.

Στόχος: Η μεταφορά της εξουσίας για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από τις εθνικές πρωτεύουσες στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Στη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου, ο Μάριο Ντράγκι, ο επικεφαλής της ΕΚΤ, δήλωσε ότι η τραπεζική ένωση θα είναι έτοιμη να λειτουργήσει εντός έξι με δώδεκα μηνών. 

 

Τρέχουσα κατάσταση: Το πιο σημαντικό επίτευγμα στο σχέδιο της τραπεζικής ένωσης μέχρι σήμερα. Οι Υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία το Δεκέμβριο, όπως είχαν υποσχεθεί, παρά τις σημαντικές διαφωνίες σχετικά με το εύρος και τις εξουσίες που θα είχε η νέα εποπτική αρχή της ΕΚΤ.

Ωστόσο, η συμφωνία του Δεκεμβρίου περιείχε ορισμένους σημαντικούς συμβιβασμούς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήθελε όλες τις τράπεζες της ευρωζώνης υπό την εποπτεία της νέας εποπτικής αρχής, σημειώνοντας ότι οι καταρρεύσεις τραπεζών που έσπειραν τον περισσότερο πανικό κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης –της Anglo-Irish της Ιρλανδίας, της Bankia της Ισπανίας και της Northern Rock της Βρετανίας– ήταν όλες μικρού ή μεσαίου μεγέθους.

Η Γερμανία αντιστάθηκε σε τέτοιου είδους σαρωτικές αρχές, εν μέρει εξαιτίας των πιέσεων από τις μικρότερες, πολιτικά διασυνδεδεμένες περιφερειακές τράπεζες που κυριαρχούν στο γερμανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και, στο πλαίσιο του νέου συστήματος, η ΕΚΤ θα έχει μόνο την άμεση εποπτεία επί των 200 μεγαλύτερων τραπεζών.

Επιπλέον, παρά τις διαβεβαιώσεις του κ. Ντράγκι, η ημερομηνία έναρξης λειτουργιών συνεχίσει να μας διαφεύγει. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ ελπίζουν τώρα ότι θα είναι έτοιμη μέχρι τα μέσα του επόμενου έτους, ωστόσο οι καθυστερήσεις στην έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα μπορούσαν να την καθυστερήσουν περαιτέρω ως το τέλος του 2014.

ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Στόχος: Να δοθεί στο ταμείο διάσωσης €500 δις της ευρωζώνης (δηλ. τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας), η δύναμη να διοχετεύει μετρητά απευθείας στις προβληματικές τράπεζες της ευρωζώνης, ελαφρύνοντας το βάρος για τα δημόσια ταμεία. Πολλοί αξιωματούχοι ήλπιζαν ότι η άμεση ανακεφαλαιοποίηση σε χώρες διάσωσης θα είχε αρχίσει ήδη από το περασμένο έτος. 

Τρέχουσα κατάσταση: Σε μία συνάντηση αργά το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, οι Υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συμφώνησαν στο «πλαίσιο λειτουργίας» για τις άμεσες ανακεφαλαιοποιήσεις του ΕΜΣ, ένα σημαντικό επίτευγμα, παρά τις πρώτες ελπίδες ότι ένα παρόμοιο πλαίσιο θα βρίσκεται στο τραπέζι μέχρι το τέλος του 2012. 

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας, εκπληρώνει μόνο εν μέρει την υπόσχεση των ηγετών της ΕΕ να «σπάσουν το φαύλο κύκλο» που οδήγησε τις διασώσεις τραπεζών στην καταστροφή των ισολογισμών των κατά τα άλλα υγιών κυβερνήσεων, όπως έγινε στην Ιρλανδία και στην Ισπανία. Αντί να ελαφρύνει εξ’ ολοκλήρου το βάρος επί των εθνικών ταμείων, μία άμεση ανακεφαλαίωση απαιτεί από την χώρα από όπου προέρχεται η τράπεζα, να επενδύσει μαζί με τον ΕΜΣ.

Επιπλέον, η συμφωνία καθυστερεί τον χρόνο στον οποίο μπορεί να αρχίσει να χρησιμοποιείται ένα τέτοιο εργαλείο. Ενώ ορισμένοι ήλπιζαν ότι θα μπορούσε ήδη να λειτουργεί από πέρυσι για την Ισπανία, τώρα η συμφωνία απαιτεί να είναι πρώτα έτοιμη η ενιαία εποπτική αρχή, καθώς και να έχει ολοκληρωθεί συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τους κανόνες διάσωσης των τραπεζών. Με άλλα λόγια, στα τέλη του 2014, το νωρίτερο. 

ΚΑΝΟΝΕΣ «BAIL-IN» ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Στόχος: Οι προτάσεις της Επιτροπής για την εναρμόνιση των διασώσεων των εθνικών τραπεζών και των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, έχουν τεθεί επί τάπητος εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο. Το Δεκέμβριο, οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι μία τελική συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εγκαίρως για τη σύνοδο αυτής της εβδομάδας.

Τα σχέδια τραπεζικής ένωσης της ΕΕ, επιδιώκουν να τοποθετήσουν τις τράπεζες της ευρωζώνης υπό τη γενική εποπτεία της ΕΚΤ. 

Τρέχουσα κατάσταση: Μετά από ολονύκτια συνεδρίαση των Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ την Παρασκευή, η οποία κράτησε μέχρι το πρωί του Σαββάτου, αποτυγχάνοντας ωστόσο να καταλήξει σε συμφωνία, η ίδια ομάδα θα συνέλθει εκ νέου στις Βρυξέλλες την Τετάρτη για μία ακόμη 11ωρη προσπάθεια πριν από τη σύνοδο κορυφής που ξεκινά την Πέμπτη το απόγευμα.

Το κρίσιμο σημείο είναι το πόση ευελιξία θα πρέπει να έχουν οι εθνικές αρχές εξυγίανσης όσον αφορά τη διάσωση με τη συμμετοχή των τραπεζικών επενδυτών, πιστωτών και, σε ακραίες περιπτώσεις όπως της Κύπρου, των καταθετών, προτού δαπανηθούν τα χρήματα των φορολογουμένων για ένα σχέδιο διάσωσης. 

Μία ομάδα που ηγείται από τους Γάλλους, θέλει να δοθεί περισσότερη ελευθερία στις εθνικές αρχές για να αποφασίζουν πότε, και ποιος, θα αναγκάζεται σε απώλειες. Μία άλλη ομάδα, υπό την ηγεσία των Γερμανών, με την υποστήριξη της Κομισιόν, θέλει τυποποιημένους κανόνες οι οποίοι θα ισχύουν για όλους.

Δεν υπάρχει ιδιαίτερη αισιοδοξία ότι υπάρξει συμφωνία την Τετάρτη. Αλλά, ακόμη και αν υπάρξει, η συμφωνία μεταξύ των Υπουργών Οικονομικών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πριν από την ημέρα της συνόδου κορυφής, είναι αδύνατη. Αυτό είναι μήνες μακριά. 

ΕΝΙΑΙΑ ΑΡΧΗ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ

Στόχος: Ως ο δεύτερος σημαντικός πυλώνας της τραπεζικής ένωσης, η Κομισιόν αναμένεται να προτείνει, ακόμη και μέσα στην επόμενη εβδομάδα, τη δημιουργία μίας ενιαίας αρχής της ΕΕ, υπεύθυνης για την αναδιάρθρωση και τη διάσωση των αφερέγγυων τραπεζών. Οι αξιωματούχοι ευελπιστούν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να έχει ολοκληρωθεί προτού διακόψει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις εκλογές του επόμενου έτους. 

Τρέχουσα κατάσταση: Το χρονοδιάγραμμα της νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής συνεχίζει να ολισθαίνει. Αρχικά, οι αξιωματούχοι ήλπιζαν να είναι έτοιμο πριν από τη σύνοδο αυτής της εβδομάδας, αλλά η Γερμανία έχει αντισταθεί, λέγοντας ότι θα πρέπει να ολοκληρωθούν πρώτα τα υπόλοιπα στοιχεία της τραπεζικής ένωσης. Τώρα, φαίνεται πιο πιθανό να είναι έτοιμο την επόμενη εβδομάδα. 

Ακόμη και χωρίς κάποια πρόταση στο τραπέζι, έχουν επικρατήσει αρκετές σκιαμαχίες, με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, το Γερμανό υπουργό Οικονομικών, να δηλώνει δημόσια ότι οι συνθήκες της ΕΕ δεν επιτρέπουν τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων για το κλείσιμο και την αναδιάρθρωση των τραπεζών στις Βρυξέλλες. Αντί αυτού, ο κ. Σόιμπλε πρότεινε ένα «δίκτυο» εθνικών αρχών εξυγίανσης μέχρις ότου τροποποιηθούν οι συνθήκες της ΕΕ.

Η επιτροπή όχι μόνο διαφωνεί, αλλά νωρίτερα αυτό το μήνα συνέταξε και ένα προσχέδιο το οποίο μοιράστηκε με τους Financial Times, για τη δημιουργία μίας ισχυρής κεντρικής αρχής που θα εδρεύει στις Βρυξέλλες και θα διοικείται σε μεγάλο βαθμό από την Κομισιόν και διορισμένους αξιωματούχους από την ΕΚΤ.

Ένα γαλλογερμανικό συμβιβαστικό έγγραφο, το οποίο εκδόθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα, επιδιώκει να μειώσει τη διαφορά, με τη δημιουργία ενός «συμβουλίου» εξυγίανσης, αντί για ένα «δίκτυο» ή μία «αρχή». Παραμένει αβέβαιο το κατά πόσον αυτή η διαμάχη, στην οποία παίζονται σημαντικότατα ζητήματα, θα έχει ολοκληρωθεί προτού τελειώσει η θητεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

banksnews.gr