Αλυσίδες λιανικής / χονδρικής το 2012: Ο συνολικός αριθμός καταστημάτων των Top-10, η πορεία της Ελληνικής αγοράς και οι τιμές στα ράφια των καταστημάτων.

Η ύφεση στην Ελλάδα, δηλαδή η μείωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος,  διανεύει αισίως το έκτο έτος της (άγνωστης διάρκειας) διαδρομής της, όπως προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής επικαιροποιημένα τον Οκτώβριο του 2012 για τα έτη 2008-2011 και τον Μάρτιο του 2013 (πρώτη εκτίμηση, θα ακολουθήσει δεύτερη τον Οκτώβριο) για το έτος 2012:

ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΠΟΣΟΣΤΑ ΜΕΙΩΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ

ΕΤΟΣ	ΥΦΕΣΗ*
2008	-0,2%
2009	-3,1%
2010	-4,9%
2011	-7,1%
2012	-7,1%

                                  *Μείωση Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος

Ειδικότερα, η συρρίκνωση της συνολικής αγοράς στον τομέα των αλυσίδων λιανικής / χονδρικής της χώρας μας υπολογίζεται, μόνο για το έτος 2012, στα επίπεδα του 10% ενώ η συνολική υποχώρηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων, πάντα σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, έφθασε το 2012 στο 12%.  Μέσα σε αυτό το γενικό πλαίσιο, οι δέκα μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής / χονδρικής προσπαθούν να συγκρατήσουν τα μερίδια τους στην Ελληνική αγορά είτε επενδύοντας στην αύξηση του αριθμού των καταστημάτων τους, είτε «νοικοκυρεύοντας» το δίκτυο τους κυρίως σε περιττά ή γειτονικά καταστήματα κάτι επιβεβλημένο ιδίως μετά από αγορές ή συγχωνεύσεις, είτε τέλος, εντείνοντας τον ανταγωνισμό των τιμών, γεγονός που οδήγησε σε περαιτέρω «πίεση» των τιμών βασικών προϊόντων που ανήκουν στο καλάθι της νοικοκυράς και κατά την διάρκεια του 2012.

Σημαντικός παράγοντας της προς τα κάτω «πίεσης» των τιμών δεν αποτελεί μόνο η ολοένα και μεγαλύτερη προτίμηση των φθηνότερων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας κάθε αλυσίδας αλλά και η σταθερή και συνεχής στροφή του καταναλωτικού κοινού σε προϊόντα που φέρνουν την ένδειξη «Ελληνικό Προϊόν» τα οποία αφ΄ ενός μεν είναι (στο συντριπτικό τους ποσοστό) φθηνότερα, αφ΄ ετέρου δε παράγονται στην Ελλάδα προσφέροντας δουλειά στις στρατιές των ανέργων μας, εισφορές στα ασφαλιστικά μας ταμεία ενώ ταυτόχρονα περιορίζουν το κρίσιμο μέγεθος του ελλείμματος του εμπορικού μας ισοζυγίου (σχετικό είναι το άρθρο μας 24^ης Ιανουαρίου 2013 Αγοράζουμε Ελληνικά / Εξάγουμε Ελληνικά ή πως μειώσαμε το έλλειμμα του εμπορικού μας ισοζυγίου από 44,7 δις Ευρώ το 2008 σε 12 δις Ευρώ το 2012!). Πράγματι, στις κρίσιμες μέρες που ζούμε, αποτελεί πραγματική ανοησία να συνεχίζουμε να αγοράζουμε υπερ-τιμολογημένα εισαγόμενα προϊόντα γιγαντιαίων πολυεθνικών, με κέρδη δισεκατομμυρίων, πολλές από τις οποίες έχουν καταδικαστεί κατ΄ επανάληψη για καρτέλ τιμών και να αγνοούμε αντίστοιχα προϊόντα εγχώριας παραγωγής με την ένδειξη «Ελληνικό Προϊόν» τα οποία τις περισσότερες φορές είναι όχι μόνο φθηνότερα αλλά και καλύτερα!

Παλαιότερα ήταν πολύ δύσκολο έως αδύνατο να επιλέξει κανείς «Ελληνικό Προϊόν» από τα ράφια αρκετών κορυφαίων αλυσίδων λιανικής της χώρας μας γιατί οι πανίσχυρες πολυεθνικές ουσιαστικά «νοίκιαζαν» με διάφορους τρόπους τον χώρο των προνομιακών ραφιών πληρώνοντας όσο-όσο. Άλλωστε δεν είχαν κανένα πρόβλημα με την «επιβάρυνση» αυτή αφού, επί πλέον, δαπανούν απλόχερα χρήματα και για την συστηματική διαφήμιση των προϊόντων τους, στέλνοντας για όλα τον λογαριασμό στον αφελή καταναλωτή που τα πληρώνει μέσα στις πανάκριβες τιμές τους!  

Το «σύστημα» αυτό εμφάνισε τις πρώτες ρωγμές αρκετά χρόνια μετά το ξεκίνημα της ύφεσης όταν η αυξανόμενη ένταση της οικονομικής κρίσης αφύπνισε τον μέσο Έλληνα καταναλωτή ο οποίος άρχισε ξαφνικά να συνειδητοποιεί πως αγοράζοντας πολυδιαφημισμένα και πανάκριβα εισαγόμενα προϊόντα για τις καθημερινές καταναλωτικές του ανάγκες «υπέγραφε» ασυναίσθητα την εξάρτηση της χώρας του (και του ιδίου) από αδίστακτους και επικίνδυνους τοκογλύφους – εταίρους ή μη! Έτσι, με την πάροδο του χρόνου ολοένα και περισσότεροι συνειδητοποιημένοι καταναλωτές άρχισαν να ψάχνουν στην συσκευασία των διάφορων προϊόντων, την ένδειξη «Ελληνικό Προϊόν» - την μόνη ασφαλή που εγγυάται ότι το προϊόν  που αγοράζουν παράγεται στην Ελλάδα! (Η εντύπωση ότι κάθε προϊόν με κωδικό EAN Bar Code που αρχίζει από 520 είναι απαραίτητα Ελληνικής παραγωγής αποδείχτηκε απατηλή – σχετικό είναι το ένατο άρθρο της σειράς «Αγοράζουμε Ελληνικά – Τι πρέπει να προσέχουμε στις ενδείξεις των προϊόντων που αγοράζουμε»)

Όλα αυτά οδήγησαν με την σειρά τους, σε αυξημένη παρουσία προϊόντων Ελληνικής παραγωγής στα διάφορα καταστήματα κάτι που σε συνδυασμό με την οργανωμένη προσπάθεια συγκράτησης των τιμών τόσο των κορυφαίων αλυσίδων λιανικής όσο και των παραγωγών διαφόρων προϊόντων, είχε σαν αποτέλεσμα την «συγκράτηση» των τιμών καταναλωτού κατά την διάρκεια του 2012 στο +1,5% , όπως προκύπτει από τον πίνακα που ακολουθεί με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής:

ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΝΑΤΩΤΗ – ΠΟΣΟΣΤΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ %

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ	2010	2011	2012
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ	+0,1%	+3,1%	+1,5%
ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ	+4,7%	+3,3%	+1,5%

Πίνακας: Λ. Κουμάκης. Στοιχεία: Ελληνική Στατιστική Αρχή, Τμήμα Λιανικών Τιμών & Τιμαρίθμων, Απρίλιος 2013

Παρ΄ όλα αυτά, δεν πρέπει να εξετάζουμε το θέμα των τιμών καταναλωτή αποκλειστικά και μόνο από την «κακή όψη» των υψηλών τιμών. Πρέπει οπωσδήποτε να ερευνούμε και την «άλλη όψη», όπως τον ΦΠΑ ο οποίος στην Αγγλία π.χ.  τόσο για τα τρόφιμα όσο και για τα μη αλκοολούχα ποτά είναι μηδενικός αλλά στην Ελλάδα είναι 13% και 23% αντίστοιχα. Στην Γαλλία είναι 5,5% και 19,6%, ακόμα και στην δοκιμαζόμενη Ισπανία είναι χαμηλότερος από τον Ελληνικό: 5% και 20%! Θα περίμενε λοιπόν κανείς, με βάση τα δεδομένα αυτά, οι τιμές των ελληνικών ραφιών να είναι πολύ υψηλότερες από τις τιμές ραφιών των παραπάνω χωρών σε βασικά καταναλωτικά είδη. Τα φαινόμενα όμως απατούν, αφού συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο!

Σύμφωνα με έρευνα σύγκρισης τιμών που έκανε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) τον Μάρτιο 2013 σε Ελλάδα, Αγγλία, Γαλλία και Ισπανία προέκυψαν εντυπωσιακά αποτελέσματα:

Οι τιμές πώλησης σε ένα βασικό «καλάθι τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών» το οποίο περιλαμβάνει 20 βασικά είδη (αλεύρι, αναψυκτικό cola, απορρυπαντικό πιάτων, απορρυπαντικό πλυντηρίου ρούχων, γάλα, αραβοσιτέλαιο, καφέ, κοτόπουλο, ξερά κρεμμύδια, μακαρόνια, μαρμελάδα, μεταλλικό νερό, μήλα, πατάτες νωπές, πατάτες τσιπς, σοκολάτα, χαρτί υγείας, χυμό πορτοκάλι, χυμό ντομάτας και ψωμί για τοστ), σε κορυφαίες αλυσίδες λιανικής των τεσσάρων χωρών, βρέθηκαν φθηνότερες στην Ελλάδα κατά 30% από την Γαλλία, κατά 24% από την Αγγλία και κατά 1,5% από την Ισπανία μαζί και με το αυξημένο ΦΠΑ που έχουμε στην Ελλάδα!

Αν μάλιστα επιχειρήσουμε καθαρή σύγκριση τιμών, χωρίς να προσθέτουμε τον ΦΠΑ κάθε χώρας στις τιμές των ραφιών, τότε το αποτέλεσμα, όπως είναι φυσικό, είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό: Οι καθαρές τιμές στα ελληνικά ράφια είναι κατά 44% χαμηλότερες από την Αγγλία, 39% από την Γαλλία και 8,5% από την Ισπανία! Και μάλιστα όχι σε όποιο-όποιο κατάστημα, αλλά στις κορυφαίες αλυσίδες κάθε χώρας: Στην Ελλάδα το «δείγμα» των 20 τιμών για το «καλάθι τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών» καταγράφηκε στις αλυσίδες Μαρινόπουλος, Βασιλόπουλος, Σκλαβενίτης, Μασούτης, Βερόπουλος, My Market, στην Αγγλία στις αλυσίδες Asda, Sainsbury’s, Tesco, Waitrose, Ocado, στην Γαλλία στις αλυσίδες Leclerc, Auchan, Carrefour, Cora, Geant, InterMarche, Aldi, Ed/DIA, Leader Price, Lidl, Netto και στην Ισπανία στις αλυσίδες Alcampo, Caprado, Carrefour, Eroski, El corte Ingles, Marcadona, Tudespesa.com.

Μέσα σε αυτό το πολύ ανταγωνιστικό ελληνικό περιβάλλον, η εικόνα των 10 κορυφαίων αλυσίδων λιανικής, όσον αφορά το σύνολο των καταστημάτων τους στην Ελλάδα (λιανικής, χονδρικής, franchise) τα τρία τελευταία χρόνια της πιο «έντονης» ύφεσης, έχει ως εξής:

ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ TOP-10 ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΛΥΣΙΔΑ	31.12.2010	31.12.2011	31.12.2012
ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ*	567*	772*	742*
ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ	223	251	268
LIDL HELLAS	206	220	221
ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ	73	83	86
ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ*	232*	229*	219*
ΜΑΣΟΥΤΗΣ	215	234	243
METRO / My Market	84	90	100
ΓΑΛΑΞΙΑΣ	133	132	137
ΜΑKRO Cash & Carry	9	9	9
ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ	161	163	171
ΣΥΝΟΛΑ	1.903	2.183	2.196

Πίνακας : Λ. Κουμάκης. * Στον αριθμό των καταστημάτων δεν περιλαμβάνονται τα καταστήματα που λειτουργούν  σε Αλβανία, Σερβία, FYROM, Βουλγαρία και Κύπρο.

Συμπέρασμα: Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, οι δέκα κορυφαίες αλυσίδες λιανικής / χονδρικής,  παρά την σημαντική ανάπτυξη του λιανεμπορίου ολόκληρη την δεκαετία του 2000 κατά 30% περίπου και παρά την σφοδρότητα  της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, επεκτείνονται σχεδόν στο σύνολο τους με νέα καταστήματα προσφέροντας στην οικονομία απασχόληση, επενδύσεις και φόρους στα κρατικά ταμεία. Επί πλέον, οι τιμές σε βασικά καταναλωτικά είδη στα ράφια των ελληνικών αλυσίδων λιανικής, όπως αποδεικνύεται στην πράξη  δεν είναι τόσο ακριβές όσο ακούμε συνήθως από τα ραδιόφωνα, τις εφημερίδες και τις τηλεοράσεις τουλάχιστον σε σύγκριση με τις τιμές των πιο "γνωστών" ευρωπαϊκών ραφιών.  

Αν σε αυτά προσθέσουμε τις πολύ σημαντικές προσφορές που κυριαρχούν πλέον καθημερινά στην ελληνική αγορά και «ελαφρύνουν» ουσιαστικά το βάρος που έχει ο οικογενειακός προϋπολογισμός από την οικονομική κρίση καθώς επίσης και την επιμονή μας σε προϊόντα που παράγονται μέσα στην Ελλάδα ή στην Κύπρο (Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται πλέον στο ίδιο επίπεδο «στόχου» των «φίλων», των «συμμάχων», των «εταίρων» και των λοιπών «φιλικών δυνάμεων»), ας ελπίσουμε ότι θα καταφέρουμε να περάσουμε με τις μικρότερες δυνατές απώλειες μέσα και από αυτή την καταιγίδα!

Λεωνίδας Κουμάκης

18 Απριλίου 2013

lk@kbanalysis.com

http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2866.aspx