Μπύρα ή Κρασί ;

Σύγκριση κεκραμμένου οίνου (κρασιού) με κρίθινο οίνο (μπύρα)

Στην Αρχαία Ελλάδα θεωρούσαν τη μπύρα ποτό κατώτερης ποιότητας από το κρασί! (1)

Στη νεότερη παράδοση έπιναν μόνο κρασί και μάλιστα στους μήνες, που δεν έχουν «ρ», πρόσθεταν περισσότερο νερό!

Οι πρώτες ύλες

Κάθε φυσικό προϊόν περιέχει ιχνοστοιχεία, βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, που είναι τα αμυντικά και διατροφικά του στοιχεία. Έτσι και το κριθάρι, απ’ όπου προέρχεται η μπύρα (εξού και κρίθινος οίνος), είναι μια καλή πηγή πολλών βιταμινών, όπως οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, τη νιασίνη (Β3), τη ριβοφλαβίνη (Β2), την πυριδοξίνη (Β6), την κοβαλαμίνη (Β12) και το φυλικό οξύ. Οι ίνες του κριθαριού επιβραδύνουν την πέψη και την απορρόφηση του φαγητού, γιατί είναι φίλες στα λίπη.

Το ίδιο και το σταφύλι είναι πλούσιο σε συστατικά μεγάλης θρεπτικής αξίας και ύψιστης σημασίας για τη διατροφή μας. Σε αυτό βασίζεται, άλλωστε, η σταφυλοθεραπεία. Το σταφύλι, συν τοις άλλοις, είναι πλούσιο σε βιταμίνη A, B, C, Ε, φυλικό οξύ και αντιοξειδωτικά. Από τα 16 μεταλλικά στοιχεία που είναι απαραίτητα στον ανθρώπινο οργανισμό, τα 12 πιο βασικά περιέχονται στα σταφύλια (κάλιο, ασβέστιο, σίδηρος, φώσφορος, μαγνήσιο, νάτριο, βόριο κ.ά.). Έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, που εμποδίζουν τη δημιουργία και τη δράση των ελευθέρων ριζών, βοηθώντας έτσι στη διατήρηση της νεότητας. Το έλαιο από το κουκούτσι του σταφυλιού είναι πλούσιο σε λιπαρά οξέα, τα οποία συντελούν στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, αφού έχουν την ιδιότητα να μειώνουν τη χοληστερίνη!

Η παραγωγική διαδικασία

Από τα δύο φυσικά αυτά αγαθά δημιουργούνται η μπύρα και το κρασί. Υπάρχει λοιπόν μία χημική διαδικασία, που διαφοροποιεί ριζικά τα τελικά προϊόντα. Χρειάζεται να τονιστεί ότι μιλάμε για τηνπαραδοσιακή παραγωγική διαδικασία, χωρίς χημικά πρόσθετα και συντηρητικά, που η σημερινή βιομηχανική παραγωγή έχει προσθέσει, με βάση τον παγκοσμιοποιημένο διατροφικό κώδικα (Codex Alimentarius).

Στην παραγωγική διαδικασία της μπύρας δημιουργούνται θερμοκρασίες πολύ ψηλές και έτσι τα διατροφικά στοιχεία των υλικών της διασπώνται και χάνονται. «Η βύνη (αγγλ. malt), που λαμβάνεται με την εκβλάστηση, υποβάλλεται σε ξήρανση και εν συνεχεία σεφρύξη (καβούρντισμα)»(¹)

... «το ζυθογλεύκος εμπλουτίζεται με τον λυκίσκο και στη συνέχεια βράζεται για λίγες ώρες. Με το βρασμό επιτυγχάνεται η αποστείρωση του ζυθογλεύκους καθώς και η εκχύλιση όλων των γευστικών, αρωματικών και συντηρητικών συστατικών του λυκίσκου.»

Ενώ αντίθετα με το κρασί, το πέρασμα των διατροφικών στοιχείων από το σταφύλι στον οίνο γίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες, κάτω των 20 βαθμών Κελσίου! Με αποτέλεσμα την διατήρηση των βιταμινών και των υπόλοιπων στοιχείων του σταφυλιού. Το οινόπνευμα αποτελεί το συντηρητικό τους.

Μεσογειακή Διατροφή, πλεονεκτήματα

Το σταφύλι – οίνος αποτελεί έναν από τους βασικού πυλώνες της μεσογειακής διατροφής. Οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν τον οίνο σαν βασική τους διατροφή και όχι μόνον στα συμπόσια. «Ο άρτος ή το άλφιτο που τρώγονταν βουτηγμένο σε άκρατο οίνο (= ανέρωτο) λεγόταν "ακράτισμα". Το ακράτισμα τρώγονταν κυρίως το πρωί, εξ ου και το πρωινό γεύμα λέγονταν ομοίως ακράτισμα.»(²) Οι πρόγονοί μας, μέχρι και τον 19^ο αιώνα δημιουργούσαν κρασί με το νέρωμα του άκρατου οίνου, δηλαδή τον κεκραμμένο οίνο. Αυτό σήμερα έχει παραμείνει σε πολλά ορεινά χωριά.

Με τον τρόπο αυτό το παραδοσιακό κρασί ήταν τις περισσότερες φορές χαμηλόβαθμο και το καλοκαίρι, στους μήνες που δεν έχουν «ρ», έφτανε σχεδόν τους βαθμούς της μπύρας. Έτσι μετριάζανε είτε εξαλείφανε τα δυσάρεστα αποτελέσματα του ψηλού οινοπνεύματος.

«Υπάρχουν στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι το κρασί και ιδιαίτερα η ρεσβερατρόλη (resveratrol) που περιέχει, έχουν τόσο αντι-φλεγμονώδεις όσο και αντικαρκινικές ιδιότητες.

Τα θετικά αποτελέσματα της μέτριας κατανάλωσης του κρασιού για την καρδία και για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, αποδόθηκαν στις αντιοξειδωτικές ουσίες όπως οι φλαβονοειδείς ενώσεις που εμπεριέχονται σε αυτό.

Το κόκκινο κρασί δια μέσου της αντι-οξειδωτικής ουσίας ρεσβερατρόλης που περιέχει, μπορεί να προσφέρει προστασία και στους νευρώνες του εγκεφάλου.

Όσον αφορά τη σχέση κατανάλωσης κόκκινου κρασιού και κινδύνου για νόσο του Αλτσχάιμερ, βρέθηκε σε επιδημιολογικές έρευνες ότι η μέτρια κατανάλωση του δημοφιλούς από αρχαιοτάτων χρόνων ποτού, συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο προσβολής από την εν λόγω νόσο.

Τα ευρήματα των Ελβετών ερευνητών έδειξαν ότι η ρεσβερατρόλη βοηθά τα κύτταρα να επιβιώσουν όταν υποβάλλονται σε οξειδωτικό στρες.

Ακόμα θα πρέπει να αναφερθεί το γεγονός ότι η αφορμή για τις περισσότερες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν αλλά και πραγματοποιούνται με θέμα το κρασί, εκτός φυσικά από το γεγονός ότι το κρασί ήταν και παραμένει πολύ δημοφιλές, είναι το "Γαλλικό παράδοξο".

Το Γαλλικό παράδοξο

Τι είναι όμως το "Γαλλικό παράδοξο"; Συγκεκριμένα ενώ οι Γάλλοι καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε κορεσμένα λίπη με αποτέλεσμα οι τιμές της χοληστερόλης να είναι αυξημένες, παρ' όλα αυτά έχουν χαμηλά επίπεδα καρδιακών παθήσεων. Το παράδοξο, οφείλεται κυρίως, στη μέτρια κατανάλωση κρασιού με 1 ή 2 ποτήρια κόκκινο κρασί την ημέρα, που είναι πολύ διαδεδομένη συνήθεια στη Γαλλία. Φαίνεται ότι αυτοί που έχουν μια μέτρια κατανάλωση κρασιού είναι πιο υγιείς απ' αυτούς που πίνουν άλλα αλκοολούχα ποτά ή δεν πίνουν καθόλου αλκοόλ. Η μέτρια κατανάλωση του κρασιού σχετίσθηκε με λιγότερο κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες όπως εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιοπάθειες, καρκίνο του πνεύμονα, καρκίνο του άνω πεπτικού συστήματος και μικρότερη συχνότητα θανάτου.»(³)

Ονομάστηκε δε «Γαλλικό» παράδοξο γιατί οι υπόλοιποι βόριο-Ευρωπαίοι, που έπιναν μπύρα και κατανάλωναν επίσης πολύ λιπαρές τροφές, πέθαιναν από καρδιακά νοσήματα, σε αντίθεση με τους Γάλλους.

Το φαινόμενο μελετήθηκε κυρίως στον περασμένο αιώνα. Τα ερευνητικά δεδομένα έδειξαν πως το κόκκινο κρασί είναι αυτό που τους βοηθάει. Έτσι το περίφημο «Γαλλικό παράδοξο» άνοιξε το δρόμο για το συνεχώς αυξανόμενο επιστημονικό ενδιαφέρον σχετικά με τα οφέλη του κρασιού «ερυθράς οινοποίησης».

Η κύρια ευεργετική δράση του κρασιού ερυθράς οινοποίησης οφείλεται στις ουσίες, που περιέχει (αντιοξειδωτικά συστατικά), οι οποίες βοηθούν στην αύξηση της καλής χοληστερόλης HDL(⁴), και σε πολύ μικρότερο βαθμό στο οινόπνευμα(⁵).

Αυτό συμβαίνει γιατί η ευεργετική δράση του κρασιού δεν έχει να κάνει τόσο με την περιεκτικότητά του σε αλκοόλ, αλλά κυρίως λόγω των συστατικών που περιέχει. Μάλιστα έρευνες που έγιναν με κρασί χωρίς αλκοόλ έδειξαν πως εξακολουθεί να έχει θετικές επιδράσεις στην καρδιά το ίδιο και οι φρέσκοι χυμοί σταφυλιού. Το πρόβλημα του χυμού από κεί και μετά είναι η συντήρησή του σαν προϊόν και η συντήρηση των ευεργετικών ουσιών, που με την κατάψυξη ή το βρασμό καταστρέφονται.

Με την μέθοδο της αρχαίας – παραδοσιακής ερυθράς οινοποίησης τα ωφέλημα συστατικά του σταφυλιού περνούν με την όσμωση στο σώμα του κρασιού, τα σάκχαρα του σταφυλιού μετατρέπονται σε χαμηλές θερμοκρασίες σε οινόπνευμα, που αποτελεί μέσο συντήρησης των ευεργετικών συστατικών του σταφυλιού σε όλη την διάρκεια του χρόνου. Το ονομάζουμε ερυθρά οινοποίηση γιατί σήμερα μόνον με την οινοποίηση των ερυθρών σταφυλιών τα σπόρια και ο φλοιός παραμένουν στο μούστο για μικρό χρονικό διάστημα. Παραδοσιακά αυτό γινόταν και στα λευκά σταφύλια αλλά κυρίως στους ροδίτες.

Ο καθηγητής Masquelier μελέτησε πολύ βαθιά και αναλυτικά τα οφέλη του κρασιού και τις αντιοξειδωτικές ουσίες, που περιέχονται σε αυτό και απομόνωσε μιά ισχυρή ομάδα φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών τις ολιγομερείς προανθοκυανιδίνες (OPC)(⁶)

Η Δύναμη του Σπόρου

Έχοντας πολύ περισσότερες θέσεις ικανές να εξουδετερώσουν ελεύθερες ρίζες, οι OPC έχουν πολύ ισχυρότερες αντιοξειδωτικές ιδιότητες από τις βιταμίνες Ε και C. Επιπλέον οι OPC προστατεύουν τη βιταμίνη C από τις οξειδώσεις(⁷).Οι OPC περιέχονται στον φλοιό και κυρίως στους σπόρους του σταφυλιού, απ’ όπου και εξάγονται για ιατρική χρήση. Αυτό ονομάζουμε η «Δύναμη του Σπόρου». Εσείς αν ήσασταν φυτό πού θα δίνατε την «δύναμή» σας; Βεβαίως στον απόγονό σας. Μόνο που ο απόγονος των φυτών δεν είναι ο καρπός αλλά ο σπόρος!(⁸)

«Βλέπω πόσα μήλα έχει μια μηλιά αλλά δεν μπορώ να δώ πόσες μηλιές υπάρχουν σε ένα μήλο» έλεγε ένας μεγάλος φυσιοδίφης, υπονοώντας ότι ο κάθε σπόρος του μήλου είναι μια μηλιά, για να τονίσει ότι ο σπόρος έχει πολύ μεγάλη δύναμη και αξία. Το φυτό στον σπόρο του βάζει όλη του τη δύναμη. Το περίβλημα του σπόρου είναι τόσο ανθεκτικό, που πρέπει να αντέξει καιρικές συνθήκες δύσκολες, αλλά κυρίως τα πεπτικά υγρά των πουλιών που τον έφαγαν και εκεί που θα τον βγάλουν να καρπίσει. Περικλείει και εξοπλίζει το φύτρο του σπόρου με τα πρώτα όπλα ενάντια στους εχθρούς, που αντιμετωπίζει. Και ο βασικός εχθρός είναι το οξυγόνο. Το φυτό λοιπόν δίνει στο φύτρο του λίγα, γιατί ο χώρος είναι πολύ μικρός, αλλά πολύ ισχυρά αντιοξειδωτικά, τις OPC.

Οι OPC και τα υπόλοιπα βιοφλανοειδή περνούν μέσα στο σώμα του κρασιού με την όσμωση από τον φλοιό και από τους ραγισμένους σπόρους, όταν γίνεται ερυθρά οινοποίηση. Με τους σημερινούς τρόπους οινοποίησης όμως τα σπόρια δεν ραγίζουν όταν στύβεται το σταφύλι, με αποτέλεσμα η συμμετοχή της «δύναμης του σπόρου» στην οινοποίηση να είναι σχεδόν μηδενική. Στα δε λευκά κρασιά τα σπόρια και ο φλοιός πετιούνται έξω από την πρώτη στιγμή.

Η μπύρα ένοχη για την εμφάνιση ουρικής αρθρίτιδας

Μπύρα, ένα ποτό που διεγείρει την όρεξη και εξευγενίζει τις γεύσεις των τροφών. Η μπύρα παρασκευάζεται από φυσικές πρώτες ύλες όπως το κριθάρι, τα δημητριακά, η μαγιά και το νερό.

«Εκτός από τη γευστική απόλαυση που προσφέρει η μπύρα, έχει και αξία για την υγεία μας. Φαίνεται πως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ προστατεύει την καρδιά και τα αγγεία. Οι ίνες του κριθαριού επιβραδύνουν την πέψη και την απορρόφηση του φαγητού, ενώ παράλληλα μειώνουν τα επίπεδα της LDL (κακής) χοληστερόλης. Η ήπια κατανάλωση μπύρας μπορεί να επιφέρει χαμηλότερα επίπεδα ινσουλινοαντίστασης, η οποία σχετίζεται με εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη.»(³)

«Ομάδα ειδικών από το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης με επικεφαλής τον Δρ Χιόν Τσόι έθεσε υπό ιατρική παρακολούθηση περίπου 47.000 άνδρες για μια συνολική περίοδο 12 ετών, κατά τη διάρκεια της οποίας 730 εξ αυτών προσβλήθηκαν από ουρική αρθρίτιδα.(⁹)

Όπως διαπιστώθηκε, τα άτομα που κατανάλωναν δύο ή περισσότερα ποτήρια μπύρας την ημέρα διέθεταν έως και 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο σε σχέση με όσους δεν έπιναν καθόλου.

Η κατανάλωση αντίστοιχης ημερήσιας ποσότητας αλκοόλ αύξανε τον κίνδυνο κατά περίπου 1,6 φορές, ωστόσο η μέτρια κατανάλωση κρασιού δεν είχε αντίστοιχη αρνητική επίδραση.»(¹⁰)

Μπύρα ή Κρασί;

«Η τελική επιλογή, που προκύπτει από τους δυο μονομάχους, είναι το κρασί και αυτό γιατί τα επιστημονικά στοιχεία έχουν επανειλημμένα δείξει τις ευεργετικές ιδιότητες του όχι μόνο για την προστασία της καρδιάς, αλλά και έναντι πολλών παθήσεων. Επίσης είναι ένα ποτό με ιδιαίτερο χαμηλό θερμιδικό περιεχόμενο σε σχέση με την μπύρα. Η μπύρα από την άλλη είναι σαφώς καλύτερη επιλογή από άλλα πιο βαριά οινοπνευματώδη ποτά, αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα ο προστατευτικός της ρόλος στην υγεία μας.»(³)

Στην Αρχαία Ελλάδα θεωρούσαν τη μπύρα ποτό των σκλάβων.

Με τον κεκραμμένο οίνο του Ηλέσιον, που δημιουργείς κρασί στους βαθμούς που επιθυμείς, μπορείς σήμερα να ξεπεράσεις τα προβλήματα του ψηλού οινοπνεύματος.

Και εις υγείαν!

---

[1] Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια: Μπίρα

[2] Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια: Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

[3] Κωνσταντίνος Αποστολάκης, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, BSc. Πηγή:http://www.logodiatrofis.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=282

[4] Γνωρίζουμε ότι η κακή χοληστερόλη, LDL, μεταφέρει το μόριο της χοληστερόλης στο ενδοθήλιο και αυτό εκεί εναποτίθεται συμμετέχοντας στη δημιουργία αθηροματογόνου πλάκας (το πουρί που ευθύνεται για το φράξιμο των αρτηριών) και η καλή HDL είναι αυτή που απομακρύνει το μόριο της χοληστερόλης, απομακρύνοντας ταυτόχρονα και τον κίνδυνο.

[5] Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει βρεθεί ότι βοηθά στην αύξηση της καλής χοληστερόλης. Παράλληλα, η κατανάλωση αλκοόλ έχει σχετισθεί με τη μείωση διαφόρων παραγόντων, που συμμετέχουν στο σχηματισμό θρόμβων και φράσσουν τα αγγεία. Τα οφέλη του κρασιού φάνηκαν και σε άλλα αλκοολούχα, όπως τη μπύρα για παράδειγμα, αλλά σε πολύ μικρότερη έκταση από ότι στο κρασί.

[6] Οι Oligomeric Proanthocyanidins (OPC), επίσης γνωστές ως Proanthocyanidin, pycnogenol, leukocyanidin και leucoanthocyanin) ανήκουν στα βιοφλανοειδή (flavonoids). Ανακαλύφθηκαν το 1936 από τον καθηγητή Ζακ Masquelier που τις ονόμασε βιταμίνη P, το όνομα όμως δεν επεκράτησε και σήμερα ονομάζονται OPC. Ήταν Masquelier που ο πρώτος ανέπτυξε τις τεχνικές για την εξαγωγή τους από τους σπόρους σταφυλιού (grape seed extracts), μια πλούσια πηγή OPC. Οι OPC χρησιμοποιήθηκαν από τότε στην Γαλλία σαν θεραπευτικά συμπληρώματα και στην υπόλοιπη Ευρώπη από τη δεκαετία του '80.

Ήδη μέχρι το 1987 είχαν συσσωρευτεί τόσα πειστικά στοιχεία για τη δράση και την αποτελεσματικότητα των OPC, ώστε η κυβέρνηση των ΗΠΑ κατοχύρωσε τις εργασίες του Masquelier με το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας Νο 4698360, αναγνωρίζοντας στο μεγάλο ερευνητή την αξία μιας ανακάλυψης. Το δίπλωμα, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Η ανακάλυψη προσφέρει μία μέθοδο για την πρόληψη και καταπολέμηση των επιβλαβών βιολογικών αποτελεσμάτων των ελεύθερων ριζών στον οργανισμό θερμόαιμων ζώων και στον άνθρωπο, συγκεκριμένα, για εγκεφαλική συρρίκνωση, μειωμένη οξυγόνωση ιστών εξ αιτίας αρτηριοσκλήρυνσης, καρδιακό ή εγκεφαλικό έμφραγμα, ανάπτυξη καρκίνου, ισχαιμία, αλλοίωση αρθρικού υγρού, εκφύλιση κολλαγόνου και άλλα»

[7] Έτσι, δεδομένης της σπουδαιότητας της βιταμίνης C στη σύνθεση του κολλαγόνου, οι OPC παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στη διατήρηση της υγείας των ιστών και της ελαστικότητας του δέρματος.

[8] Υπάρχουν φυτά που ο καρπός ταυτίζεται με τον σπόρο (δημητριακά, όσπρια, καρύδια, μύγδαλα κλπ) και αυτά είναι παραδοσιακά μεγάλης αξίας.

[9] Η ουρική αρθρίτιδα είναι μία πάθηση του μεταβολισμού που χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση ουρικού οξέος σε κάποιες αρθρώσεις. Το ουρικό οξύ κυκλοφορεί στο αίμα και σχηματίζει κρυστάλλους και, όταν εναποτίθεται στις αρθρώσεις, προκαλεί φλεγμονή και αρθρίτιδα.

[10] http://health.in.gr/news/article.asp?lngArticleID=49742

Εστάλη από:http://www.helession.gr/node/554